| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Aṅguttara Nikāya, English translation |
अङ्गुत्तर निकाय १०।२८
Aṅguttara Nikāya 10.28
Numbered Discourses 10.28
३। महावग्ग
3. Mahāvagga
3. The Great Chapter
दुतियमहापञ्हासुत्त
Dutiyamahāpañhāsutta
The Great Questions (2nd)
एकं समयं भगवा कजङ्गलायं विहरति वेळुवने। अथ खो सम्बहुला कजङ्गलका उपासका येन कजङ्गलिका भिक्खुनी तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा कजङ्गलिकं भिक्खुनिं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। एकमन्तं निसिन्ना खो कजङ्गलका उपासका कजङ्गलिकं भिक्खुनिं एतदवोचुं:
Ekaṁ samayaṁ bhagavā kajaṅgalāyaṁ viharati veḷuvane. Atha kho sambahulā kajaṅgalakā upāsakā yena kajaṅgalikā bhikkhunī tenupasaṅkamiṁsu; upasaṅkamitvā kajaṅgalikaṁ bhikkhuniṁ abhivādetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu. Ekamantaṁ nisinnā kho kajaṅgalakā upāsakā kajaṅgalikaṁ bhikkhuniṁ etadavocuṁ:
At one time the Buddha was staying near Kajaṅgalā in a bamboo grove. Then several lay followers of Kajaṅgalā went to the nun Kajaṅgalikā, bowed, sat down to one side, and said to her:
“वुत्तमिदं, अय्ये, भगवता महापञ्हेसु: ‘एको पञ्हो एको उद्देसो एकं वेय्याकरणं, द्वे पञ्हा द्वे उद्देसा द्वे वेय्याकरणानि, तयो पञ्हा तयो उद्देसा तीणि वेय्याकरणानि, चत्तारो पञ्हा चत्तारो उद्देसा चत्तारि वेय्याकरणानि, पञ्च पञ्हा पञ्चुद्देसा पञ्च वेय्याकरणानि, छ पञ्हा छ उद्देसा छ वेय्याकरणानि, सत्त पञ्हा सत्तुद्देसा सत्त वेय्याकरणानि, अट्ठ पञ्हा अट्ठुद्देसा अट्ठ वेय्याकरणानि, नव पञ्हा नवुद्देसा नव वेय्याकरणानि, दस पञ्हा दसुद्देसा दस वेय्याकरणानीऽति। इमस्स नु खो, अय्ये, भगवता सङ्खित्तेन भासितस्स कथं वित्थारेन अत्थो दट्ठब्बो”ति?
“Vuttamidaṁ, ayye, bhagavatā mahāpañhesu: ‘eko pañho eko uddeso ekaṁ veyyākaraṇaṁ, dve pañhā dve uddesā dve veyyākaraṇāni, tayo pañhā tayo uddesā tīṇi veyyākaraṇāni, cattāro pañhā cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇāni, pañca pañhā pañcuddesā pañca veyyākaraṇāni, cha pañhā cha uddesā cha veyyākaraṇāni, satta pañhā sattuddesā satta veyyākaraṇāni, aṭṭha pañhā aṭṭhuddesā aṭṭha veyyākaraṇāni, nava pañhā navuddesā nava veyyākaraṇāni, dasa pañhā dasuddesā dasa veyyākaraṇānī’ti. Imassa nu kho, ayye, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa kathaṁ vitthārena attho daṭṭhabbo”ti?
“Ma’am, this was said by the Buddha in ‘The Great Questions’: ‘One thing: question, passage for recitation, and answer. Two … three … four … five … six … seven … eight … nine … ten things: question, passage for recitation, and answer.’ How should we see the detailed meaning of the Buddha’s brief statement?”
“न खो पनेतं, आवुसो, भगवतो सम्मुखा सुतं सम्मुखा पटिग्गहितं, नपि मनोभावनीयानं भिक्खूनं सम्मुखा सुतं सम्मुखा पटिग्गहितं; अपि च यथा मेत्थ खायति तं सुणाथ, साधुकं मनसि करोथ, भासिस्सामी”ति।
“Na kho panetaṁ, āvuso, bhagavato sammukhā sutaṁ sammukhā paṭiggahitaṁ, napi manobhāvanīyānaṁ bhikkhūnaṁ sammukhā sutaṁ sammukhā paṭiggahitaṁ; api ca yathā mettha khāyati taṁ suṇātha, sādhukaṁ manasi karotha, bhāsissāmī”ti.
“Good people, I haven’t heard and learned this in the presence of the Buddha or from esteemed bhikkhus. But as to how it seems to me, listen and apply your mind well, I will speak.”
“एवं, अय्ये”ति, खो कजङ्गलका उपासका कजङ्गलिकाय भिक्खुनिया पच्चस्सोसुं। कजङ्गलिका भिक्खुनी एतदवोच:
“Evaṁ, ayye”ti, kho kajaṅgalakā upāsakā kajaṅgalikāya bhikkhuniyā paccassosuṁ. Kajaṅgalikā bhikkhunī etadavoca:
“Yes, ma’am,” replied the lay followers. The nun Kajaṅgalikā said this:
“‘एको पञ्हो एको उद्देसो एकं वेय्याकरणन्ऽति, इति खो पनेतं वुत्तं भगवता। किञ्चेतं पटिच्च वुत्तं? एकधम्मे, आवुसो, भिक्खु सम्मा निब्बिन्दमानो सम्मा विरज्जमानो सम्मा विमुच्चमानो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। कतमस्मिं एकधम्मे? सब्बे सत्ता आहारट्ठितिका—इमस्मिं खो, आवुसो, एकधम्मे भिक्खु सम्मा निब्बिन्दमानो सम्मा विरज्जमानो सम्मा विमुच्चमानो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। ‘एको पञ्हो एको उद्देसो एकं वेय्याकरणन्ऽति, इति यं तं वुत्तं भगवता इदमेतं पटिच्च वुत्तं।
“‘Eko pañho eko uddeso ekaṁ veyyākaraṇan’ti, iti kho panetaṁ vuttaṁ bhagavatā. Kiñcetaṁ paṭicca vuttaṁ? Ekadhamme, āvuso, bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamasmiṁ ekadhamme? Sabbe sattā āhāraṭṭhitikā—imasmiṁ kho, āvuso, ekadhamme bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Eko pañho eko uddeso ekaṁ veyyākaraṇan’ti, iti yaṁ taṁ vuttaṁ bhagavatā idametaṁ paṭicca vuttaṁ.
“‘One thing: question, passage for recitation, and answer.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? Becoming completely disillusioned, dispassionate, and freed regarding one thing, seeing its limits and fully comprehending its meaning, a bhikkhu makes an end of suffering in this very life. What one thing? ‘All sentient beings are sustained by food.’ Becoming completely disillusioned, dispassionate, and freed regarding this one thing, seeing its limits and fully comprehending its meaning, a bhikkhu makes an end of suffering in this very life. ‘One thing: question, passage for recitation, and answer.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘द्वे पञ्हा द्वे उद्देसा द्वे वेय्याकरणानीऽति इति, खो पनेतं वुत्तं भगवता। किञ्चेतं पटिच्च वुत्तं? द्वीसु, आवुसो, धम्मेसु भिक्खु सम्मा निब्बिन्दमानो सम्मा विरज्जमानो सम्मा विमुच्चमानो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। कतमेसु द्वीसु? नामे च रूपे च …पे… कतमेसु तीसु? तीसु वेदनासु—इमेसु खो, आवुसो, तीसु धम्मेसु भिक्खु सम्मा निब्बिन्दमानो सम्मा विरज्जमानो सम्मा विमुच्चमानो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। ‘तयो पञ्हा तयो उद्देसा तीणि वेय्याकरणानीऽति, इति यं तं वुत्तं भगवता इदमेतं पटिच्च वुत्तं।
‘Dve pañhā dve uddesā dve veyyākaraṇānī’ti iti, kho panetaṁ vuttaṁ bhagavatā. Kiñcetaṁ paṭicca vuttaṁ? Dvīsu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu dvīsu? Nāme ca rūpe ca …pe… katamesu tīsu? Tīsu vedanāsu—imesu kho, āvuso, tīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Tayo pañhā tayo uddesā tīṇi veyyākaraṇānī’ti, iti yaṁ taṁ vuttaṁ bhagavatā idametaṁ paṭicca vuttaṁ.
What two? Name and form. … What three? Three feelings. …
‘चत्तारो पञ्हा चत्तारो उद्देसा चत्तारि वेय्याकरणानीऽति, इति खो पनेतं वुत्तं भगवता। किञ्चेतं पटिच्च वुत्तं? चतूसु, आवुसो, धम्मेसु भिक्खु सम्मा सुभावितचित्तो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। कतमेसु चतूसु? चतूसु सतिपट्ठानेसु—इमेसु खो, आवुसो, चतूसु धम्मेसु भिक्खु सम्मा सुभावितचित्तो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। ‘चत्तारो पञ्हा चत्तारो उद्देसा चत्तारि वेय्याकरणानीऽति, इति यं तं वुत्तं भगवता इदमेतं पटिच्च वुत्तं।
‘Cattāro pañhā cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇānī’ti, iti kho panetaṁ vuttaṁ bhagavatā. Kiñcetaṁ paṭicca vuttaṁ? Catūsu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu catūsu? Catūsu satipaṭṭhānesu—imesu kho, āvuso, catūsu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Cattāro pañhā cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇānī’ti, iti yaṁ taṁ vuttaṁ bhagavatā idametaṁ paṭicca vuttaṁ.
With a mind well developed in four things—seeing their limits and fully comprehending their meaning—a bhikkhu makes an end of suffering in this very life. What four? The four kinds of mindfulness meditation. … With a mind well developed in these four things—seeing their limits and fully fathoming their meaning—a bhikkhu makes an end of suffering in this very life. …
‘पञ्च पञ्हा पञ्चुद्देसा पञ्च वेय्याकरणानीऽति, इति खो पनेतं वुत्तं भगवता। किञ्चेतं पटिच्च वुत्तं? पञ्चसु, आवुसो, धम्मेसु भिक्खु सम्मा सुभावितचित्तो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। कतमेसु पञ्चसु? पञ्चसु इन्द्रियेसु …पे… कतमेसु छसु? छसु निस्सरणीयासु धातूसु …पे… कतमेसु सत्तसु? सत्तसु बोज्झङ्गेसु …पे… कतमेसु अट्ठसु? अट्ठसु अरियअट्ठङ्गिकमग्गेसु—इमेसु खो, आवुसो, अट्ठसु धम्मेसु भिक्खु सम्मा सुभावितचित्तो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। ‘अट्ठ पञ्हा अट्ठुद्देसा अट्ठ वेय्याकरणानीऽति, इति यं तं वुत्तं भगवता इदमेतं पटिच्च वुत्तं।
‘Pañca pañhā pañcuddesā pañca veyyākaraṇānī’ti, iti kho panetaṁ vuttaṁ bhagavatā. Kiñcetaṁ paṭicca vuttaṁ? Pañcasu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu pañcasu? Pañcasu indriyesu …pe… katamesu chasu? Chasu nissaraṇīyāsu dhātūsu …pe… katamesu sattasu? Sattasu bojjhaṅgesu …pe… katamesu aṭṭhasu? Aṭṭhasu ariyaaṭṭhaṅgikamaggesu—imesu kho, āvuso, aṭṭhasu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Aṭṭha pañhā aṭṭhuddesā aṭṭha veyyākaraṇānī’ti, iti yaṁ taṁ vuttaṁ bhagavatā idametaṁ paṭicca vuttaṁ.
What five? The five faculties. … What six? The six elements of escape. … What seven? The seven awakening factors. … What eight? The noble eightfold path. …
‘नव पञ्हा नवुद्देसा नव वेय्याकरणानीऽति, इति खो पनेतं वुत्तं भगवता। किञ्चेतं पटिच्च वुत्तं? नवसु, आवुसो, धम्मेसु भिक्खु सम्मा निब्बिन्दमानो सम्मा विरज्जमानो सम्मा विमुच्चमानो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। कतमेसु नवसु? नवसु सत्तावासेसु—इमेसु खो, आवुसो, नवसु धम्मेसु भिक्खु सम्मा निब्बिन्दमानो सम्मा विरज्जमानो सम्मा विमुच्चमानो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। ‘नव पञ्हा नवुद्देसा नव वेय्याकरणानीऽति, इति यं तं वुत्तं भगवता इदमेतं पटिच्च वुत्तं।
‘Nava pañhā navuddesā nava veyyākaraṇānī’ti, iti kho panetaṁ vuttaṁ bhagavatā. Kiñcetaṁ paṭicca vuttaṁ? Navasu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu navasu? Navasu sattāvāsesu—imesu kho, āvuso, navasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Nava pañhā navuddesā nava veyyākaraṇānī’ti, iti yaṁ taṁ vuttaṁ bhagavatā idametaṁ paṭicca vuttaṁ.
Becoming completely disillusioned, dispassionate, and freed regarding nine things, seeing their limits and fully comprehending their meaning, a bhikkhu makes an end of suffering in this very life. What nine? The nine abodes of sentient beings. Becoming completely disillusioned, dispassionate, and freed regarding these nine things, seeing their limits and fully comprehending their meaning, a bhikkhu makes an end of suffering in this very life.
‘दस पञ्हा दसुद्देसा दस वेय्याकरणानीऽति, इति खो पनेतं वुत्तं भगवता। किञ्चेतं पटिच्च वुत्तं? दससु, आवुसो, धम्मेसु भिक्खु सम्मा सुभावितचित्तो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। कतमेसु दससु? दससु कुसलेसु कम्मपथेसु—इमेसु खो, आवुसो, दससु धम्मेसु भिक्खु सम्मा सुभावितचित्तो सम्मा परियन्तदस्सावी सम्मदत्थं अभिसमेच्च दिट्ठेव धम्मे दुक्खस्सन्तकरो होति। ‘दस पञ्हा दसुद्देसा दस वेय्याकरणानीऽति, इति यं तं वुत्तं भगवता इदमेतं पटिच्च वुत्तं।
‘Dasa pañhā dasuddesā dasa veyyākaraṇānī’ti, iti kho panetaṁ vuttaṁ bhagavatā. Kiñcetaṁ paṭicca vuttaṁ? Dasasu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu dasasu? Dasasu kusalesu kammapathesu—imesu kho, āvuso, dasasu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṁ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Dasa pañhā dasuddesā dasa veyyākaraṇānī’ti, iti yaṁ taṁ vuttaṁ bhagavatā idametaṁ paṭicca vuttaṁ.
‘Ten things: question, passage for recitation, and answer.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? Becoming well developed in ten things—seeing their limits and fully fathoming their meaning—a bhikkhu makes an end of suffering in this very life. What ten? The ten ways of performing skillful deeds. With a mind well developed in these ten things—seeing their limits and fully fathoming their meaning—a bhikkhu makes an end of suffering in this very life. ‘Ten things: question, passage for recitation, and answer.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
इति खो, आवुसो, यं तं वुत्तं भगवता सङ्खित्तेन भासितासु महापञ्हासु: ‘एको पञ्हो एको उद्देसो एकं वेय्याकरणं …पे… दस पञ्हा दसुद्देसा दस वेय्याकरणानीऽति, इमस्स खो अहं, आवुसो, भगवता सङ्खित्तेन भासितस्स एवं वित्थारेन अत्थं आजानामि। आकङ्खमाना च पन तुम्हे, आवुसो, भगवन्तञ्ञेव उपसङ्कमित्वा एतमत्थं पटिपुच्छेय्याथ। यथा वो भगवा ब्याकरोति तथा नं धारेय्याथा”ति।
Iti kho, āvuso, yaṁ taṁ vuttaṁ bhagavatā saṅkhittena bhāsitāsu mahāpañhāsu: ‘eko pañho eko uddeso ekaṁ veyyākaraṇaṁ …pe… dasa pañhā dasuddesā dasa veyyākaraṇānī’ti, imassa kho ahaṁ, āvuso, bhagavatā saṅkhittena bhāsitassa evaṁ vitthārena atthaṁ ājānāmi. Ākaṅkhamānā ca pana tumhe, āvuso, bhagavantaññeva upasaṅkamitvā etamatthaṁ paṭipuccheyyātha. Yathā vo1 bhagavā byākaroti tathā naṁ dhāreyyāthā”ti.
That’s how I understand the detailed meaning of what the Buddha said in brief in ‘The Great Questions’. If you wish, you may go to the Buddha and ask him about this. You should remember it in line with the Buddha’s answer.”
“एवं, अय्ये”ति खो कजङ्गलका उपासका कजङ्गलिकाय खो भिक्खुनिया भासितं अभिनन्दित्वा अनुमोदित्वा उट्ठायासना कजङ्गलिकं भिक्खुनिं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदिंसु। एकमन्तं निसिन्ना खो कजङ्गलका उपासका यावतको अहोसि कजङ्गलिकाय भिक्खुनिया सद्धिं कथासल्लापो, तं सब्बं भगवतो आरोचेसुं।
“Evaṁ, ayye”ti kho kajaṅgalakā upāsakā kajaṅgalikāya kho bhikkhuniyā bhāsitaṁ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā kajaṅgalikaṁ bhikkhuniṁ abhivādetvā padakkhiṇaṁ katvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṁsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṁ abhivādetvā ekamantaṁ nisīdiṁsu. Ekamantaṁ nisinnā kho kajaṅgalakā upāsakā yāvatako ahosi kajaṅgalikāya bhikkhuniyā saddhiṁ kathāsallāpo, taṁ sabbaṁ bhagavato ārocesuṁ.
“Yes, ma’am,” replied those lay followers, approving and agreeing with what the nun Kajaṅgalikā said. Then they got up from their seat, bowed, and respectfully circled her, keeping her on their right. Then they went to the Buddha, bowed, sat down to one side, and informed the Buddha of all they had discussed.
“साधु साधु, गहपतयो। पण्डिता, गहपतयो, कजङ्गलिका भिक्खुनी। महापञ्ञा, गहपतयो, कजङ्गलिका भिक्खुनी। मञ्चेपि तुम्हे, गहपतयो, उपसङ्कमित्वा एतमत्थं पटिपुच्छेय्याथ, अहम्पि चेतं एवमेवं ब्याकरेय्यं यथा तं कजङ्गलिकाय भिक्खुनिया ब्याकतं। एसो चेव तस्स अत्थो। एवञ्च नं धारेय्याथा”ति।
“Sādhu sādhu, gahapatayo. Paṇḍitā, gahapatayo, kajaṅgalikā bhikkhunī. Mahāpaññā, gahapatayo, kajaṅgalikā bhikkhunī. Mañcepi tumhe, gahapatayo, upasaṅkamitvā etamatthaṁ paṭipuccheyyātha, ahampi cetaṁ evamevaṁ2 byākareyyaṁ yathā taṁ kajaṅgalikāya bhikkhuniyā byākataṁ. Eso ceva tassa attho. Evañca naṁ dhāreyyāthā”ti.
“Good, good, householders. The nun Kajaṅgalikā is astute, she has great wisdom. If you came to me and asked this question, I would answer it in exactly the same way as the nun Kajaṅgalikā. That is what it means, and that’s how you should remember it.”
अट्ठमं।
Aṭṭhamaṁ.
The authoritative text of the Aṅguttara Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
Footnotes:
