| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៤. ទុតិយញាណវត្ថុសុត្តវណ្ណនា
4. Dutiyañāṇavatthusuttavaṇṇanā
៣៤. សត្តរីតិ ត-ការស្ស រ-ការាទេសំ វុត្តំ។ សត្តតិសទ្ទេន វា សមានត្ថោ សត្តរិសទ្ទោ។ ព្យញ្ជនរុចិវសេន ព្យញ្ជនំ ភណន្តីតិ ព្យញ្ជនភាណកា។ តេនាហ ‘‘ពហុព្យញ្ជនំ កត្វា’’តិអាទិ។ តិដ្ឋតិ តត្ថ ផលំ តទាយត្តវុត្តិតាយាតិ ឋិតិ, បច្ចុប្បន្នលក្ខណស្ស ធម្មស្ស ឋិតិ ធម្មដ្ឋិតិ។ អថ វា ធម្មោតិ ការណំ, បច្ចយោតិ អត្ថោ។ ធម្មស្ស យោ ឋិតិសភាវោ, សោវ ធម្មតោ អញ្ញោ នត្ថីតិ ធម្មដ្ឋិតិ, បច្ចយោ។ តត្ថ ញាណំ ធម្មដ្ឋិតិញាណំ។ តេនាហ អាយស្មា ធម្មសេនាបតិ – ‘‘បច្ចយបរិគ្គហេ បញ្ញា ធម្មដ្ឋិតិញាណ’’ន្តិ (បដិ. ម. មាតិកា ៤)។ តថា ចាហ ‘‘បច្ចយាការេ ញាណ’’ន្តិអាទិ។ តត្ថ ធម្មានន្តិ បច្ចយុប្បន្នធម្មានំ។ បវត្តិដ្ឋិតិការណត្តាតិ បវត្តិសង្ខាតាយ ឋិតិយា ការណត្តា។ ‘‘ជាតិបច្ចយា ជរាមរណ’’ន្តិអាទិនា អទ្ធត្តយេ អន្វយព្យតិរេកវសេន បវត្តិយា ឆព្ពិធស្ស ញាណស្ស។ ខយោ នាម វិនាសោ, សោវ ភេទោតិ។ វិរជ្ជនំ បលុជ្ជនំ។ និរុជ្ឈនំ អន្តរធានំ។ ឯកេកស្មិន្តិ ជរាមរណាទីសុ ឯកេកស្មិំ។ បុព្ពេ ‘‘យថាភូតញាណ’’ន្តិ តរុណវិបស្សនំ អាហ។ តស្មា ឥធាបិ ធម្មដ្ឋិតិញាណំ វិបស្សនាតិ គហេត្វា ‘‘វិបស្សនាបដិវិបស្សនា កថិតា’’តិ វុត្តំ។
34.Sattarīti ta-kārassa ra-kārādesaṃ vuttaṃ. Sattatisaddena vā samānattho sattarisaddo. Byañjanarucivasena byañjanaṃ bhaṇantīti byañjanabhāṇakā. Tenāha ‘‘bahubyañjanaṃ katvā’’tiādi. Tiṭṭhati tattha phalaṃ tadāyattavuttitāyāti ṭhiti, paccuppannalakkhaṇassa dhammassa ṭhiti dhammaṭṭhiti. Atha vā dhammoti kāraṇaṃ, paccayoti attho. Dhammassa yo ṭhitisabhāvo, sova dhammato añño natthīti dhammaṭṭhiti, paccayo. Tattha ñāṇaṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Tenāha āyasmā dhammasenāpati – ‘‘paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti (paṭi. ma. mātikā 4). Tathā cāha ‘‘paccayākāre ñāṇa’’ntiādi. Tattha dhammānanti paccayuppannadhammānaṃ. Pavattiṭṭhitikāraṇattāti pavattisaṅkhātāya ṭhitiyā kāraṇattā. ‘‘Jātipaccayā jarāmaraṇa’’ntiādinā addhattaye anvayabyatirekavasena pavattiyā chabbidhassa ñāṇassa. Khayo nāma vināso, sova bhedoti. Virajjanaṃ palujjanaṃ. Nirujjhanaṃ antaradhānaṃ. Ekekasminti jarāmaraṇādīsu ekekasmiṃ. Pubbe ‘‘yathābhūtañāṇa’’nti taruṇavipassanaṃ āha. Tasmā idhāpi dhammaṭṭhitiñāṇaṃ vipassanāti gahetvā ‘‘vipassanāpaṭivipassanā kathitā’’ti vuttaṃ.
ទុតិយញាណវត្ថុសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dutiyañāṇavatthusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៤. ទុតិយញាណវត្ថុសុត្តំ • 4. Dutiyañāṇavatthusuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៤. ទុតិយញាណវត្ថុសុត្តវណ្ណនា • 4. Dutiyañāṇavatthusuttavaṇṇanā
