| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੫. ਦੁਤਿਯਮਾਰਪਾਸਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Dutiyamārapāsasuttavaṇṇanā
੧੪੧. ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਗਮਨਚਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਗਮਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਚਾਰਿਕਂ। ਏવਂ ਹਿ ਗਤੇਸੂਤਿ ਏવਂ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਬਹੂਸੁ ਏਕਜ੍ਝਂ ਗਤੇਸੁ।
141.Anupubbagamanacārikanti gāmanigamarājadhānīsu anukkamena gamanasaṅkhātaṃ cārikaṃ. Evaṃ hi gatesūti evaṃ tumhesu bahūsu ekajjhaṃ gatesu.
ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ, ਤਥਾ ਸੇਸੇਸੁ। ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਆਦਿ ਸੀਲਂ ਮੂਲਕਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਸ ਸਮਥਾਦਯੋ ਮਜ੍ਝਂ ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ વੇਮਜ੍ਝਭਾવਤੋ। ਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਤਦਧਿਗਮਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਕਰਣੀਯਾਭਾવਤੋ। ਸਾਸਨੇ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਪਞ੍ਞਾਯ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਸੀਲਂ ਸਮਾਧਿ ਚ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੀਲਸਮਾਧਯੋ વਾ ਆਦੀ’’ਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਨੁਬੋਧਪਟਿવੇਧવਸੇਨ ਦੁવਿਧਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦੁਭਯਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘વਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਾ ਮਜ੍ਝ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਪਞ੍ਞਾਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ ਫਲਕਿਚ੍ਚਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਤਤੋ ਪਰਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਭਾવਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਫਲਗ੍ਗਹਣੇਨ ਹਿ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਯ੍ਹਤਿ, ਇਤਰੇਨ ਇਤਰਂ, ਤਦੁਭਯવਸੇਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਓਸਾਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍વਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਆਦਿਮੇવ વਿਸੋਧੇਹਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ। ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ? ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁવਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ’’ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੩੬੯) વਚਨਤੋ ਸੀਲਦਿਟ੍ਠੁਜੁਕਤਾਯ ਮਤ੍ਥਕਭੂਤਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਤਦਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਸੀਲਸਮਾਧੀਤਿ ਇਮੇ ਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੀਲਸਮਾਧਿવਿਪਸ੍ਸਨਾ વਾ ਆਦੀ’’ਤਿ। ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ।
Ādimhi kalyāṇaṃ etassāti ādikalyāṇaṃ, tathā sesesu. Sāsanassa ādi sīlaṃ mūlakattā. Tassa samathādayo majjhaṃ sāsanasampattiyā vemajjhabhāvato. Phalanibbānāni pariyosānaṃ tadadhigamato uttari karaṇīyābhāvato. Sāsane sammāpaṭipatti nāma paññāya hoti, tassā ca sīlaṃ samādhi ca mūlanti āha ‘‘sīlasamādhayo vā ādī’’ti. Yasmā paññā anubodhapaṭivedhavasena duvidhā, tasmā tadubhayaṃ gaṇhanto ‘‘vipassanāmaggā majjha’’nti āha. Paññānipphatti phalakiccaṃ, nibbānasacchikiriyā pana sammāpaṭipattiyā pariyosānaṃ tato paraṃ kattabbābhāvatoti āha ‘‘phalanibbānāni pariyosāna’’nti. Phalaggahaṇena hi saupādisesanibbānaṃ gayhati, itarena itaraṃ, tadubhayavasena paṭipattiyā osānanti āha ‘‘phalanibbānāni pariyosāna’’nti. ‘‘Tasmātiha tvaṃ, bhikkhu, ādimeva visodhehi kusalesu dhammesu. Ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ? Sīlañca suvisuddhaṃ, diṭṭhi ca ujukā’’ti (saṃ. ni. 5.369) vacanato sīladiṭṭhujukatāya matthakabhūtā vipassanā, tadadhiṭṭhānā sīlasamādhīti ime tassa sāsanassa mūlanti āha ‘‘sīlasamādhivipassanā vā ādī’’ti. Sesaṃ vuttanayameva.
ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅવਯવવਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਮੁਦਾਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੇਸੁ ਪਨ ਅવਯવੇਸੁ ਸਮੁਦਾਯਰੂਪੇਨ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਗਾਥਾਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾ, ਤਂ ਤਤੋ ਭਿਨ੍ਨਂ વਿਯ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਗਾਥਾਯ ਤਾવ ਪਠਮਪਾਦੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਪਞ੍ਚਪਦਛਪ੍ਪਦਾਨਂ ਗਾਥਾਨਂ ਆਦਿਪਰਿਯੋਸਾਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਇਤਰੇ ਦੁਤਿਯਾਦਯੋ ਤਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਅવੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਮੇવਾਤਿ ਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਇਦਂ ਬਹੁવਿਭਾਗਂ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾ ਏਕਾਨੁਸਨ੍ਧਿਕਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਪਨ ਤੇਯੇવ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮવਿਭਾਗੇਨ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਭਾਗਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਲਦੇਸਕਪਰਿਸਾਦਿ-ਅਪਦਿਸਨਲਕ੍ਖਣਾਦਿਕੋ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਦਮવੋਚਾਤਿ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਆਦਿਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ਤਦવਸੇਸਨਿਗਮਨਪਾਲ਼ਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਅਨੇਕਾਨੁਸਨ੍ਧੀਕਸ੍ਸ ਸਹ ਨਿਦਾਨੇਨ ਪਠਮੋ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ ਆਦਿ। ਸਹ ਨਿਗਮਨੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਇਤਰੇਨ ਮਜ੍ਝਿਮਨ੍ਤਿਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ।
Kiñcāpi avayavavinimutto samudāyo natthi, yesu pana avayavesu samudāyarūpena apekkhitesu gāthāti samaññā, taṃ tato bhinnaṃ viya katvā dassento ‘‘catuppadikagāthāya tāva paṭhamapādo’’tiādimāha. Pañcapadachappadānaṃ gāthānaṃ ādipariyosānaggahaṇena itare dutiyādayo tayo cattāro vā majjhanti avuttasiddhamevāti na vuttaṃ. Ekānusandhikasuttassāti idaṃ bahuvibhāgaṃ yathānusandhinā ekānusandhikaṃ suttaṃ sandhāya vuttaṃ, itarassa pana teyeva desetabbadhammavibhāgena ādimajjhapariyosānabhāgā labbhanti. Nidānanti kāladesakaparisādi-apadisanalakkhaṇādiko attho. Idamavocāti iti-saddo ādiattho. Tena tadavasesanigamanapāḷiṃ saṅgaṇhāti. Anekānusandhīkassa saha nidānena paṭhamo anusandhi ādi. Saha nigamanena pacchimo pariyosānaṃ, itarena majjhimantiādimajjhapariyosānāni veditabbāni.
ਸਾਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਤ੍ਥਕਂ ਕਤ੍વਾ। ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ। ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਨਾਮ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ…ਪੇ॰… ਦੇਸੇਤਾ’’ਤਿ। ਸਕਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਸੀਲਾਦਿਪਞ੍ਚਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ। ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾਦਿਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਭਾવਤੋ। ਅવਿਸੇਸਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਕਲੇ ਸਾਸਨੇ ਭવਨ੍ਤਿ। ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ વਾ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਤਮੇਸਾਨਂ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗવਨ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ॰ ੧੮) વਿਯ। ਦੁਕੂਲਸਾਣਿਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ વਿਯ, ਨ ਤੁ ਪਾਕਾਰਸੇਲਾਦਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ વਿਯ। ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਕਲਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਾਨੁਭਾવਂ વਦਤਿ। ਅਲਾਭਪਰਿਹਾਨਿਯਾ, ਨ ਲਦ੍ਧਪਰਿਹਾਨਿਯਾ। ਅਡ੍ਢੁਡ੍ਢਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਚਸਤਾਧਿਕਾਨਿ ਤੀਣਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। ਸਾਤਨ੍ਤਿ ਸੁਖਂ।
Sātthakanti atthasampattiyā sātthakaṃ katvā. Sabyañjananti byañjanasampattiyā sabyañjanaṃ. Sampatti ca nāma paripuṇṇabyañjanatāti āha ‘‘byañjanehi…pe… desetā’’ti. Sakalaparipuṇṇanti sabbaso paripuṇṇaṃ sīlādipañcadhammakkhandhapāripūriyā. Nirupakkilesaṃ diṭṭhimānādiupakkilesābhāvato. Avisesato tisso sikkhā sakale sāsane bhavanti. Dhammoti pana brahmacariyaṃ vā sandhāya vuttaṃ ‘‘katamesānaṃ kho, bhante, buddhānaṃ bhagavantānaṃ brahmacariyaṃ ciraṭṭhitikaṃ ahosī’’tiādīsu (pārā. 18) viya. Dukūlasāṇiyā paṭicchannā viya, na tu pākāraselādipaṭicchannā viya. Tena dhammaniruttiyā sakalakilesānaṃ pahānānubhāvaṃ vadati. Alābhaparihāniyā, na laddhaparihāniyā. Aḍḍhuḍḍhānīti pañcasatādhikāni tīṇi pāṭihāriyasahassāni. Sātanti sukhaṃ.
ਦੁਤਿਯਮਾਰਪਾਸਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dutiyamārapāsasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੫. ਦੁਤਿਯਮਾਰਪਾਸਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Dutiyamārapāsasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੫. ਦੁਤਿਯਮਾਰਪਾਸਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Dutiyamārapāsasuttavaṇṇanā
