| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
4. දුතියඤාණවත්‌ථුසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Dutiyañāṇavatthusuttavaṇṇanā
34. සත්‌තරීති ත-කාරස්‌ස ර-කාරාදෙසං වුත්‌තං. සත්‌තතිසද්‌දෙන වා සමානත්‌ථො සත්‌තරිසද්‌දො. බ්‍යඤ්‌ජනරුචිවසෙන බ්‍යඤ්‌ජනං භණන්‌තීති බ්‍යඤ්‌ජනභාණකා. තෙනාහ ‘‘බහුබ්‍යඤ්‌ජනං කත්‌වා’’තිආදි. තිට්‌ඨති තත්‌ථ ඵලං තදායත්‌තවුත්‌තිතායාති ඨිති, පච්‌චුප්‌පන්‌නලක්‌ඛණස්‌ස ධම්‌මස්‌ස ඨිති ධම්‌මට්‌ඨිති. අථ වා ධම්‌මොති කාරණං, පච්‌චයොති අත්‌ථො. ධම්‌මස්‌ස යො ඨිතිසභාවො, සොව ධම්‌මතො අඤ්‌ඤො නත්‌ථීති ධම්‌මට්‌ඨිති, පච්‌චයො. තත්‌ථ ඤාණං ධම්‌මට්‌ඨිතිඤාණං. තෙනාහ ආයස්‌මා ධම්‌මසෙනාපති – ‘‘පච්‌චයපරිග්‌ගහෙ පඤ්‌ඤා ධම්‌මට්‌ඨිතිඤාණ’’න්‌ති (පටි. ම. මාතිකා 4). තථා චාහ ‘‘පච්‌චයාකාරෙ ඤාණ’’න්‌තිආදි. තත්‌ථ ධම්‌මානන්‌ති පච්‌චයුප්‌පන්‌නධම්‌මානං. පවත්‌තිට්‌ඨිතිකාරණත්‌තාති පවත්‌තිසඞ්‌ඛාතාය ඨිතියා කාරණත්‌තා. ‘‘ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණ’’න්‌තිආදිනා අද්‌ධත්‌තයෙ අන්‌වයබ්‍යතිරෙකවසෙන පවත්‌තියා ඡබ්‌බිධස්‌ස ඤාණස්‌ස. ඛයො නාම විනාසො, සොව භෙදොති. විරජ්‌ජනං පලුජ්‌ජනං. නිරුජ්‌ඣනං අන්‌තරධානං. එකෙකස්‌මින්‌ති ජරාමරණාදීසු එකෙකස්‌මිං. පුබ්‌බෙ ‘‘යථාභූතඤාණ’’න්‌ති තරුණවිපස්‌සනං ආහ. තස්‌මා ඉධාපි ධම්‌මට්‌ඨිතිඤාණං විපස්‌සනාති ගහෙත්‌වා ‘‘විපස්‌සනාපටිවිපස්‌සනා කථිතා’’ති වුත්‌තං.
34.Sattarīti ta-kārassa ra-kārādesaṃ vuttaṃ. Sattatisaddena vā samānattho sattarisaddo. Byañjanarucivasena byañjanaṃ bhaṇantīti byañjanabhāṇakā. Tenāha ‘‘bahubyañjanaṃ katvā’’tiādi. Tiṭṭhati tattha phalaṃ tadāyattavuttitāyāti ṭhiti, paccuppannalakkhaṇassa dhammassa ṭhiti dhammaṭṭhiti. Atha vā dhammoti kāraṇaṃ, paccayoti attho. Dhammassa yo ṭhitisabhāvo, sova dhammato añño natthīti dhammaṭṭhiti, paccayo. Tattha ñāṇaṃ dhammaṭṭhitiñāṇaṃ. Tenāha āyasmā dhammasenāpati – ‘‘paccayapariggahe paññā dhammaṭṭhitiñāṇa’’nti (paṭi. ma. mātikā 4). Tathā cāha ‘‘paccayākāre ñāṇa’’ntiādi. Tattha dhammānanti paccayuppannadhammānaṃ. Pavattiṭṭhitikāraṇattāti pavattisaṅkhātāya ṭhitiyā kāraṇattā. ‘‘Jātipaccayā jarāmaraṇa’’ntiādinā addhattaye anvayabyatirekavasena pavattiyā chabbidhassa ñāṇassa. Khayo nāma vināso, sova bhedoti. Virajjanaṃ palujjanaṃ. Nirujjhanaṃ antaradhānaṃ. Ekekasminti jarāmaraṇādīsu ekekasmiṃ. Pubbe ‘‘yathābhūtañāṇa’’nti taruṇavipassanaṃ āha. Tasmā idhāpi dhammaṭṭhitiñāṇaṃ vipassanāti gahetvā ‘‘vipassanāpaṭivipassanā kathitā’’ti vuttaṃ.
දුතියඤාණවත්‌ථුසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dutiyañāṇavatthusuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 4. දුතියඤාණවත්‌ථුසුත්‌තං • 4. Dutiyañāṇavatthusuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 4. දුතියඤාණවත්‌ථුසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Dutiyañāṇavatthusuttavaṇṇanā
