| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
10. දුතියමරණස්‌සතිසුත්‌තං
10. Dutiyamaraṇassatisuttaṃ
20. එකං සමයං භගවා නාතිකෙ විහරති ගිඤ්‌ජකාවසථෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘මරණස්‌සති, භික්‌ඛවෙ, භාවිතා බහුලීකතා මහප්‌ඵලා හොති මහානිසංසා අමතොගධා අමතපරියොසානා. කථං භාවිතා ච, භික්‌ඛවෙ, මරණස්‌සති කථං බහුලීකතා මහප්‌ඵලා හොති මහානිසංසා අමතොගධා අමතපරියොසානා?
20. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike viharati giñjakāvasathe. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘maraṇassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā. Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, maraṇassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā?
‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු දිවසෙ නික්‌ඛන්‌තෙ රත්‌තියා පතිහිතාය 1 ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘බහුකා ඛො මෙ පච්‌චයා මරණස්‌ස – අහි වා මං ඩංසෙය්‍ය, විච්‌ඡිකො වා මං ඩංසෙය්‍ය, සතපදී වා මං ඩංසෙය්‍ය; තෙන මෙ අස්‌ස කාලකිරියා , සො මමස්‌ස අන්‌තරායො. උපක්‌ඛලිත්‌වා වා පපතෙය්‍යං, භත්‌තං වා මෙ භුත්‌තං බ්‍යාපජ්‌ජෙය්‍ය, පිත්‌තං වා මෙ කුප්‌පෙය්‍ය , සෙම්‌හං වා මෙ කුප්‌පෙය්‍ය, සත්‌ථකා වා මෙ වාතා කුප්‌පෙය්‍යුං; තෙන මෙ අස්‌ස කාලකිරියා, සො මමස්‌ස අන්‌තරායො’ති. තෙන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනා ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘අත්‌ථි නු ඛො මෙ පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අප්‌පහීනා, යෙ මෙ අස්‌සු රත්‌තිං කාලං කරොන්‌තස්‌ස අන්‌තරායායා’’’ති.
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu divase nikkhante rattiyā patihitāya 2 iti paṭisañcikkhati – ‘bahukā kho me paccayā maraṇassa – ahi vā maṃ ḍaṃseyya, vicchiko vā maṃ ḍaṃseyya, satapadī vā maṃ ḍaṃseyya; tena me assa kālakiriyā , so mamassa antarāyo. Upakkhalitvā vā papateyyaṃ, bhattaṃ vā me bhuttaṃ byāpajjeyya, pittaṃ vā me kuppeyya , semhaṃ vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyuṃ; tena me assa kālakiriyā, so mamassa antarāyo’ti. Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’’’ti.
‘‘සචෙ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පච්‌චවෙක්‌ඛමානො එවං ජානාති – ‘අත්‌ථි මෙ පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අප්‌පහීනා, යෙ මෙ අස්‌සු රත්‌තිං කාලං කරොන්‌තස්‌ස අන්‌තරායායා’ති, තෙන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනා තෙසංයෙව පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය අධිමත්‌තො ඡන්‌දො ච වායාමො ච උස්‌සාහො ච උස්‌සොළ්‌හී ච අප්‌පටිවානී ච සති ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරණීයං. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, ආදිත්‌තචෙලො වා ආදිත්‌තසීසො වා තස්‌සෙව චෙලස්‌ස වා සීසස්‌ස වා නිබ්‌බාපනාය අධිමත්‌තං ඡන්‌දඤ්‌ච වායාමඤ්‌ච උස්‌සාහඤ්‌ච උස්‌සොළ්‌හිඤ්‌ච අප්‌පටිවානිඤ්‌ච සතිඤ්‌ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරෙය්‍ය; එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, තෙන භික්‌ඛුනා තෙසංයෙව පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය අධිමත්‌තො ඡන්‌දො ච වායාමො ච උස්‌සාහො ච උස්‌සොළ්‌හී ච අප්‌පටිවානී ච සති ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරණීයං.
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘atthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘සචෙ පන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පච්‌චවෙක්‌ඛමානො එවං ජානාති – ‘නත්‌ථි මෙ පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අප්‌පහීනා, යෙ මෙ අස්‌සු රත්‌තිං කාලං කරොන්‌තස්‌ස අන්‌තරායායා’ති, තෙන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනා තෙනෙව පීතිපාමොජ්‌ජෙන විහාතබ්‌බං අහොරත්‌තානුසික්‌ඛිනා කුසලෙසු ධම්‌මෙසු.
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘natthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු රත්‌තියා නික්‌ඛන්‌තාය දිවසෙ පතිහිතෙ ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛති – ‘බහුකා ඛො මෙ පච්‌චයා මරණස්‌ස – අහි වා මං ඩංසෙය්‍ය, විච්‌ඡිකො වා මං ඩංසෙය්‍ය, සතපදී වා මං ඩංසෙය්‍ය; තෙන මෙ අස්‌ස කාලකිරියා සො මමස්‌ස අන්‌තරායො. උපක්‌ඛලිත්‌වා වා පපතෙය්‍යං, භත්‌තං වා මෙ භුත්‌තං බ්‍යාපජ්‌ජෙය්‍ය, පිත්‌තං වා මෙ කුප්‌පෙය්‍ය, සෙම්‌හං වා මෙ කුප්‌පෙය්‍ය, සත්‌ථකා වා මෙ වාතා කුප්‌පෙය්‍යුං; තෙන මෙ අස්‌ස කාලකිරියා සො මමස්‌ස අන්‌තරායො’ති. තෙන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනා ඉති පටිසඤ්‌චික්‌ඛිතබ්‌බං – ‘අත්‌ථි නු ඛො මෙ පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අප්‌පහීනා, යෙ මෙ අස්‌සු දිවා කාලං කරොන්‌තස්‌ස අන්‌තරායායා’’’ති.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu rattiyā nikkhantāya divase patihite iti paṭisañcikkhati – ‘bahukā kho me paccayā maraṇassa – ahi vā maṃ ḍaṃseyya, vicchiko vā maṃ ḍaṃseyya, satapadī vā maṃ ḍaṃseyya; tena me assa kālakiriyā so mamassa antarāyo. Upakkhalitvā vā papateyyaṃ, bhattaṃ vā me bhuttaṃ byāpajjeyya, pittaṃ vā me kuppeyya, semhaṃ vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyuṃ; tena me assa kālakiriyā so mamassa antarāyo’ti. Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’’’ti.
‘‘සචෙ , භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පච්‌චවෙක්‌ඛමානො එවං ජානාති – ‘අත්‌ථි මෙ පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අප්‌පහීනා, යෙ මෙ අස්‌සු දිවා කාලං කරොන්‌තස්‌ස අන්‌තරායායා’ති, තෙන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනා තෙසංයෙව පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය අධිමත්‌තො ඡන්‌දො ච වායාමො ච උස්‌සාහො ච උස්‌සොළ්‌හී ච අප්‌පටිවානී ච සති ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරණීයං. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, ආදිත්‌තචෙලො වා ආදිත්‌තසීසො වා තස්‌සෙව චෙලස්‌ස වා සීසස්‌ස වා නිබ්‌බාපනාය අධිමත්‌තං ඡන්‌දඤ්‌ච වායාමඤ්‌ච උස්‌සාහඤ්‌ච උස්‌සොළ්‌හිඤ්‌ච අප්‌පටිවානිඤ්‌ච සතිඤ්‌ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරෙය්‍ය; එවමෙවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, තෙන භික්‌ඛුනා තෙසංයෙව පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය අධිමත්‌තො ඡන්‌දො ච වායාමො ච උස්‌සාහො ච උස්‌සොළ්‌හී ච අප්‌පටිවානී ච සති ච සම්‌පජඤ්‌ඤඤ්‌ච කරණීයං.
‘‘Sace , bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘atthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘සචෙ පන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු පච්‌චවෙක්‌ඛමානො එවං ජානාති – ‘නත්‌ථි මෙ පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අප්‌පහීනා, යෙ මෙ අස්‌සු දිවා කාලං කරොන්‌තස්‌ස අන්‌තරායායා’ති, තෙන, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛුනා තෙනෙව පීතිපාමොජ්‌ජෙන විහාතබ්‌බං අහොරත්‌තානුසික්‌ඛිනා කුසලෙසු ධම්‌මෙසු. එවං භාවිතා ඛො, භික්‌ඛවෙ, මරණස්‌සති එවං බහුලීකතා මහප්‌ඵලා හොති මහානිසංසා අමතොගධා අමතපරියොසානා’’ති. දසමං.
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘natthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, maraṇassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’’ti. Dasamaṃ.
සාරණීයවග්‌ගො දුතියො.
Sāraṇīyavaggo dutiyo.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
ද්‌වෙ සාරණී නිසාරණීයං, භද්‌දකං අනුතප්‌පියං;
Dve sāraṇī nisāraṇīyaṃ, bhaddakaṃ anutappiyaṃ;
නකුලං සොප්‌පමච්‌ඡා ච, ද්‌වෙ හොන්‌ති මරණස්‌සතීති.
Nakulaṃ soppamacchā ca, dve honti maraṇassatīti.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 10. දුතියමරණස්‌සතිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Dutiyamaraṇassatisuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. දුතියමරණස්‌සතිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Dutiyamaraṇassatisuttavaṇṇanā
