Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཝིམཱནཝཏྠུ-ཨཊྛཀཐཱ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
༧. དུཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཝཎྞནཱ
7. Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā
སུཝཎྞཙྪདནཾ ནཱཝནྟི དུཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཾ། ཏསྶ ཀཱ ཨུཔྤཏྟི? བྷགཝཏི སཱཝཏྠིཡཾ ཝིཧརནྟེ ཨཉྙཏརོ ཁཱིཎཱསཝཏྠེརོ ཨུཔཀཊྛཱཡ ཝསྶཱུཔནཱཡིཀཱཡ གཱམཀཱཝཱསེ ཝསྶཾ ཨུཔགནྟུཀཱམོ སཱཝཏྠིཏོ ཏཾ གཱམཾ ཨུདྡིསྶ པཙྪཱབྷཏྟཾ ཨདྡྷཱནམགྒཔཊིཔནྣོ, མགྒཔརིསྶམེན ཀིལནྟོ ཏསིཏོ ཨནྟརཱམགྒེ ཨཉྙཏརཾ གཱམཾ སམྤཏྟོ, བཧིགཱམེ ཏཱདིསཾ ཚཱཡཱུདཀསམྤནྣཊྛཱནཾ ཨཔསྶནྟོ པརིསྶམེན ཙ ཨབྷིབྷུཡྻམཱནོ ཙཱིཝརཾ པཱརུཔིཏྭཱ གཱམཾ པཝིསིཏྭཱ དྷུརགེཧསྶེཝ དྭཱརེ ཨཊྛཱསི། ཏཏྠ ཨཉྙཏརཱ ཨིཏྠཱི ཐེརཾ པསྶིཏྭཱ ‘‘ཀུཏོ, བྷནྟེ, ཨཱགཏཏྠཱ’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ མགྒཔརིསྶམཾ པིཔཱསིཏབྷཱཝཉྩ ཉཏྭཱ ‘‘ཨེཐ, བྷནྟེ’’ཏི གེཧཾ པཝེསེཏྭཱ ‘‘ཨིདྷ ནིསཱིདཐཱ’’ཏི ཨཱསནཾ པཉྙཱཔེཏྭཱ ཨདཱསི། ཏཏྠ ནིསིནྣེ པཱདོདཀཾ པཱདབྦྷཉྫནཏེལཉྩ དཏྭཱ ཏཱལཝཎྚཾ གཧེཏྭཱ བཱིཛི། པརིལཱ༹ཧེ ཝཱུཔསནྟེ མདྷུརཾ སཱིཏལཾ སུགནྡྷཾ པཱནཀཾ ཡོཛེཏྭཱ ཨདཱསི། ཐེརོ ཏཾ པིཝིཏྭཱ པཊིཔྤསྶདྡྷཀིལམཐོ ཨནུམོདནཾ ཀཏྭཱ པཀྐཱམི། སཱ ཨཔརབྷཱགེ ཀཱལཾ ཀཏྭཱ ཏཱཝཏིཾསབྷཝནེ ནིབྦཏྟཱིཏི སབྦཾ ཨནནྟརཝིམཱནསདིསནྟི ཝེདིཏབྦཾ། གཱཐཱསུཔི ཨཔུབྦཾ ནཏྠི། ཏེན ཝུཏྟཾ –
Suvaṇṇacchadanaṃnāvanti dutiyanāvāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavati sāvatthiyaṃ viharante aññataro khīṇāsavatthero upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya gāmakāvāse vassaṃ upagantukāmo sāvatthito taṃ gāmaṃ uddissa pacchābhattaṃ addhānamaggapaṭipanno, maggaparissamena kilanto tasito antarāmagge aññataraṃ gāmaṃ sampatto, bahigāme tādisaṃ chāyūdakasampannaṭṭhānaṃ apassanto parissamena ca abhibhuyyamāno cīvaraṃ pārupitvā gāmaṃ pavisitvā dhuragehasseva dvāre aṭṭhāsi. Tattha aññatarā itthī theraṃ passitvā ‘‘kuto, bhante, āgatatthā’’ti pucchitvā maggaparissamaṃ pipāsitabhāvañca ñatvā ‘‘etha, bhante’’ti gehaṃ pavesetvā ‘‘idha nisīdathā’’ti āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Tattha nisinne pādodakaṃ pādabbhañjanatelañca datvā tālavaṇṭaṃ gahetvā bīji. Pariḷāhe vūpasante madhuraṃ sītalaṃ sugandhaṃ pānakaṃ yojetvā adāsi. Thero taṃ pivitvā paṭippassaddhakilamatho anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbattīti sabbaṃ anantaravimānasadisanti veditabbaṃ. Gāthāsupi apubbaṃ natthi. Tena vuttaṃ –
༥༣.
53.
‘‘སུཝཎྞཙྪདནཾ ནཱཝཾ, ནཱརི ཨཱརུཡ྄ཧ ཏིཊྛསི།
‘‘Suvaṇṇacchadanaṃ nāvaṃ, nāri āruyha tiṭṭhasi;
ཨོགཱཧསི པོཀྑརཎིཾ, པདྨཾ ཚིནྡསི པཱཎིནཱ༎
Ogāhasi pokkharaṇiṃ, padmaṃ chindasi pāṇinā.
༥༤.
54.
‘‘ཀེན ཏེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཀེན ཏེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི།
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ ཏེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ༎
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
༥༥.
55.
‘‘པུཙྪཱམི ཏཾ དེཝི མཧཱནུབྷཱཝེ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཀིམཀཱསི པུཉྙཾ།
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
ཀེནཱསི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ ཏེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི༎
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
༥༦.
56.
‘‘སཱ དེཝཏཱ ཨཏྟམནཱ, མོགྒལླཱནེན པུཙྪིཏཱ།
‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;
པཉྷཾ པུཊྛཱ ཝིཡཱཀཱསི, ཡསྶ ཀམྨསྶིདཾ ཕལཾ’’༎
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
༥༧.
57.
‘‘ཨཧཾ མནུསྶེསུ མནུསྶབྷཱུཏཱ, པུརིམཱཡ ཛཱཏིཡཱ མནུསྶལོཀེ།
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;
དིསྭཱན བྷིཀྑུཾ ཏསིཏཾ ཀིལནྟཾ, ཨུཊྛཱཡ པཱཏུཾ ཨུདཀཾ ཨདཱསིཾ༎
Disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.
༥༨.
58.
‘‘ཡོ ཝེ ཀིལནྟསྶ པིཔཱསིཏསྶ, ཊྛཱཡ པཱཏུཾ ཨུདཀཾ དདཱཏི།
‘‘Yo ve kilantassa pipāsitassa, ṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti;
སཱིཏོདཀཱ ཏསྶ བྷཝནྟི ནཛྫོ, པཧཱུཏམལྱཱ བཧུཔུཎྜརཱིཀཱ༎
Sītodakā tassa bhavanti najjo, pahūtamalyā bahupuṇḍarīkā.
༥༩.
59.
‘‘ཏཾ ཨཱཔགཱ ཨནུཔརིཡནྟི སབྦདཱ, སཱིཏོདཀཱ ཝཱལུཀསནྠཏཱ ནདཱི།
‘‘Taṃ āpagā anupariyanti sabbadā, sītodakā vālukasanthatā nadī;
ཨམྦཱ ཙ སཱལཱ ཏིལཀཱ ཙ ཛམྦུཡོ, ཨུདྡཱལཀཱ པཱཊལིཡོ ཙ ཕུལླཱ༎
Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā.
༦༠.
60.
‘‘ཏཾབྷཱུམིབྷཱགེཧི ཨུཔེཏརཱུཔཾ, ཝིམཱནསེཊྛཾ བྷུས སོབྷམཱནཾ།
‘‘Taṃbhūmibhāgehi upetarūpaṃ, vimānaseṭṭhaṃ bhusa sobhamānaṃ;
ཏསྶཱིདྷ ཀམྨསྶ ཨཡཾ ཝིཔཱཀོ, ཨེཏཱདིསཾ པུཉྙཀཏཱ ལབྷནྟི༎
Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko, etādisaṃ puññakatā labhanti.
༦༡.
61.
‘‘ཏེན མེཏཱདིསོ ཝཎྞོ, ཏེན མེ ཨིདྷ མིཛ྄ཛྷཏི།
‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;
ཨུཔྤཛྫནྟི ཙ མེ བྷོགཱ, ཡེ ཀེཙི མནསོ པིཡཱ༎
Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.
༦༢.
62.
‘‘ཨཀྑཱམི ཏེ བྷིཀྑུ མཧཱནུབྷཱཝ, མནུསྶབྷཱུཏཱ ཡམཀཱསི པུཉྙཾ།
‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;
ཏེནམྷི ཨེཝཾ ཛལིཏཱནུབྷཱཝཱ, ཝཎྞོ ཙ མེ སབྦདིསཱ པབྷཱསཏཱི’’ཏི༎
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
ཨཏྠཝཎྞནཱསུཔི ཨིདྷ ཨེཀོཝ ཐེརོཏི ཨཔུབྦཾ ནཏྠི།
Atthavaṇṇanāsupi idha ekova theroti apubbaṃ natthi.
དུཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།
Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / ཝིམཱནཝཏྠུཔཱལི༹ • Vimānavatthupāḷi / ༧. དུཏིཡནཱཝཱཝིམཱནཝཏྠུ • 7. Dutiyanāvāvimānavatthu