| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၁၀. ဒုတိယမရဏသ္သတိသုတ္တံ
10. Dutiyamaraṇassatisuttaṃ
၂၀. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ နာတိကေ ဝိဟရတိ ဂိဉ္ဇကာဝသထေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘မရဏသ္သတိ, ဘိက္ခဝေ, ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ။ ကထံ ဘာဝိတာ စ, ဘိက္ခဝေ, မရဏသ္သတိ ကထံ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ?
20. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike viharati giñjakāvasathe. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘maraṇassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā. Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, maraṇassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā?
‘‘ဣဓ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ဒိဝသေ နိက္ခန္တေ ရတ္တိယာ ပတိဟိတာယ 1 ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ဗဟုကာ ခော မေ ပစ္စယာ မရဏသ္သ – အဟိ ဝာ မံ ဍံသေယ္ယ, ဝိစ္ဆိကော ဝာ မံ ဍံသေယ္ယ, သတပဒီ ဝာ မံ ဍံသေယ္ယ; တေန မေ အသ္သ ကာလကိရိယာ , သော မမသ္သ အန္တရာယော။ ဥပက္ခလိတ္ဝာ ဝာ ပပတေယ္ယံ, ဘတ္တံ ဝာ မေ ဘုတ္တံ ဗ္ယာပဇ္ဇေယ္ယ, ပိတ္တံ ဝာ မေ ကုပ္ပေယ္ယ , သေမ္ဟံ ဝာ မေ ကုပ္ပေယ္ယ, သတ္ထကာ ဝာ မေ ဝာတာ ကုပ္ပေယ္ယုံ; တေန မေ အသ္သ ကာလကိရိယာ, သော မမသ္သ အန္တရာယော’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အတ္ထိ နု ခော မေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အသ္သု ရတ္တိံ ကာလံ ကရောန္တသ္သ အန္တရာယာယာ’’’တိ။
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu divase nikkhante rattiyā patihitāya 2 iti paṭisañcikkhati – ‘bahukā kho me paccayā maraṇassa – ahi vā maṃ ḍaṃseyya, vicchiko vā maṃ ḍaṃseyya, satapadī vā maṃ ḍaṃseyya; tena me assa kālakiriyā , so mamassa antarāyo. Upakkhalitvā vā papateyyaṃ, bhattaṃ vā me bhuttaṃ byāpajjeyya, pittaṃ vā me kuppeyya , semhaṃ vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyuṃ; tena me assa kālakiriyā, so mamassa antarāyo’ti. Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’’’ti.
‘‘သစေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အတ္ထိ မေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အသ္သု ရတ္တိံ ကာလံ ကရောန္တသ္သ အန္တရာယာယာ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပာပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝာယာမော စ ဥသ္သာဟော စ ဥသ္သောဠ္ဟီ စ အပ္ပဋိဝာနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တစေလော ဝာ အာဒိတ္တသီသော ဝာ တသ္သေဝ စေလသ္သ ဝာ သီသသ္သ ဝာ နိဗ္ဗာပနာယ အဓိမတ္တံ ဆန္ဒဉ္စ ဝာယာမဉ္စ ဥသ္သာဟဉ္စ ဥသ္သောဠ္ဟိဉ္စ အပ္ပဋိဝာနိဉ္စ သတိဉ္စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရေယ္ယ; ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, တေန ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပာပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝာယာမော စ ဥသ္သာဟော စ ဥသ္သောဠ္ဟီ စ အပ္ပဋိဝာနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘atthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ မေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အသ္သု ရတ္တိံ ကာလံ ကရောန္တသ္သ အန္တရာယာယာ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပာမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘natthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
‘‘ဣဓ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ရတ္တိယာ နိက္ခန္တာယ ဒိဝသေ ပတိဟိတေ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ – ‘ဗဟုကာ ခော မေ ပစ္စယာ မရဏသ္သ – အဟိ ဝာ မံ ဍံသေယ္ယ, ဝိစ္ဆိကော ဝာ မံ ဍံသေယ္ယ, သတပဒီ ဝာ မံ ဍံသေယ္ယ; တေန မေ အသ္သ ကာလကိရိယာ သော မမသ္သ အန္တရာယော။ ဥပက္ခလိတ္ဝာ ဝာ ပပတေယ္ယံ, ဘတ္တံ ဝာ မေ ဘုတ္တံ ဗ္ယာပဇ္ဇေယ္ယ, ပိတ္တံ ဝာ မေ ကုပ္ပေယ္ယ, သေမ္ဟံ ဝာ မေ ကုပ္ပေယ္ယ, သတ္ထကာ ဝာ မေ ဝာတာ ကုပ္ပေယ္ယုံ; တေန မေ အသ္သ ကာလကိရိယာ သော မမသ္သ အန္တရာယော’တိ။ တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခိတဗ္ဗံ – ‘အတ္ထိ နု ခော မေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အသ္သု ဒိဝာ ကာလံ ကရောန္တသ္သ အန္တရာယာယာ’’’တိ။
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu rattiyā nikkhantāya divase patihite iti paṭisañcikkhati – ‘bahukā kho me paccayā maraṇassa – ahi vā maṃ ḍaṃseyya, vicchiko vā maṃ ḍaṃseyya, satapadī vā maṃ ḍaṃseyya; tena me assa kālakiriyā so mamassa antarāyo. Upakkhalitvā vā papateyyaṃ, bhattaṃ vā me bhuttaṃ byāpajjeyya, pittaṃ vā me kuppeyya, semhaṃ vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyuṃ; tena me assa kālakiriyā so mamassa antarāyo’ti. Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’’’ti.
‘‘သစေ , ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘အတ္ထိ မေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အသ္သု ဒိဝာ ကာလံ ကရောန္တသ္သ အန္တရာယာယာ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပာပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝာယာမော စ ဥသ္သာဟော စ ဥသ္သောဠ္ဟီ စ အပ္ပဋိဝာနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခဝေ, အာဒိတ္တစေလော ဝာ အာဒိတ္တသီသော ဝာ တသ္သေဝ စေလသ္သ ဝာ သီသသ္သ ဝာ နိဗ္ဗာပနာယ အဓိမတ္တံ ဆန္ဒဉ္စ ဝာယာမဉ္စ ဥသ္သာဟဉ္စ ဥသ္သောဠ္ဟိဉ္စ အပ္ပဋိဝာနိဉ္စ သတိဉ္စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရေယ္ယ; ဧဝမေဝံ ခော, ဘိက္ခဝေ, တေန ဘိက္ခုနာ တေသံယေဝ ပာပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ အဓိမတ္တော ဆန္ဒော စ ဝာယာမော စ ဥသ္သာဟော စ ဥသ္သောဠ္ဟီ စ အပ္ပဋိဝာနီ စ သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ ကရဏီယံ။
‘‘Sace , bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘atthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘သစေ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု ပစ္စဝေက္ခမာနော ဧဝံ ဇာနာတိ – ‘နတ္ထိ မေ ပာပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ အပ္ပဟီနာ, ယေ မေ အသ္သု ဒိဝာ ကာလံ ကရောန္တသ္သ အန္တရာယာယာ’တိ, တေန, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနာ တေနေဝ ပီတိပာမောဇ္ဇေန ဝိဟာတဗ္ဗံ အဟောရတ္တာနုသိက္ခိနာ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ဧဝံ ဘာဝိတာ ခော, ဘိက္ခဝေ, မရဏသ္သတိ ဧဝံ ဗဟုလီကတာ မဟပ္ဖလာ ဟောတိ မဟာနိသံသာ အမတောဂဓာ အမတပရိယောသာနာ’’တိ။ ဒသမံ။
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘natthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, maraṇassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’’ti. Dasamaṃ.
သာရဏီယဝဂ္ဂော ဒုတိယော။
Sāraṇīyavaggo dutiyo.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
ဒ္ဝေ သာရဏီ နိသာရဏီယံ၊ ဘဒ္ဒကံ အနုတပ္ပိယံ။
Dve sāraṇī nisāraṇīyaṃ, bhaddakaṃ anutappiyaṃ;
နကုလံ သောပ္ပမစ္ဆာ စ၊ ဒ္ဝေ ဟောန္တိ မရဏသ္သတီတိ။
Nakulaṃ soppamacchā ca, dve honti maraṇassatīti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. ဒုတိယမရဏသ္သတိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Dutiyamaraṇassatisuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၁၀. ဒုတိယမရဏသ္သတိသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Dutiyamaraṇassatisuttavaṇṇanā
