| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-மூலடீகா • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
2. து³தியனயோ ஸங்க³ஹிதேனஅஸங்க³ஹிதபத³வண்ணனா
2. Dutiyanayo saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
171. ஸங்க³ஹிதேனஅஸங்க³ஹிதபத³னித்³தே³ஸே யங் தங் உத்³தே³ஸே அஸங்க³ஹிததாய புச்சி²தப்³ப³ங் விஸ்ஸஜ்ஜிதப்³ப³ஞ்ச ஸங்க³ஹிததாவிஸிட்ட²ங் அஸங்க³ஹிதங் த⁴ம்மஜாதங் நித்³தா⁴ரிதங், ததே³வ தாவ த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘சக்கா²யதனேன யே த⁴ம்மா க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதா ஆயதனதா⁴துஸங்க³ஹேன அஸங்க³ஹிதா’’தி ஆஹ. ஸப்³ப³த்த² க²ந்தா⁴தி³ஸங்க³ஹஸாமஞ்ஞானங் நிச்சங் விஸேஸாபெக்க²த்தா பே⁴த³னிஸ்ஸிதத்தா ச புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனானங் ஸவிஸேஸாவ க²ந்தா⁴தி³க³ணனா ஸுத்³தா⁴. தத்த² ஸங்க³ஹிதேனஅஸங்க³ஹிதவசனமத்தேன த⁴ம்மவிஸேஸஸ்ஸ நித்³தா⁴ரிதத்தா தீஸு ஸங்க³ஹேஸு ஏகேன த்³வீஹி வா யே ஸங்க³ஹிதா ஹுத்வா அஞ்ஞேஹி அஸங்க³ஹிதா, தேயேவ த⁴ம்மா ‘‘க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதா ஆயதனதா⁴துஸங்க³ஹேன அஸங்க³ஹிதா’’தி எத்தகேனேவ த³ஸ்ஸேதப்³பா³ ஸியுங், தேஸங் பன ஏவங்விதா⁴னங் அஸம்ப⁴வா நயமாதிகாய ச அப்³ப⁴ந்தரபா³ஹிரமாதிகாபெக்க²த்தா உத்³தே³ஸேபி யங் யங் ரூபக்க²ந்தா⁴தீ³ஸு அரணந்தேஸு ஸங்கா³ஹகங், தங் தங் அபெக்கி²த்வா ஸங்க³ஹிதேனஅஸங்க³ஹிதங் நித்³தா⁴ரிதந்தி விஞ்ஞாயதீதி தேன தேன ஸங்கா³ஹகேன யதா²னித்³தா⁴ரிதங் த⁴ம்மங் நியமெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘சக்கா²யதனேனா’’திஆதி³மாஹ. யத்த² ஹி புச்சி²தப்³ப³விஸ்ஸஜ்ஜிதப்³ப³த⁴ம்மவிஸேஸனித்³தா⁴ரணங் நத்தி², தஸ்மிங் பட²மனயே ச²ட்ட²னயே ச புச்சி²தப்³ப³விஸ்ஸஜ்ஜிதப்³ப³பா⁴வேன, இதரேஸு ச யங் யங் புச்சி²தப்³ப³விஸ்ஸஜ்ஜிதப்³ப³ங் நித்³தா⁴ரிதங், தஸ்ஸ தஸ்ஸ நியாமகபா⁴வேன ரூபக்க²ந்தா⁴த³யோ அரணந்தா உத்³தி³ட்டா²தி.
171. Saṅgahitenaasaṅgahitapadaniddese yaṃ taṃ uddese asaṅgahitatāya pucchitabbaṃ vissajjitabbañca saṅgahitatāvisiṭṭhaṃ asaṅgahitaṃ dhammajātaṃ niddhāritaṃ, tadeva tāva dassento ‘‘cakkhāyatanena ye dhammā khandhasaṅgahena saṅgahitā āyatanadhātusaṅgahena asaṅgahitā’’ti āha. Sabbattha khandhādisaṅgahasāmaññānaṃ niccaṃ visesāpekkhattā bhedanissitattā ca pucchāvissajjanānaṃ savisesāva khandhādigaṇanā suddhā. Tattha saṅgahitenaasaṅgahitavacanamattena dhammavisesassa niddhāritattā tīsu saṅgahesu ekena dvīhi vā ye saṅgahitā hutvā aññehi asaṅgahitā, teyeva dhammā ‘‘khandhasaṅgahena saṅgahitā āyatanadhātusaṅgahena asaṅgahitā’’ti ettakeneva dassetabbā siyuṃ, tesaṃ pana evaṃvidhānaṃ asambhavā nayamātikāya ca abbhantarabāhiramātikāpekkhattā uddesepi yaṃ yaṃ rūpakkhandhādīsu araṇantesu saṅgāhakaṃ, taṃ taṃ apekkhitvā saṅgahitenaasaṅgahitaṃ niddhāritanti viññāyatīti tena tena saṅgāhakena yathāniddhāritaṃ dhammaṃ niyametvā dassetuṃ ‘‘cakkhāyatanenā’’tiādimāha. Yattha hi pucchitabbavissajjitabbadhammavisesaniddhāraṇaṃ natthi, tasmiṃ paṭhamanaye chaṭṭhanaye ca pucchitabbavissajjitabbabhāvena, itaresu ca yaṃ yaṃ pucchitabbavissajjitabbaṃ niddhāritaṃ, tassa tassa niyāmakabhāvena rūpakkhandhādayo araṇantā uddiṭṭhāti.
தத்த² ‘‘சக்கா²யதனேன…பே॰… பொ²ட்ட²ப்³ப³தா⁴துயா’’தி கத்துஅத்தே² கரணனித்³தே³ஸோ த³ட்ட²ப்³போ³, ‘‘க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஆயதனஸங்க³ஹேன தா⁴துஸங்க³ஹேனா’’தி கரணத்தே². எத்த² ச யேன யேன ஸங்கா³ஹகேன க²ந்தா⁴தி³ஸங்க³ஹேஸு தேன தேன ஸங்க³ஹேதப்³பா³ஸங்க³ஹேதப்³ப³ங் அஞ்ஞங் அத்தி², தங் ததே³வ ஸங்கா³ஹகாஸங்கா³ஹகபா⁴வேன உத்³த⁴டங். ரூபக்க²ந்தே⁴ன பன க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹேதப்³போ³ அஞ்ஞோ த⁴ம்மோ நத்தி², ததா² வேத³னாக்க²ந்தா⁴தீ³ஹி , ந ச ஸோ ஏவ தஸ்ஸ ஸங்கா³ஹகோ அஸங்கா³ஹகோ வா ஹோதி. யஞ்ச ‘‘ரூபக்க²ந்தோ⁴ ஏகேன க²ந்தே⁴ன ஸங்க³ஹிதோ’’தி வுத்தங், தஞ்ச ந தஸ்ஸேவ தேன ஸங்க³ஹிததங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங், ரூபக்க²ந்த⁴பா⁴வேன பன ரூபக்க²ந்த⁴வசனேன வா க³ஹிததங் ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி பகாஸிதோயமத்தோ².
Tattha ‘‘cakkhāyatanena…pe… phoṭṭhabbadhātuyā’’ti kattuatthe karaṇaniddeso daṭṭhabbo, ‘‘khandhasaṅgahena āyatanasaṅgahena dhātusaṅgahenā’’ti karaṇatthe. Ettha ca yena yena saṅgāhakena khandhādisaṅgahesu tena tena saṅgahetabbāsaṅgahetabbaṃ aññaṃ atthi, taṃ tadeva saṅgāhakāsaṅgāhakabhāvena uddhaṭaṃ. Rūpakkhandhena pana khandhasaṅgahena saṅgahetabbo añño dhammo natthi, tathā vedanākkhandhādīhi , na ca so eva tassa saṅgāhako asaṅgāhako vā hoti. Yañca ‘‘rūpakkhandho ekena khandhena saṅgahito’’ti vuttaṃ, tañca na tasseva tena saṅgahitataṃ sandhāya vuttaṃ, rūpakkhandhabhāvena pana rūpakkhandhavacanena vā gahitataṃ sandhāya vuttanti pakāsitoyamattho.
யதி³ ச ஸோ ஏவ தேன ஸங்க³ய்ஹெய்ய, ஸங்க³ஹிதேனஸம்பயுத்தவிப்பயுத்தபத³னித்³தே³ஸே – ‘‘வேத³னாக்க²ந்தே⁴ன யே த⁴ம்மா க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதா ஆயதனஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதா தா⁴துஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதா, தே த⁴ம்மா தீஹி க²ந்தே⁴ஹி ஏகேனாயதனேன ஸத்தஹி தா⁴தூஹி ஸம்பயுத்தா’’திஆதி³ வத்தப்³ப³ங் ஸியா, ந ச வுத்தங், தஸ்மா யதா² சித்தங் சித்தேன ஸம்பயுத்தங் விப்பயுத்தஞ்ச ந ஹோதி, ஏவங் ரூபக்க²ந்தோ⁴ ரூபக்க²ந்தே⁴ன ஸங்க³ஹிதோ அஸங்க³ஹிதோ ச ந ஹோதி, ததா² வேத³னாக்க²ந்தா⁴த³யோ வேத³னாக்க²ந்தா⁴தீ³ஹி. ந ஹி ஸோ ஏவ தஸ்ஸ ஸபா⁴கோ³ விஸபா⁴கோ³ சாதி. தேனேவ ந ஏகதே³ஸா விய ஸமுதா³யஸ்ஸ, ஸமுதா³யோ ஏகதே³ஸானங் ஸங்கா³ஹகோ அஸங்கா³ஹகோ ச. யதா² ரூபக்க²ந்தோ⁴ சக்கா²யதனாதீ³னங், த⁴ம்மாயதனங் வேத³னாக்க²ந்தா⁴தீ³னங், ஸரணா த⁴ம்மா சதுன்னங் க²ந்தா⁴னங். ஸமுதா³யந்தோக³தா⁴னஞ்ஹி ஏகதே³ஸானங் ந விபா⁴கோ³ அத்தி², யேன தே ஸமுதா³யஸ்ஸ ஸமுதா³யோ ச தேஸங் ஸபா⁴கோ³ விஸபா⁴கோ³ ச ஸியாதி, ததா² ந ஸமுதா³யோ ஏகதே³ஸஸபா⁴க³விஸபா⁴கா³னங் ஸங்கா³ஹகோ அஸங்கா³ஹகோ ச. யதா² த⁴ம்மாயதனங் ஸுகு²மரூபஸபா⁴க³ஸ்ஸ வேத³னாதி³விஸபா⁴க³ஸ்ஸ ச ரூபக்க²ந்தே⁴கதே³ஸஸ்ஸ க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன, ஜீவிதிந்த்³ரியங் ரூபாரூபஜீவிதஸபா⁴க³விஸபா⁴க³ஸ்ஸ ரூபக்க²ந்தே⁴கதே³ஸஸ்ஸ ஸங்கா²ரக்க²ந்தே⁴கதே³ஸஸ்ஸ ச ஜீவிதவஜ்ஜஸ்ஸ க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேனேவ. ந ஹி ஏகதே³ஸஸபா⁴க³ங் ஸமுதா³யஸபா⁴க³ங், நாபி ஏகதே³ஸவிஸபா⁴க³ங் ஸமுதா³யவிஸபா⁴க³ந்தி, தஸ்மா ஸதிபி அத்ததோ அத்தனி அந்தோக³த⁴தோ அத்தேகதே³ஸஸபா⁴க³தோ ச அஞ்ஞஸ்ஸ அஸங்கா³ஹகத்தே ஸங்கா³ஹகத்தமேவ ஏதேஸங் நத்தி², யேன ஸங்க³ஹிதஸ்ஸ அஸங்கா³ஹகா ஸியுந்தி ஸங்கா³ஹகத்தாபா⁴வதோ ஏவ ஏவரூபானங் அக்³க³ஹணங் வேதி³தப்³ப³ங்.
Yadi ca so eva tena saṅgayheyya, saṅgahitenasampayuttavippayuttapadaniddese – ‘‘vedanākkhandhena ye dhammā khandhasaṅgahena saṅgahitā āyatanasaṅgahena saṅgahitā dhātusaṅgahena saṅgahitā, te dhammā tīhi khandhehi ekenāyatanena sattahi dhātūhi sampayuttā’’tiādi vattabbaṃ siyā, na ca vuttaṃ, tasmā yathā cittaṃ cittena sampayuttaṃ vippayuttañca na hoti, evaṃ rūpakkhandho rūpakkhandhena saṅgahito asaṅgahito ca na hoti, tathā vedanākkhandhādayo vedanākkhandhādīhi. Na hi so eva tassa sabhāgo visabhāgo cāti. Teneva na ekadesā viya samudāyassa, samudāyo ekadesānaṃ saṅgāhako asaṅgāhako ca. Yathā rūpakkhandho cakkhāyatanādīnaṃ, dhammāyatanaṃ vedanākkhandhādīnaṃ, saraṇā dhammā catunnaṃ khandhānaṃ. Samudāyantogadhānañhi ekadesānaṃ na vibhāgo atthi, yena te samudāyassa samudāyo ca tesaṃ sabhāgo visabhāgo ca siyāti, tathā na samudāyo ekadesasabhāgavisabhāgānaṃ saṅgāhako asaṅgāhako ca. Yathā dhammāyatanaṃ sukhumarūpasabhāgassa vedanādivisabhāgassa ca rūpakkhandhekadesassa khandhasaṅgahena, jīvitindriyaṃ rūpārūpajīvitasabhāgavisabhāgassa rūpakkhandhekadesassa saṅkhārakkhandhekadesassa ca jīvitavajjassa khandhasaṅgaheneva. Na hi ekadesasabhāgaṃ samudāyasabhāgaṃ, nāpi ekadesavisabhāgaṃ samudāyavisabhāganti, tasmā satipi attato attani antogadhato attekadesasabhāgato ca aññassa asaṅgāhakatte saṅgāhakattameva etesaṃ natthi, yena saṅgahitassa asaṅgāhakā siyunti saṅgāhakattābhāvato eva evarūpānaṃ aggahaṇaṃ veditabbaṃ.
யங் பன ‘‘த⁴ம்மாயதனங் அஸங்க²தங் க²ந்த⁴தோ ட²பெத்வா சதூஹி க²ந்தே⁴ஹி ஸங்க³ஹித’’ந்தி (தா⁴து॰ 25), ‘‘சக்கா²யதனஞ்ச ஸோதாயதனஞ்ச ஏகேன க²ந்தே⁴ன ஸங்க³ஹித’’ந்தி (தா⁴து॰ 26) ச வுத்தங், ந தேன ஏகதே³ஸானங் ஸமுதா³யஸங்கா³ஹகத்தங், ஸமுதா³யஸ்ஸ ச ஏகதே³ஸஸங்கா³ஹகத்தங் த³ஸ்ஸேதி, சதுக்க²ந்த⁴க³ணனபே⁴தே³ஹி பன த⁴ம்மாயதனஸ்ஸ க³ணேதப்³பா³க³ணேதப்³ப³பா⁴வேன பஞ்சதா⁴ பி⁴ன்னதங், சக்கா²யதனாதீ³னங் ஏகக்க²ந்த⁴க³ணனேன க³ணேதப்³ப³தாய ஏகவித⁴தஞ்ச த³ஸ்ஸேதி. ஸங்கா³ஹகாஸங்கா³ஹகனிரபெக்கா²னங் க³ணேதப்³பா³க³ணேதப்³பா³னங் தங்தங்க³ணனேஹி க³ணனத³ஸ்ஸனமத்தமேவ ஹி பட²மனயோ கம்மகரணமத்தஸப்³பா⁴வா, து³தியாத³யோ பன ஸங்கா³ஹகாஸங்கா³ஹகேஹி ஸங்க³ஹிதாஸங்க³ஹிதானங் அக³ணனாதி³த³ஸ்ஸனானி கத்துகரணகம்மத்தயஸப்³பா⁴வா . ததா² பட²மனயே ததா² ததா² க³ணேதப்³பா³க³ணேதப்³ப³பா⁴வஸங்கா²தோ தங்தங்க²ந்தா⁴தி³பா⁴வாபா⁴வோ ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³தா , து³தியாதீ³ஸு யதா²னித்³தா⁴ரிதத⁴ம்மத³ஸ்ஸனே ஸங்கா³ஹகஸங்க³ஹேதப்³பா³னங் ஸமானக்க²ந்தா⁴தி³பா⁴வோ ஸபா⁴க³தா, தத³பா⁴வோ ச விஸபா⁴க³தா. புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனேஸு தங்தங்க²ந்தா⁴தி³பா⁴வாபா⁴வோ ஏவாதி அயமேதேஸங் விஸேஸோதி.
Yaṃ pana ‘‘dhammāyatanaṃ asaṅkhataṃ khandhato ṭhapetvā catūhi khandhehi saṅgahita’’nti (dhātu. 25), ‘‘cakkhāyatanañca sotāyatanañca ekena khandhena saṅgahita’’nti (dhātu. 26) ca vuttaṃ, na tena ekadesānaṃ samudāyasaṅgāhakattaṃ, samudāyassa ca ekadesasaṅgāhakattaṃ dasseti, catukkhandhagaṇanabhedehi pana dhammāyatanassa gaṇetabbāgaṇetabbabhāvena pañcadhā bhinnataṃ, cakkhāyatanādīnaṃ ekakkhandhagaṇanena gaṇetabbatāya ekavidhatañca dasseti. Saṅgāhakāsaṅgāhakanirapekkhānaṃ gaṇetabbāgaṇetabbānaṃ taṃtaṃgaṇanehi gaṇanadassanamattameva hi paṭhamanayo kammakaraṇamattasabbhāvā, dutiyādayo pana saṅgāhakāsaṅgāhakehi saṅgahitāsaṅgahitānaṃ agaṇanādidassanāni kattukaraṇakammattayasabbhāvā . Tathā paṭhamanaye tathā tathā gaṇetabbāgaṇetabbabhāvasaṅkhāto taṃtaṃkhandhādibhāvābhāvo sabhāgavisabhāgatā , dutiyādīsu yathāniddhāritadhammadassane saṅgāhakasaṅgahetabbānaṃ samānakkhandhādibhāvo sabhāgatā, tadabhāvo ca visabhāgatā. Pucchāvissajjanesu taṃtaṃkhandhādibhāvābhāvo evāti ayametesaṃ visesoti.
ஸமுத³யஸச்சஸுகி²ந்த்³ரியஸதி³ஸானி பன தேஹி ஸங்க³ஹேதப்³ப³மேவ அத்தி², ந ஸங்க³ஹிதங் அஸங்க³ஹேதப்³ப³ந்தி அஸங்கா³ஹகத்தாபா⁴வதோ ந உத்³த⁴டானி. து³க்க²ஸச்சஸதி³ஸானி தேஹி விஸபா⁴க³ஸமுதா³யபூ⁴தேஹி அனேகக்க²ந்தே⁴ஹி க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹேதப்³ப³ங், இதரேஹி அஸங்க³ஹேதப்³ப³ஞ்ச நத்தீ²தி ஸங்கா³ஹகத்தாஸங்கா³ஹகத்தாபா⁴வதோ. ஏவங் ஸங்கா³ஹகத்தாபா⁴வதோ அஸங்கா³ஹகத்தாபா⁴வதோ உப⁴யாபா⁴வதோ ச யதா²வுத்தஸதி³ஸானி அனுத்³த⁴ரித்வா ஸங்கா³ஹகத்தாஸங்கா³ஹகத்தபா⁴வதோ சக்கா²யதனாதீ³னேவ உத்³த⁴டானீதி வேதி³தப்³பா³னி. தத்த² ‘‘சக்கா²யதனேன யே த⁴ம்மா க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதா’’தி சக்கா²யதனவஜ்ஜா ரூபத⁴ம்மா க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதாதி வேதி³தப்³பா³, ந ரூபக்க²ந்தோ⁴தி. ந ஹி ஏகதே³ஸோ ஸமுதா³யஸங்கா³ஹகோதி த³ஸ்ஸிதமேதந்தி.
Samudayasaccasukhindriyasadisāni pana tehi saṅgahetabbameva atthi, na saṅgahitaṃ asaṅgahetabbanti asaṅgāhakattābhāvato na uddhaṭāni. Dukkhasaccasadisāni tehi visabhāgasamudāyabhūtehi anekakkhandhehi khandhasaṅgahena saṅgahetabbaṃ, itarehi asaṅgahetabbañca natthīti saṅgāhakattāsaṅgāhakattābhāvato. Evaṃ saṅgāhakattābhāvato asaṅgāhakattābhāvato ubhayābhāvato ca yathāvuttasadisāni anuddharitvā saṅgāhakattāsaṅgāhakattabhāvato cakkhāyatanādīneva uddhaṭānīti veditabbāni. Tattha ‘‘cakkhāyatanena ye dhammā khandhasaṅgahena saṅgahitā’’ti cakkhāyatanavajjā rūpadhammā khandhasaṅgahena saṅgahitāti veditabbā, na rūpakkhandhoti. Na hi ekadeso samudāyasaṅgāhakoti dassitametanti.
அட்ட²கதா²யங் பன க²ந்த⁴பதே³னாதி க²ந்த⁴பத³ஸங்க³ஹேனாதி அத்தோ², ந ஸங்கா³ஹகேனாதி. ‘‘கேனசி ஸங்கா³ஹகேனா’’தி இத³ங் பன ஆனெத்வா வத்தப்³ப³ங். தங் பன ரூபக்க²ந்தா⁴தீ³ஸு ந யுஜ்ஜதீதி தங் விஸ்ஸஜ்ஜனங் ரூபக்க²ந்தா⁴தீ³ஸு ஸங்கா³ஹகேஸு ந யுஜ்ஜதீதி அத்தோ². ரூபக்க²ந்தே⁴ன ஹி…பே॰… ஸங்க³ஹிதோதி ஏதேன நயேன சக்கா²யதனேன ரூபக்க²ந்தோ⁴வ ஸங்க³ஹிதோ, ஸோ ச அட்³டே⁴காத³ஸஹி ஆயதனதா⁴தூஹி அஸங்க³ஹிதோ நாம நத்தீ²தி ஏவங் சக்கா²யதனாதீ³னிபி ந க³ஹேதப்³பா³னீதி ஆபஜ்ஜதீதி சே? நாபஜ்ஜதி. ந ஹி அஞ்ஞமத்தனிவாரணங் ஏவஸத்³த³ஸ்ஸ அத்தோ², அத² கோ² ஸங்கா³ஹகதோ அஞ்ஞனிவாரணங். ஸோ சாதிஆதி³ ச ந நிரபெக்க²வசனங், அத² கோ² ஸங்கா³ஹகாபெக்க²ந்தி. கத²ங்? ரூபக்க²ந்தே⁴ன ஹி ரூபக்க²ந்தோ⁴வ ஸங்க³ஹிதோதி யதா² சக்கா²யதனேன சக்கா²யதனதோ அஞ்ஞம்பி க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதங் அத்தி², யங் ஆயதனதா⁴துஸங்க³ஹேஹி அஸங்க³ஹிதங் ஹோதி, ந ஏவங் ரூபக்க²ந்தே⁴ன ரூபக்க²ந்த⁴தோ அஞ்ஞங் க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதங் அத்தி², யங் ஆயதனதா⁴துஸங்க³ஹேஹி அஸங்க³ஹிதங் ஸியா, ரூபக்க²ந்தே⁴ன பன ரூபக்க²ந்தோ⁴வ க²ந்த⁴ஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹிதோதி அயஞ்ஹெத்த² அதி⁴ப்பாயோ யுத்தோ. ஸியா பனேதங் ‘‘ஸோ ஏவ ரூபக்க²ந்தோ⁴ ரூபக்க²ந்தே⁴ன ஆயதனதா⁴துஸங்க³ஹேஹி அஸங்க³ஹிதோ ஹோதூ’’தி, தங் நிவாரெந்தோ ஆஹ ‘‘ஸோ ச அட்³டே⁴காத³ஸஹி ஆயதனதா⁴தூஹி அஸங்க³ஹிதோ நாம நத்தீ²’’தி . எத்த² ச ‘‘ரூபக்க²ந்தே⁴னா’’தி ஆனெத்வா வத்தப்³ப³ங். தத்த² ரூபக்க²ந்தோ⁴ ரூபக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ வா ததே³கதே³ஸானங் வா சக்கா²தீ³னங் ஆயதனதா⁴துஸங்க³ஹேஹி ஸங்கா³ஹகோ அஸங்கா³ஹகோ ச ந ஹோதீதி இமினா பரியாயேன அஸங்க³ஹிததாய அபா⁴வோ வுத்தோதி யுஜ்ஜதி, ந ரூபக்க²ந்தே⁴ன ரூபக்க²ந்த⁴ஸ்ஸ ததே³கதே³ஸானங் வா அட்³டே⁴காத³ஸஹி ஆயதனதா⁴துஸங்க³ஹேஹி ஸங்க³ஹிததாய. ந ஹி ஸா ஸங்க³ஹிததா அத்தி². யதி³ ஸியா, ஸங்க³ஹிதேனஸம்பயுத்தவிப்பயுத்தபத³னித்³தே³ஸே ரூபக்க²ந்தோ⁴பி உத்³த⁴ரிதப்³போ³ ஸியா. தேன ஹி தீஹிபி ஸங்க³ஹேஹி ரூபக்க²ந்தோ⁴ ததே³கதே³ஸோ வா ஸங்க³ஹிதா ஸியுங், அத்தி² ச தேஸங் விப்பயுத்ததாதி.
Aṭṭhakathāyaṃ pana khandhapadenāti khandhapadasaṅgahenāti attho, na saṅgāhakenāti. ‘‘Kenaci saṅgāhakenā’’ti idaṃ pana ānetvā vattabbaṃ. Taṃ pana rūpakkhandhādīsu na yujjatīti taṃ vissajjanaṃ rūpakkhandhādīsu saṅgāhakesu na yujjatīti attho. Rūpakkhandhena hi…pe… saṅgahitoti etena nayena cakkhāyatanena rūpakkhandhova saṅgahito, so ca aḍḍhekādasahi āyatanadhātūhi asaṅgahito nāma natthīti evaṃ cakkhāyatanādīnipi na gahetabbānīti āpajjatīti ce? Nāpajjati. Na hi aññamattanivāraṇaṃ evasaddassa attho, atha kho saṅgāhakato aññanivāraṇaṃ. So cātiādi ca na nirapekkhavacanaṃ, atha kho saṅgāhakāpekkhanti. Kathaṃ? Rūpakkhandhena hi rūpakkhandhova saṅgahitoti yathā cakkhāyatanena cakkhāyatanato aññampi khandhasaṅgahena saṅgahitaṃ atthi, yaṃ āyatanadhātusaṅgahehi asaṅgahitaṃ hoti, na evaṃ rūpakkhandhena rūpakkhandhato aññaṃ khandhasaṅgahena saṅgahitaṃ atthi, yaṃ āyatanadhātusaṅgahehi asaṅgahitaṃ siyā, rūpakkhandhena pana rūpakkhandhova khandhasaṅgahena saṅgahitoti ayañhettha adhippāyo yutto. Siyā panetaṃ ‘‘so eva rūpakkhandho rūpakkhandhena āyatanadhātusaṅgahehi asaṅgahito hotū’’ti, taṃ nivārento āha ‘‘so ca aḍḍhekādasahi āyatanadhātūhi asaṅgahito nāma natthī’’ti . Ettha ca ‘‘rūpakkhandhenā’’ti ānetvā vattabbaṃ. Tattha rūpakkhandho rūpakkhandhassa vā tadekadesānaṃ vā cakkhādīnaṃ āyatanadhātusaṅgahehi saṅgāhako asaṅgāhako ca na hotīti iminā pariyāyena asaṅgahitatāya abhāvo vuttoti yujjati, na rūpakkhandhena rūpakkhandhassa tadekadesānaṃ vā aḍḍhekādasahi āyatanadhātusaṅgahehi saṅgahitatāya. Na hi sā saṅgahitatā atthi. Yadi siyā, saṅgahitenasampayuttavippayuttapadaniddese rūpakkhandhopi uddharitabbo siyā. Tena hi tīhipi saṅgahehi rūpakkhandho tadekadeso vā saṅgahitā siyuṃ, atthi ca tesaṃ vippayuttatāti.
ஏவங் அஸங்க³ஹிததாய அபா⁴வதோ ஏதானி, அஞ்ஞானி சாதி எத்தா²பி சக்கா²யதனாதீ³ஹி விய ஏதேஹி அஞ்ஞேஹி ச ஸங்க³ஹிதானங் அஸங்க³ஹிததாய அபா⁴வதோ ஏதானி அஞ்ஞானி ச யதா² வா ததா² வா ஏதானி விய அயுஜ்ஜமானவிஸ்ஸஜ்ஜனத்தா ஏவரூபானி பதா³னி ஸங்கா³ஹகபா⁴வேன ந க³ஹிதானீதி அதி⁴ப்பாயோ.
Evaṃ asaṅgahitatāya abhāvato etāni, aññāni cāti etthāpi cakkhāyatanādīhi viya etehi aññehi ca saṅgahitānaṃ asaṅgahitatāya abhāvato etāni aññāni ca yathā vā tathā vā etāni viya ayujjamānavissajjanattā evarūpāni padāni saṅgāhakabhāvena na gahitānīti adhippāyo.
தத்த² யங் வுத்தங் ‘‘ரூபக்க²ந்தே⁴ன ஹி ரூபக்க²ந்தோ⁴வ ஸங்க³ஹிதோ’’தி, தங் தேனேவ தஸ்ஸ ஸங்க³ஹிதத்தாஸங்க³ஹிதத்தாபா⁴வத³ஸ்ஸனேன நிவாரிதங். யஞ்ஹெத்த² அக்³க³ஹணே காரணங் வுத்தங், தஞ்ச ஸதிபி ஸங்க³ஹிதத்தே அஸங்க³ஹிததாய அபா⁴வதோதி விஞ்ஞாயமானங் ஸமுத³யஸச்சாதீ³ஸு யுஜ்ஜெய்ய ஸதி தேஹி ஸங்க³ஹிதே தத³ஸங்க³ஹிதத்தாபா⁴வதோ. ரூபக்க²ந்தா⁴தீ³ஹி பன ஸங்க³ஹிதமேவ நத்தி², குதோ தஸ்ஸ அஸங்க³ஹிததா ப⁴விஸ்ஸதி, தஸ்மா ஸங்கா³ஹகத்தாபா⁴வோ ஏவெத்த² அக்³க³ஹணே காரணந்தி யுத்தங். ஸங்க³ஹிதத்தாபா⁴வேன அஸங்க³ஹிதத்தங் யதி³பி ரூபக்க²ந்தா⁴தி³னா அத்தனோ அத்தனி அந்தோக³த⁴ஸ்ஸ அத்தேகதே³ஸஸபா⁴க³ஸ்ஸ ச நத்தி², அஞ்ஞஸ்ஸ பன அத்தீ²தி ந து³க்க²ஸச்சாதீ³ஸு விய உப⁴யாபா⁴வோ செத்த² அக்³க³ஹணே காரணங் ப⁴விதுங் யுத்தோதி. த⁴ம்மாயதனஜீவிதிந்த்³ரியாதீ³னஞ்ச க²ந்த⁴சதுக்கது³காதி³ஸங்கா³ஹகத்தே ஸதி ந தேஸங் ஸங்க³ஹிதானங் தேஹி த⁴ம்மாயதனஜீவிதிந்த்³ரியாதீ³ஹி ஆயதனதா⁴துஸங்க³ஹேஹி அஸங்க³ஹிததா நத்தீ²தி அஸங்க³ஹிததாய அபா⁴வோ அனேகந்திகோ, தஸ்மா புப்³பே³ வுத்தனயேனேவ அக்³க³ஹிதானங் அக்³க³ஹணே, க³ஹிதானஞ்ச க³ஹணே காரணங் வேதி³தப்³ப³ந்தி.
Tattha yaṃ vuttaṃ ‘‘rūpakkhandhena hi rūpakkhandhova saṅgahito’’ti, taṃ teneva tassa saṅgahitattāsaṅgahitattābhāvadassanena nivāritaṃ. Yañhettha aggahaṇe kāraṇaṃ vuttaṃ, tañca satipi saṅgahitatte asaṅgahitatāya abhāvatoti viññāyamānaṃ samudayasaccādīsu yujjeyya sati tehi saṅgahite tadasaṅgahitattābhāvato. Rūpakkhandhādīhi pana saṅgahitameva natthi, kuto tassa asaṅgahitatā bhavissati, tasmā saṅgāhakattābhāvo evettha aggahaṇe kāraṇanti yuttaṃ. Saṅgahitattābhāvena asaṅgahitattaṃ yadipi rūpakkhandhādinā attano attani antogadhassa attekadesasabhāgassa ca natthi, aññassa pana atthīti na dukkhasaccādīsu viya ubhayābhāvo cettha aggahaṇe kāraṇaṃ bhavituṃ yuttoti. Dhammāyatanajīvitindriyādīnañca khandhacatukkadukādisaṅgāhakatte sati na tesaṃ saṅgahitānaṃ tehi dhammāyatanajīvitindriyādīhi āyatanadhātusaṅgahehi asaṅgahitatā natthīti asaṅgahitatāya abhāvo anekantiko, tasmā pubbe vuttanayeneva aggahitānaṃ aggahaṇe, gahitānañca gahaṇe kāraṇaṃ veditabbanti.
அனித³ஸ்ஸனங் புனதே³வ ஸப்படிக⁴ந்தி எத்த² அனித³ஸ்ஸனந்தி ஏதேன ‘‘ஸனித³ஸ்ஸனஸப்படிக⁴’’ந்தி எத்த² வுத்தேன ஸப்படிக⁴ஸத்³தே³ன ஸத்³தி⁴ங் யோஜெத்வா அனித³ஸ்ஸனஸப்படிகா⁴ த³ஸ்ஸிதா. புனதே³வாதி ஏதேன தத்தே²வ அவிஸிட்ட²ங் ஸனித³ஸ்ஸனபத³ங் நிவத்தெத்வா க³ண்ஹந்தோ ஸனித³ஸ்ஸனது³கபத³ங் த³ஸ்ஸேதி. ‘‘சக்கா²யதனேன சக்கா²யதனமேவேகங் ஸங்க³ஹித’’ந்தி இத³ங் ந ஸக்கா வத்துங். ந ஹி ‘‘சக்கா²யதனேன சக்கா²யதனங் ஆயதனஸங்க³ஹேன ஸங்க³ஹித’’ந்தி ச ‘‘அஸங்க³ஹித’’ந்தி ச வத்தப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸிதோயங் நயோதி. ஏவங் ஸப்³ப³த்த² தஸ்ஸேவ ஸமுதா³யேகதே³ஸானஞ்ச ஸங்கா³ஹகஸங்க³ஹிதந்தி வசனேஸு அஸங்கா³ஹகஅஸங்க³ஹிதந்தி வசனேஸு ச தத³வத்தப்³ப³தா யோஜேதப்³பா³. அஸங்கா³ஹகத்தாபா⁴வதோ ஏவ ஹி சக்கா²யதனாதீ³னி சக்கா²யதனாதீ³ஹி அஸங்க³ஹிதானீதி ந வுச்சந்தி, ந ஸங்கா³ஹகத்தாபா⁴வதோதி.
Anidassanaṃ punadeva sappaṭighanti ettha anidassananti etena ‘‘sanidassanasappaṭigha’’nti ettha vuttena sappaṭighasaddena saddhiṃ yojetvā anidassanasappaṭighā dassitā. Punadevāti etena tattheva avisiṭṭhaṃ sanidassanapadaṃ nivattetvā gaṇhanto sanidassanadukapadaṃ dasseti. ‘‘Cakkhāyatanena cakkhāyatanamevekaṃ saṅgahita’’nti idaṃ na sakkā vattuṃ. Na hi ‘‘cakkhāyatanena cakkhāyatanaṃ āyatanasaṅgahena saṅgahita’’nti ca ‘‘asaṅgahita’’nti ca vattabbanti dassitoyaṃ nayoti. Evaṃ sabbattha tasseva samudāyekadesānañca saṅgāhakasaṅgahitanti vacanesu asaṅgāhakaasaṅgahitanti vacanesu ca tadavattabbatā yojetabbā. Asaṅgāhakattābhāvato eva hi cakkhāyatanādīni cakkhāyatanādīhi asaṅgahitānīti na vuccanti, na saṅgāhakattābhāvatoti.
து³தியனயஸங்க³ஹிதேனஅஸங்க³ஹிதபத³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Dutiyanayasaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / தா⁴துகதா²பாளி • Dhātukathāpāḷi / 2. ஸங்க³ஹிதேனஅஸங்க³ஹிதபத³னித்³தே³ஸோ • 2. Saṅgahitenaasaṅgahitapadaniddeso
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / பஞ்சபகரண-அட்ட²கதா² • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 2. து³தியனயோ ஸங்க³ஹிதேனஅஸங்க³ஹிதபத³வண்ணனா • 2. Dutiyanayo saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / பஞ்சபகரண-அனுடீகா • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 2. து³தியனயோ ஸங்க³ஹிதேனஅஸங்க³ஹிதபத³வண்ணனா • 2. Dutiyanayo saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
