| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
४. दुतियञाणवत्थुसुत्तवण्णना
4. Dutiyañāṇavatthusuttavaṇṇanā
३४. सत्तरीति त-कारस्स र-कारादेसं वुत्तं। सत्ततिसद्देन वा समानत्थो सत्तरिसद्दो। ब्यञ्जनरुचिवसेन ब्यञ्जनं भणन्तीति ब्यञ्जनभाणका। तेनाह ‘‘बहुब्यञ्जनं कत्वा’’तिआदि। तिट्ठति तत्थ फलं तदायत्तवुत्तितायाति ठिति, पच्चुप्पन्नलक्खणस्स धम्मस्स ठिति धम्मट्ठिति। अथ वा धम्मोति कारणं, पच्चयोति अत्थो। धम्मस्स यो ठितिसभावो, सोव धम्मतो अञ्ञो नत्थीति धम्मट्ठिति, पच्चयो। तत्थ ञाणं धम्मट्ठितिञाणं। तेनाह आयस्मा धम्मसेनापति – ‘‘पच्चयपरिग्गहे पञ्ञा धम्मट्ठितिञाण’’न्ति (पटि॰ म॰ मातिका ४)। तथा चाह ‘‘पच्चयाकारे ञाण’’न्तिआदि। तत्थ धम्मानन्ति पच्चयुप्पन्नधम्मानं। पवत्तिट्ठितिकारणत्ताति पवत्तिसङ्खाताय ठितिया कारणत्ता। ‘‘जातिपच्चया जरामरण’’न्तिआदिना अद्धत्तये अन्वयब्यतिरेकवसेन पवत्तिया छब्बिधस्स ञाणस्स। खयो नाम विनासो, सोव भेदोति। विरज्जनं पलुज्जनं। निरुज्झनं अन्तरधानं। एकेकस्मिन्ति जरामरणादीसु एकेकस्मिं। पुब्बे ‘‘यथाभूतञाण’’न्ति तरुणविपस्सनं आह। तस्मा इधापि धम्मट्ठितिञाणं विपस्सनाति गहेत्वा ‘‘विपस्सनापटिविपस्सना कथिता’’ति वुत्तं।
34.Sattarīti ta-kārassa ra-kārādesaṃ vuttaṃ. Sattatisaddena vā samānattho sattarisaddo. Byañjanarucivasena byañjanaṃ bhaṇantīti byañjanabhāṇakā. Tenāha ‘‘bahubyañjanaṃ katvā’’tiādi. Tiṭṭhati tattha phalaṃ tadāyattavuttitāyāti ṭhiti, paccuppannalakkhaṇassa dhammassa ṭhiti dhammaṭṭhiti. Atha vā dhammoti kāraṇaṃ, paccayoti attho. Dhammassa yo ṭhitisabhāvo, sova dhammato añño natthīti dhammaṭṭhiti, paccayo. Tattha ñāṇaṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Tenāha āyasmā dhammasenāpati – ‘‘paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti (paṭi. ma. mātikā 4). Tathā cāha ‘‘paccayākāre ñāṇa’’ntiādi. Tattha dhammānanti paccayuppannadhammānaṃ. Pavattiṭṭhitikāraṇattāti pavattisaṅkhātāya ṭhitiyā kāraṇattā. ‘‘Jātipaccayā jarāmaraṇa’’ntiādinā addhattaye anvayabyatirekavasena pavattiyā chabbidhassa ñāṇassa. Khayo nāma vināso, sova bhedoti. Virajjanaṃ palujjanaṃ. Nirujjhanaṃ antaradhānaṃ. Ekekasminti jarāmaraṇādīsu ekekasmiṃ. Pubbe ‘‘yathābhūtañāṇa’’nti taruṇavipassanaṃ āha. Tasmā idhāpi dhammaṭṭhitiñāṇaṃ vipassanāti gahetvā ‘‘vipassanāpaṭivipassanā kathitā’’ti vuttaṃ.
दुतियञाणवत्थुसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Dutiyañāṇavatthusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ४. दुतियञाणवत्थुसुत्तं • 4. Dutiyañāṇavatthusuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ४. दुतियञाणवत्थुसुत्तवण्णना • 4. Dutiyañāṇavatthusuttavaṇṇanā
