| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
5. දුතියමාරපාසසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Dutiyamārapāsasuttavaṇṇanā
141. අනුපුබ්‌බගමනචාරිකන්‌ති ගාමනිගමරාජධානීසු අනුක්‌කමෙන ගමනසඞ්‌ඛාතං චාරිකං. එවං හි ගතෙසූති එවං තුම්‌හෙසු බහූසු එකජ්‌ඣං ගතෙසු.
141.Anupubbagamanacārikanti gāmanigamarājadhānīsu anukkamena gamanasaṅkhātaṃ cārikaṃ. Evaṃ hi gatesūti evaṃ tumhesu bahūsu ekajjhaṃ gatesu.
ආදිම්‌හි කල්‍යාණං එතස්‌සාති ආදිකල්‍යාණං, තථා සෙසෙසු. සාසනස්‌ස ආදි සීලං මූලකත්‌තා. තස්‌ස සමථාදයො මජ්‌ඣං සාසනසම්‌පත්‌තියා වෙමජ්‌ඣභාවතො. ඵලනිබ්‌බානානි පරියොසානං තදධිගමතො උත්‌තරි කරණීයාභාවතො. සාසනෙ සම්‌මාපටිපත්‌ති නාම පඤ්‌ඤාය හොති, තස්‌සා ච සීලං සමාධි ච මූලන්‌ති ආහ ‘‘සීලසමාධයො වා ආදී’’ති. යස්‌මා පඤ්‌ඤා අනුබොධපටිවෙධවසෙන දුවිධා, තස්‌මා තදුභයං ගණ්‌හන්‌තො ‘‘විපස්‌සනාමග්‌ගා මජ්‌ඣ’’න්‌ති ආහ. පඤ්‌ඤානිප්‌ඵත්‌ති ඵලකිච්‌චං, නිබ්‌බානසච්‌ඡිකිරියා පන සම්‌මාපටිපත්‌තියා පරියොසානං තතො පරං කත්‌තබ්‌බාභාවතොති ආහ ‘‘ඵලනිබ්‌බානානි පරියොසාන’’න්‌ති. ඵලග්‌ගහණෙන හි සඋපාදිසෙසනිබ්‌බානං ගය්‌හති, ඉතරෙන ඉතරං, තදුභයවසෙන පටිපත්‌තියා ඔසානන්‌ති ආහ ‘‘ඵලනිබ්‌බානානි පරියොසාන’’න්‌ති. ‘‘තස්‌මාතිහ ත්‌වං, භික්‌ඛු, ආදිමෙව විසොධෙහි කුසලෙසු ධම්‌මෙසු. කො චාදි කුසලානං ධම්‌මානං? සීලඤ්‌ච සුවිසුද්‌ධං, දිට්‌ඨි ච උජුකා’’ති (සං. නි. 5.369) වචනතො සීලදිට්‌ඨුජුකතාය මත්‌ථකභූතා විපස්‌සනා, තදධිට්‌ඨානා සීලසමාධීති ඉමෙ තස්‌ස සාසනස්‌ස මූලන්‌ති ආහ ‘‘සීලසමාධිවිපස්‌සනා වා ආදී’’ති. සෙසං වුත්‌තනයමෙව.
Ādimhi kalyāṇaṃ etassāti ādikalyāṇaṃ, tathā sesesu. Sāsanassa ādi sīlaṃ mūlakattā. Tassa samathādayo majjhaṃ sāsanasampattiyā vemajjhabhāvato. Phalanibbānāni pariyosānaṃ tadadhigamato uttari karaṇīyābhāvato. Sāsane sammāpaṭipatti nāma paññāya hoti, tassā ca sīlaṃ samādhi ca mūlanti āha ‘‘sīlasamādhayo vā ādī’’ti. Yasmā paññā anubodhapaṭivedhavasena duvidhā, tasmā tadubhayaṃ gaṇhanto ‘‘vipassanāmaggā majjha’’nti āha. Paññānipphatti phalakiccaṃ, nibbānasacchikiriyā pana sammāpaṭipattiyā pariyosānaṃ tato paraṃ kattabbābhāvatoti āha ‘‘phalanibbānāni pariyosāna’’nti. Phalaggahaṇena hi saupādisesanibbānaṃ gayhati, itarena itaraṃ, tadubhayavasena paṭipattiyā osānanti āha ‘‘phalanibbānāni pariyosāna’’nti. ‘‘Tasmātiha tvaṃ, bhikkhu, ādimeva visodhehi kusalesu dhammesu. Ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ? Sīlañca suvisuddhaṃ, diṭṭhi ca ujukā’’ti (saṃ. ni. 5.369) vacanato sīladiṭṭhujukatāya matthakabhūtā vipassanā, tadadhiṭṭhānā sīlasamādhīti ime tassa sāsanassa mūlanti āha ‘‘sīlasamādhivipassanā vā ādī’’ti. Sesaṃ vuttanayameva.
කිඤ්‌චාපි අවයවවිනිමුත්‌තො සමුදායො නත්‌ථි, යෙසු පන අවයවෙසු සමුදායරූපෙන අපෙක්‌ඛිතෙසු ගාථාති සමඤ්‌ඤා, තං තතො භින්‌නං විය කත්‌වා දස්‌සෙන්‌තො ‘‘චතුප්‌පදිකගාථාය තාව පඨමපාදො’’තිආදිමාහ. පඤ්‌චපදඡප්‌පදානං ගාථානං ආදිපරියොසානග්‌ගහණෙන ඉතරෙ දුතියාදයො තයො චත්‌තාරො වා මජ්‌ඣන්‌ති අවුත්‌තසිද්‌ධමෙවාති න වුත්‌තං. එකානුසන්‌ධිකසුත්‌තස්‌සාති ඉදං බහුවිභාගං යථානුසන්‌ධිනා එකානුසන්‌ධිකං සුත්‌තං සන්‌ධාය වුත්‌තං, ඉතරස්‌ස පන තෙයෙව දෙසෙතබ්‌බධම්‌මවිභාගෙන ආදිමජ්‌ඣපරියොසානභාගා ලබ්‌භන්‌ති. නිදානන්‌ති කාලදෙසකපරිසාදි-අපදිසනලක්‌ඛණාදිකො අත්‌ථො. ඉදමවොචාති ඉති-සද්‌දො ආදිඅත්‌ථො. තෙන තදවසෙසනිගමනපාළිං සඞ්‌ගණ්‌හාති. අනෙකානුසන්‌ධීකස්‌ස සහ නිදානෙන පඨමො අනුසන්‌ධි ආදි. සහ නිගමනෙන පච්‌ඡිමො පරියොසානං, ඉතරෙන මජ්‌ඣිමන්‌තිආදිමජ්‌ඣපරියොසානානි වෙදිතබ්‌බානි.
Kiñcāpi avayavavinimutto samudāyo natthi, yesu pana avayavesu samudāyarūpena apekkhitesu gāthāti samaññā, taṃ tato bhinnaṃ viya katvā dassento ‘‘catuppadikagāthāya tāva paṭhamapādo’’tiādimāha. Pañcapadachappadānaṃ gāthānaṃ ādipariyosānaggahaṇena itare dutiyādayo tayo cattāro vā majjhanti avuttasiddhamevāti na vuttaṃ. Ekānusandhikasuttassāti idaṃ bahuvibhāgaṃ yathānusandhinā ekānusandhikaṃ suttaṃ sandhāya vuttaṃ, itarassa pana teyeva desetabbadhammavibhāgena ādimajjhapariyosānabhāgā labbhanti. Nidānanti kāladesakaparisādi-apadisanalakkhaṇādiko attho. Idamavocāti iti-saddo ādiattho. Tena tadavasesanigamanapāḷiṃ saṅgaṇhāti. Anekānusandhīkassa saha nidānena paṭhamo anusandhi ādi. Saha nigamanena pacchimo pariyosānaṃ, itarena majjhimantiādimajjhapariyosānāni veditabbāni.
සාත්‌ථකන්‌ති අත්‌ථසම්‌පත්‌තියා සාත්‌ථකං කත්‌වා. සබ්‍යඤ්‌ජනන්‌ති බ්‍යඤ්‌ජනසම්‌පත්‌තියා සබ්‍යඤ්‌ජනං. සම්‌පත්‌ති ච නාම පරිපුණ්‌ණබ්‍යඤ්‌ජනතාති ආහ ‘‘බ්‍යඤ්‌ජනෙහි…පෙ.… දෙසෙතා’’ති. සකලපරිපුණ්‌ණන්‌ති සබ්‌බසො පරිපුණ්‌ණං සීලාදිපඤ්‌චධම්‌මක්‌ඛන්‌ධපාරිපූරියා. නිරුපක්‌කිලෙසං දිට්‌ඨිමානාදිඋපක්‌කිලෙසාභාවතො. අවිසෙසතො තිස්‌සො සික්‌ඛා සකලෙ සාසනෙ භවන්‌ති. ධම්‌මොති පන බ්‍රහ්‌මචරියං වා සන්‌ධාය වුත්‌තං ‘‘කතමෙසානං ඛො, භන්‌තෙ, බුද්‌ධානං භගවන්‌තානං බ්‍රහ්‌මචරියං චිරට්‌ඨිතිකං අහොසී’’තිආදීසු (පාරා. 18) විය. දුකූලසාණියා පටිච්‌ඡන්‌නා විය, න තු පාකාරසෙලාදිපටිච්‌ඡන්‌නා විය. තෙන ධම්‌මනිරුත්‌තියා සකලකිලෙසානං පහානානුභාවං වදති. අලාභපරිහානියා, න ලද්‌ධපරිහානියා. අඩ්‌ඪුඩ්‌ඪානීති පඤ්‌චසතාධිකානි තීණි පාටිහාරියසහස්‌සානි. සාතන්‌ති සුඛං.
Sātthakanti atthasampattiyā sātthakaṃ katvā. Sabyañjananti byañjanasampattiyā sabyañjanaṃ. Sampatti ca nāma paripuṇṇabyañjanatāti āha ‘‘byañjanehi…pe… desetā’’ti. Sakalaparipuṇṇanti sabbaso paripuṇṇaṃ sīlādipañcadhammakkhandhapāripūriyā. Nirupakkilesaṃ diṭṭhimānādiupakkilesābhāvato. Avisesato tisso sikkhā sakale sāsane bhavanti. Dhammoti pana brahmacariyaṃ vā sandhāya vuttaṃ ‘‘katamesānaṃ kho, bhante, buddhānaṃ bhagavantānaṃ brahmacariyaṃ ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’tiādīsu (pārā. 18) viya. Dukūlasāṇiyā paṭicchannā viya, na tu pākāraselādipaṭicchannā viya. Tena dhammaniruttiyā sakalakilesānaṃ pahānānubhāvaṃ vadati. Alābhaparihāniyā, na laddhaparihāniyā. Aḍḍhuḍḍhānīti pañcasatādhikāni tīṇi pāṭihāriyasahassāni. Sātanti sukhaṃ.
දුතියමාරපාසසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dutiyamārapāsasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 5. දුතියමාරපාසසුත්‌තං • 5. Dutiyamārapāsasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 5. දුතියමාරපාසසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Dutiyamārapāsasuttavaṇṇanā
