Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੨. ਦੁਤਿਯਮਹਾਨਾਮਸੁਤ੍ਤਂ
2. Dutiyamahānāmasuttaṃ
੧੨. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਕ੍ਕੇਸੁ વਿਹਰਤਿ ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗ੍ਰੋਧਾਰਾਮੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਮਹਾਨਾਮੋ ਸਕ੍ਕੋ ਗਿਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ ਅਚਿਰવੁਟ੍ਠਿਤੋ ਗੇਲਞ੍ਞਾ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਚੀવਰਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ – ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀવਰੋ ਭਗવਾ ਤੇਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ।
12. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Tena kho pana samayena mahānāmo sakko gilānā vuṭṭhito hoti aciravuṭṭhito gelaññā. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū bhagavato cīvarakammaṃ karonti – ‘‘niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaṃ pakkamissatī’’ti.
ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮੋ ਸਕ੍ਕੋ – ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਚੀવਰਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ – ‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀવਰੋ ਭਗવਾ ਤੇਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮੋ ਸਕ੍ਕੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮੋ ਸਕ੍ਕੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ – ‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਚੀવਰਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ – ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀવਰੋ ਭਗવਾ ਤੇਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ਤੇਸਂ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਨਾવਿਹਾਰੇਹਿ વਿਹਰਤਂ ਕੇਨਸ੍ਸ વਿਹਾਰੇਨ વਿਹਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ?
Assosi kho mahānāmo sakko – ‘‘sambahulā kira bhikkhū bhagavato cīvarakammaṃ karonti – ‘niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaṃ pakkamissatī’’’ti. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante – ‘sambahulā kira bhikkhū bhagavato cīvarakammaṃ karonti – niṭṭhitacīvaro bhagavā temāsaccayena cārikaṃ pakkamissatī’ti. Tesaṃ no, bhante, nānāvihārehi viharataṃ kenassa vihārena vihātabba’’nti?
‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਮਹਾਨਾਮ! ਏਤਂ ਖੋ, ਮਹਾਨਾਮ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਤਥਾਗਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ – ‘ਤੇਸਂ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਨਾવਿਹਾਰੇਹਿ વਿਹਰਤਂ ਕੇਨਸ੍ਸ વਿਹਾਰੇਨ વਿਹਾਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ? ਸਦ੍ਧੋ ਖੋ, ਮਹਾਨਾਮ, ਆਰਾਧਕੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ; ਆਰਦ੍ਧવੀਰਿਯੋ ਆਰਾਧਕੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਕੁਸੀਤੋ; ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ ਆਰਾਧਕੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ; ਸਮਾਹਿਤੋ ਆਰਾਧਕੋ ਹੋਤਿ , ਨੋ ਅਸਮਾਹਿਤੋ; ਪਞ੍ਞવਾ ਆਰਾਧਕੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ। ਇਮੇਸੁ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਮਹਾਨਾਮ, ਪਞ੍ਚਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਛ ਧਮ੍ਮੇ ਉਤ੍ਤਰਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ।
‘‘Sādhu sādhu, mahānāma! Etaṃ kho, mahānāma, tumhākaṃ patirūpaṃ kulaputtānaṃ yaṃ tumhe tathāgataṃ upasaṅkamitvā puccheyyātha – ‘tesaṃ no, bhante, nānāvihārehi viharataṃ kenassa vihārena vihātabba’nti? Saddho kho, mahānāma, ārādhako hoti, no assaddho; āraddhavīriyo ārādhako hoti, no kusīto; upaṭṭhitassati ārādhako hoti, no muṭṭhassati; samāhito ārādhako hoti , no asamāhito; paññavā ārādhako hoti, no duppañño. Imesu kho tvaṃ, mahānāma, pañcasu dhammesu patiṭṭhāya cha dhamme uttari bhāveyyāsi.
1 ‘‘ਇਧ ਤ੍વਂ, ਮਹਾਨਾਮ, ਤਥਾਗਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ’ਤਿ। ਯਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਨਾਮ, ਸਮਯੇ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਤਥਾਗਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨੇવਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਦੋਸਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਮੋਹਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ; ਉਜੁਗਤਮੇવਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤਂ ਆਰਬ੍ਭ। ਉਜੁਗਤਚਿਤ੍ਤੋ ਖੋ ਪਨ, ਮਹਾਨਾਮ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥવੇਦਂ, ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮવੇਦਂ, ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮੂਪਸਂਹਿਤਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ। ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ વੇਦਿਯਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ। ਇਮਂ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਮਹਾਨਾਮ, ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਠਿਤੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਸਯਾਨੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਪੁਤ੍ਤਸਮ੍ਬਾਧਸਯਨਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ।
2 ‘‘Idha tvaṃ, mahānāma, tathāgataṃ anussareyyāsi – ‘itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako tathāgataṃ anussarati, nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti tathāgataṃ ārabbha. Ujugatacitto kho pana, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ. Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyati. Imaṃ kho tvaṃ, mahānāma, buddhānussatiṃ gacchantopi bhāveyyāsi, ṭhitopi bhāveyyāsi, nisinnopi bhāveyyāsi, sayānopi bhāveyyāsi, kammantaṃ adhiṭṭhahantopi bhāveyyāsi, puttasambādhasayanaṃ ajjhāvasantopi bhāveyyāsi.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਤ੍વਂ, ਮਹਾਨਾਮ, ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰੇਯ੍ਯਾਸਿ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਘਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰੇਯ੍ਯਾਸਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਾਨਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰੇਯ੍ਯਾਸਿ…ਪੇ॰… ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਾਗਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰੇਯ੍ਯਾਸਿ…ਪੇ॰… ਦੇવਤਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰੇਯ੍ਯਾਸਿ – ‘ਸਨ੍ਤਿ ਦੇવਾ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾ…ਪੇ॰… ਸਨ੍ਤਿ ਦੇવਾ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿ। ਯਥਾਰੂਪਾਯ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਤਾ ਦੇવਤਾ ਇਤੋ ਚੁਤਾ ਤਤ੍ਥੂਪਪਨ੍ਨਾ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਤਥਾਰੂਪਾ ਸਦ੍ਧਾ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ। ਯਥਾਰੂਪੇਨ ਸੀਲੇਨ… ਸੁਤੇਨ… ਚਾਗੇਨ… ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਤਾ ਦੇવਤਾ ਇਤੋ ਚੁਤਾ ਤਤ੍ਥੂਪਪਨ੍ਨਾ , ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਤਥਾਰੂਪਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਂવਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ। ਯਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਨਾਮ, ਸਮਯੇ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਤਾਸਞ੍ਚ ਦੇવਤਾਨਂ ਸਦ੍ਧਞ੍ਚ ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਤਞ੍ਚ ਚਾਗਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨੇવਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਰਾਗਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਦੋਸਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਮੋਹਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ; ਉਜੁਗਤਮੇવਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਦੇવਤਾ ਆਰਬ੍ਭ। ਉਜੁਗਤਚਿਤ੍ਤੋ ਖੋ ਪਨ, ਮਹਾਨਾਮ, ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਥવੇਦਂ, ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮવੇਦਂ, ਲਭਤਿ ਧਮ੍ਮੂਪਸਂਹਿਤਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ। ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ વੇਦਿਯਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ। ਇਮਂ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਮਹਾਨਾਮ, ਦੇવਤਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਠਿਤੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਸਯਾਨੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਪੁਤ੍ਤਸਮ੍ਬਾਧਸਯਨਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾવੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ।
‘‘Puna caparaṃ tvaṃ, mahānāma, dhammaṃ anussareyyāsi…pe… saṅghaṃ anussareyyāsi…pe… attano sīlāni anussareyyāsi…pe… attano cāgaṃ anussareyyāsi…pe… devatā anussareyyāsi – ‘santi devā cātumahārājikā…pe… santi devā tatuttari. Yathārūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tatthūpapannā, mayhampi tathārūpā saddhā saṃvijjati. Yathārūpena sīlena… sutena… cāgena… paññāya samannāgatā tā devatā ito cutā tatthūpapannā , mayhampi tathārūpā paññā saṃvijjatī’ti. Yasmiṃ, mahānāma, samaye ariyasāvako attano ca tāsañca devatānaṃ saddhañca sīlañca sutañca cāgañca paññañca anussarati, nevassa tasmiṃ samaye rāgapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na dosapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti, na mohapariyuṭṭhitaṃ cittaṃ hoti; ujugatamevassa tasmiṃ samaye cittaṃ hoti devatā ārabbha. Ujugatacitto kho pana, mahānāma, ariyasāvako labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ. Pamuditassa pīti jāyati, pītimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaṃ vediyati, sukhino cittaṃ samādhiyati. Imaṃ kho tvaṃ, mahānāma, devatānussatiṃ gacchantopi bhāveyyāsi, ṭhitopi bhāveyyāsi, nisinnopi bhāveyyāsi, sayānopi bhāveyyāsi, kammantaṃ adhiṭṭhahantopi bhāveyyāsi, puttasambādhasayanaṃ ajjhāvasantopi bhāveyyāsī’’ti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧-੨. ਮਹਾਨਾਮਸੁਤ੍ਤਦ੍વਯવਣ੍ਣਨਾ • 1-2. Mahānāmasuttadvayavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧-੪. ਪਠਮਮਹਾਨਾਮਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 1-4. Paṭhamamahānāmasuttādivaṇṇanā