| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೫. ದುತಿಯನಾನಾತಿತ್ಥಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
5. Dutiyanānātitthiyasuttavaṇṇanā
೫೫. ಪಞ್ಚಮೇ ಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾತಿ ರೂಪಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಅತ್ತಾತಿ ಚ ಲೋಕೋತಿ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ಸಸ್ಸತಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಚ ತಥಾ ಗಾಹೇನ್ತಾ ವೋಹರನ್ತಿ। ಯಥಾಹ –
55. Pañcame sassato attā ca loko cāti rūpādīsu aññataraṃ attāti ca lokoti ca gahetvā taṃ sassataṃ niccanti aññepi ca tathā gāhentā voharanti. Yathāha –
‘‘ರೂಪಂ ಅತ್ತಾ ಚೇವ ಲೋಕೋ ಚ ಸಸ್ಸತೋ ಚಾತಿ ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ಲೋಕಞ್ಚ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ। ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ ಸಸ್ಸತೋ ಚಾತಿ ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ಲೋಕಞ್ಚ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತೀ’’ತಿ।
‘‘Rūpaṃ attā ceva loko ca sassato cāti attānañca lokañca paññapenti. Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attā ca loko ca sassato cāti attānañca lokañca paññapentī’’ti.
ಅಥ ವಾ ಅತ್ತಾತಿ ಅಹಙ್ಕಾರವತ್ಥು, ಲೋಕೋತಿ ಮಮಙ್ಕಾರವತ್ಥು, ಯಂ ‘‘ಅತ್ತನಿಯ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅತ್ತಾತಿ ವಾ ಸಯಂ, ಲೋಕೋತಿ ಪರೋ। ಅತ್ತಾತಿ ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಏಕೋ ಖನ್ಧೋ, ಇತರೋ ಲೋಕೋ । ಅತ್ತಾತಿ ವಾ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕೋ ಖನ್ಧಸನ್ತಾನೋ, ಅವಿಞ್ಞಾಣಕೋ ಲೋಕೋ। ಏವಂ ತಂ ತಂ ಅತ್ತಾತಿ ಚ ಲೋಕೋತಿ ಚ ಯಥಾದಸ್ಸನಂ ದ್ವಿಧಾ ಗಹೇತ್ವಾ ತದುಭಯಂ ‘‘ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ’’ತಿ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವೋಹರನ್ತಿ। ಏತೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಸಸ್ಸತವಾದಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ಅಸಸ್ಸತೋತಿ ಸತ್ತಪಿ ಉಚ್ಛೇದವಾದಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ಸಸ್ಸತೋ ಚ ಅಸಸ್ಸತೋ ಚಾತಿ ಏಕಚ್ಚೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ ಸಸ್ಸತೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅಸಸ್ಸತೋತಿ ಏವಂ ಸಸ್ಸತೋ ಚ ಅಸಸ್ಸತೋ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಸ್ವೇವ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ ಅತ್ತಗತಿದಿಟ್ಠಿಕಾನಂ ವಿಯ ಸಸ್ಸತೋ ಚ ಅಸಸ್ಸತೋ ಚ, ಸಿಯಾ ಸಸ್ಸತೋತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಇಮಿನಾ ಏಕಚ್ಚಸಸ್ಸತವಾದೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ನೇವ ಸಸ್ಸತೋ ನಾಸಸ್ಸತೋತಿ ಇಮಿನಾ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪವಾದೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ತೇ ಹಿ ಸಸ್ಸತವಾದೇ ಅಸಸ್ಸತವಾದೇ ಚ ದೋಸಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ನೇವ ಸಸ್ಸತೋ ನಾಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾ’’ತಿ ವಿಕ್ಖೇಪಂ ಕರೋನ್ತಾ ವಿವದನ್ತಿ।
Atha vā attāti ahaṅkāravatthu, lokoti mamaṅkāravatthu, yaṃ ‘‘attaniya’’nti vuccati. Attāti vā sayaṃ, lokoti paro. Attāti vā pañcasu upādānakkhandhesu eko khandho, itaro loko. Attāti vā saviññāṇako khandhasantāno, aviññāṇako loko. Evaṃ taṃ taṃ attāti ca lokoti ca yathādassanaṃ dvidhā gahetvā tadubhayaṃ ‘‘nicco dhuvo sassato’’ti abhinivissa voharanti. Etena cattāro sassatavādā dassitā. Asassatoti sattapi ucchedavādā dassitā. Sassato ca asassato cāti ekacco attā ca loko ca sassato, ekacco asassatoti evaṃ sassato ca asassato cāti attho. Atha vā sveva attā ca loko ca attagatidiṭṭhikānaṃ viya sassato ca asassato ca, siyā sassatoti evamettha attho veditabbo. Sabbathāpi iminā ekaccasassatavādo dassito. Neva sassato nāsassatoti iminā amarāvikkhepavādo dassito. Te hi sassatavāde asassatavāde ca dosaṃ disvā ‘‘neva sassato nāsassato attā ca loko cā’’ti vikkhepaṃ karontā vivadanti.
ಸಯಂಕತೋತಿ ಅತ್ತನಾ ಕತೋ। ಯಥಾ ಹಿ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಅತ್ತಾ ಚ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸುಖದುಕ್ಖಾನಿ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ, ಏವಂ ಅತ್ತಾವ ಅತ್ತಾನಂ ತಸ್ಸ ಚ ಉಪಭೋಗಭೂತಂ ಕಿಞ್ಚನಂ ಪಲಿಬೋಧಸಙ್ಖಾತಂ ಲೋಕಞ್ಚ ಕರೋತಿ, ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಾತೀತಿ ಅತ್ತಲದ್ಧಿ ವಿಯ ಅಯಮ್ಪಿ ತೇಸಂ ಲದ್ಧಿ। ಪರಂಕತೋತಿ ಪರೇನ ಕತೋ, ಅತ್ತತೋ ಪರೇನ ಇಸ್ಸರೇನ ವಾ ಪುರಿಸೇನ ವಾ ಪಜಾಪತಿನಾ ವಾ ಕಾಲೇನ ವಾ ಪಕತಿಯಾ ವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ ಕತೋ , ನಿಮ್ಮಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಯಂಕತೋ ಚ ಪರಂಕತೋ ಚಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ಲೋಕಞ್ಚ ನಿಮ್ಮಿನನ್ತಾ ಇಸ್ಸರಾದಯೋ ನ ಕೇವಲಂ ಸಯಮೇವ ನಿಮ್ಮಿನನ್ತಿ, ಅಥ ಖೋ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಧಮ್ಮಾಧಮ್ಮಾನಂ ಸಹಕಾರೀಕಾರಣಂ ಲಭಿತ್ವಾವ, ತಸ್ಮಾ ಸಯಂಕತೋ ಚ ಪರಂಕತೋ ಚ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾತಿ ಏಕಚ್ಚಾನಂ ಲದ್ಧಿ। ಅಸಯಂಕಾರೋ ಅಪರಂಕಾರೋತಿ ನತ್ಥಿ ಏತಸ್ಸ ಸಯಂಕಾರೋತಿ ಅಸಯಂಕಾರೋ, ನತ್ಥಿ ಏತಸ್ಸ ಪರಕಾರೋತಿ ಅಪರಕಾರೋ। ಅನುನಾಸಿಕಾಗಮಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಪರಂಕಾರೋ’’ತಿ। ಅಯಂ ಉಭಯತ್ಥ ದೋಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಭಯಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಅಥ ಕಥಂ ಉಪ್ಪನ್ನೋತಿ ಆಹ – ಅಧಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನೋತಿ ಯದಿಚ್ಛಾಯ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೋ ಕೇನಚಿ ಕಾರಣೇನ ವಿನಾ ಉಪ್ಪನ್ನೋತಿ ಅಧಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನವಾದೋ ದಸ್ಸಿತೋ। ತೇನ ಚ ಅಹೇತುಕವಾದೋಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ।
Sayaṃkatoti attanā kato. Yathā hi tesaṃ tesaṃ sattānaṃ attā ca attano dhammānudhammaṃ katvā sukhadukkhāni paṭisaṃvedeti, evaṃ attāva attānaṃ tassa ca upabhogabhūtaṃ kiñcanaṃ palibodhasaṅkhātaṃ lokañca karoti, abhinimminātīti attaladdhi viya ayampi tesaṃ laddhi. Paraṃkatoti parena kato, attato parena issarena vā purisena vā pajāpatinā vā kālena vā pakatiyā vā attā ca loko ca kato , nimmitoti attho. Sayaṃkato ca paraṃkato cāti yasmā attānañca lokañca nimminantā issarādayo na kevalaṃ sayameva nimminanti, atha kho tesaṃ tesaṃ sattānaṃ dhammādhammānaṃ sahakārīkāraṇaṃ labhitvāva, tasmā sayaṃkato ca paraṃkato ca attā ca loko cāti ekaccānaṃ laddhi. Asayaṃkāro aparaṃkāroti natthi etassa sayaṃkāroti asayaṃkāro, natthi etassa parakāroti aparakāro. Anunāsikāgamaṃ katvā vuttaṃ ‘‘aparaṃkāro’’ti. Ayaṃ ubhayattha dosaṃ disvā ubhayaṃ paṭikkhipati. Atha kathaṃ uppannoti āha – adhiccasamuppannoti yadicchāya samuppanno kenaci kāraṇena vinā uppannoti adhiccasamuppannavādo dassito. Tena ca ahetukavādopi saṅgahito hoti.
ಇದಾನಿ ಯೇ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾ ಅತ್ತಾನಂ ವಿಯ ಸುಖದುಕ್ಖಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಗುಣಭೂತಂ ಕಿಞ್ಚನಭೂತಂ ವಾ ಸಸ್ಸತಾದಿವಸೇನ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವೋಹರನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತಂ ವಾದಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸನ್ತೇಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
Idāni ye diṭṭhigatikā attānaṃ viya sukhadukkhampi tassa guṇabhūtaṃ kiñcanabhūtaṃ vā sassatādivasena abhinivissa voharanti, tesaṃ taṃ vādaṃ dassetuṃ ‘‘santeke samaṇabrāhmaṇā’’tiādi vuttaṃ. Taṃ vuttanayameva.
ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಇಧ ಜಚ್ಚನ್ಧೂಪಮಾಯ ಅನಾಗತತ್ತಾ ತಂ ಹಿತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಅತ್ಥೋ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ, ತಥಾ ಗಾಥಾಯ।
Etamatthaṃ viditvāti ettha pana idha jaccandhūpamāya anāgatattā taṃ hitvā heṭṭhā vuttanayeneva attho yojetabbo, tathā gāthāya.
ತತ್ಥ ಅನ್ತರಾವ ವಿಸೀದನ್ತಿ, ಅಪತ್ವಾವ ತಮೋಗಧನ್ತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಏವಂ ದಿಟ್ಠಿಗತೇಸು ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯೇಸು ಆಸಜ್ಜಮಾನಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾ ಕಾಮೋಘಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಓಘಾನಂ, ಸಂಸಾರಮಹೋಘಸ್ಸೇವ ವಾ ಅನ್ತರಾವ ವೇಮಜ್ಝೇ ಏವ ಯಂ ತೇಸಂ ಪಾರಭಾವೇನ ಪತಿಟ್ಠಟ್ಠೇನ ವಾ ಓಗಧಸಙ್ಖಾತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ತದಧಿಗಮೂಪಾಯೋ ವಾ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ತಂ ಅಪ್ಪತ್ವಾವ ಅನಧಿಗನ್ತ್ವಾವ ವಿಸೀದನ್ತಿ ಸಂಸೀದನ್ತಿ। ಓಗಾಧನ್ತಿ ಪತಿಟ್ಠಹನ್ತಿ ಏತೇನ, ಏತ್ಥ ವಾತಿ ಓಗಾಧೋ, ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ। ಓಗಾಧಮೇವೇತ್ಥ ರಸ್ಸತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಓಗಧನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಓಗಧಂ ತಮೋಗಧನ್ತಿ ಪದವಿಭಾಗೋ।
Tattha antarāva visīdanti, apatvāva tamogadhanti ayaṃ viseso. Tassattho – evaṃ diṭṭhigatesu diṭṭhinissayesu āsajjamānā diṭṭhigatikā kāmoghādīnaṃ catunnaṃ oghānaṃ, saṃsāramahoghasseva vā antarāva vemajjhe eva yaṃ tesaṃ pārabhāvena patiṭṭhaṭṭhena vā ogadhasaṅkhātaṃ nibbānaṃ tadadhigamūpāyo vā ariyamaggo taṃ appatvāva anadhigantvāva visīdanti saṃsīdanti. Ogādhanti patiṭṭhahanti etena, ettha vāti ogādho, ariyamaggo nibbānañca. Ogādhamevettha rassattaṃ katvā ogadhanti vuttaṃ. Taṃ ogadhaṃ tamogadhanti padavibhāgo.
ಪಞ್ಚಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೫. ದುತಿಯನಾನಾತಿತ್ಥಿಯಸುತ್ತಂ • 5. Dutiyanānātitthiyasuttaṃ
