| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੮. ਦੁਤਿਯਮਹਾਪਞ੍ਹਾਸੁਤ੍ਤਂ
8. Dutiyamahāpañhāsuttaṃ
੨੮. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਕਜਙ੍ਗਲਾਯਂ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ। ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਕਜਙ੍ਗਲਕਾ ਉਪਾਸਕਾ ਯੇਨ ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਕਜਙ੍ਗਲਕਾ ਉਪਾਸਕਾ ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ –
28. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kajaṅgalāyaṃ viharati veḷuvane. Atha kho sambahulā kajaṅgalakā upāsakā yena kajaṅgalikā bhikkhunī tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā kajaṅgalikaṃ bhikkhuniṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho kajaṅgalakā upāsakā kajaṅgalikaṃ bhikkhuniṃ etadavocuṃ –
‘‘વੁਤ੍ਤਮਿਦਂ, ਅਯ੍ਯੇ, ਭਗવਤਾ ਮਹਾਪਞ੍ਹੇਸੁ – ‘ਏਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਏਕੋ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ, ਦ੍વੇ ਪਞ੍ਹਾ ਦ੍વੇ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਦ੍વੇ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ, ਤਯੋ ਪਞ੍ਹਾ ਤਯੋ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਤੀਣਿ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਹਾ ਪਞ੍ਚੁਦ੍ਦੇਸਾ ਪਞ੍ਚ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ, ਛ ਪਞ੍ਹਾ ਛ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਛ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਪਞ੍ਹਾ ਸਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਾ ਸਤ੍ਤ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ, ਅਟ੍ਠ ਪਞ੍ਹਾ ਅਟ੍ਠੁਦ੍ਦੇਸਾ ਅਟ੍ਠ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ, ਨવ ਪਞ੍ਹਾ ਨવੁਦ੍ਦੇਸਾ ਨવ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ, ਦਸ ਪਞ੍ਹਾ ਦਸੁਦ੍ਦੇਸਾ ਦਸ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ। ਇਮਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਅਯ੍ਯੇ, ਭਗવਤਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਕਥਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ?
‘‘Vuttamidaṃ, ayye, bhagavatā mahāpañhesu – ‘eko pañho eko uddeso ekaṃ veyyākaraṇaṃ, dve pañhā dve uddesā dve veyyākaraṇāni, tayo pañhā tayo uddesā tīṇi veyyākaraṇāni, cattāro pañhā cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇāni, pañca pañhā pañcuddesā pañca veyyākaraṇāni, cha pañhā cha uddesā cha veyyākaraṇāni, satta pañhā sattuddesā satta veyyākaraṇāni, aṭṭha pañhā aṭṭhuddesā aṭṭha veyyākaraṇāni, nava pañhā navuddesā nava veyyākaraṇāni, dasa pañhā dasuddesā dasa veyyākaraṇānī’ti. Imassa nu kho, ayye, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo’’ti?
‘‘ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਆવੁਸੋ, ਭਗવਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਨਪਿ ਮਨੋਭਾવਨੀਯਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ; ਅਪਿ ਚ, ਯਥਾ ਮੇਤ੍ਥ ਖਾਯਤਿ ਤਂ ਸੁਣਾਥ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ, ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ, ਖੋ ਕਜਙ੍ਗਲਕਾ ਉਪਾਸਕਾ ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਏਤਦવੋਚ –
‘‘Na kho panetaṃ, āvuso, bhagavato sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ, napi manobhāvanīyānaṃ bhikkhūnaṃ sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ; api ca, yathā mettha khāyati taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, ayye’’ti, kho kajaṅgalakā upāsakā kajaṅgalikāya bhikkhuniyā paccassosuṃ. Kajaṅgalikā bhikkhunī etadavoca –
‘‘‘ਏਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਏਕੋ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣ’ਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਏਕਧਮ੍ਮੇ, ਆવੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ਕਤਮਸ੍ਮਿਂ ਏਕਧਮ੍ਮੇ? ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ – ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਏਕਧਮ੍ਮੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ‘ਏਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਏਕੋ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਨ੍ਤਿ, ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘‘Eko pañho eko uddeso ekaṃ veyyākaraṇa’nti, iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Ekadhamme, āvuso, bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamasmiṃ ekadhamme? Sabbe sattā āhāraṭṭhitikā – imasmiṃ kho, āvuso, ekadhamme bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Eko pañho eko uddeso ekaṃ veyyākaraṇanti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ਦ੍વੇ ਪਞ੍ਹਾ ਦ੍વੇ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਦ੍વੇ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ ਇਤਿ, ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਦ੍વੀਸੁ, ਆવੁਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ਕਤਮੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ? ਨਾਮੇ ਚ ਰੂਪੇ ਚ…ਪੇ॰… ਕਤਮੇਸੁ ਤੀਸੁ? ਤੀਸੁ વੇਦਨਾਸੁ – ਇਮੇਸੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਤੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ‘ਤਯੋ ਪਞ੍ਹਾ ਤਯੋ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਤੀਣਿ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘‘Dve pañhā dve uddesā dve veyyākaraṇānī’ti iti, kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Dvīsu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu dvīsu? Nāme ca rūpe ca…pe… katamesu tīsu? Tīsu vedanāsu – imesu kho, āvuso, tīsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Tayo pañhā tayo uddesā tīṇi veyyākaraṇānī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਚਤੂਸੁ, ਆવੁਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਸੁਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ਕਤਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ? ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ – ਇਮੇਸੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਚਤੂਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਸੁਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਞ੍ਹਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘‘Cattāro pañhā cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇānī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Catūsu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu catūsu? Catūsu satipaṭṭhānesu – imesu kho, āvuso, catūsu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Cattāro pañhā cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇānī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਹਾ ਪਞ੍ਚੁਦ੍ਦੇਸਾ ਪਞ੍ਚ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਪਞ੍ਚਸੁ, ਆવੁਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਸੁਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ਕਤਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ? ਪਞ੍ਚਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ…ਪੇ॰… ਕਤਮੇਸੁ ਛਸੁ? ਛਸੁ ਨਿਸ੍ਸਰਣੀਯਾਸੁ ਧਾਤੂਸੁ…ਪੇ॰… ਕਤਮੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ? ਸਤ੍ਤਸੁ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ…ਪੇ॰… ਕਤਮੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ? ਅਟ੍ਠਸੁ ਅਰਿਯਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗੇਸੁ – ਇਮੇਸੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਸੁਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ‘ਅਟ੍ਠ ਪਞ੍ਹਾ ਅਟ੍ਠੁਦ੍ਦੇਸਾ ਅਟ੍ਠ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘‘Pañca pañhā pañcuddesā pañca veyyākaraṇānī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Pañcasu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu pañcasu? Pañcasu indriyesu…pe… katamesu chasu? Chasu nissaraṇīyāsu dhātūsu…pe… katamesu sattasu? Sattasu bojjhaṅgesu…pe… katamesu aṭṭhasu? Aṭṭhasu ariyaaṭṭhaṅgikamaggesu – imesu kho, āvuso, aṭṭhasu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Aṭṭha pañhā aṭṭhuddesā aṭṭha veyyākaraṇānī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ਨવ ਪਞ੍ਹਾ ਨવੁਦ੍ਦੇਸਾ ਨવ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਨવਸੁ, ਆવੁਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ਕਤਮੇਸੁ ਨવਸੁ? ਨવਸੁ ਸਤ੍ਤਾવਾਸੇਸੁ – ਇਮੇਸੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਨવਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ વਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ‘ਨવ ਪਞ੍ਹਾ ਨવੁਦ੍ਦੇਸਾ ਨવ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘‘Nava pañhā navuddesā nava veyyākaraṇānī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Navasu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu navasu? Navasu sattāvāsesu – imesu kho, āvuso, navasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Nava pañhā navuddesā nava veyyākaraṇānī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘ਦਸ ਪਞ੍ਹਾ ਦਸੁਦ੍ਦੇਸਾ ਦਸ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ। ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ? ਦਸਸੁ, ਆવੁਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਸੁਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ਕਤਮੇਸੁ ਦਸਸੁ? ਦਸਸੁ ਕੁਸਲੇਸੁ ਕਮ੍ਮਪਥੇਸੁ – ਇਮੇਸੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਦਸਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾ ਸੁਭਾવਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਾવੀ ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਹੋਤਿ। ‘ਦਸ ਪਞ੍ਹਾ ਦਸੁਦ੍ਦੇਸਾ ਦਸ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਤਿ ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ ਇਦਮੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ વੁਤ੍ਤਂ।
‘‘‘Dasa pañhā dasuddesā dasa veyyākaraṇānī’ti, iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Dasasu, āvuso, dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. Katamesu dasasu? Dasasu kusalesu kammapathesu – imesu kho, āvuso, dasasu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvī sammadatthaṃ abhisamecca diṭṭheva dhamme dukkhassantakaro hoti. ‘Dasa pañhā dasuddesā dasa veyyākaraṇānī’ti, iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ਇਤਿ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਯਂ ਤਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਾਸੁ ਮਹਾਪਞ੍ਹਾਸੁ – ‘ਏਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਏਕੋ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਂ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ…ਪੇ॰… ਦਸ ਪਞ੍ਹਾ ਦਸੁਦ੍ਦੇਸਾ ਦਸ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਾਨੀ’ਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਖੋ ਅਹਂ, ਆવੁਸੋ, ਭਗવਤਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਏવਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਾਮਿ। ਆਕਙ੍ਖਮਾਨਾ ਚ ਪਨ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆવੁਸੋ, ਭਗવਨ੍ਤਞ੍ਞੇવ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ। ਯਥਾ વੋ 1 ਭਗવਾ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤਿ ਤਥਾ ਨਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਅਯ੍ਯੇ’’ਤਿ ਖੋ ਕਜਙ੍ਗਲਕਾ ਉਪਾਸਕਾ ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਖੋ ਕਜਙ੍ਗਲਕਾ ਉਪਾਸਕਾ ਯਾવਤਕੋ ਅਹੋਸਿ ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪੋ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਭਗવਤੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ।
‘‘Iti kho, āvuso, yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā saṃkhittena bhāsitāsu mahāpañhāsu – ‘eko pañho eko uddeso ekaṃ veyyākaraṇaṃ…pe… dasa pañhā dasuddesā dasa veyyākaraṇānī’ti, imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. Ākaṅkhamānā ca pana tumhe, āvuso, bhagavantaññeva upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipuccheyyātha. Yathā vo 2 bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti. ‘‘Evaṃ, ayye’’ti kho kajaṅgalakā upāsakā kajaṅgalikāya kho bhikkhuniyā bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā kajaṅgalikaṃ bhikkhuniṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho kajaṅgalakā upāsakā yāvatako ahosi kajaṅgalikāya bhikkhuniyā saddhiṃ kathāsallāpo, taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesuṃ.
‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ, ਗਹਪਤਯੋ! ਪਣ੍ਡਿਤਾ, ਗਹਪਤਯੋ, ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ। ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ, ਗਹਪਤਯੋ, ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ। ਮਞ੍ਚੇਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਗਹਪਤਯੋ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਏવਮੇવਂ 3 ਬ੍ਯਾਕਰੇਯ੍ਯਂ ਯਥਾ ਤਂ ਕਜਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਬ੍ਯਾਕਤਂ। ਏਸੋ ਚੇવ ਤਸ੍ਸ 4 ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਞ੍ਚ ਨਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ। ਅਟ੍ਠਮਂ।
‘‘Sādhu sādhu, gahapatayo! Paṇḍitā, gahapatayo, kajaṅgalikā bhikkhunī. Mahāpaññā, gahapatayo, kajaṅgalikā bhikkhunī. Mañcepi tumhe, gahapatayo, upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipuccheyyātha, ahampi cetaṃ evamevaṃ 5 byākareyyaṃ yathā taṃ kajaṅgalikāya bhikkhuniyā byākataṃ. Eso ceva tassa 6 attho. Evañca naṃ dhāreyyāthā’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੮. ਦੁਤਿਯਮਹਾਪਞ੍ਹਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Dutiyamahāpañhasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੮-੯. ਦੁਤਿਯਮਹਾਪਞ੍ਹਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 8-9. Dutiyamahāpañhasuttādivaṇṇanā
