Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Saṁyutta Nikāya, English translation |
සංයුත්ත නිකාය 41.6
The Related Suttas Collection 41.6
1. චිත්තවග්ග
1. With Citta
දුතියකාමභූසුත්ත
With Kāmabhū (2nd)
ඒකං සමයං ආයස්මා කාමභූ මච්ඡිකාසණ්ඩේ විහරති අම්බාටකවනේ. අථ ඛෝ චිත්තෝ ගහපති යේනායස්මා කාමභූ තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ චිත්තෝ ගහපති ආයස්මන්තං කාමභුං ඒතදවෝච:
At one time Venerable Kāmabhū was staying near Macchikāsaṇḍa in the Wild Mango Grove. Then Citta the householder went up to Venerable Kāmabhū, sat down to one side, and said to him:
“කති නු ඛෝ, භන්තේ, සඞ්ඛාරා”ති?
“Sir, how many processes are there?”
“තයෝ ඛෝ, ගහපති, සඞ්ඛාරා—කායසඞ්ඛාරෝ, වචීසඞ්ඛාරෝ, චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති.
“Householder, there are three processes. Physical, verbal, and mental processes.”
“සාධු, භන්තේ”ති ඛෝ චිත්තෝ ගහපති ආයස්මතෝ කාමභුස්ස භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා ආයස්මන්තං කාමභුං උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” Citta approved and agreed with what Kāmabhū said. Then he asked another question:
“කතමෝ පන, භන්තේ, කායසඞ්ඛාරෝ, කතමෝ වචීසඞ්ඛාරෝ, කතමෝ චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති?
“But sir, what is the physical process? What’s the verbal process? What’s the mental process?”
“අස්සාසපස්සාසා ඛෝ, ගහපති, කායසඞ්ඛාරෝ, විතක්කවිචාරා වචීසඞ්ඛාරෝ, සඤ්ඤා ච වේදනා ච චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති.
“Breathing is a physical process. Placing the mind and keeping it connected are verbal processes. Perception and feeling are mental processes.”
“සාධු, භන්තේ”ති ඛෝ චිත්තෝ ගහපති …පේ… උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” he asked another question:
“කස්මා පන, භන්තේ, අස්සාසපස්සාසා කායසඞ්ඛාරෝ, කස්මා විතක්කවිචාරා වචීසඞ්ඛාරෝ, කස්මා සඤ්ඤා ච වේදනා ච චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති?
“But sir, why is breathing a physical process? Why are placing the mind and keeping it connected verbal processes? Why are perception and feeling mental processes?”
“අස්සාසපස්සාසා ඛෝ, ගහපති, කායිකා. ඒතේ ධම්මා කායප්පටිබද්ධා, තස්මා අස්සාසපස්සාසා කායසඞ්ඛාරෝ. පුබ්බේ ඛෝ, ගහපති, විතක්කේත්වා විචාරේත්වා පච්ඡා වාචං භින්දති, තස්මා විතක්කවිචාරා වචීසඞ්ඛාරෝ. සඤ්ඤා ච වේදනා ච චේතසිකා. ඒතේ ධම්මා චිත්තප්පටිබද්ධා, තස්මා සඤ්ඤා ච වේදනා ච චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති.
“Breathing is physical. It’s tied up with the body, that’s why breathing is a physical process. First you place the mind and keep it connected, then you break into speech. That’s why placing the mind and keeping it connected are verbal processes. Perception and feeling are mental. They’re tied up with the mind, that’s why perception and feeling are mental processes.”
“සාධු …පේ… උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” he asked another question:
“කථං පන, භන්තේ, සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්ති හෝතී”ති?
“But sir, how does someone attain the cessation of perception and feeling?”
“න ඛෝ, ගහපති, සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජන්තස්ස භික්ඛුනෝ ඒවං හෝති: ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජිස්සන්(අ)ති වා ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජාමී(අ)ති වා ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නෝ(අ)ති වා. අථ ඛ්වස්ස පුබ්බේව තථා චිත්තං භාවිතං හෝති යං තං තථත්තාය උපනේතී”ති.
“A bhikkhu who is entering such an attainment does not think: ‘I will enter the cessation of perception and feeling’ or ‘I am entering the cessation of perception and feeling’ or ‘I have entered the cessation of perception and feeling.’ Rather, their mind has been previously developed so as to lead to such a state.”
“සාධු …පේ… උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” he asked another question:
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජන්තස්ස පන, භන්තේ, භික්ඛුනෝ කතමේ ධම්මා පඨමං නිරුජ්ඣන්ති, යදි වා කායසඞ්ඛාරෝ, යදි වා වචීසඞ්ඛාරෝ, යදි වා චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති?
“But sir, which cease first for a bhikkhu who is entering the cessation of perception and feeling: physical, verbal, or mental processes?”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජන්තස්ස ඛෝ, ගහපති, භික්ඛුනෝ වචීසඞ්ඛාරෝ පඨමං නිරුජ්ඣති, තතෝ කායසඞ්ඛාරෝ, තතෝ චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති.
“Verbal processes cease first, then physical, then mental.”
“සාධු …පේ… උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” he asked another question:
“ය්වායං, භන්තේ, මතෝ කාලඞ්කතෝ, යෝ චායං භික්ඛු සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නෝ, ඉමේසං කිං නානාකරණන්”ති?
“What’s the difference between someone who has passed away and a bhikkhu who has attained the cessation of perception and feeling?”
“ය්වායං, ගහපති, මතෝ කාලඞ්කතෝ තස්ස කායසඞ්ඛාරෝ නිරුද්ධෝ පටිප්පස්සද්ධෝ, වචීසඞ්ඛාරෝ නිරුද්ධෝ පටිප්පස්සද්ධෝ, චිත්තසඞ්ඛාරෝ නිරුද්ධෝ පටිප්පස්සද්ධෝ, ආයු පරික්ඛීණෝ, උස්මා වූපසන්තා, ඉන්ද්රියානි විපරිභින්නානි. යෝ ච ඛ්වායං, ගහපති, භික්ඛු සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නෝ, තස්සපි කායසඞ්ඛාරෝ නිරුද්ධෝ පටිප්පස්සද්ධෝ, වචීසඞ්ඛාරෝ නිරුද්ධෝ පටිප්පස්සද්ධෝ, චිත්තසඞ්ඛාරෝ නිරුද්ධෝ පටිප්පස්සද්ධෝ, ආයු අපරික්ඛීණෝ, උස්මා අවූපසන්තා, ඉන්ද්රියානි විප්පසන්නානි. ය්වායං, ගහපති, මතෝ කාලඞ්කතෝ, යෝ චායං භික්ඛු සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නෝ, ඉදං නේසං නානාකරණන්”ති.
“When someone dies, their physical, verbal, and mental processes have ceased and stilled; their vitality is spent; their warmth is dissipated; and their faculties have disintegrated. When a bhikkhu has attained the cessation of perception and feeling, their physical, verbal, and mental processes have ceased and stilled. But their vitality is not spent; their warmth is not dissipated; and their faculties are very clear. That’s the difference between someone who has passed away and a bhikkhu who has attained the cessation of perception and feeling.”
“සාධු …පේ… උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” he asked another question:
“කථං පන, භන්තේ, සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨානං හෝතී”ති?
“But sir, how does someone emerge from the cessation of perception and feeling?”
“න ඛෝ, ගහපති, සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහන්තස්ස භික්ඛුනෝ ඒවං හෝති: ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහිස්සන්(අ)ති වා ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහාමී(අ)ති වා ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතෝ(අ)ති වා. අථ ඛ්වස්ස පුබ්බේව තථා චිත්තං භාවිතං හෝති, යං තං තථත්තාය උපනේතී”ති.
“A bhikkhu who is emerging from such an attainment does not think: ‘I will emerge from the cessation of perception and feeling’ or ‘I am emerging from the cessation of perception and feeling’ or ‘I have emerged from the cessation of perception and feeling.’ Rather, their mind has been previously developed so as to lead to such a state.”
“සාධු, භන්තේ …පේ… උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” he asked another question:
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහන්තස්ස පන, භන්තේ, භික්ඛුනෝ කතමේ ධම්මා පඨමං උප්පජ්ජන්ති, යදි වා කායසඞ්ඛාරෝ, යදි වා වචීසඞ්ඛාරෝ, යදි වා චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති?
“But sir, which arise first for a bhikkhu who is emerging from the cessation of perception and feeling: physical, verbal, or mental processes?”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහන්තස්ස, ගහපති, භික්ඛුනෝ චිත්තසඞ්ඛාරෝ පඨමං උප්පජ්ජති, තතෝ කායසඞ්ඛාරෝ, තතෝ වචීසඞ්ඛාරෝ”ති.
“Mental processes arise first, then physical, then verbal.”
“සාධු …පේ… උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” he asked another question:
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතං පන, භන්තේ, භික්ඛුං කති ඵස්සා ඵුසන්ති”?
“But sir, when a bhikkhu has emerged from the attainment of the cessation of perception and feeling, how many kinds of contact do they experience?”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතං ඛෝ, ගහපති, භික්ඛුං තයෝ ඵස්සා ඵුසන්ති—සුඤ්ඤතෝ ඵස්සෝ, අනිමිත්තෝ ඵස්සෝ, අප්පණිහිතෝ ඵස්සෝ”ති.
“They experience three kinds of contact: emptiness, signless, and undirected contacts.”
“සාධු …පේ… උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” he asked another question:
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතස්ස පන, භන්තේ, භික්ඛුනෝ කිංනින්නං චිත්තං හෝති, කිංපෝණං, කිංපබ්භාරන්”ති?
“But sir, when a bhikkhu has emerged from the attainment of the cessation of perception and feeling, what does their mind slant, slope, and incline to?”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතස්ස ඛෝ, ගහපති, භික්ඛුනෝ විවේකනින්නං චිත්තං හෝති විවේකපෝණං විවේකපබ්භාරන්”ති.
“Their mind slants, slopes, and inclines to seclusion.”
“සාධු, භන්තේ”ති ඛෝ චිත්තෝ ගහපති ආයස්මතෝ කාමභුස්ස භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා ආයස්මන්තං කාමභුං උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, sir,” Citta approved and agreed with what Kāmabhū said. Then he asked another question:
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා පන, භන්තේ, කති ධම්මා බහූපකාරා”ති?
“But sir, how many things are helpful for attaining the cessation of perception and feeling?”
“අද්ධා ඛෝ ත්වං, ගහපති, යං පඨමං පුච්ඡිතබ්බං තං පුච්ඡසි. අපි ච ත්යාහං බ්යාකරිස්සාමි. සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා ඛෝ, ගහපති, ද්වේ ධම්මා බහූපකාරා—සමථෝ ච විපස්සනා චා”ති.
“Well, householder, you’ve finally asked what you should have asked first! Nevertheless, I will answer you. Two things are helpful for attaining the cessation of perception and feeling: serenity and discernment.”
ඡට්ඨං.
The authoritative text of the Saṁyutta Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]