| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੧੦. ਦੁਤਿਯਮਰਣਸ੍ਸਤਿਸੁਤ੍ਤਂ
10. Dutiyamaraṇassatisuttaṃ
੨੦. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਨਾਤਿਕੇ વਿਹਰਤਿ ਗਿਞ੍ਜਕਾવਸਥੇ। ਤਤ੍ਰ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਰਣਸ੍ਸਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਾવਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ ਅਮਤੋਗਧਾ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਾ। ਕਥਂ ਭਾવਿਤਾ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਰਣਸ੍ਸਤਿ ਕਥਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ ਅਮਤੋਗਧਾ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਾ?
20. Ekaṃ samayaṃ bhagavā nātike viharati giñjakāvasathe. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘maraṇassati, bhikkhave, bhāvitā bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā. Kathaṃ bhāvitā ca, bhikkhave, maraṇassati kathaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā?
‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿવਸੇ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਤਿਹਿਤਾਯ 1 ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਬਹੁਕਾ ਖੋ ਮੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਮਰਣਸ੍ਸ – ਅਹਿ વਾ ਮਂ ਡਂਸੇਯ੍ਯ, વਿਚ੍ਛਿਕੋ વਾ ਮਂ ਡਂਸੇਯ੍ਯ, ਸਤਪਦੀ વਾ ਮਂ ਡਂਸੇਯ੍ਯ; ਤੇਨ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ , ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ। ਉਪਕ੍ਖਲਿਤ੍વਾ વਾ ਪਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਭਤ੍ਤਂ વਾ ਮੇ ਭੁਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਿਤ੍ਤਂ વਾ ਮੇ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯ , ਸੇਮ੍ਹਂ વਾ ਮੇ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਸਤ੍ਥਕਾ વਾ ਮੇ વਾਤਾ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ; ਤੇਨ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ, ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ’ਤਿ। ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਯੇ ਮੇ ਅਸ੍ਸੁ ਰਤ੍ਤਿਂ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’’’ਤਿ।
‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu divase nikkhante rattiyā patihitāya 2 iti paṭisañcikkhati – ‘bahukā kho me paccayā maraṇassa – ahi vā maṃ ḍaṃseyya, vicchiko vā maṃ ḍaṃseyya, satapadī vā maṃ ḍaṃseyya; tena me assa kālakiriyā , so mamassa antarāyo. Upakkhalitvā vā papateyyaṃ, bhattaṃ vā me bhuttaṃ byāpajjeyya, pittaṃ vā me kuppeyya , semhaṃ vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyuṃ; tena me assa kālakiriyā, so mamassa antarāyo’ti. Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’’’ti.
‘‘ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਏવਂ ਜਾਨਾਤਿ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਯੇ ਮੇ ਅਸ੍ਸੁ ਰਤ੍ਤਿਂ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’ਤਿ, ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤੇਸਂਯੇવ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਛਨ੍ਦੋ ਚ વਾਯਾਮੋ ਚ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਚ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨੀ ਚ ਸਤਿ ਚ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਞ੍ਚ ਕਰਣੀਯਂ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਦਿਤ੍ਤਚੇਲੋ વਾ ਆਦਿਤ੍ਤਸੀਸੋ વਾ ਤਸ੍ਸੇવ ਚੇਲਸ੍ਸ વਾ ਸੀਸਸ੍ਸ વਾ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਛਨ੍ਦਞ੍ਚ વਾਯਾਮਞ੍ਚ ਉਸ੍ਸਾਹਞ੍ਚ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹਿਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨਿਞ੍ਚ ਸਤਿਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਞ੍ਚ ਕਰੇਯ੍ਯ; ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤੇਸਂਯੇવ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਛਨ੍ਦੋ ਚ વਾਯਾਮੋ ਚ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਚ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨੀ ਚ ਸਤਿ ਚ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਞ੍ਚ ਕਰਣੀਯਂ।
‘‘Sace, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘atthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘ਸਚੇ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਏવਂ ਜਾਨਾਤਿ – ‘ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਯੇ ਮੇ ਅਸ੍ਸੁ ਰਤ੍ਤਿਂ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’ਤਿ, ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤੇਨੇવ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ વਿਹਾਤਬ੍ਬਂ ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨੁਸਿਕ੍ਖਿਨਾ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ।
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘natthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu rattiṃ kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu.
‘‘ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਯ ਦਿવਸੇ ਪਤਿਹਿਤੇ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ – ‘ਬਹੁਕਾ ਖੋ ਮੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਮਰਣਸ੍ਸ – ਅਹਿ વਾ ਮਂ ਡਂਸੇਯ੍ਯ, વਿਚ੍ਛਿਕੋ વਾ ਮਂ ਡਂਸੇਯ੍ਯ, ਸਤਪਦੀ વਾ ਮਂ ਡਂਸੇਯ੍ਯ; ਤੇਨ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ। ਉਪਕ੍ਖਲਿਤ੍વਾ વਾ ਪਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਭਤ੍ਤਂ વਾ ਮੇ ਭੁਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਿਤ੍ਤਂ વਾ ਮੇ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਸੇਮ੍ਹਂ વਾ ਮੇ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਸਤ੍ਥਕਾ વਾ ਮੇ વਾਤਾ ਕੁਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ; ਤੇਨ ਮੇ ਅਸ੍ਸ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ’ਤਿ। ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਯੇ ਮੇ ਅਸ੍ਸੁ ਦਿવਾ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’’’ਤਿ।
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu rattiyā nikkhantāya divase patihite iti paṭisañcikkhati – ‘bahukā kho me paccayā maraṇassa – ahi vā maṃ ḍaṃseyya, vicchiko vā maṃ ḍaṃseyya, satapadī vā maṃ ḍaṃseyya; tena me assa kālakiriyā so mamassa antarāyo. Upakkhalitvā vā papateyyaṃ, bhattaṃ vā me bhuttaṃ byāpajjeyya, pittaṃ vā me kuppeyya, semhaṃ vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyuṃ; tena me assa kālakiriyā so mamassa antarāyo’ti. Tena, bhikkhave, bhikkhunā iti paṭisañcikkhitabbaṃ – ‘atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’’’ti.
‘‘ਸਚੇ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਏવਂ ਜਾਨਾਤਿ – ‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਯੇ ਮੇ ਅਸ੍ਸੁ ਦਿવਾ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’ਤਿ, ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤੇਸਂਯੇવ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਛਨ੍ਦੋ ਚ વਾਯਾਮੋ ਚ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਚ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨੀ ਚ ਸਤਿ ਚ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਞ੍ਚ ਕਰਣੀਯਂ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਆਦਿਤ੍ਤਚੇਲੋ વਾ ਆਦਿਤ੍ਤਸੀਸੋ વਾ ਤਸ੍ਸੇવ ਚੇਲਸ੍ਸ વਾ ਸੀਸਸ੍ਸ વਾ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਾਯ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਛਨ੍ਦਞ੍ਚ વਾਯਾਮਞ੍ਚ ਉਸ੍ਸਾਹਞ੍ਚ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹਿਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨਿਞ੍ਚ ਸਤਿਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਞ੍ਚ ਕਰੇਯ੍ਯ; ਏવਮੇવਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤੇਸਂਯੇવ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਧਿਮਤ੍ਤੋ ਛਨ੍ਦੋ ਚ વਾਯਾਮੋ ਚ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਚ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀ ਚ ਅਪ੍ਪਟਿવਾਨੀ ਚ ਸਤਿ ਚ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਞ੍ਚ ਕਰਣੀਯਂ।
‘‘Sace , bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘atthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca appaṭivāniñca satiñca sampajaññañca kareyya; evamevaṃ kho, bhikkhave, tena bhikkhunā tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
‘‘ਸਚੇ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਏવਂ ਜਾਨਾਤਿ – ‘ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਯੇ ਮੇ ਅਸ੍ਸੁ ਦਿવਾ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’ਤਿ, ਤੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤੇਨੇવ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜੇਨ વਿਹਾਤਬ੍ਬਂ ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨੁਸਿਕ੍ਖਿਨਾ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ। ਏવਂ ਭਾવਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਰਣਸ੍ਸਤਿ ਏવਂ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ ਅਮਤੋਗਧਾ ਅਮਤਪਰਿਯੋਸਾਨਾ’’ਤਿ। ਦਸਮਂ।
‘‘Sace pana, bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti – ‘natthi me pāpakā akusalā dhammā appahīnā, ye me assu divā kālaṃ karontassa antarāyāyā’ti, tena, bhikkhave, bhikkhunā teneva pītipāmojjena vihātabbaṃ ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. Evaṃ bhāvitā kho, bhikkhave, maraṇassati evaṃ bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā amatogadhā amatapariyosānā’’ti. Dasamaṃ.
ਸਾਰਣੀਯવਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ।
Sāraṇīyavaggo dutiyo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਦ੍વੇ ਸਾਰਣੀ ਨਿਸਾਰਣੀਯਂ, ਭਦ੍ਦਕਂ ਅਨੁਤਪ੍ਪਿਯਂ।
Dve sāraṇī nisāraṇīyaṃ, bhaddakaṃ anutappiyaṃ;
ਨਕੁਲਂ ਸੋਪ੍ਪਮਚ੍ਛਾ ਚ, ਦ੍વੇ ਹੋਨ੍ਤਿ ਮਰਣਸ੍ਸਤੀਤਿ॥
Nakulaṃ soppamacchā ca, dve honti maraṇassatīti.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਦੁਤਿਯਮਰਣਸ੍ਸਤਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Dutiyamaraṇassatisuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਦੁਤਿਯਮਰਣਸ੍ਸਤਿਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Dutiyamaraṇassatisuttavaṇṇanā
