Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮಾನವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
೭. ದುತಿಯನಾವಾವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ
7. Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā
ಸುವಣ್ಣಚ್ಛದನಂ ನಾವನ್ತಿ ದುತಿಯನಾವಾವಿಮಾನಂ। ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಭಗವತಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಖೀಣಾಸವತ್ಥೇರೋ ಉಪಕಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಯ ಗಾಮಕಾವಾಸೇ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತುಕಾಮೋ ಸಾವತ್ಥಿತೋ ತಂ ಗಾಮಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪಟಿಪನ್ನೋ, ಮಗ್ಗಪರಿಸ್ಸಮೇನ ಕಿಲನ್ತೋ ತಸಿತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಗಾಮಂ ಸಮ್ಪತ್ತೋ, ಬಹಿಗಾಮೇ ತಾದಿಸಂ ಛಾಯೂದಕಸಮ್ಪನ್ನಟ್ಠಾನಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪರಿಸ್ಸಮೇನ ಚ ಅಭಿಭುಯ್ಯಮಾನೋ ಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಧುರಗೇಹಸ್ಸೇವ ದ್ವಾರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ತತ್ಥ ಅಞ್ಞತರಾ ಇತ್ಥೀ ಥೇರಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಕುತೋ, ಭನ್ತೇ, ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಪರಿಸ್ಸಮಂ ಪಿಪಾಸಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘ಏಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಗೇಹಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ‘‘ಇಧ ನಿಸೀದಥಾ’’ತಿ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನೇ ಪಾದೋದಕಂ ಪಾದಬ್ಭಞ್ಜನತೇಲಞ್ಚ ದತ್ವಾ ತಾಲವಣ್ಟಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಬೀಜಿ। ಪರಿಳಾಹೇ ವೂಪಸನ್ತೇ ಮಧುರಂ ಸೀತಲಂ ಸುಗನ್ಧಂ ಪಾನಕಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ಥೇರೋ ತಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಕಿಲಮಥೋ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಸಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೀತಿ ಸಬ್ಬಂ ಅನನ್ತರವಿಮಾನಸದಿಸನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಗಾಥಾಸುಪಿ ಅಪುಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ –
Suvaṇṇacchadanaṃnāvanti dutiyanāvāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavati sāvatthiyaṃ viharante aññataro khīṇāsavatthero upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya gāmakāvāse vassaṃ upagantukāmo sāvatthito taṃ gāmaṃ uddissa pacchābhattaṃ addhānamaggapaṭipanno, maggaparissamena kilanto tasito antarāmagge aññataraṃ gāmaṃ sampatto, bahigāme tādisaṃ chāyūdakasampannaṭṭhānaṃ apassanto parissamena ca abhibhuyyamāno cīvaraṃ pārupitvā gāmaṃ pavisitvā dhuragehasseva dvāre aṭṭhāsi. Tattha aññatarā itthī theraṃ passitvā ‘‘kuto, bhante, āgatatthā’’ti pucchitvā maggaparissamaṃ pipāsitabhāvañca ñatvā ‘‘etha, bhante’’ti gehaṃ pavesetvā ‘‘idha nisīdathā’’ti āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Tattha nisinne pādodakaṃ pādabbhañjanatelañca datvā tālavaṇṭaṃ gahetvā bīji. Pariḷāhe vūpasante madhuraṃ sītalaṃ sugandhaṃ pānakaṃ yojetvā adāsi. Thero taṃ pivitvā paṭippassaddhakilamatho anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbattīti sabbaṃ anantaravimānasadisanti veditabbaṃ. Gāthāsupi apubbaṃ natthi. Tena vuttaṃ –
೫೩.
53.
‘‘ಸುವಣ್ಣಚ್ಛದನಂ ನಾವಂ, ನಾರಿ ಆರುಯ್ಹ ತಿಟ್ಠಸಿ।
‘‘Suvaṇṇacchadanaṃ nāvaṃ, nāri āruyha tiṭṭhasi;
ಓಗಾಹಸಿ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ, ಪದ್ಮಂ ಛಿನ್ದಸಿ ಪಾಣಿನಾ॥
Ogāhasi pokkharaṇiṃ, padmaṃ chindasi pāṇinā.
೫೪.
54.
‘‘ಕೇನ ತೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ಕೇನ ತೇ ಇಧ ಮಿಜ್ಝತಿ।
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ತೇ ಭೋಗಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಾ॥
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
೫೫.
55.
‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ದೇವಿ ಮಹಾನುಭಾವೇ, ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಕಿಮಕಾಸಿ ಪುಞ್ಞಂ।
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
ಕೇನಾಸಿ ಏವಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವಾ, ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ॥
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
೫೬.
56.
‘‘ಸಾ ದೇವತಾ ಅತ್ತಮನಾ, ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇನ ಪುಚ್ಛಿತಾ।
‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;
ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠಾ ವಿಯಾಕಾಸಿ, ಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ’’॥
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
೫೭.
57.
‘‘ಅಹಂ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ, ಪುರಿಮಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;
ದಿಸ್ವಾನ ಭಿಕ್ಖುಂ ತಸಿತಂ ಕಿಲನ್ತಂ, ಉಟ್ಠಾಯ ಪಾತುಂ ಉದಕಂ ಅದಾಸಿಂ॥
Disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.
೫೮.
58.
‘‘ಯೋ ವೇ ಕಿಲನ್ತಸ್ಸ ಪಿಪಾಸಿತಸ್ಸ, ಟ್ಠಾಯ ಪಾತುಂ ಉದಕಂ ದದಾತಿ।
‘‘Yo ve kilantassa pipāsitassa, ṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti;
ಸೀತೋದಕಾ ತಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ನಜ್ಜೋ, ಪಹೂತಮಲ್ಯಾ ಬಹುಪುಣ್ಡರೀಕಾ॥
Sītodakā tassa bhavanti najjo, pahūtamalyā bahupuṇḍarīkā.
೫೯.
59.
‘‘ತಂ ಆಪಗಾ ಅನುಪರಿಯನ್ತಿ ಸಬ್ಬದಾ, ಸೀತೋದಕಾ ವಾಲುಕಸನ್ಥತಾ ನದೀ।
‘‘Taṃ āpagā anupariyanti sabbadā, sītodakā vālukasanthatā nadī;
ಅಮ್ಬಾ ಚ ಸಾಲಾ ತಿಲಕಾ ಚ ಜಮ್ಬುಯೋ, ಉದ್ದಾಲಕಾ ಪಾಟಲಿಯೋ ಚ ಫುಲ್ಲಾ॥
Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā.
೬೦.
60.
‘‘ತಂಭೂಮಿಭಾಗೇಹಿ ಉಪೇತರೂಪಂ, ವಿಮಾನಸೇಟ್ಠಂ ಭುಸ ಸೋಭಮಾನಂ।
‘‘Taṃbhūmibhāgehi upetarūpaṃ, vimānaseṭṭhaṃ bhusa sobhamānaṃ;
ತಸ್ಸೀಧ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ, ಏತಾದಿಸಂ ಪುಞ್ಞಕತಾ ಲಭನ್ತಿ॥
Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko, etādisaṃ puññakatā labhanti.
೬೧.
61.
‘‘ತೇನ ಮೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ತೇನ ಮೇ ಇಧ ಮಿಜ್ಝತಿ।
‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;
ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ಮೇ ಭೋಗಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಾ॥
Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.
೬೨.
62.
‘‘ಅಕ್ಖಾಮಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖು ಮಹಾನುಭಾವ, ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಯಮಕಾಸಿ ಪುಞ್ಞಂ।
‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;
ತೇನಮ್ಹಿ ಏವಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವಾ, ವಣ್ಣೋ ಚ ಮೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ॥
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾಸುಪಿ ಇಧ ಏಕೋವ ಥೇರೋತಿ ಅಪುಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ।
Atthavaṇṇanāsupi idha ekova theroti apubbaṃ natthi.
ದುತಿಯನಾವಾವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ವಿಮಾನವತ್ಥುಪಾಳಿ • Vimānavatthupāḷi / ೭. ದುತಿಯನಾವಾವಿಮಾನವತ್ಥು • 7. Dutiyanāvāvimānavatthu