Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౭. దుతియకుటివిహారిత్థేరగాథావణ్ణనా

    7. Dutiyakuṭivihārittheragāthāvaṇṇanā

    అయమాహు పురాణియాతి ఆయస్మతో కుటివిహారిత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? సో కిర పదుముత్తరస్స భగవతో పసన్నమానసో పరిళాహకాలే నళవిలీవేహి విరచితం బీజనిం అదాసి. తం సత్థా అనుమోదనగాథాయ సమ్పహంసేసి. సేసం యదేత్థ వత్తబ్బం, తం అఞ్జనవనియత్థేరవత్థుమ్హి వుత్తసదిసమేవ. అయం పన విసేసో – అయం కిర వుత్తనయేన పబ్బజిత్వా అఞ్ఞతరాయ పురాణకుటికాయ విహరన్తో సమణధమ్మం అచిన్తేత్వా, ‘‘అయం కుటికా జిణ్ణా, అఞ్ఞం కుటికం కాతుం వట్టతీ’’తి నవకమ్మవసేన చిత్తం ఉప్పాదేసి. తస్స అత్థకామా దేవతా సంవేగజననత్థం ఇమం ఉత్తానోభాసం గమ్భీరత్థం ‘‘అయమాహు’’తి గాథమాహ.

    Ayamāhupurāṇiyāti āyasmato kuṭivihārittherassa gāthā. Kā uppatti? So kira padumuttarassa bhagavato pasannamānaso pariḷāhakāle naḷavilīvehi viracitaṃ bījaniṃ adāsi. Taṃ satthā anumodanagāthāya sampahaṃsesi. Sesaṃ yadettha vattabbaṃ, taṃ añjanavaniyattheravatthumhi vuttasadisameva. Ayaṃ pana viseso – ayaṃ kira vuttanayena pabbajitvā aññatarāya purāṇakuṭikāya viharanto samaṇadhammaṃ acintetvā, ‘‘ayaṃ kuṭikā jiṇṇā, aññaṃ kuṭikaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti navakammavasena cittaṃ uppādesi. Tassa atthakāmā devatā saṃvegajananatthaṃ imaṃ uttānobhāsaṃ gambhīratthaṃ ‘‘ayamāhu’’ti gāthamāha.

    ౫౭. తత్థ అయన్తి ఆసన్నపచ్చక్ఖవచనం. ఆహూతి అహోసీతి అత్థో. గాథాసుఖత్థఞ్హి దీఘం కత్వా వుత్తం. పురాణియాతి పురాతనీ అద్ధగతా. అఞ్ఞం పత్థయసే నవం కుటిన్తి ఇమిస్సా కుటియా పురాణభావేన జిణ్ణతాయ ఇతో అఞ్ఞం ఇదాని నిబ్బత్తనీయతాయ నవం కుటిం పత్థయసే పత్థేసి ఆసీససి. సబ్బేన సబ్బం పన ఆసం కుటియా విరాజయ పురాణియం వియ నవాయమ్పి కుటియం ఆసం తణ్హం అపేక్ఖం విరాజేహి, సబ్బసో తత్థ విరత్తచిత్తో హోహి. కస్మా? యస్మా దుక్ఖా భిక్ఖు పున నవా నామ కుటి భిక్ఖు పున ఇదాని నిబ్బత్తియమానా దుక్ఖావహత్తా దుక్ఖా, తస్మా అఞ్ఞం నవం దుక్ఖం అనుప్పాదేన్తో యథానిబ్బత్తాయం పురాణియంయేవ కుటియం ఠత్వా అత్తనా కతబ్బం కరోహీతి. అయఞ్హేత్థ అధిప్పాయో – త్వం, భిక్ఖు, ‘‘అయం పురాణీ తిణకుటికా జిణ్ణా’’తి అఞ్ఞం నవం తిణకుటికం కాతుం ఇచ్ఛసి, న సమణధమ్మం, ఏవం ఇచ్ఛన్తో పన భావనాయ అననుయుఞ్జనేన పునబ్భవాభినిబ్బత్తియా అనతివత్తనతో ఆయతిం అత్తభావకుటిమ్పి పత్థేన్తో కాతుం ఇచ్ఛన్తోయేవ నామ హోతి. సా పన నవా తిణకుటి వియ కరణదుక్ఖేన తతో భియ్యోపి జరామరణసోకపరిదేవాదిదుక్ఖసంసట్ఠతాయ దుక్ఖా, తస్మా తిణకుటియం వియ అత్తభావకుటియం ఆసం అపేక్ఖం విరాజయ సబ్బసో తత్థ విరత్తచిత్తో హోహి, ఏవం తే వట్టదుక్ఖం న భవిస్సతీతి. దేవతాయ చ వచనం సుత్వా థేరో సంవేగజాతో విపస్సనం పట్ఠపేత్వా ఘటేన్తో వాయమన్తో నచిరస్సేవ అరహత్తే పతిట్ఠాసి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౧.౧౧.౩౬-౪౬) –

    57. Tattha ayanti āsannapaccakkhavacanaṃ. Āhūti ahosīti attho. Gāthāsukhatthañhi dīghaṃ katvā vuttaṃ. Purāṇiyāti purātanī addhagatā. Aññaṃ patthayase navaṃ kuṭinti imissā kuṭiyā purāṇabhāvena jiṇṇatāya ito aññaṃ idāni nibbattanīyatāya navaṃ kuṭiṃ patthayase patthesi āsīsasi. Sabbena sabbaṃ pana āsaṃ kuṭiyā virājaya purāṇiyaṃ viya navāyampi kuṭiyaṃ āsaṃ taṇhaṃ apekkhaṃ virājehi, sabbaso tattha virattacitto hohi. Kasmā? Yasmā dukkhā bhikkhu puna navā nāma kuṭi bhikkhu puna idāni nibbattiyamānā dukkhāvahattā dukkhā, tasmā aññaṃ navaṃ dukkhaṃ anuppādento yathānibbattāyaṃ purāṇiyaṃyeva kuṭiyaṃ ṭhatvā attanā katabbaṃ karohīti. Ayañhettha adhippāyo – tvaṃ, bhikkhu, ‘‘ayaṃ purāṇī tiṇakuṭikā jiṇṇā’’ti aññaṃ navaṃ tiṇakuṭikaṃ kātuṃ icchasi, na samaṇadhammaṃ, evaṃ icchanto pana bhāvanāya ananuyuñjanena punabbhavābhinibbattiyā anativattanato āyatiṃ attabhāvakuṭimpi patthento kātuṃ icchantoyeva nāma hoti. Sā pana navā tiṇakuṭi viya karaṇadukkhena tato bhiyyopi jarāmaraṇasokaparidevādidukkhasaṃsaṭṭhatāya dukkhā, tasmā tiṇakuṭiyaṃ viya attabhāvakuṭiyaṃ āsaṃ apekkhaṃ virājaya sabbaso tattha virattacitto hohi, evaṃ te vaṭṭadukkhaṃ na bhavissatīti. Devatāya ca vacanaṃ sutvā thero saṃvegajāto vipassanaṃ paṭṭhapetvā ghaṭento vāyamanto nacirasseva arahatte patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.11.36-46) –

    ‘‘పదుముత్తరబుద్ధస్స , లోకజేట్ఠస్స తాదినో;

    ‘‘Padumuttarabuddhassa , lokajeṭṭhassa tādino;

    తిణత్థరే నిసిన్నస్స, ఉపసన్తస్స తాదినో.

    Tiṇatthare nisinnassa, upasantassa tādino.

    ‘‘నళమాలం గహేత్వాన, బన్ధిత్వా బీజనిం అహం;

    ‘‘Naḷamālaṃ gahetvāna, bandhitvā bījaniṃ ahaṃ;

    బుద్ధస్స ఉపనామేసిం, ద్విపదిన్దస్స తాదినో.

    Buddhassa upanāmesiṃ, dvipadindassa tādino.

    ‘‘పటిగ్గహేత్వా సబ్బఞ్ఞూ, బీజనిం లోకనాయకో;

    ‘‘Paṭiggahetvā sabbaññū, bījaniṃ lokanāyako;

    మమ సఙ్కప్పమఞ్ఞాయ, ఇమం గాథం అభాసథ.

    Mama saṅkappamaññāya, imaṃ gāthaṃ abhāsatha.

    ‘‘యథా మే కాయో నిబ్బాతి, పరిళాహో న విజ్జతి;

    ‘‘Yathā me kāyo nibbāti, pariḷāho na vijjati;

    తథేవ తివిధగ్గీహి, చిత్తం తవ విముచ్చతు.

    Tatheva tividhaggīhi, cittaṃ tava vimuccatu.

    ‘‘సబ్బే దేవా సమాగచ్ఛుం, యే కేచి వననిస్సితా;

    ‘‘Sabbe devā samāgacchuṃ, ye keci vananissitā;

    సోస్సామ బుద్ధవచనం, హాసయన్తఞ్చ దాయకం.

    Sossāma buddhavacanaṃ, hāsayantañca dāyakaṃ.

    ‘‘నిసిన్నో భగవా తత్థ, దేవసఙ్ఘపురక్ఖతో;

    ‘‘Nisinno bhagavā tattha, devasaṅghapurakkhato;

    దాయకం సమ్పహంసేన్తో, ఇమా గాథా అభాసథ.

    Dāyakaṃ sampahaṃsento, imā gāthā abhāsatha.

    ‘‘ఇమినా బీజనిదానేన, చిత్తస్స పణిధీహి చ;

    ‘‘Iminā bījanidānena, cittassa paṇidhīhi ca;

    సుబ్బతో నామ నామేన, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

    Subbato nāma nāmena, cakkavattī bhavissati.

    ‘‘తేన కమ్మావసేసేన, సుక్కమూలేన చోదితో;

    ‘‘Tena kammāvasesena, sukkamūlena codito;

    మాలుతో నామ నామేన, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

    Māluto nāma nāmena, cakkavattī bhavissati.

    ‘‘ఇమినా బీజనిదానేన, సమ్మానవిపులేన చ;

    ‘‘Iminā bījanidānena, sammānavipulena ca;

    కప్పసతసహస్సమ్పి, దుగ్గతిం నుపపజ్జతి.

    Kappasatasahassampi, duggatiṃ nupapajjati.

    ‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, సుబ్బతా అట్ఠతింస తే;

    ‘‘Tiṃsakappasahassamhi, subbatā aṭṭhatiṃsa te;

    ఏకూనతింససహస్సే, అట్ఠ మాలుతనామకా.

    Ekūnatiṃsasahasse, aṭṭha mālutanāmakā.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తే పన పతిట్ఠితో ‘‘అయం మే అరహత్తప్పత్తియా అఙ్కుసభూతా’’తి తమేవ గాథం పచ్చుదాహాసి. సాయేవ చ థేరస్స అఞ్ఞాబ్యాకరణగాథా అహోసి. కుటిఓవాదేన లద్ధవిసేసత్తా చస్స కుటివిహారీత్వేవ సమఞ్ఞా అహోసీతి.

    Arahatte pana patiṭṭhito ‘‘ayaṃ me arahattappattiyā aṅkusabhūtā’’ti tameva gāthaṃ paccudāhāsi. Sāyeva ca therassa aññābyākaraṇagāthā ahosi. Kuṭiovādena laddhavisesattā cassa kuṭivihārītveva samaññā ahosīti.

    దుతియకుటివిహారిత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Dutiyakuṭivihārittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౭. దుతియకుటివిహారిత్థేరగాథా • 7. Dutiyakuṭivihārittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact