| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕਥਾ
Dutiyajjhānakathā
વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾਤਿ વਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਚ વਿਚਾਰਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ વੂਪਸਮਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ; ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਅਪਾਤੁਭਾવਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਧਮ੍ਮਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਯੇવ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ, ਅਞ੍ਞੇ ਇਧ; ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਪਰੇਸਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਅਧਿਗਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ’’ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਧ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। વਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (વਿਭ॰ ੫੭੩) ਏਤ੍ਤਕਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਜਾਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ।
Vitakkavicārānaṃ vūpasamāti vitakkassa ca vicārassa cāti imesaṃ dvinnaṃ vūpasamā samatikkamā; dutiyajjhānakkhaṇe apātubhāvāti vuttaṃ hoti. Tattha kiñcāpi dutiyajjhāne sabbepi paṭhamajjhānadhammā na santi, aññeyeva hi paṭhamajjhāne phassādayo, aññe idha; oḷārikassa pana oḷārikassa aṅgassa samatikkamā paṭhamajjhānato paresaṃ dutiyajjhānādīnaṃ adhigamo hotīti dīpanatthaṃ ‘‘vitakkavicārānaṃ vūpasamā’’ti evaṃ vuttanti veditabbaṃ. Ajjhattanti idha niyakajjhattamadhippetaṃ. Vibhaṅge pana ‘‘ajjhattaṃ paccatta’’nti (vibha. 573) ettakameva vuttaṃ. Yasmā pana niyakajjhattaṃ adhippetaṃ, tasmā attani jātaṃ attano santāne nibbattanti ayamettha attho.
ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਦ੍ਧਾ। ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਯੋਗਤੋ ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ, ਨੀਲવਣ੍ਣਯੋਗਤੋ ਨੀਲવਤ੍ਥਂ વਿਯ। ਯਸ੍ਮਾ વਾ ਤਂ ਝਾਨਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਕ੍ਖੋਭવੂਪਸਮਨੇਨ ਚੇਤੋ ਸਮ੍ਪਸਾਦਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪੇ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋਤਿ ਏવਂ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪੇ ਚੇਤਸੋਤਿ ਏਤਂ ਏਕੋਦਿਭਾવੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ – ਏਕੋ ਉਦੇਤੀਤਿ ਏਕੋਦਿ, વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰੇਹਿ ਅਨਜ੍ਝਾਰੂਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਹੁਤ੍વਾ ਉਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਟ੍ਠੋਪਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ਏਕੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰવਿਰਹਤੋ વਾ ਏਕੋ ਅਸਹਾਯੋ ਹੁਤ੍વਾਤਿਪਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਥ વਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਉਦਾਯਤੀਤਿ ਉਦਿ, ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ ਚ ਸੋ ਉਦਿ ਚਾਤਿ ਏਕੋਦਿ, ਸਮਾਧਿਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਇਤਿ ਇਮਂ ਏਕੋਦਿਂ ਭਾવੇਤਿ વਡ੍ਢਯਤੀਤਿ ਇਦਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਏਕੋਦਿਭਾવਂ। ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਏਕੋਦਿ ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤਸੋ, ਨ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਜੀવਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Sampasādananti sampasādanaṃ vuccati saddhā. Sampasādanayogato jhānampi sampasādanaṃ, nīlavaṇṇayogato nīlavatthaṃ viya. Yasmā vā taṃ jhānaṃ sampasādanasamannāgatattā vitakkavicārakkhobhavūpasamanena ceto sampasādayati, tasmāpi sampasādananti vuttaṃ. Imasmiñca atthavikappe sampasādanaṃ cetasoti evaṃ padasambandho veditabbo. Purimasmiṃ pana atthavikappe cetasoti etaṃ ekodibhāvena saddhiṃ yojetabbaṃ. Tatrāyaṃ atthayojanā – eko udetīti ekodi, vitakkavicārehi anajjhārūḷhattā aggo seṭṭho hutvā udetīti attho. Seṭṭhopi hi loke ekoti vuccati. Vitakkavicāravirahato vā eko asahāyo hutvātipi vattuṃ vaṭṭati. Atha vā sampayuttadhamme udāyatīti udi, uṭṭhāpetīti attho. Seṭṭhaṭṭhena eko ca so udi cāti ekodi, samādhissetaṃ adhivacanaṃ. Iti imaṃ ekodiṃ bhāveti vaḍḍhayatīti idaṃ dutiyajjhānaṃ ekodibhāvaṃ. So panāyaṃ ekodi yasmā cetaso, na sattassa na jīvassa, tasmā etaṃ cetaso ekodibhāvanti vuttaṃ.
ਨਨੁ ਚਾਯਂ ਸਦ੍ਧਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਏਕੋਦਿਨਾਮਕੋ ਸਮਾਧਿ; ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇવ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ‘‘ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਞ੍ਚਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਦੁਞ੍ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਕ੍ਖੋਭੇਨ વੀਚਿਤਰਙ੍ਗਸਮਾਕੁਲਮਿવ ਜਲਂ ਨ ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਯਾਪਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਨ੍ਤਿ ਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾਯੇવ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮਾਧਿਪਿ ਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਾਕਟੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੋਦਿਭਾવਨ੍ਤਿਪਿ ਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਝਾਨੇ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਪਲਿਬੋਧਾਭਾવੇਨ ਲਦ੍ਧੋਕਾਸਾ ਬਲવਤੀ ਸਦ੍ਧਾ, ਬਲવਸਦ੍ਧਾਸਹਾਯਪ੍ਪਟਿਲਾਭੇਨੇવ ਚ ਸਮਾਧਿਪਿ ਪਾਕਟੋ; ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇવ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। વਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਨ੍ਤਿ ਯਾ ਸਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਦਹਨਾ ਓਕਪ੍ਪਨਾ ਅਭਿਪ੍ਪਸਾਦੋ, ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਨ੍ਤਿ ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਿ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇਨ ਪਨੇਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾ ਯਥਾ ਨ વਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ ਚੇવ ਸਮੇਤਿ ਚ ਏવਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Nanu cāyaṃ saddhā paṭhamajjhānepi atthi, ayañca ekodināmako samādhi; atha kasmā idameva sampasādanaṃ ‘‘cetaso ekodibhāvañcā’’ti vuttanti? Vuccate – aduñhi paṭhamajjhānaṃ vitakkavicārakkhobhena vīcitaraṅgasamākulamiva jalaṃ na suppasannaṃ hoti, tasmā satiyāpi saddhāya sampasādananti na vuttaṃ. Na suppasannattāyeva cettha samādhipi na suṭṭhu pākaṭo, tasmā ekodibhāvantipi na vuttaṃ. Imasmiṃ pana jhāne vitakkavicārapalibodhābhāvena laddhokāsā balavatī saddhā, balavasaddhāsahāyappaṭilābheneva ca samādhipi pākaṭo; tasmā idameva evaṃ vuttanti veditabbaṃ. Vibhaṅge pana ‘‘sampasādananti yā saddhā saddahanā okappanā abhippasādo, cetaso ekodibhāvanti yā cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhī’’ti ettakameva vuttaṃ. Evaṃ vuttena panetena saddhiṃ ayaṃ atthavaṇṇanā yathā na virujjhati aññadatthu saṃsandati ceva sameti ca evaṃ veditabbā.
ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰਨ੍ਤਿ ਭਾવਨਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਏਤਸ੍ਸ વਾ વਿਤਕ੍ਕੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ। ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਅવਿਚਾਰਂ। વਿਭਙ੍ਗੇਪਿ (વਿਭ॰ ੫੭੬) વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ વਿਤਕ੍ਕੋ ਅਯਞ੍ਚ વਿਚਾਰੋ ਸਨ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਮਿਤਾ વੂਪਸਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਙ੍ਗਤਾ ਅਪ੍ਪਿਤਾ ਬ੍ਯਪ੍ਪਿਤਾ ਸੋਸਿਤਾ વਿਸੋਸਿਤਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਤਾ, ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ।
Avitakkaṃ avicāranti bhāvanāya pahīnattā etasmiṃ etassa vā vitakko natthīti avitakkaṃ. Imināva nayena avicāraṃ. Vibhaṅgepi (vibha. 576) vuttaṃ ‘‘iti ayañca vitakko ayañca vicāro santā honti samitā vūpasantā atthaṅgatā abbhatthaṅgatā appitā byappitā sositā visositā byantīkatā, tena vuccati avitakkaṃ avicāra’’nti.
ਏਤ੍ਥਾਹ – ਨਨੁ ਚ ‘‘વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਪੁਨ વੁਤ੍ਤਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ਏવਮੇਤਂ ਸਿਦ੍ਧੋ વਾਯਮਤ੍ਥੋ, ਨ ਪਨੇਤਂ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਕਂ; ਨਨੁ ਅવੋਚੁਮ੍ਹ – ‘‘ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਪਰੇਸਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਅਧਿਗਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Etthāha – nanu ca ‘‘vitakkavicārānaṃ vūpasamāti imināpi ayamattho siddho, atha kasmā puna vuttaṃ avitakkaṃ avicāra’’nti? Vuccate – evametaṃ siddho vāyamattho, na panetaṃ tadatthadīpakaṃ; nanu avocumha – ‘‘oḷārikassa pana oḷārikassa aṅgassa samatikkamā paṭhamajjhānato paresaṃ dutiyajjhānādīnaṃ adhigamo hotīti dīpanatthaṃ vitakkavicārānaṃ vūpasamāti evaṃ vutta’’nti.
ਅਪਿਚ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ ਇਦਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ, ਨ ਕਿਲੇਸਕਾਲੁਸਿਯਸ੍ਸ। વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਞ੍ਚ વੂਪਸਮਾ ਏਕੋਦਿਭਾવਂ ਨ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਮਿવ ਨੀવਰਣਪ੍ਪਹਾਨਾ, ਨ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਮਿવ ਚ ਅਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾવਾਤਿ ਏવਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਏਕੋਦਿਭਾવਾਨਂ ਹੇਤੁਪਰਿਦੀਪਕਮਿਦਂ વਚਨਂ। ਤਥਾ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ ਇਦਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰਂ, ਨ ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਨਿ વਿਯ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿ વਿਯ ਚ ਅਭਾવਾਤਿ ਏવਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰਭਾવਸ੍ਸ ਹੇਤੁਪਰਿਦੀਪਕਞ੍ਚ, ਨ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਭਾવਮਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਕਂ। વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਭਾવਮਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਕਮੇવ ਪਨ ‘‘ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ વਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਂ વਤ੍વਾਪਿ ਪੁਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવਾਤਿ।
Apica vitakkavicārānaṃ vūpasamā idaṃ sampasādanaṃ, na kilesakālusiyassa. Vitakkavicārānañca vūpasamā ekodibhāvaṃ na upacārajjhānamiva nīvaraṇappahānā, na paṭhamajjhānamiva ca aṅgapātubhāvāti evaṃ sampasādanaekodibhāvānaṃ hetuparidīpakamidaṃ vacanaṃ. Tathā vitakkavicārānaṃ vūpasamā idaṃ avitakkaavicāraṃ, na tatiyacatutthajjhānāni viya cakkhuviññāṇādīni viya ca abhāvāti evaṃ avitakkaavicārabhāvassa hetuparidīpakañca, na vitakkavicārābhāvamattaparidīpakaṃ. Vitakkavicārābhāvamattaparidīpakameva pana ‘‘avitakkaṃ avicāra’’nti idaṃ vacanaṃ, tasmā purimaṃ vatvāpi puna vattabbamevāti.
ਸਮਾਧਿਜਨ੍ਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿਤੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਤੋ વਾ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਠਮਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਤੋ ਜਾਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਯਮੇવ ‘‘ਸਮਾਧੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਅਰਹਤਿ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਕ੍ਖੋਭવਿਰਹੇਨ ਅਤਿવਿਯ ਅਚਲਤ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ વਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਂ ਇਦਮੇવ ‘‘ਸਮਾਧਿਜ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪੀਤਿਸੁਖਨ੍ਤਿ ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
Samādhijanti paṭhamajjhānasamādhito sampayuttasamādhito vā jātanti attho. Tattha kiñcāpi paṭhamampi sampayuttasamādhito jātaṃ, atha kho ayameva ‘‘samādhī’’ti vattabbataṃ arahati vitakkavicārakkhobhavirahena ativiya acalattā suppasannattā ca. Tasmā imassa vaṇṇabhaṇanatthaṃ idameva ‘‘samādhija’’nti vuttaṃ. Pītisukhanti idaṃ vuttanayameva.
ਦੁਤਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣਨਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤੋ ਦੁਤਿਯਂ, ਇਦਂ ਦੁਤਿਯਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿਪਿ ਦੁਤਿਯਂ। ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਥਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ વਿਤਕ੍ਕਾਦੀਹਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਏવਮਿਦਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਾਦੀਹਿ ‘‘ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਯਥਾਹ – ‘‘ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਸਾਦੋ, ਪੀਤਿ, ਸੁਖਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ’’ਤਿ (વਿਭ॰ ੫੮੦)। ਪਰਿਯਾਯੋਯੇવ ਚੇਸੋ। ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਪਨ ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਿવਙ੍ਗਿਕਮੇવੇਤਂ ਹੋਤਿ। ਯਥਾਹ – ‘‘ਕਤਮਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਤਿવਙ੍ਗਿਕਂ ਝਾਨਂ ਹੋਤਿ? ਪੀਤਿ, ਸੁਖਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਾ’’ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੧੬੧)। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવਾਤਿ।
Dutiyanti gaṇanānupubbato dutiyaṃ, idaṃ dutiyaṃ samāpajjatītipi dutiyaṃ. Jhānanti ettha pana yathā paṭhamajjhānaṃ vitakkādīhi pañcaṅgikaṃ hoti, evamidaṃ sampasādādīhi ‘‘caturaṅgika’’nti veditabbaṃ. Yathāha – ‘‘jhānanti sampasādo, pīti, sukhaṃ, cittassekaggatā’’ti (vibha. 580). Pariyāyoyeva ceso. Sampasādanaṃ pana ṭhapetvā nippariyāyena tivaṅgikamevetaṃ hoti. Yathāha – ‘‘katamaṃ tasmiṃ samaye tivaṅgikaṃ jhānaṃ hoti? Pīti, sukhaṃ, cittassekaggatā’’ti (dha. sa. 161). Sesaṃ vuttanayamevāti.
ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dutiyajjhānakathā niṭṭhitā.
