Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
੭. ਦੁਤਿਯਨਾવਾવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ
7. Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā
ਸੁવਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨਂ ਨਾવਨ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਨਾવਾવਿਮਾਨਂ। ਤਸ੍ਸ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗવਤਿ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਖੀਣਾਸવਤ੍ਥੇਰੋ ਉਪਕਟ੍ਠਾਯ વਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ ਗਾਮਕਾવਾਸੇ વਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਤੋ ਤਂ ਗਾਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਮਗ੍ਗਪਰਿਸ੍ਸਮੇਨ ਕਿਲਨ੍ਤੋ ਤਸਿਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਾਮਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਬਹਿਗਾਮੇ ਤਾਦਿਸਂ ਛਾਯੂਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਰਿਸ੍ਸਮੇਨ ਚ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਮਾਨੋ ਚੀવਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਗਾਮਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਧੁਰਗੇਹਸ੍ਸੇવ ਦ੍વਾਰੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਇਤ੍ਥੀ ਥੇਰਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ‘‘ਕੁਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਪਿਪਾਸਿਤਭਾવਞ੍ਚ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਏਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਗੇਹਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਧ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਅਦਾਸਿ। ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਪਾਦੋਦਕਂ ਪਾਦਬ੍ਭਞ੍ਜਨਤੇਲਞ੍ਚ ਦਤ੍વਾ ਤਾਲવਣ੍ਟਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਬੀਜਿ। ਪਰਿਲ਼ਾਹੇ વੂਪਸਨ੍ਤੇ ਮਧੁਰਂ ਸੀਤਲਂ ਸੁਗਨ੍ਧਂ ਪਾਨਕਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਅਦਾਸਿ। ਥੇਰੋ ਤਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਿਲਮਥੋ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਸਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨਨ੍ਤਰવਿਮਾਨਸਦਿਸਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਗਾਥਾਸੁਪਿ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ –
Suvaṇṇacchadanaṃnāvanti dutiyanāvāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavati sāvatthiyaṃ viharante aññataro khīṇāsavatthero upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya gāmakāvāse vassaṃ upagantukāmo sāvatthito taṃ gāmaṃ uddissa pacchābhattaṃ addhānamaggapaṭipanno, maggaparissamena kilanto tasito antarāmagge aññataraṃ gāmaṃ sampatto, bahigāme tādisaṃ chāyūdakasampannaṭṭhānaṃ apassanto parissamena ca abhibhuyyamāno cīvaraṃ pārupitvā gāmaṃ pavisitvā dhuragehasseva dvāre aṭṭhāsi. Tattha aññatarā itthī theraṃ passitvā ‘‘kuto, bhante, āgatatthā’’ti pucchitvā maggaparissamaṃ pipāsitabhāvañca ñatvā ‘‘etha, bhante’’ti gehaṃ pavesetvā ‘‘idha nisīdathā’’ti āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Tattha nisinne pādodakaṃ pādabbhañjanatelañca datvā tālavaṇṭaṃ gahetvā bīji. Pariḷāhe vūpasante madhuraṃ sītalaṃ sugandhaṃ pānakaṃ yojetvā adāsi. Thero taṃ pivitvā paṭippassaddhakilamatho anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbattīti sabbaṃ anantaravimānasadisanti veditabbaṃ. Gāthāsupi apubbaṃ natthi. Tena vuttaṃ –
੫੩.
53.
‘‘ਸੁવਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨਂ ਨਾવਂ, ਨਾਰਿ ਆਰੁਯ੍ਹ ਤਿਟ੍ਠਸਿ।
‘‘Suvaṇṇacchadanaṃ nāvaṃ, nāri āruyha tiṭṭhasi;
ਓਗਾਹਸਿ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ, ਪਦ੍ਮਂ ਛਿਨ੍ਦਸਿ ਪਾਣਿਨਾ॥
Ogāhasi pokkharaṇiṃ, padmaṃ chindasi pāṇinā.
੫੪.
54.
‘‘ਕੇਨ ਤੇਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਕੇਨ ਤੇ ਇਧ ਮਿਜ੍ਝਤਿ।
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਚ ਤੇ ਭੋਗਾ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਨਸੋ ਪਿਯਾ॥
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
੫੫.
55.
‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਦੇવਿ ਮਹਾਨੁਭਾવੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ ਕਿਮਕਾਸਿ ਪੁਞ੍ਞਂ।
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
ਕੇਨਾਸਿ ਏવਂ ਜਲਿਤਾਨੁਭਾવਾ, વਣ੍ਣੋ ਚ ਤੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤੀ’’ਤਿ॥
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
੫੬.
56.
‘‘ਸਾ ਦੇવਤਾ ਅਤ੍ਤਮਨਾ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ।
‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;
ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠਾ વਿਯਾਕਾਸਿ, ਯਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ’’॥
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
੫੭.
57.
‘‘ਅਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ, ਪੁਰਿਮਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;
ਦਿਸ੍વਾਨ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਤਸਿਤਂ ਕਿਲਨ੍ਤਂ, ਉਟ੍ਠਾਯ ਪਾਤੁਂ ਉਦਕਂ ਅਦਾਸਿਂ॥
Disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.
੫੮.
58.
‘‘ਯੋ વੇ ਕਿਲਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਪਾਸਿਤਸ੍ਸ, ਟ੍ਠਾਯ ਪਾਤੁਂ ਉਦਕਂ ਦਦਾਤਿ।
‘‘Yo ve kilantassa pipāsitassa, ṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti;
ਸੀਤੋਦਕਾ ਤਸ੍ਸ ਭવਨ੍ਤਿ ਨਜ੍ਜੋ, ਪਹੂਤਮਲ੍ਯਾ ਬਹੁਪੁਣ੍ਡਰੀਕਾ॥
Sītodakā tassa bhavanti najjo, pahūtamalyā bahupuṇḍarīkā.
੫੯.
59.
‘‘ਤਂ ਆਪਗਾ ਅਨੁਪਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ, ਸੀਤੋਦਕਾ વਾਲੁਕਸਨ੍ਥਤਾ ਨਦੀ।
‘‘Taṃ āpagā anupariyanti sabbadā, sītodakā vālukasanthatā nadī;
ਅਮ੍ਬਾ ਚ ਸਾਲਾ ਤਿਲਕਾ ਚ ਜਮ੍ਬੁਯੋ, ਉਦ੍ਦਾਲਕਾ ਪਾਟਲਿਯੋ ਚ ਫੁਲ੍ਲਾ॥
Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā.
੬੦.
60.
‘‘ਤਂਭੂਮਿਭਾਗੇਹਿ ਉਪੇਤਰੂਪਂ, વਿਮਾਨਸੇਟ੍ਠਂ ਭੁਸ ਸੋਭਮਾਨਂ।
‘‘Taṃbhūmibhāgehi upetarūpaṃ, vimānaseṭṭhaṃ bhusa sobhamānaṃ;
ਤਸ੍ਸੀਧ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਯਂ વਿਪਾਕੋ, ਏਤਾਦਿਸਂ ਪੁਞ੍ਞਕਤਾ ਲਭਨ੍ਤਿ॥
Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko, etādisaṃ puññakatā labhanti.
੬੧.
61.
‘‘ਤੇਨ ਮੇਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ, ਤੇਨ ਮੇ ਇਧ ਮਿਜ੍ਝਤਿ।
‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;
ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਚ ਮੇ ਭੋਗਾ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਨਸੋ ਪਿਯਾ॥
Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.
੬੨.
62.
‘‘ਅਕ੍ਖਾਮਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਹਾਨੁਭਾવ, ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ ਯਮਕਾਸਿ ਪੁਞ੍ਞਂ।
‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;
ਤੇਨਮ੍ਹਿ ਏવਂ ਜਲਿਤਾਨੁਭਾવਾ, વਣ੍ਣੋ ਚ ਮੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤੀ’’ਤਿ॥
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
ਅਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾਸੁਪਿ ਇਧ ਏਕੋવ ਥੇਰੋਤਿ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ।
Atthavaṇṇanāsupi idha ekova theroti apubbaṃ natthi.
ਦੁਤਿਯਨਾવਾવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Vimānavatthupāḷi / ੭. ਦੁਤਿਯਨਾવਾવਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ • 7. Dutiyanāvāvimānavatthu