| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၆. ဒုတိယကာမဘူသုတ္တဝဏ္ဏနာ
6. Dutiyakāmabhūsuttavaṇṇanā
၃၄၈. ဆဋ္ဌေ ကတိ နု ခော ဘန္တေ သင္ခာရာတိ အယံ ကိရ, ဂဟပတိ, နိရောဓံ ဝလဉ္ဇေတိ, တသ္မာ ‘‘နိရောဓပာဒကေ သင္ခာရေ ပုစ္ဆိသ္သာမီ’’တိ စိန္တေတ္ဝာ ဧဝမာဟ။ ထေရောပိသ္သ အဓိပ္ပာယံ ဉတ္ဝာ ပုညာဘိသင္ခာရာဒီသု အနေကေသု သင္ခာရေသု ဝိဇ္ဇမာနေသုပိ ကာယသင္ခာရာဒယောဝ အာစိက္ခန္တော တယော ခော ဂဟပတီတိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ ကာယေန သင္ခရီယတိ နိဗ္ဗတ္တီယတီတိ ကာယသင္ခာရော။ ဝာစာယ သင္ခရောတိ နိဗ္ဗတ္တေတီတိ ဝစီသင္ခာရော။ စိတ္တပ္ပဋိဗဒ္ဓတ္တာ စိတ္တေန သင္ခရီယတိ နိဗ္ဗတ္တီယတီတိ စိတ္တသင္ခာရော။
348. Chaṭṭhe kati nu kho bhante saṅkhārāti ayaṃ kira, gahapati, nirodhaṃ valañjeti, tasmā ‘‘nirodhapādake saṅkhāre pucchissāmī’’ti cintetvā evamāha. Theropissa adhippāyaṃ ñatvā puññābhisaṅkhārādīsu anekesu saṅkhāresu vijjamānesupi kāyasaṅkhārādayova ācikkhanto tayo kho gahapatītiādimāha. Tattha kāyappaṭibaddhattā kāyena saṅkharīyati nibbattīyatīti kāyasaṅkhāro. Vācāya saṅkharoti nibbattetīti vacīsaṅkhāro. Cittappaṭibaddhattā cittena saṅkharīyati nibbattīyatīti cittasaṅkhāro.
ကတမော ပန ဘန္တေတိ ဣဓ ကိံ ပုစ္ဆတိ? ‘‘ဣမေ သင္ခာရာ အညမညံ မိသ္သာ အာလုဠိတာ အဝိဘူတာ ဒုဒ္ဒီပနာ။ တထာ ဟိ ကာယဒ္ဝာရေ အာဒာနဂ္ဂဟဏမုဉ္စနစောပနာနိ ပာပေတ္ဝာ ဥပ္ပန္နာ အဋ္ဌ ကာမာဝစရကုသလစေတနာ ဒ္ဝာဒသ အကုသလစေတနာတိ ဧဝံ ကုသလာကုသလာ ဝီသတိ စေတနာပိ, အသ္သာသပသ္သာသာပိ ကာယသင္ခာရောတ္ဝေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ဝစီဒ္ဝာရေ ဟနုသဉ္စောပနံ ဝစီဘေဒံ ပာပေတ္ဝာ ဥပ္ပန္နာ ဝုတ္တပ္ပကာရာဝ ဝီသတိ စေတနာပိ ဝိတက္ကဝိစာရာပိ ဝစီသင္ခာရောတ္ဝေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ကာယဝစီဒ္ဝာရေသု စောပနံ အပတ္ဝာ ရဟော နိသိန္နသ္သ စိန္တယတော ဥပ္ပန္နာ ကုသလာကုသလာ ဧကူနတိံသစေတနာပိ, သညာ စ ဝေဒနာ စာတိ ဣမေ ဒ္ဝေ ဓမ္မာပိ စိတ္တသင္ခာရောတ္ဝေဝ ဝုစ္စန္တိ။ ဧဝံ ဣမေ သင္ခာရာ အညမညံ မိသ္သာ အာလုဠိတာ အဝိဘူတာ ဒုဒ္ဒီပနာ, တေ ပာကဋေ ဝိဘူတေ ကတ္ဝာ ကထာပေသ္သာမီ’’တိ ပုစ္ဆိ။
Katamopana bhanteti idha kiṃ pucchati? ‘‘Ime saṅkhārā aññamaññaṃ missā āluḷitā avibhūtā duddīpanā. Tathā hi kāyadvāre ādānaggahaṇamuñcanacopanāni pāpetvā uppannā aṭṭha kāmāvacarakusalacetanā dvādasa akusalacetanāti evaṃ kusalākusalā vīsati cetanāpi, assāsapassāsāpi kāyasaṅkhārotveva vuccanti. Vacīdvāre hanusañcopanaṃ vacībhedaṃ pāpetvā uppannā vuttappakārāva vīsati cetanāpi vitakkavicārāpi vacīsaṅkhārotveva vuccanti. Kāyavacīdvāresu copanaṃ apatvā raho nisinnassa cintayato uppannā kusalākusalā ekūnatiṃsacetanāpi, saññā ca vedanā cāti ime dve dhammāpi cittasaṅkhārotveva vuccanti. Evaṃ ime saṅkhārā aññamaññaṃ missā āluḷitā avibhūtā duddīpanā, te pākaṭe vibhūte katvā kathāpessāmī’’ti pucchi.
ကသ္မာ ပန ဘန္တေတိ ဣဓ ကာယသင္ခာရာဒိနာမသ္သ ပဒတ္ထံ ပုစ္ဆတိ။ တသ္သ ဝိသ္သဇ္ဇနေ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓာတိ ကာယနိသ္သိတာ။ ကာယေ သတိ ဟောန္တိ, အသတိ န ဟောန္တိ။ စိတ္တပ္ပဋိဗဒ္ဓာတိ စိတ္တနိသ္သိတာ။ စိတ္တေ သတိ ဟောန္တိ, အသတိ န ဟောန္တိ။
Kasmā pana bhanteti idha kāyasaṅkhārādināmassa padatthaṃ pucchati. Tassa vissajjane kāyappaṭibaddhāti kāyanissitā. Kāye sati honti, asati na honti. Cittappaṭibaddhāti cittanissitā. Citte sati honti, asati na honti.
ဣဒာနိ ‘‘ကိံ နု ခော ဧသ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဝလဉ္ဇေတိ, နော ဝလဉ္ဇေတိ, စိဏ္ဏဝသီ ဝာ တတ္ထ နော စိဏ္ဏဝသီ’’တိ ဇာနနတ္ထံ ပုစ္ဆန္တော ကထံ ပန ဘန္တေ သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိ ဟောတီတိ အာဟ။ တသ္သ ဝိသ္သဇ္ဇနေ သမာပဇ္ဇိသ္သန္တိ ဝာ သမာပဇ္ဇာမီတိ ဝာ ပဒဒ္ဝယေန နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိကာလော ကထိတော။ သမာပန္နောတိ ပဒေန အန္တောနိရောဓော။ တထာ ပုရိမေဟိ ဒ္ဝီဟိ ပဒေဟိ သစိတ္တကကာလော ကထိတော, ပစ္ဆိမေန အစိတ္တကကာလော။
Idāni ‘‘kiṃ nu kho esa saññāvedayitanirodhaṃ valañjeti, no valañjeti, ciṇṇavasī vā tattha no ciṇṇavasī’’ti jānanatthaṃ pucchanto kathaṃ pana bhante saññāvedayitanirodhasamāpatti hotīti āha. Tassa vissajjane samāpajjissanti vā samāpajjāmīti vā padadvayena nevasaññānāsaññāyatanasamāpattikālo kathito. Samāpannoti padena antonirodho. Tathā purimehi dvīhi padehi sacittakakālo kathito, pacchimena acittakakālo.
ပုဗ္ဗေဝ တထာ စိတ္တံ ဘာဝိတံ ဟောတီတိ နိရောဓသမာပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ အဒ္ဓာနပရိစ္ဆေဒကာလေယေဝ ‘‘ဧတ္တကံ ကာလံ အစိတ္တကော ဘဝိသ္သာမီ’’တိ အဒ္ဓာနပရိစ္ဆေဒံ စိတ္တံ ဘာဝိတံ ဟောတိ။ ယံ တံ တထတ္တာယ ဥပနေတီတိ ယံ ပန ဧဝံ ဘာဝိတံ စိတ္တံ, တံ ပုဂ္ဂလံ တထတ္တာယ အစိတ္တကဘာဝာယ ဥပနေတိ။ ဝစီသင္ခာရော ပဌမံ နိရုဇ္ဈတီတိ သေသသင္ခာရေဟိ ပဌမံ ဒုတိယဇ္ဈာနေယေဝ နိရုဇ္ဈတိ။ တတော ကာယသင္ခာရောတိ တတော ပရံ ကာယသင္ခာရော စတုတ္ထဇ္ဈာနေ နိရုဇ္ဈတိ။ တတော စိတ္တသင္ခာရောတိ တတော ပရံ စိတ္တသင္ခာရော အန္တောနိရောဓေ နိရုဇ္ဈတိ။ အာယူတိ ရူပဇီဝိတိန္ဒ္ရိယံ။ ဝိပရိဘိန္နာနီတိ ဥပဟတာနိ ဝိနဋ္ဌာနိ။
Pubbeva tathā cittaṃ bhāvitaṃ hotīti nirodhasamāpattito pubbe addhānaparicchedakāleyeva ‘‘ettakaṃ kālaṃ acittako bhavissāmī’’ti addhānaparicchedaṃ cittaṃ bhāvitaṃ hoti. Yaṃ taṃ tathattāya upanetīti yaṃ pana evaṃ bhāvitaṃ cittaṃ, taṃ puggalaṃ tathattāya acittakabhāvāya upaneti. Vacīsaṅkhāro paṭhamaṃ nirujjhatīti sesasaṅkhārehi paṭhamaṃ dutiyajjhāneyeva nirujjhati. Tato kāyasaṅkhāroti tato paraṃ kāyasaṅkhāro catutthajjhāne nirujjhati. Tato cittasaṅkhāroti tato paraṃ cittasaṅkhāro antonirodhe nirujjhati. Āyūti rūpajīvitindriyaṃ. Viparibhinnānīti upahatāni vinaṭṭhāni.
တတ္ထ ကေစိ ‘‘နိရောဓသမာပန္နသ္သ ‘စိတ္တသင္ခာရော စ နိရုဒ္ဓော’တိ ဝစနတော စိတ္တံ အနိရုဒ္ဓံ ဟောတိ, တသ္မာ သစိတ္တကာပိ အယံ သမာပတ္တီ’’တိ ဝဒန္တိ။ တေ ဝတ္တဗ္ဗာ – ‘‘ဝစီသင္ခာရောပိသ္သ နိရုဒ္ဓော’’တိ ဝစနတော ဝာစာ အနိရုဒ္ဓာ ဟောတိ, တသ္မာ နိရောဓသမာပန္နေန ဓမ္မမ္ပိ ကထေန္တေန သဇ္ဈာယမ္ပိ ကရောန္တေန နိသီဒိတဗ္ဗံ သိယာ။ ယော စာယံ မတော ကာလင္ကတော, တသ္သာပိ စိတ္တသင္ခာရော နိရုဒ္ဓောတိ ဝစနတော စိတ္တံ အနိရုဒ္ဓံ ဘဝေယ္ယ, တသ္မာ ကာလင္ကတေ မာတာပိတရော ဝာ အရဟန္တေ ဝာ ဈာပေန္တေန အာနန္တရိယကမ္မံ ကတံ ဘဝေယ္ယ။ ဣတိ ဗ္ယဉ္ဇနေ အဘိနိဝေသံ အကတ္ဝာ အာစရိယာနံ နယေ ဌတ္ဝာ အတ္ထော ဥပပရိက္ခိတဗ္ဗော။ အတ္ထော ဟိ ပဋိသရဏံ, န ဗ္ယဉ္ဇနံ။
Tattha keci ‘‘nirodhasamāpannassa ‘cittasaṅkhāro ca niruddho’ti vacanato cittaṃ aniruddhaṃ hoti, tasmā sacittakāpi ayaṃ samāpattī’’ti vadanti. Te vattabbā – ‘‘vacīsaṅkhāropissa niruddho’’ti vacanato vācā aniruddhā hoti, tasmā nirodhasamāpannena dhammampi kathentena sajjhāyampi karontena nisīditabbaṃ siyā. Yo cāyaṃ mato kālaṅkato, tassāpi cittasaṅkhāro niruddhoti vacanato cittaṃ aniruddhaṃ bhaveyya, tasmā kālaṅkate mātāpitaro vā arahante vā jhāpentena ānantariyakammaṃ kataṃ bhaveyya. Iti byañjane abhinivesaṃ akatvā ācariyānaṃ naye ṭhatvā attho upaparikkhitabbo. Attho hi paṭisaraṇaṃ, na byañjanaṃ.
ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဝိပ္ပသန္နာနီတိ ကိရိယမယပဝတ္တသ္မိဉ္ဟိ ဝတ္တမာနေ ဗဟိဒ္ဓာရမ္မဏေသု ပသာဒေ ဃဋ္ဋေန္တေသု ဣန္ဒ္ရိယာနိ ကိလမန္တိ, ဥပဟတာနိ မက္ခိတ္တာနိ ဝိယ ဟောန္တိ ဝာတာဒီဟိ ဥဋ္ဌိတရဇေန စတုမဟာပထေ ဌပိတအာဒာသော ဝိယ။ ယထာ ပန ထဝိကာယ ပက္ခိပိတ္ဝာ မဉ္ဇူသာဒီသု ဌပိတော အာဒာသော အန္တောယေဝ ဝိရောစတိ, ဧဝံ နိရောဓသမာပန္နသ္သ ဘိက္ခုနော အန္တောနိရောဓေ ပဉ္စ ပသာဒာ အတိဝိယ ဝိရောစန္တိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘ဣန္ဒ္ရိယာနိ ဝိပ္ပသန္နာနီ’’တိ။
Indriyāni vippasannānīti kiriyamayapavattasmiñhi vattamāne bahiddhārammaṇesu pasāde ghaṭṭentesu indriyāni kilamanti, upahatāni makkhittāni viya honti vātādīhi uṭṭhitarajena catumahāpathe ṭhapitaādāso viya. Yathā pana thavikāya pakkhipitvā mañjūsādīsu ṭhapito ādāso antoyeva virocati, evaṃ nirodhasamāpannassa bhikkhuno antonirodhe pañca pasādā ativiya virocanti. Tena vuttaṃ ‘‘indriyāni vippasannānī’’ti.
ဝုဋ္ဌဟိသ္သန္တိ ဝာ ဝုဋ္ဌဟာမီတိ ဝာ ပဒဒ္ဝယေန အန္တောနိရောဓကာလော ကထိတော, ဝုဋ္ဌိတောတိ ပဒေန ဖလသမာပတ္တိကာလော။ တထာ ပုရိမေဟိ ဒ္ဝီဟိ ပဒေဟိ အစိတ္တကကာလော ကထိတော, ပစ္ဆိမေန သစိတ္တကကာလော။ ပုဗ္ဗေဝ တထာ စိတ္တံ ဘာဝိတံ ဟောတီတိ နိရောဓသမာပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ အဒ္ဓာနပရိစ္ဆေဒကာလေယေဝ ‘‘ဧတ္တကံ ကာလံ အစိတ္တကော ဟုတ္ဝာ တတော ပရံ သစိတ္တကော ဘဝိသ္သာမီ’’တိ အဒ္ဓာနပရိစ္ဆေဒံ စိတ္တံ ဘာဝိတံ ဟောတိ။ ယံ တံ တထတ္တာယ ဥပနေတီတိ ယံ ဧဝံ ဘာဝိတံ စိတ္တံ, တံ ပုဂ္ဂလံ တထတ္တာယ သစိတ္တကဘာဝာယ ဥပနေတိ။ ဣတိ ဟေဋ္ဌာ နိရောဓသမာပဇ္ဇန္နကာလော ဂဟိတော, ဣဓ နိရောဓတော ဝုဋ္ဌာနကာလော။
Vuṭṭhahissanti vā vuṭṭhahāmīti vā padadvayena antonirodhakālo kathito, vuṭṭhitoti padena phalasamāpattikālo. Tathā purimehi dvīhi padehi acittakakālo kathito, pacchimena sacittakakālo. Pubbeva tathā cittaṃ bhāvitaṃ hotīti nirodhasamāpattito pubbe addhānaparicchedakāleyeva ‘‘ettakaṃ kālaṃ acittako hutvā tato paraṃ sacittako bhavissāmī’’ti addhānaparicchedaṃ cittaṃ bhāvitaṃ hoti. Yaṃ taṃ tathattāya upanetīti yaṃ evaṃ bhāvitaṃ cittaṃ, taṃ puggalaṃ tathattāya sacittakabhāvāya upaneti. Iti heṭṭhā nirodhasamāpajjannakālo gahito, idha nirodhato vuṭṭhānakālo.
ဣဒာနိ နိရောဓကထံ ကထေတုံ ကာလောတိ နိရောဓကထာ ကထေတဗ္ဗာ သိယာ။ သာ ပနေသာ ‘‘ဒ္ဝီဟိ ဗလေဟိ သမန္နာဂတတ္တာ တယော စ သင္ခာရာနံ ပဋိပသ္သဒ္ဓိယာ သောဠသဟိ ဉာဏစရိယာဟိ နဝဟိ သမာဓိစရိယာဟိ ဝသီဘာဝတာပညာ နိရောဓသမာပတ္တိယံ ဉာဏ’’န္တိ မာတိကံ ဌပေတ္ဝာ သဗ္ဗာကာရေန ဝိသုဒ္ဓိမဂ္ဂေ ကထိတာ, တသ္မာ တတ္ထ ကထိတနယေနေဝ ဂဟေတဗ္ဗာ။ ကော ပနာယံ နိရောဓော နာမ? စတုန္နံ ခန္ဓာနံ ပဋိသင္ခာ အပ္ပဝတ္တိ။ အထ ကိမတ္ထမေတံ သမာပဇ္ဇန္တီတိ? သင္ခာရာနံ ပဝတ္တေ ဥက္ကဏ္ဌိတာ သတ္တာဟံ အစိတ္တကာ ဟုတ္ဝာ သုခံ ဝိဟရိသ္သာမ, ဒိဋ္ဌဓမ္မနိဗ္ဗာနံ နာမေတံ ယဒိဒံ နိရောဓောတိ ဧတဒတ္ထံ သမာပဇ္ဇန္တိ။
Idāni nirodhakathaṃ kathetuṃ kāloti nirodhakathā kathetabbā siyā. Sā panesā ‘‘dvīhi balehi samannāgatattā tayo ca saṅkhārānaṃ paṭipassaddhiyā soḷasahi ñāṇacariyāhi navahi samādhicariyāhi vasībhāvatāpaññā nirodhasamāpattiyaṃ ñāṇa’’nti mātikaṃ ṭhapetvā sabbākārena visuddhimagge kathitā, tasmā tattha kathitanayeneva gahetabbā. Ko panāyaṃ nirodho nāma? Catunnaṃ khandhānaṃ paṭisaṅkhā appavatti. Atha kimatthametaṃ samāpajjantīti? Saṅkhārānaṃ pavatte ukkaṇṭhitā sattāhaṃ acittakā hutvā sukhaṃ viharissāma, diṭṭhadhammanibbānaṃ nāmetaṃ yadidaṃ nirodhoti etadatthaṃ samāpajjanti.
စိတ္တသင္ခာရော ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ နိရောဓာ ဝုဋ္ဌဟန္တသ္သ ဟိ ဖလသမာပတ္တိစိတ္တံ ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ တံသမ္ပယုတ္တံ သညဉ္စ ဝေဒနဉ္စ သန္ဓာယ ‘‘စိတ္တသင္ခာရော ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတီ’’တိ အာဟ။ တတော ကာယသင္ခာရောတိ တတော ပရံ ဘဝင္ဂသမယေ ကာယသင္ခာရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။
Cittasaṅkhāro paṭhamaṃ uppajjatīti nirodhā vuṭṭhahantassa hi phalasamāpatticittaṃ paṭhamaṃ uppajjati. Taṃsampayuttaṃ saññañca vedanañca sandhāya ‘‘cittasaṅkhāro paṭhamaṃ uppajjatī’’ti āha. Tato kāyasaṅkhāroti tato paraṃ bhavaṅgasamaye kāyasaṅkhāro uppajjati.
ကိံ ပန ဖလသမာပတ္တိ အသ္သာသပသ္သာသေ န သမုဋ္ဌာပေတီတိ? သမုဋ္ဌာပေတိ။ ဣမသ္သ ပန စတုတ္ထဇ္ဈာနိကာ ဖလသမာပတ္တိ, သာ န သမုဋ္ဌာပေတိ။ ကိံ ဝာ ဧတေန? ဖလသမာပတ္တိ ပဌမဇ္ဈာနိကာ ဝာ ဟောတု ဒုတိယတတိယစတုတ္ထဇ္ဈာနိကာ ဝာ, သန္တသမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌိတသ္သ ဘိက္ခုနော အသ္သာသပသ္သာသာ အဗ္ဗောဟာရိကာ ဟောန္တိ, တေသံ အဗ္ဗောဟာရိကဘာဝော သဉ္ဇီဝတ္ထေရဝတ္ထုနာ ဝေဒိတဗ္ဗော။ သဉ္ဇီဝတ္ထေရသ္သ ဟိ သမာပတ္တိတော ဝုဋ္ဌာယ ကိံသုကပုပ္ဖသဒိသေ ဝီတစ္စိတင္ဂာရေ မဒ္ဒမာနသ္သ ဂစ္ဆတော စီဝရေ အံသုမတ္တမ္ပိ န ဈာယိ, ဥသ္မာကာရမတ္တမ္ပိ နာဟောသိ။ သမာပတ္တိဗလံ နာမေတန္တိ ဝဒန္တိ။ ဧဝမေဝ သန္တာယ ဖလသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌိတသ္သ ဘိက္ခုနော အသ္သာသပသ္သာသာ အဗ္ဗောဟာရိကာ ဟောန္တီတိ ဘဝင္ဂသမယေနေဝေတံ ကထိတန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Kiṃ pana phalasamāpatti assāsapassāse na samuṭṭhāpetīti? Samuṭṭhāpeti. Imassa pana catutthajjhānikā phalasamāpatti, sā na samuṭṭhāpeti. Kiṃ vā etena? Phalasamāpatti paṭhamajjhānikā vā hotu dutiyatatiyacatutthajjhānikā vā, santasamāpattito vuṭṭhitassa bhikkhuno assāsapassāsā abbohārikā honti, tesaṃ abbohārikabhāvo sañjīvattheravatthunā veditabbo. Sañjīvattherassa hi samāpattito vuṭṭhāya kiṃsukapupphasadise vītaccitaṅgāre maddamānassa gacchato cīvare aṃsumattampi na jhāyi, usmākāramattampi nāhosi. Samāpattibalaṃ nāmetanti vadanti. Evameva santāya phalasamāpattiyā vuṭṭhitassa bhikkhuno assāsapassāsā abbohārikā hontīti bhavaṅgasamayenevetaṃ kathitanti veditabbaṃ.
တတော ဝစီသင္ခာရောတိ တတော ပရံ ကိရိယမယပဝတ္တဝလဉ္ဇနကာလေ ဝစီသင္ခာရော ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ကိံ ဘဝင္ဂံ ဝိတက္ကဝိစာရေ န သမုဋ္ဌာပေတီတိ? သမုဋ္ဌာပေတိ။ တံသမုဋ္ဌာနာ ပန ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝာစံ အဘိသင္ခာတုံ န သက္ကောန္တီတိ ကိရိယမယပဝတ္တဝလဉ္ဇနကာလေနေဝေတံ ကထိတံ။
Tatovacīsaṅkhāroti tato paraṃ kiriyamayapavattavalañjanakāle vacīsaṅkhāro uppajjati. Kiṃ bhavaṅgaṃ vitakkavicāre na samuṭṭhāpetīti? Samuṭṭhāpeti. Taṃsamuṭṭhānā pana vitakkavicārā vācaṃ abhisaṅkhātuṃ na sakkontīti kiriyamayapavattavalañjanakālenevetaṃ kathitaṃ.
သုညတော ဖသ္သောတိအာဒယော သဂုဏေနာပိ အာရမ္မဏေနာပိ ကထေတဗ္ဗာ။ သဂုဏေန တာဝ သုညတာ နာမ ဖလသမာပတ္တိ, တာယ သဟဇာတဖသ္သံ သန္ဓာယ ‘‘သုညတော ဖသ္သော’’တိ ဝုတ္တံ။ အနိမိတ္တပ္ပဏိဟိတေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အာရမ္မဏေန ပန နိဗ္ဗာနံ ရာဂာဒီဟိ သုညတ္တာ သုညတာ နာမ, ရာဂနိမိတ္တာဒီနံ အဘာဝာ အနိမိတ္တံ, ရာဂဒောသမောဟပ္ပဏိဓီနံ အဘာဝာ အပ္ပဏိဟိတံ, သုညတံ နိဗ္ဗာနံ အာရမ္မဏံ ကတ္ဝာ ဥပ္ပန္နဖလသမာပတ္တိသမ္ဖသ္သော သုညတော နာမ။ အနိမိတ္တပ္ပဏိဟိတေသုပိ ဧသေဝ နယော။
Suññato phassotiādayo saguṇenāpi ārammaṇenāpi kathetabbā. Saguṇena tāva suññatā nāma phalasamāpatti, tāya sahajātaphassaṃ sandhāya ‘‘suññato phasso’’ti vuttaṃ. Animittappaṇihitesupi eseva nayo. Ārammaṇena pana nibbānaṃ rāgādīhi suññattā suññatā nāma, rāganimittādīnaṃ abhāvā animittaṃ, rāgadosamohappaṇidhīnaṃ abhāvā appaṇihitaṃ, suññataṃ nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā uppannaphalasamāpattisamphasso suññato nāma. Animittappaṇihitesupi eseva nayo.
အပရာ အာဂမနိယကထာ နာမ ဟောတိ။ သုညတအနိမိတ္တအပ္ပဏိဟိတာတိ ဟိ ဝိပသ္သနာပိ ဝုစ္စတိ။ တတ္ထ ယော ဘိက္ခု သင္ခာရေ အနိစ္စတော ပရိဂ္ဂဟေတ္ဝာ အနိစ္စတော ဒိသ္ဝာ အနိစ္စတော ဝုဋ္ဌာတိ, တသ္သ ဝုဋ္ဌာနဂာမိနိဝိပသ္သနာ အနိမိတ္တာ နာမ ဟောတိ။ ယော ဒုက္ခတော ပရိဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဒုက္ခတော ဒိသ္ဝာ ဒုက္ခတော ဝုဋ္ဌာတိ, တသ္သ အပ္ပဏိဟိတာ နာမ။ ယော အနတ္တတော ပရိဂ္ဂဟေတ္ဝာ အနတ္တတော ဒိသ္ဝာ အနတ္တတော ဝုဋ္ဌာတိ, တသ္သ သုညတာ နာမ။ တတ္ထ အနိမိတ္တဝိပသ္သနာယ မဂ္ဂော အနိမိတ္တော နာမ, အနိမိတ္တမဂ္ဂသ္သ ဖလံ အနိမိတ္တံ နာမ, အနိမိတ္တဖလသမာပတ္တိသဟဇာတေ ဖသ္သေ ဖုသန္တေ ‘‘အနိမိတ္တော ဖသ္သော ဖုသတီ’’တိ ဝုစ္စတိ။ အပ္ပဏိဟိတသုညတေသုပိ ဧသေဝ နယော။ အာဂမနိယေန ကထိတေ ပန သုညတော ဝာ ဖသ္သော အနိမိတ္တော ဝာ ဖသ္သော အပ္ပဏိဟိတော ဝာ ဖသ္သောတိ ဝိကပ္ပော အာပဇ္ဇေယ္ယ, တသ္မာ သဂုဏေန စေဝ အာရမ္မဏေန စ ကထေတဗ္ဗံ။ ဧဝဉ္ဟိ တယော ဖသ္သာ ဖုသန္တီတိ သမေတိ။
Aparā āgamaniyakathā nāma hoti. Suññataanimittaappaṇihitāti hi vipassanāpi vuccati. Tattha yo bhikkhu saṅkhāre aniccato pariggahetvā aniccato disvā aniccato vuṭṭhāti, tassa vuṭṭhānagāminivipassanā animittā nāma hoti. Yo dukkhato pariggahetvā dukkhato disvā dukkhato vuṭṭhāti, tassa appaṇihitā nāma. Yo anattato pariggahetvā anattato disvā anattato vuṭṭhāti, tassa suññatā nāma. Tattha animittavipassanāya maggo animitto nāma, animittamaggassa phalaṃ animittaṃ nāma, animittaphalasamāpattisahajāte phasse phusante ‘‘animitto phasso phusatī’’ti vuccati. Appaṇihitasuññatesupi eseva nayo. Āgamaniyena kathite pana suññato vā phasso animitto vā phasso appaṇihito vā phassoti vikappo āpajjeyya, tasmā saguṇena ceva ārammaṇena ca kathetabbaṃ. Evañhi tayo phassā phusantīti sameti.
ဝိဝေကနိန္နန္တိအာဒီသု နိဗ္ဗာနံ ဝိဝေကော နာမ။ တသ္မိံ ဝိဝေကေ နိန္နံ ဩနတန္တိ ဝိဝေကနိန္နံ။ ဝိဝေကပောဏန္တိ အညတော အဂန္တ္ဝာ ယေန ဝိဝေကော, တေန ဝင္ကံ ဝိယ ဟုတ္ဝာ ဌိတန္တိ ဝိဝေကပောဏံ။ ယေန ဝိဝေကော, တေန ပတမာနံ ဝိယ ဌိတန္တိ ဝိဝေကပဗ္ဘာရံ။
Vivekaninnantiādīsu nibbānaṃ viveko nāma. Tasmiṃ viveke ninnaṃ onatanti vivekaninnaṃ. Vivekapoṇanti aññato agantvā yena viveko, tena vaṅkaṃ viya hutvā ṭhitanti vivekapoṇaṃ. Yena viveko, tena patamānaṃ viya ṭhitanti vivekapabbhāraṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၆. ဒုတိယကာမဘူသုတ္တံ • 6. Dutiyakāmabhūsuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၆. ဒုတိယကာမဘူသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Dutiyakāmabhūsuttavaṇṇanā
