| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਉਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Udāna-aṭṭhakathā |
੨. ਦੁਤਿਯਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
2. Dutiyalakuṇḍakabhaddiyasuttavaṇṇanā
੬੨. ਦੁਤਿਯੇ ਸੇਖਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋਤਿ ‘‘ਸੇਖੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ વਚਨਤ੍ਥੋ – ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸੇਖੋ। ਕਿਂ ਸਿਕ੍ਖਤਿ? ਅਧਿਸੀਲਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਞ੍ਚ। ਅਥ વਾ ਸਿਕ੍ਖਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਸਾ ਏਤਸ੍ਸ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਸੇਖੋ। ਸੋ ਹਿ ਅਪਰਿਯੋਸਿਤਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਨਸੀਲੋ, ਨ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਸਿਕ੍ਖੋ ਅਸੇਖੋ વਿਯ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ, ਨਾਪਿ વਿਸ੍ਸਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖੋ ਪਚੁਰਜਨੋ વਿਯ ਤਤ੍ਥ ਅਨਧਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਅਥ વਾ ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਤੀਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਜਾਤੋ, ਤਤ੍ਥ વਾ ਭવੋਤਿ ਸੇਖੋ। ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਪਮਾਣਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ, ਪਮਾਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਧਿਕਤਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯੋ ਪਠਮਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤੇਨ વਿਧਿਨਾ ਪਠਮੋવਾਦੇਨ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੋવ ਆਸવਕ੍ਖਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨਾવਜ੍ਜਨੇਨ ਅਜਾਨਿਤ੍વਾ ‘‘ਸੇਖੋਯੇવਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਅਪ੍ਪਂ ਯਾਚਿਤੋ ਬਹੁਂ ਦਦਮਾਨੋ ਉਲ਼ਾਰਪੁਰਿਸੋ વਿਯ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਆਸવਕ੍ਖਯਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤਿਯੇવ। ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯੋ ‘‘ਕਤਕਿਚ੍ਚੋ ਦਾਨਾਹਂ, ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ ਓવਾਦੇਨਾ’’ਤਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਾਰવੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇ વਿਯ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਸੁਣਾਤਿਯੇવ। ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਭਗવਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਯੇવ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੇਨ ਯਥਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਥਾ ਕਤ੍વਾ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਅਨਨ੍ਤਰਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਮੇવ।
62. Dutiye sekhaṃ maññamānoti ‘‘sekho aya’’nti maññamāno. Tatrāyaṃ vacanattho – sikkhatīti sekho. Kiṃ sikkhati? Adhisīlaṃ adhicittaṃ adhipaññañca. Atha vā sikkhanaṃ sikkhā, sā etassa sīlanti sekho. So hi apariyositasikkhattā tadadhimuttattā ca ekantena sikkhanasīlo, na pariniṭṭhitasikkho asekho viya tattha paṭippassaddhussukko, nāpi vissaṭṭhasikkho pacurajano viya tattha anadhimutto. Atha vā ariyāya jātiyā tīsu sikkhāsu jāto, tattha vā bhavoti sekho. Bhiyyosomattāyāti pamāṇato uttari, pamāṇaṃ atikkamitvā adhikataranti attho. Āyasmā hi lakuṇḍakabhaddiyo paṭhamasutte vuttena vidhinā paṭhamovādena yathānisinnova āsavakkhayappatto. Dhammasenāpati pana tassa taṃ arahattappattiṃ anāvajjanena ajānitvā ‘‘sekhoyevā’’ti maññamāno appaṃ yācito bahuṃ dadamāno uḷārapuriso viya bhiyyo bhiyyo anekapariyāyena āsavakkhayāya dhammaṃ kathetiyeva. Āyasmāpi lakuṇḍakabhaddiyo ‘‘katakicco dānāhaṃ, kiṃ iminā ovādenā’’ti acintetvā saddhammagāravena pubbe viya sakkaccaṃ suṇātiyeva. Taṃ disvā bhagavā gandhakuṭiyaṃ nisinnoyeva buddhānubhāvena yathā dhammasenāpati tassa kilesakkhayaṃ jānāti, tathā katvā imaṃ udānaṃ udānesi. Tena vuttaṃ ‘‘tena kho pana samayenā’’tiādi. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ anantarasutte vuttameva.
ਗਾਥਾਯਂ ਪਨ ਅਚ੍ਛੇਚ੍ਛਿ વਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਅਨવਸੇਸਤੋ ਕਿਲੇਸવਟ੍ਟਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿ, ਛਿਨ੍ਨੇ ਚ ਕਿਲੇਸવਟ੍ਟੇ ਕਮ੍ਮવਟ੍ਟਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਨਮੇવ। ਬ੍ਯਗਾ ਨਿਰਾਸਨ੍ਤਿ ਆਸਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਆਸਾਤਿ ਨਿਰਾਸਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਤਂ ਨਿਰਾਸਂ વਿਸੇਸੇਨ ਅਗਾ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਬ੍ਯਗਾ, ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਅਧਿਗਮਕਾਰਣੇਨ વਿਨਾ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਤਣ੍ਹਾ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਭੂਤਾ, ਤਾਯ ਪਹੀਨਾਯ ਅਪ੍ਪਹੀਨੋ ਨਾਮ ਕਿਲੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਪਹਾਨਂ ਸવਿਸੇਸਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘વਿਸੁਕ੍ਖਾ ਸਰਿਤਾ ਨ ਸਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਚਤੁਤ੍ਥਸੂਰਿਯਪਾਤੁਭਾવੇਨ વਿਯ ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਅਨવਸੇਸਤੋ વਿਸੁਕ੍ਖਾ વਿਸੋਸਿਤਾ ਤਣ੍ਹਾਸਰਿਤਾ ਨਦੀ ਨ ਸਨ੍ਦਤਿ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਤਣ੍ਹਾ ਹਿ ‘‘ਸਰਿਤਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਰਿਤਾਨਿ ਸਿਨੇਹਿਤਾਨਿ ਚ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ ਜਨ੍ਤੁਨੋ’’ਤਿ (ਧ॰ ਪ॰ ੩੪੧), ‘‘ਸਰਿਤਾ વਿਸਤ੍ਤਿਕਾ’’ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੧੦੬੫; ਮਹਾਨਿ॰ ੩) ਚ। ਛਿਨ੍ਨਂ વਟ੍ਟਂ ਨ વਤ੍ਤਤੀਤਿ ਏવਂ ਕਿਲੇਸવਟ੍ਟਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨ ਛਿਨ੍ਨਂ વਟ੍ਟਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਤਂ ਅવਿਪਾਕਧਮ੍ਮਤਞ੍ਚ ਆਪਾਦਨੇਨ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮવਟ੍ਟਂ ਨ વਤ੍ਤਤਿ ਨ ਪવਤ੍ਤਤਿ। ਏਸੇવਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਯਦੇਤਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਕਿਲੇਸવਟ੍ਟਾਭਾવਤੋ ਕਮ੍ਮવਟ੍ਟਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪવਤ੍ਤਨਂ, ਸੋ ਆਯਤਿਂ વਿਪਾਕવਟ੍ਟਸ੍ਸ ਏਕਂਸੇਨੇવ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਏવ ਸਕਲਸ੍ਸਾਪਿ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਪਰਿવਟੁਮਭਾવੋਤਿ।
Gāthāyaṃ pana acchecchi vaṭṭanti anavasesato kilesavaṭṭaṃ samucchindi, chinne ca kilesavaṭṭe kammavaṭṭampi chinnameva. Byagā nirāsanti āsā vuccati taṇhā, natthi ettha āsāti nirāsaṃ, nibbānaṃ. Taṃ nirāsaṃ visesena agā adhigatoti byagā, aggamaggassa adhigatattā puna adhigamakāraṇena vinā adhigatoti attho. Yasmā taṇhā dukkhasamudayabhūtā, tāya pahīnāya appahīno nāma kileso natthi, tasmāssa taṇhāpahānaṃ savisesaṃ katvā dassento ‘‘visukkhā saritā na sandatī’’ti āha. Tassattho – catutthasūriyapātubhāvena viya mahānadiyo catutthamaggañāṇuppādena anavasesato visukkhā visositā taṇhāsaritā nadī na sandati, ito paṭṭhāya na pavattati. Taṇhā hi ‘‘saritā’’ti vuccati. Yathāha – ‘‘saritāni sinehitāni ca, somanassāni bhavanti jantuno’’ti (dha. pa. 341), ‘‘saritā visattikā’’ti (dha. sa. 1065; mahāni. 3) ca. Chinnaṃ vaṭṭaṃ na vattatīti evaṃ kilesavaṭṭasamucchedena chinnaṃ vaṭṭaṃ anuppādadhammataṃ avipākadhammatañca āpādanena upacchinnaṃ kammavaṭṭaṃ na vattati na pavattati. Esevanto dukkhassāti yadetaṃ sabbaso kilesavaṭṭābhāvato kammavaṭṭassa appavattanaṃ, so āyatiṃ vipākavaṭṭassa ekaṃseneva anuppādo eva sakalassāpi saṃsāradukkhassa anto paricchedo parivaṭumabhāvoti.
ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dutiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Udānapāḷi / ੨. ਦੁਤਿਯਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Dutiyalakuṇḍakabhaddiyasuttaṃ
