Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമാനവത്ഥു-അട്ഠകഥാ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
൭. ദുതിയനാവാവിമാനവണ്ണനാ
7. Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā
സുവണ്ണച്ഛദനം നാവന്തി ദുതിയനാവാവിമാനം. തസ്സ കാ ഉപ്പത്തി? ഭഗവതി സാവത്ഥിയം വിഹരന്തേ അഞ്ഞതരോ ഖീണാസവത്ഥേരോ ഉപകട്ഠായ വസ്സൂപനായികായ ഗാമകാവാസേ വസ്സം ഉപഗന്തുകാമോ സാവത്ഥിതോ തം ഗാമം ഉദ്ദിസ്സ പച്ഛാഭത്തം അദ്ധാനമഗ്ഗപടിപന്നോ, മഗ്ഗപരിസ്സമേന കിലന്തോ തസിതോ അന്തരാമഗ്ഗേ അഞ്ഞതരം ഗാമം സമ്പത്തോ, ബഹിഗാമേ താദിസം ഛായൂദകസമ്പന്നട്ഠാനം അപസ്സന്തോ പരിസ്സമേന ച അഭിഭുയ്യമാനോ ചീവരം പാരുപിത്വാ ഗാമം പവിസിത്വാ ധുരഗേഹസ്സേവ ദ്വാരേ അട്ഠാസി. തത്ഥ അഞ്ഞതരാ ഇത്ഥീ ഥേരം പസ്സിത്വാ ‘‘കുതോ, ഭന്തേ, ആഗതത്ഥാ’’തി പുച്ഛിത്വാ മഗ്ഗപരിസ്സമം പിപാസിതഭാവഞ്ച ഞത്വാ ‘‘ഏഥ, ഭന്തേ’’തി ഗേഹം പവേസേത്വാ ‘‘ഇധ നിസീദഥാ’’തി ആസനം പഞ്ഞാപേത്വാ അദാസി. തത്ഥ നിസിന്നേ പാദോദകം പാദബ്ഭഞ്ജനതേലഞ്ച ദത്വാ താലവണ്ടം ഗഹേത്വാ ബീജി. പരിളാഹേ വൂപസന്തേ മധുരം സീതലം സുഗന്ധം പാനകം യോജേത്വാ അദാസി. ഥേരോ തം പിവിത്വാ പടിപ്പസ്സദ്ധകിലമഥോ അനുമോദനം കത്വാ പക്കാമി. സാ അപരഭാഗേ കാലം കത്വാ താവതിംസഭവനേ നിബ്ബത്തീതി സബ്ബം അനന്തരവിമാനസദിസന്തി വേദിതബ്ബം. ഗാഥാസുപി അപുബ്ബം നത്ഥി. തേന വുത്തം –
Suvaṇṇacchadanaṃnāvanti dutiyanāvāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavati sāvatthiyaṃ viharante aññataro khīṇāsavatthero upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya gāmakāvāse vassaṃ upagantukāmo sāvatthito taṃ gāmaṃ uddissa pacchābhattaṃ addhānamaggapaṭipanno, maggaparissamena kilanto tasito antarāmagge aññataraṃ gāmaṃ sampatto, bahigāme tādisaṃ chāyūdakasampannaṭṭhānaṃ apassanto parissamena ca abhibhuyyamāno cīvaraṃ pārupitvā gāmaṃ pavisitvā dhuragehasseva dvāre aṭṭhāsi. Tattha aññatarā itthī theraṃ passitvā ‘‘kuto, bhante, āgatatthā’’ti pucchitvā maggaparissamaṃ pipāsitabhāvañca ñatvā ‘‘etha, bhante’’ti gehaṃ pavesetvā ‘‘idha nisīdathā’’ti āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Tattha nisinne pādodakaṃ pādabbhañjanatelañca datvā tālavaṇṭaṃ gahetvā bīji. Pariḷāhe vūpasante madhuraṃ sītalaṃ sugandhaṃ pānakaṃ yojetvā adāsi. Thero taṃ pivitvā paṭippassaddhakilamatho anumodanaṃ katvā pakkāmi. Sā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane nibbattīti sabbaṃ anantaravimānasadisanti veditabbaṃ. Gāthāsupi apubbaṃ natthi. Tena vuttaṃ –
൫൩.
53.
‘‘സുവണ്ണച്ഛദനം നാവം, നാരി ആരുയ്ഹ തിട്ഠസി;
‘‘Suvaṇṇacchadanaṃ nāvaṃ, nāri āruyha tiṭṭhasi;
ഓഗാഹസി പോക്ഖരണിം, പദ്മം ഛിന്ദസി പാണിനാ.
Ogāhasi pokkharaṇiṃ, padmaṃ chindasi pāṇinā.
൫൪.
54.
‘‘കേന തേതാദിസോ വണ്ണോ, കേന തേ ഇധ മിജ്ഝതി;
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
ഉപ്പജ്ജന്തി ച തേ ഭോഗാ, യേ കേചി മനസോ പിയാ.
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
൫൫.
55.
‘‘പുച്ഛാമി തം ദേവി മഹാനുഭാവേ, മനുസ്സഭൂതാ കിമകാസി പുഞ്ഞം;
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
കേനാസി ഏവം ജലിതാനുഭാവാ, വണ്ണോ ച തേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി.
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
൫൬.
56.
‘‘സാ ദേവതാ അത്തമനാ, മോഗ്ഗല്ലാനേന പുച്ഛിതാ;
‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;
പഞ്ഹം പുട്ഠാ വിയാകാസി, യസ്സ കമ്മസ്സിദം ഫലം’’.
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
൫൭.
57.
‘‘അഹം മനുസ്സേസു മനുസ്സഭൂതാ, പുരിമായ ജാതിയാ മനുസ്സലോകേ;
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, purimāya jātiyā manussaloke;
ദിസ്വാന ഭിക്ഖും തസിതം കിലന്തം, ഉട്ഠായ പാതും ഉദകം അദാസിം.
Disvāna bhikkhuṃ tasitaṃ kilantaṃ, uṭṭhāya pātuṃ udakaṃ adāsiṃ.
൫൮.
58.
‘‘യോ വേ കിലന്തസ്സ പിപാസിതസ്സ, ട്ഠായ പാതും ഉദകം ദദാതി;
‘‘Yo ve kilantassa pipāsitassa, ṭṭhāya pātuṃ udakaṃ dadāti;
സീതോദകാ തസ്സ ഭവന്തി നജ്ജോ, പഹൂതമല്യാ ബഹുപുണ്ഡരീകാ.
Sītodakā tassa bhavanti najjo, pahūtamalyā bahupuṇḍarīkā.
൫൯.
59.
‘‘തം ആപഗാ അനുപരിയന്തി സബ്ബദാ, സീതോദകാ വാലുകസന്ഥതാ നദീ;
‘‘Taṃ āpagā anupariyanti sabbadā, sītodakā vālukasanthatā nadī;
അമ്ബാ ച സാലാ തിലകാ ച ജമ്ബുയോ, ഉദ്ദാലകാ പാടലിയോ ച ഫുല്ലാ.
Ambā ca sālā tilakā ca jambuyo, uddālakā pāṭaliyo ca phullā.
൬൦.
60.
‘‘തംഭൂമിഭാഗേഹി ഉപേതരൂപം, വിമാനസേട്ഠം ഭുസ സോഭമാനം;
‘‘Taṃbhūmibhāgehi upetarūpaṃ, vimānaseṭṭhaṃ bhusa sobhamānaṃ;
തസ്സീധ കമ്മസ്സ അയം വിപാകോ, ഏതാദിസം പുഞ്ഞകതാ ലഭന്തി.
Tassīdha kammassa ayaṃ vipāko, etādisaṃ puññakatā labhanti.
൬൧.
61.
‘‘തേന മേതാദിസോ വണ്ണോ, തേന മേ ഇധ മിജ്ഝതി;
‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;
ഉപ്പജ്ജന്തി ച മേ ഭോഗാ, യേ കേചി മനസോ പിയാ.
Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.
൬൨.
62.
‘‘അക്ഖാമി തേ ഭിക്ഖു മഹാനുഭാവ, മനുസ്സഭൂതാ യമകാസി പുഞ്ഞം;
‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;
തേനമ്ഹി ഏവം ജലിതാനുഭാവാ, വണ്ണോ ച മേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി.
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
അത്ഥവണ്ണനാസുപി ഇധ ഏകോവ ഥേരോതി അപുബ്ബം നത്ഥി.
Atthavaṇṇanāsupi idha ekova theroti apubbaṃ natthi.
ദുതിയനാവാവിമാനവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dutiyanāvāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / വിമാനവത്ഥുപാളി • Vimānavatthupāḷi / ൭. ദുതിയനാവാവിമാനവത്ഥു • 7. Dutiyanāvāvimānavatthu