Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పఞ్చపకరణ-అట్ఠకథా • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā

    ౨. దుతియనయో సఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదవణ్ణనా

    2. Dutiyanayo saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ౧౭౧. ఇదాని సఙ్గహితేన అసఙ్గహితపదం భాజేతుం చక్ఖాయతనేనాతిఆది ఆరద్ధం. తత్రిదం లక్ఖణం – ఇమస్మిఞ్హి వారే యం ఖన్ధపదేన సఙ్గహితం హుత్వా ఆయతనధాతుపదేహి అసఙ్గహితం, ఖన్ధాయతనపదేహి వా సఙ్గహితం హుత్వా ధాతుపదేన అసఙ్గహితం, తస్స ఖన్ధాదీహి అసఙ్గహం పుచ్ఛిత్వా విస్సజ్జనం కతం. తం పన రూపక్ఖన్ధాదీసు న యుజ్జతి. రూపక్ఖన్ధేన హి రూపక్ఖన్ధోవ సఙ్గహితో. సో చ అడ్ఢేకాదసహి ఆయతనధాతూహి అసఙ్గహితో నామ నత్థి. వేదనాక్ఖన్ధేన చ వేదనాక్ఖన్ధోవ సఙ్గహితో. సోపి ధమ్మాయతనధమ్మధాతూహి అసఙ్గహితో నామ నత్థి. ఏవం అసఙ్గహితతాయ అభావతో ఏతాని అఞ్ఞాని చ ఏవరూపాని మనాయతనధమ్మాయతనాదీని పదాని ఇమస్మిం వారే న గహితాని. యాని పన పదాని రూపేకదేసం అరూపేన అసమ్మిస్సం, విఞ్ఞాణేకదేసఞ్చ అఞ్ఞేన అసమ్మిస్సం దీపేన్తి, తాని ఇధ గహితాని. పరియోసానే చ –

    171. Idāni saṅgahitena asaṅgahitapadaṃ bhājetuṃ cakkhāyatanenātiādi āraddhaṃ. Tatridaṃ lakkhaṇaṃ – imasmiñhi vāre yaṃ khandhapadena saṅgahitaṃ hutvā āyatanadhātupadehi asaṅgahitaṃ, khandhāyatanapadehi vā saṅgahitaṃ hutvā dhātupadena asaṅgahitaṃ, tassa khandhādīhi asaṅgahaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ. Taṃ pana rūpakkhandhādīsu na yujjati. Rūpakkhandhena hi rūpakkhandhova saṅgahito. So ca aḍḍhekādasahi āyatanadhātūhi asaṅgahito nāma natthi. Vedanākkhandhena ca vedanākkhandhova saṅgahito. Sopi dhammāyatanadhammadhātūhi asaṅgahito nāma natthi. Evaṃ asaṅgahitatāya abhāvato etāni aññāni ca evarūpāni manāyatanadhammāyatanādīni padāni imasmiṃ vāre na gahitāni. Yāni pana padāni rūpekadesaṃ arūpena asammissaṃ, viññāṇekadesañca aññena asammissaṃ dīpenti, tāni idha gahitāni. Pariyosāne ca –

    ‘‘దసాయతనా సత్తరస ధాతుయో,

    ‘‘Dasāyatanā sattarasa dhātuyo,

    సత్తిన్ద్రియా అసఞ్ఞాభవో ఏకవోకారభవో;

    Sattindriyā asaññābhavo ekavokārabhavo;

    పరిదేవో సనిదస్సనసప్పటిఘం,

    Paridevo sanidassanasappaṭighaṃ,

    అనిదస్సనం పునదేవ సప్పటిఘం ఉపాదా’’తి.

    Anidassanaṃ punadeva sappaṭighaṃ upādā’’ti.

    ఏవం ఉద్దానగాథాయ దస్సితానేవ. తస్మా తేసం వసేనేవ సఙ్గహాసఙ్గహో వేదితబ్బో. పఞ్హవసేన హి ఇమస్మిం వారే ఆయతనధాతువసేనేవ సదిసవిస్సజ్జనే వీసతి ధమ్మే సమోధానేత్వా ఏకో పఞ్హో కతో, సత్త విఞ్ఞాణధాతుయో సమోధానేత్వా ఏకో, సత్తిన్ద్రియాని సమోధానేత్వా ఏకో, ద్వే భవే సమోధానేత్వా ఏకో, పరిదేవేన చ సనిదస్సనసప్పటిఘేహి చ ఏకో, అనిదస్సనసప్పటిఘేహి ఏకో, సనిదస్సనేహి ఏకో, సప్పటిఘేహి చ ఉపాదాధమ్మేహి చ ఏకోతి అట్ఠ పఞ్హా కతా. తేసు ఖన్ధాదివిభాగో ఏవం వేదితబ్బో సేయ్యథిదం – పఠమపఞ్హే తావ చతూహి ఖన్ధేహీతి అరూపక్ఖన్ధేహి, ద్వీహాయతనేహీతి చక్ఖాయతనాదీసు ఏకేకేన సద్ధిం మనాయతనేన, అట్ఠహి ధాతూహీతి చక్ఖుధాతుఆదీసు ఏకేకాయ సద్ధిం సత్తహి విఞ్ఞాణధాతూహి.

    Evaṃ uddānagāthāya dassitāneva. Tasmā tesaṃ vaseneva saṅgahāsaṅgaho veditabbo. Pañhavasena hi imasmiṃ vāre āyatanadhātuvaseneva sadisavissajjane vīsati dhamme samodhānetvā eko pañho kato, satta viññāṇadhātuyo samodhānetvā eko, sattindriyāni samodhānetvā eko, dve bhave samodhānetvā eko, paridevena ca sanidassanasappaṭighehi ca eko, anidassanasappaṭighehi eko, sanidassanehi eko, sappaṭighehi ca upādādhammehi ca ekoti aṭṭha pañhā katā. Tesu khandhādivibhāgo evaṃ veditabbo seyyathidaṃ – paṭhamapañhe tāva catūhi khandhehīti arūpakkhandhehi, dvīhāyatanehīti cakkhāyatanādīsu ekekena saddhiṃ manāyatanena, aṭṭhahi dhātūhīti cakkhudhātuādīsu ekekāya saddhiṃ sattahi viññāṇadhātūhi.

    తత్రాయం నయో – చక్ఖాయతనేన హి ఖన్ధసఙ్గహేన రూపక్ఖన్ధో సఙ్గహితో. తస్మిం సఙ్గహితే రూపక్ఖన్ధే ఆయతనసఙ్గహేన చక్ఖాయతనమేవేకం సఙ్గహితం. సేసాని దస ఆయతనాని అసఙ్గహితాని. ధాతుసఙ్గహేనపి తేన చక్ఖుధాతుయేవేకా సఙ్గహితా. సేసా దస ధాతుయో అసఙ్గహితా. ఇతి యాని తేన అసఙ్గహితాని దసాయతనాని, తాని చక్ఖాయతనమనాయతనేహి ద్వీహి అసఙ్గహితాని. యాపి తేన అసఙ్గహితా దస ధాతుయో, తా చక్ఖుధాతుయా చేవ సత్తహి చ విఞ్ఞాణధాతూహి అసఙ్గహితాతి. రూపాయతనాదీసుపి ఏసేవ నయో.

    Tatrāyaṃ nayo – cakkhāyatanena hi khandhasaṅgahena rūpakkhandho saṅgahito. Tasmiṃ saṅgahite rūpakkhandhe āyatanasaṅgahena cakkhāyatanamevekaṃ saṅgahitaṃ. Sesāni dasa āyatanāni asaṅgahitāni. Dhātusaṅgahenapi tena cakkhudhātuyevekā saṅgahitā. Sesā dasa dhātuyo asaṅgahitā. Iti yāni tena asaṅgahitāni dasāyatanāni, tāni cakkhāyatanamanāyatanehi dvīhi asaṅgahitāni. Yāpi tena asaṅgahitā dasa dhātuyo, tā cakkhudhātuyā ceva sattahi ca viññāṇadhātūhi asaṅgahitāti. Rūpāyatanādīsupi eseva nayo.

    ౧౭౨. దుతియపఞ్హే – యస్మా యాయ కాయచి విఞ్ఞాణధాతుయా సఙ్గహితో విఞ్ఞాణక్ఖన్ధో మనాయతనేన అసఙ్గహితో నామ నత్థి, తస్మా ఆయతనసఙ్గహేన సఙ్గహితాతి వుత్తం. ఏత్థ పన చతూహి ఖన్ధేహీతి రూపాదీహి చతూహి. ఏకాదసహాయతనేహీతి మనాయతనవజ్జేహి. ద్వాదసహి ధాతూహీతి యథానురూపా ఛ విఞ్ఞాణధాతుయో అపనేత్వా సేసాహి ద్వాదసహి. చక్ఖువిఞ్ఞాణధాతుయా హి చక్ఖువిఞ్ఞాణధాతుయేవ సఙ్గహితా, ఇతరా అసఙ్గహితా. సోతవిఞ్ఞాణధాతుఆదీసుపి ఏసేవ నయో.

    172. Dutiyapañhe – yasmā yāya kāyaci viññāṇadhātuyā saṅgahito viññāṇakkhandho manāyatanena asaṅgahito nāma natthi, tasmā āyatanasaṅgahena saṅgahitāti vuttaṃ. Ettha pana catūhi khandhehīti rūpādīhi catūhi. Ekādasahāyatanehīti manāyatanavajjehi. Dvādasahi dhātūhīti yathānurūpā cha viññāṇadhātuyo apanetvā sesāhi dvādasahi. Cakkhuviññāṇadhātuyā hi cakkhuviññāṇadhātuyeva saṅgahitā, itarā asaṅgahitā. Sotaviññāṇadhātuādīsupi eseva nayo.

    ౧౭౩. తతియపఞ్హే – చక్ఖున్ద్రియాదీనం విస్సజ్జనం చక్ఖాయతనాదిసదిసమేవ. ఇత్థిన్ద్రియపురిసిన్ద్రియేసు పన ధమ్మాయతనేన సద్ధిం ద్వే ఆయతనాని, ధమ్మధాతుయా చ సద్ధిం అట్ఠ ధాతుయో వేదితబ్బా.

    173. Tatiyapañhe – cakkhundriyādīnaṃ vissajjanaṃ cakkhāyatanādisadisameva. Itthindriyapurisindriyesu pana dhammāyatanena saddhiṃ dve āyatanāni, dhammadhātuyā ca saddhiṃ aṭṭha dhātuyo veditabbā.

    ౧౭౪. చతుత్థపఞ్హే – తీహాయతనేహీతి రూపాయతనధమ్మాయతనమనాయతనేహి. తేసు హి భవేసు రూపాయతనధమ్మాయతనవసేన ద్వేవ ఆయతనాని తేహి సఙ్గహితాని . సేసాని నవ రూపాయతనాని తేహేవ చ ద్వీహి, మనాయతనేన చాతి తీహి అసఙ్గహితాని నామ హోన్తి. నవహి ధాతూహీతి రూపధాతుధమ్మధాతూహి సద్ధిం సత్తహి విఞ్ఞాణధాతూహి.

    174. Catutthapañhe – tīhāyatanehīti rūpāyatanadhammāyatanamanāyatanehi. Tesu hi bhavesu rūpāyatanadhammāyatanavasena dveva āyatanāni tehi saṅgahitāni . Sesāni nava rūpāyatanāni teheva ca dvīhi, manāyatanena cāti tīhi asaṅgahitāni nāma honti. Navahi dhātūhīti rūpadhātudhammadhātūhi saddhiṃ sattahi viññāṇadhātūhi.

    ౧౭౫. పఞ్చమపఞ్హే – ద్వీహాయతనేహీతి పఠమపదం సన్ధాయ సద్దాయతనమనాయతనేహి. దుతియపదం సన్ధాయ రూపాయతనమనాయతనేహి. ధాతుయోపి తేసంయేవ ఏకేకేన సద్ధిం సత్త విఞ్ఞాణధాతుయో వేదితబ్బా.

    175. Pañcamapañhe – dvīhāyatanehīti paṭhamapadaṃ sandhāya saddāyatanamanāyatanehi. Dutiyapadaṃ sandhāya rūpāyatanamanāyatanehi. Dhātuyopi tesaṃyeva ekekena saddhiṃ satta viññāṇadhātuyo veditabbā.

    ౧౭౬. ఛట్ఠపఞ్హే – దసహాయతనేహీతి రూపాయతనధమ్మాయతనవజ్జేహి. సోళసహి ధాతూహీతి రూపధాతుధమ్మధాతువజ్జేహేవ. కథం? అనిదస్సనసప్పటిఘా హి ధమ్మా నామ నవ ఓళారికాయతనాని. తేహి ఖన్ధసఙ్గహేన సఙ్గహితే రూపక్ఖన్ధే, ఆయతనసఙ్గహేన తానేవ నవాయతనాని సఙ్గహితాని. రూపాయతనధమ్మాయతనాని అసఙ్గహితాని. ధాతుసఙ్గహేనపి తా ఏవ నవ ధాతుయో సఙ్గహితా. రూపధాతుధమ్మధాతుయో అసఙ్గహితా. ఇతి యాని తేహి అసఙ్గహితాని ద్వే ఆయతనాని , తాని రూపాయతనవజ్జేహి నవహి ఓళారికాయతనేహి, మనాయతనేన చాతి దసహి అసఙ్గహితాని. యాపి తేహి అసఙ్గహితా ద్వే ధాతుయో, తా రూపధాతువజ్జాహి నవహి ఓళారికధాతూహి, సత్తహి చ విఞ్ఞాణధాతూహీతి సోళసహి అసఙ్గహితాతి వేదితబ్బా.

    176. Chaṭṭhapañhe – dasahāyatanehīti rūpāyatanadhammāyatanavajjehi. Soḷasahi dhātūhīti rūpadhātudhammadhātuvajjeheva. Kathaṃ? Anidassanasappaṭighā hi dhammā nāma nava oḷārikāyatanāni. Tehi khandhasaṅgahena saṅgahite rūpakkhandhe, āyatanasaṅgahena tāneva navāyatanāni saṅgahitāni. Rūpāyatanadhammāyatanāni asaṅgahitāni. Dhātusaṅgahenapi tā eva nava dhātuyo saṅgahitā. Rūpadhātudhammadhātuyo asaṅgahitā. Iti yāni tehi asaṅgahitāni dve āyatanāni , tāni rūpāyatanavajjehi navahi oḷārikāyatanehi, manāyatanena cāti dasahi asaṅgahitāni. Yāpi tehi asaṅgahitā dve dhātuyo, tā rūpadhātuvajjāhi navahi oḷārikadhātūhi, sattahi ca viññāṇadhātūhīti soḷasahi asaṅgahitāti veditabbā.

    ౧౭౭. సత్తమపఞ్హే – ద్వీహాయతనేహీతి రూపాయతనమనాయతనేహి. అట్ఠహి ధాతూహీతి రూపధాతుయా సద్ధిం సత్తహి విఞ్ఞాణధాతూహి.

    177. Sattamapañhe – dvīhāyatanehīti rūpāyatanamanāyatanehi. Aṭṭhahi dhātūhīti rūpadhātuyā saddhiṃ sattahi viññāṇadhātūhi.

    ౧౭౮. అట్ఠమపఞ్హే – ఏకాదసహాయతనేహీతి సప్పటిఘధమ్మే సన్ధాయ ధమ్మాయతనవజ్జేహి, ఉపాదాధమ్మే సన్ధాయ ఫోట్ఠబ్బాయతనవజ్జేహి. ధాతూసుపి ఏసేవ నయో. అత్థయోజనా పనేత్థ హేట్ఠా వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బాతి.

    178. Aṭṭhamapañhe – ekādasahāyatanehīti sappaṭighadhamme sandhāya dhammāyatanavajjehi, upādādhamme sandhāya phoṭṭhabbāyatanavajjehi. Dhātūsupi eseva nayo. Atthayojanā panettha heṭṭhā vuttanayeneva veditabbāti.

    సఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదవణ్ణనా.

    Saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / ధాతుకథాపాళి • Dhātukathāpāḷi / ౨. సఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదనిద్దేసో • 2. Saṅgahitenaasaṅgahitapadaniddeso

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-మూలటీకా • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ౨. దుతియనయో సఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదవణ్ణనా • 2. Dutiyanayo saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / పఞ్చపకరణ-అనుటీకా • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ౨. దుతియనయో సఙ్గహితేనఅసఙ్గహితపదవణ్ణనా • 2. Dutiyanayo saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact