Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya

    6. දුතියලොකධම්‌මසුත්‌තං

    6. Dutiyalokadhammasuttaṃ

    6. ‘‘අට්‌ඨිමෙ, භික්‌ඛවෙ, ලොකධම්‌මා ලොකං අනුපරිවත්‌තන්‌ති, ලොකො ච අට්‌ඨ ලොකධම්‌මෙ අනුපරිවත්‌තති. කතමෙ අට්‌ඨ? ලාභො ච, අලාභො ච, යසො ච, අයසො ච, නින්‌දා ච, පසංසා ච, සුඛඤ්‌ච, දුක්‌ඛඤ්‌ච. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, අට්‌ඨ ලොකධම්‌මා ලොකං අනුපරිවත්‌තන්‌ති, ලොකො ච ඉමෙ අට්‌ඨ ලොකධම්‌මෙ අනුපරිවත්‌තති.

    6. ‘‘Aṭṭhime, bhikkhave, lokadhammā lokaṃ anuparivattanti, loko ca aṭṭha lokadhamme anuparivattati. Katame aṭṭha? Lābho ca, alābho ca, yaso ca, ayaso ca, nindā ca, pasaṃsā ca, sukhañca, dukkhañca. Ime kho, bhikkhave, aṭṭha lokadhammā lokaṃ anuparivattanti, loko ca ime aṭṭha lokadhamme anuparivattati.

    ‘‘අස්‌සුතවතො, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනස්‌ස උප්‌පජ්‌ජති ලාභොපි අලාභොපි යසොපි අයසොපි නින්‌දාපි පසංසාපි සුඛම්‌පි දුක්‌ඛම්‌පි. සුතවතොපි, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකස්‌ස උප්‌පජ්‌ජති ලාභොපි අලාභොපි යසොපි අයසොපි නින්‌දාපි පසංසාපි සුඛම්‌පි දුක්‌ඛම්‌පි. තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, කො විසෙසො කො අධිප්‌පයාසො 1 කිං නානාකරණං සුතවතො අරියසාවකස්‌ස අස්‌සුතවතා පුථුජ්‌ජනෙනා’’ති? ‘‘භගවංමූලකා නො, භන්‌තෙ, ධම්‌මා භගවංනෙත්‌තිකා භගවංපටිසරණා. සාධු වත, භන්‌තෙ, භගවන්‌තංයෙව පටිභාතු එතස්‌ස භාසිතස්‌ස අත්‌ථො. භගවතො සුත්‌වා භික්‌ඛූ ධාරෙස්‌සන්‌තී’’ති.

    ‘‘Assutavato, bhikkhave, puthujjanassa uppajjati lābhopi alābhopi yasopi ayasopi nindāpi pasaṃsāpi sukhampi dukkhampi. Sutavatopi, bhikkhave, ariyasāvakassa uppajjati lābhopi alābhopi yasopi ayasopi nindāpi pasaṃsāpi sukhampi dukkhampi. Tatra, bhikkhave, ko viseso ko adhippayāso 2 kiṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanenā’’ti? ‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā bhagavaṃnettikā bhagavaṃpaṭisaraṇā. Sādhu vata, bhante, bhagavantaṃyeva paṭibhātu etassa bhāsitassa attho. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti.

    ‘‘තෙන හි, භික්‌ඛවෙ, සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘අස්‌සුතවතො, භික්‌ඛවෙ, පුථුජ්‌ජනස්‌ස උප්‌පජ්‌ජති ලාභො. සො න ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘උප්‌පන්‌නො ඛො මෙ අයං ලාභො; සො ච ඛො අනිච්‌චො දුක්‌ඛො විපරිණාමධම්‌මො’ති යථාභූතං නප්‌පජානාති. උප්‌පජ්‌ජති අලාභො…පෙ.… උප්‌පජ්‌ජති යසො… උප්‌පජ්‌ජති අයසො… උප්‌පජ්‌ජති නින්‌දා… උප්‌පජ්‌ජති පසංසා… උප්‌පජ්‌ජති සුඛං… උප්‌පජ්‌ජති දුක්‌ඛං. සො න ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘උප්‌පන්‌නං ඛො මෙ ඉදං දුක්‌ඛං; තඤ්‌ච ඛො අනිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌ම’න්‌ති යථාභූතං නප්‌පජානාති’’.

    ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘assutavato, bhikkhave, puthujjanassa uppajjati lābho. So na iti paṭisañcikkhati – ‘uppanno kho me ayaṃ lābho; so ca kho anicco dukkho vipariṇāmadhammo’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Uppajjati alābho…pe… uppajjati yaso… uppajjati ayaso… uppajjati nindā… uppajjati pasaṃsā… uppajjati sukhaṃ… uppajjati dukkhaṃ. So na iti paṭisañcikkhati – ‘uppannaṃ kho me idaṃ dukkhaṃ; tañca kho aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhamma’nti yathābhūtaṃ nappajānāti’’.

    ‘‘තස්‌ස ලාභොපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨති, අලාභොපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨති, යසොපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨති, අයසොපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨති, නින්‌දාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨති, පසංසාපි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨති, සුඛම්‌පි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨති, දුක්‌ඛම්‌පි චිත්‌තං පරියාදාය තිට්‌ඨති. සො උප්‌පන්‌නං ලාභං අනුරුජ්‌ඣති, අලාභෙ පටිවිරුජ්‌ඣති; උප්‌පන්‌නං යසං අනුරුජ්‌ඣති, අයසෙ පටිවිරුජ්‌ඣති; උප්‌පන්‌නං පසංසං අනුරුජ්‌ඣති, නින්‌දාය පටිවිරුජ්‌ඣති; උප්‌පන්‌නං සුඛං අනුරුජ්‌ඣති, දුක්‌ඛෙ පටිවිරුජ්‌ඣති. සො එවං අනුරොධවිරොධසමාපන්‌නො න පරිමුච්‌චති ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්‌ඛෙහි දොමනස්‌සෙහි උපායාසෙහි. ‘න පරිමුච්‌චති දුක්‌ඛස්‌මා’ති වදාමි’’.

    ‘‘Tassa lābhopi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, alābhopi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, yasopi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, ayasopi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, nindāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, pasaṃsāpi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, sukhampi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati, dukkhampi cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati. So uppannaṃ lābhaṃ anurujjhati, alābhe paṭivirujjhati; uppannaṃ yasaṃ anurujjhati, ayase paṭivirujjhati; uppannaṃ pasaṃsaṃ anurujjhati, nindāya paṭivirujjhati; uppannaṃ sukhaṃ anurujjhati, dukkhe paṭivirujjhati. So evaṃ anurodhavirodhasamāpanno na parimuccati jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi. ‘Na parimuccati dukkhasmā’ti vadāmi’’.

    ‘‘සුතවතො ච ඛො, භික්‌ඛවෙ, අරියසාවකස්‌ස උප්‌පජ්‌ජති ලාභො. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘උප්‌පන්‌නො ඛො මෙ අයං ලාභො; සො ච ඛො අනිච්‌චො දුක්‌ඛො විපරිණාමධම්‌මො’ති යථාභූතං පජානාති. උප්‌පජ්‌ජති අලාභො…පෙ.… උප්‌පජ්‌ජති යසො… උප්‌පජ්‌ජති අයසො… උප්‌පජ්‌ජති නින්‌දා… උප්‌පජ්‌ජති පසංසා… උප්‌පජ්‌ජති සුඛං… උප්‌පජ්‌ජති දුක්‌ඛං. සො ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘උප්‌පන්‌නං ඛො මෙ ඉදං දුක්‌ඛං; තඤ්‌ච ඛො අනිච්‌චං දුක්‌ඛං විපරිණාමධම්‌ම’න්‌ති යථාභූතං පජානාති’’.

    ‘‘Sutavato ca kho, bhikkhave, ariyasāvakassa uppajjati lābho. So iti paṭisañcikkhati – ‘uppanno kho me ayaṃ lābho; so ca kho anicco dukkho vipariṇāmadhammo’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Uppajjati alābho…pe… uppajjati yaso… uppajjati ayaso… uppajjati nindā… uppajjati pasaṃsā… uppajjati sukhaṃ… uppajjati dukkhaṃ. So iti paṭisañcikkhati – ‘uppannaṃ kho me idaṃ dukkhaṃ; tañca kho aniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhamma’nti yathābhūtaṃ pajānāti’’.

    ‘‘තස්‌ස ලාභොපි චිත්‌තං න පරියාදාය තිට්‌ඨති, අලාභොපි චිත්‌තං න පරියාදාය තිට්‌ඨති, යසොපි චිත්‌තං න පරියාදාය තිට්‌ඨති, අයසොපි චිත්‌තං න පරියාදාය තිට්‌ඨති, නින්‌දාපි චිත්‌තං න පරියාදාය තිට්‌ඨති, පසංසාපි චිත්‌තං න පරියාදාය තිට්‌ඨති, සුඛම්‌පි චිත්‌තං න පරියාදාය තිට්‌ඨති, දුක්‌ඛම්‌පි චිත්‌තං න පරියාදාය තිට්‌ඨති. සො උප්‌පන්‌නං ලාභං නානුරුජ්‌ඣති, අලාභෙ නප්‌පටිවිරුජ්‌ඣති; උප්‌පන්‌නං යසං නානුරුජ්‌ඣති, අයසෙ නප්‌පටිවිරුජ්‌ඣති; උප්‌පන්‌නං පසංසං නානුරුජ්‌ඣති, නින්‌දාය නප්‌පටිවිරුජ්‌ඣති; උප්‌පන්‌නං සුඛං නානුරුජ්‌ඣති, දුක්‌ඛෙ නප්‌පටිවිරුජ්‌ඣති. සො එවං අනුරොධවිරොධවිප්‌පහීනො පරිමුච්‌චති ජාතියා ජරාය මරණෙන සොකෙහි පරිදෙවෙහි දුක්‌ඛෙහි දොමනස්‌සෙහි උපායාසෙහි. ‘පරිමුච්‌චති දුක්‌ඛස්‌මා’ති වදාමි. අයං ඛො, භික්‌ඛවෙ, විසෙසො අයං අධිප්‌පයාසො ඉදං නානාකරණං සුතවතො අරියසාවකස්‌ස අස්‌සුතවතා පුථුජ්‌ජනෙනා’’ති.

    ‘‘Tassa lābhopi cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati, alābhopi cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati, yasopi cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati, ayasopi cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati, nindāpi cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati, pasaṃsāpi cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati, sukhampi cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati, dukkhampi cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati. So uppannaṃ lābhaṃ nānurujjhati, alābhe nappaṭivirujjhati; uppannaṃ yasaṃ nānurujjhati, ayase nappaṭivirujjhati; uppannaṃ pasaṃsaṃ nānurujjhati, nindāya nappaṭivirujjhati; uppannaṃ sukhaṃ nānurujjhati, dukkhe nappaṭivirujjhati. So evaṃ anurodhavirodhavippahīno parimuccati jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi. ‘Parimuccati dukkhasmā’ti vadāmi. Ayaṃ kho, bhikkhave, viseso ayaṃ adhippayāso idaṃ nānākaraṇaṃ sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthujjanenā’’ti.

    ‘‘ලාභො අලාභො ච යසායසො ච,

    ‘‘Lābho alābho ca yasāyaso ca,

    නින්‌දා පසංසා ච සුඛං දුඛඤ්‌ච;

    Nindā pasaṃsā ca sukhaṃ dukhañca;

    එතෙ අනිච්‌චා මනුජෙසු ධම්‌මා,

    Ete aniccā manujesu dhammā,

    අසස්‌සතා විපරිණාමධම්‌මා.

    Asassatā vipariṇāmadhammā.

    ‘‘එතෙ ච ඤත්‌වා සතිමා සුමෙධො,

    ‘‘Ete ca ñatvā satimā sumedho,

    අවෙක්‌ඛති විපරිණාමධම්‌මෙ;

    Avekkhati vipariṇāmadhamme;

    ඉට්‌ඨස්‌ස ධම්‌මා න මථෙන්‌ති චිත්‌තං,

    Iṭṭhassa dhammā na mathenti cittaṃ,

    අනිට්‌ඨතො නො පටිඝාතමෙති.

    Aniṭṭhato no paṭighātameti.

    ‘‘තස්‌සානුරොධා අථ වා විරොධා,

    ‘‘Tassānurodhā atha vā virodhā,

    විධූපිතා අත්‌ථඞ්‌ගතා න සන්‌ති;

    Vidhūpitā atthaṅgatā na santi;

    පදඤ්‌ච ඤත්‌වා විරජං අසොකං,

    Padañca ñatvā virajaṃ asokaṃ,

    සම්‌මප්‌පජානාති භවස්‌ස පාරගූ’’ති. ඡට්‌ඨං;

    Sammappajānāti bhavassa pāragū’’ti. chaṭṭhaṃ;







    Footnotes:
    1. අධිප්‌පායො (සී.), අධිප්‌පායසො (ස්‍යා. කං.) අධි + ප + යසු + ණ = අධිප්‌පයාසො
    2. adhippāyo (sī.), adhippāyaso (syā. kaṃ.) adhi + pa + yasu + ṇa = adhippayāso



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 6. දුතියලොකධම්‌මසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Dutiyalokadhammasuttavaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 6-8. දුතියලොකධම්‌මසුත්‌තාදිවණ්‌ණනා • 6-8. Dutiyalokadhammasuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact