| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
੨. ਦੁਤਿਯਨਯੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ
2. Dutiyanayo saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
੧੭੧. ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਯਂ ਤਂ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾਯ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾવਿਸਿਟ੍ਠਂ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਂ, ਤਦੇવ ਤਾવ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਚਕ੍ਖਾਯਤਨੇਨ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਆਯਤਨਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਾਦਿਸਙ੍ਗਹਸਾਮਞ੍ਞਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚਂ વਿਸੇਸਾਪੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਭੇਦਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਪੁਚ੍ਛਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸવਿਸੇਸਾવ ਖਨ੍ਧਾਦਿਗਣਨਾ ਸੁਦ੍ਧਾ। ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤવਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮવਿਸੇਸਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਤੀਸੁ ਸਙ੍ਗਹੇਸੁ ਏਕੇਨ ਦ੍વੀਹਿ વਾ ਯੇ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਤੇਯੇવ ਧਮ੍ਮਾ ‘‘ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਆਯਤਨਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨੇવ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਂ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਏવਂવਿਧਾਨਂ ਅਸਮ੍ਭવਾ ਨਯਮਾਤਿਕਾਯ ਚ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਮਾਤਿਕਾਪੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਉਦ੍ਦੇਸੇਪਿ ਯਂ ਯਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਅਰਣਨ੍ਤੇਸੁ ਸਙ੍ਗਾਹਕਂ, ਤਂ ਤਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਨ੍ਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਾਹਕੇਨ ਯਥਾਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਨਿਯਮੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਕ੍ਖਾਯਤਨੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਯਤ੍ਥ ਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮવਿਸੇਸਨਿਦ੍ਧਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਨਯੇ ਛਟ੍ਠਨਯੇ ਚ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਭਾવੇਨ, ਇਤਰੇਸੁ ਚ ਯਂ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨਿਯਾਮਕਭਾવੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ ਅਰਣਨ੍ਤਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ।
171. Saṅgahitenaasaṅgahitapadaniddese yaṃ taṃ uddese asaṅgahitatāya pucchitabbaṃ vissajjitabbañca saṅgahitatāvisiṭṭhaṃ asaṅgahitaṃ dhammajātaṃ niddhāritaṃ, tadeva tāva dassento ‘‘cakkhāyatanena ye dhammā khandhasaṅgahena saṅgahitā āyatanadhātusaṅgahena asaṅgahitā’’ti āha. Sabbattha khandhādisaṅgahasāmaññānaṃ niccaṃ visesāpekkhattā bhedanissitattā ca pucchāvissajjanānaṃ savisesāva khandhādigaṇanā suddhā. Tattha saṅgahitenaasaṅgahitavacanamattena dhammavisesassa niddhāritattā tīsu saṅgahesu ekena dvīhi vā ye saṅgahitā hutvā aññehi asaṅgahitā, teyeva dhammā ‘‘khandhasaṅgahena saṅgahitā āyatanadhātusaṅgahena asaṅgahitā’’ti ettakeneva dassetabbā siyuṃ, tesaṃ pana evaṃvidhānaṃ asambhavā nayamātikāya ca abbhantarabāhiramātikāpekkhattā uddesepi yaṃ yaṃ rūpakkhandhādīsu araṇantesu saṅgāhakaṃ, taṃ taṃ apekkhitvā saṅgahitenaasaṅgahitaṃ niddhāritanti viññāyatīti tena tena saṅgāhakena yathāniddhāritaṃ dhammaṃ niyametvā dassetuṃ ‘‘cakkhāyatanenā’’tiādimāha. Yattha hi pucchitabbavissajjitabbadhammavisesaniddhāraṇaṃ natthi, tasmiṃ paṭhamanaye chaṭṭhanaye ca pucchitabbavissajjitabbabhāvena, itaresu ca yaṃ yaṃ pucchitabbavissajjitabbaṃ niddhāritaṃ, tassa tassa niyāmakabhāvena rūpakkhandhādayo araṇantā uddiṭṭhāti.
ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚਕ੍ਖਾਯਤਨੇਨ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਾਤੁਯਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਤੁਅਤ੍ਥੇ ਕਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ‘‘ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਆਯਤਨਸਙ੍ਗਹੇਨ ਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਨਾ’’ਤਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਯੇਨ ਯੇਨ ਸਙ੍ਗਾਹਕੇਨ ਖਨ੍ਧਾਦਿਸਙ੍ਗਹੇਸੁ ਤੇਨ ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਤਦੇવ ਸਙ੍ਗਾਹਕਾਸਙ੍ਗਾਹਕਭਾવੇਨ ਉਦ੍ਧਟਂ। ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਪਨ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ , ਨ ਚ ਸੋ ਏવ ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਅਸਙ੍ਗਾਹਕੋ વਾ ਹੋਤਿ। ਯਞ੍ਚ ‘‘ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਏਕੇਨ ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਨ ਤਸ੍ਸੇવ ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਭਾવੇਨ ਪਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧવਚਨੇਨ વਾ ਗਹਿਤਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸਿਤੋਯਮਤ੍ਥੋ।
Tattha ‘‘cakkhāyatanena…pe… phoṭṭhabbadhātuyā’’ti kattuatthe karaṇaniddeso daṭṭhabbo, ‘‘khandhasaṅgahena āyatanasaṅgahena dhātusaṅgahenā’’ti karaṇatthe. Ettha ca yena yena saṅgāhakena khandhādisaṅgahesu tena tena saṅgahetabbāsaṅgahetabbaṃ aññaṃ atthi, taṃ tadeva saṅgāhakāsaṅgāhakabhāvena uddhaṭaṃ. Rūpakkhandhena pana khandhasaṅgahena saṅgahetabbo añño dhammo natthi, tathā vedanākkhandhādīhi , na ca so eva tassa saṅgāhako asaṅgāhako vā hoti. Yañca ‘‘rūpakkhandho ekena khandhena saṅgahito’’ti vuttaṃ, tañca na tasseva tena saṅgahitataṃ sandhāya vuttaṃ, rūpakkhandhabhāvena pana rūpakkhandhavacanena vā gahitataṃ sandhāya vuttanti pakāsitoyamattho.
ਯਦਿ ਚ ਸੋ ਏવ ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ – ‘‘વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਆਯਤਨਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਤੀਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਏਕੇਨਾਯਤਨੇਨ ਸਤ੍ਤਹਿ ਧਾਤੂਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਚ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਨ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਚ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ। ਨ ਹਿ ਸੋ ਏવ ਤਸ੍ਸ ਸਭਾਗੋ વਿਸਭਾਗੋ ਚਾਤਿ। ਤੇਨੇવ ਨ ਏਕਦੇਸਾ વਿਯ ਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ, ਸਮੁਦਾਯੋ ਏਕਦੇਸਾਨਂ ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਅਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਚ। ਯਥਾ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਨਂ, ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ, ਸਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ। ਸਮੁਦਾਯਨ੍ਤੋਗਧਾਨਞ੍ਹਿ ਏਕਦੇਸਾਨਂ ਨ વਿਭਾਗੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਤੇ ਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਾਯੋ ਚ ਤੇਸਂ ਸਭਾਗੋ વਿਸਭਾਗੋ ਚ ਸਿਯਾਤਿ, ਤਥਾ ਨ ਸਮੁਦਾਯੋ ਏਕਦੇਸਸਭਾਗવਿਸਭਾਗਾਨਂ ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਅਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਚ। ਯਥਾ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਸੁਖੁਮਰੂਪਸਭਾਗਸ੍ਸ વੇਦਨਾਦਿવਿਸਭਾਗਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਕਦੇਸਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ, ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਰੂਪਾਰੂਪਜੀવਿਤਸਭਾਗવਿਸਭਾਗਸ੍ਸ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਕਦੇਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੇਕਦੇਸਸ੍ਸ ਚ ਜੀવਿਤવਜ੍ਜਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨੇવ। ਨ ਹਿ ਏਕਦੇਸਸਭਾਗਂ ਸਮੁਦਾਯਸਭਾਗਂ, ਨਾਪਿ ਏਕਦੇਸવਿਸਭਾਗਂ ਸਮੁਦਾਯવਿਸਭਾਗਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਪਿ ਅਤ੍ਤਤੋ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤੋ ਅਤ੍ਤੇਕਦੇਸਸਭਾਗਤੋ ਚ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਮੇવ ਏਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਗਾਹਕਾ ਸਿਯੁਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਭਾવਤੋ ਏવ ਏવਰੂਪਾਨਂ ਅਗ੍ਗਹਣਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Yadi ca so eva tena saṅgayheyya, saṅgahitenasampayuttavippayuttapadaniddese – ‘‘vedanākkhandhena ye dhammā khandhasaṅgahena saṅgahitā āyatanasaṅgahena saṅgahitā dhātusaṅgahena saṅgahitā, te dhammā tīhi khandhehi ekenāyatanena sattahi dhātūhi sampayuttā’’tiādi vattabbaṃ siyā, na ca vuttaṃ, tasmā yathā cittaṃ cittena sampayuttaṃ vippayuttañca na hoti, evaṃ rūpakkhandho rūpakkhandhena saṅgahito asaṅgahito ca na hoti, tathā vedanākkhandhādayo vedanākkhandhādīhi. Na hi so eva tassa sabhāgo visabhāgo cāti. Teneva na ekadesā viya samudāyassa, samudāyo ekadesānaṃ saṅgāhako asaṅgāhako ca. Yathā rūpakkhandho cakkhāyatanādīnaṃ, dhammāyatanaṃ vedanākkhandhādīnaṃ, saraṇā dhammā catunnaṃ khandhānaṃ. Samudāyantogadhānañhi ekadesānaṃ na vibhāgo atthi, yena te samudāyassa samudāyo ca tesaṃ sabhāgo visabhāgo ca siyāti, tathā na samudāyo ekadesasabhāgavisabhāgānaṃ saṅgāhako asaṅgāhako ca. Yathā dhammāyatanaṃ sukhumarūpasabhāgassa vedanādivisabhāgassa ca rūpakkhandhekadesassa khandhasaṅgahena, jīvitindriyaṃ rūpārūpajīvitasabhāgavisabhāgassa rūpakkhandhekadesassa saṅkhārakkhandhekadesassa ca jīvitavajjassa khandhasaṅgaheneva. Na hi ekadesasabhāgaṃ samudāyasabhāgaṃ, nāpi ekadesavisabhāgaṃ samudāyavisabhāganti, tasmā satipi attato attani antogadhato attekadesasabhāgato ca aññassa asaṅgāhakatte saṅgāhakattameva etesaṃ natthi, yena saṅgahitassa asaṅgāhakā siyunti saṅgāhakattābhāvato eva evarūpānaṃ aggahaṇaṃ veditabbaṃ.
ਯਂ ਪਨ ‘‘ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਖਨ੍ਧਤੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਚਤੂਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਧਾਤੁ॰ ੨੫), ‘‘ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਞ੍ਚ ਸੋਤਾਯਤਨਞ੍ਚ ਏਕੇਨ ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਧਾਤੁ॰ ੨੬) ਚ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤੇਨ ਏਕਦੇਸਾਨਂ ਸਮੁਦਾਯਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਂ, ਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ ਚ ਏਕਦੇਸਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਚਤੁਕ੍ਖਨ੍ਧਗਣਨਭੇਦੇਹਿ ਪਨ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਸ੍ਸ ਗਣੇਤਬ੍ਬਾਗਣੇਤਬ੍ਬਭਾવੇਨ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਨ੍ਨਤਂ, ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਨਂ ਏਕਕ੍ਖਨ੍ਧਗਣਨੇਨ ਗਣੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਏਕવਿਧਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸਙ੍ਗਾਹਕਾਸਙ੍ਗਾਹਕਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾਨਂ ਗਣੇਤਬ੍ਬਾਗਣੇਤਬ੍ਬਾਨਂ ਤਂਤਂਗਣਨੇਹਿ ਗਣਨਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਮੇવ ਹਿ ਪਠਮਨਯੋ ਕਮ੍ਮਕਰਣਮਤ੍ਤਸਬ੍ਭਾવਾ, ਦੁਤਿਯਾਦਯੋ ਪਨ ਸਙ੍ਗਾਹਕਾਸਙ੍ਗਾਹਕੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਂ ਅਗਣਨਾਦਿਦਸ੍ਸਨਾਨਿ ਕਤ੍ਤੁਕਰਣਕਮ੍ਮਤ੍ਤਯਸਬ੍ਭਾવਾ । ਤਥਾ ਪਠਮਨਯੇ ਤਥਾ ਤਥਾ ਗਣੇਤਬ੍ਬਾਗਣੇਤਬ੍ਬਭਾવਸਙ੍ਖਾਤੋ ਤਂਤਂਖਨ੍ਧਾਦਿਭਾવਾਭਾવੋ ਸਭਾਗવਿਸਭਾਗਤਾ , ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁ ਯਥਾਨਿਦ੍ਧਾਰਿਤਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨੇ ਸਙ੍ਗਾਹਕਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਂ ਸਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਭਾવੋ ਸਭਾਗਤਾ, ਤਦਭਾવੋ ਚ વਿਸਭਾਗਤਾ। ਪੁਚ੍ਛਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਸੁ ਤਂਤਂਖਨ੍ਧਾਦਿਭਾવਾਭਾવੋ ਏવਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ વਿਸੇਸੋਤਿ।
Yaṃ pana ‘‘dhammāyatanaṃ asaṅkhataṃ khandhato ṭhapetvā catūhi khandhehi saṅgahita’’nti (dhātu. 25), ‘‘cakkhāyatanañca sotāyatanañca ekena khandhena saṅgahita’’nti (dhātu. 26) ca vuttaṃ, na tena ekadesānaṃ samudāyasaṅgāhakattaṃ, samudāyassa ca ekadesasaṅgāhakattaṃ dasseti, catukkhandhagaṇanabhedehi pana dhammāyatanassa gaṇetabbāgaṇetabbabhāvena pañcadhā bhinnataṃ, cakkhāyatanādīnaṃ ekakkhandhagaṇanena gaṇetabbatāya ekavidhatañca dasseti. Saṅgāhakāsaṅgāhakanirapekkhānaṃ gaṇetabbāgaṇetabbānaṃ taṃtaṃgaṇanehi gaṇanadassanamattameva hi paṭhamanayo kammakaraṇamattasabbhāvā, dutiyādayo pana saṅgāhakāsaṅgāhakehi saṅgahitāsaṅgahitānaṃ agaṇanādidassanāni kattukaraṇakammattayasabbhāvā . Tathā paṭhamanaye tathā tathā gaṇetabbāgaṇetabbabhāvasaṅkhāto taṃtaṃkhandhādibhāvābhāvo sabhāgavisabhāgatā , dutiyādīsu yathāniddhāritadhammadassane saṅgāhakasaṅgahetabbānaṃ samānakkhandhādibhāvo sabhāgatā, tadabhāvo ca visabhāgatā. Pucchāvissajjanesu taṃtaṃkhandhādibhāvābhāvo evāti ayametesaṃ visesoti.
ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਦਿਸਾਨਿ ਪਨ ਤੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇવ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਅਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਭਾવਤੋ ਨ ਉਦ੍ਧਟਾਨਿ। ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸਦਿਸਾਨਿ ਤੇਹਿ વਿਸਭਾਗਸਮੁਦਾਯਭੂਤੇਹਿ ਅਨੇਕਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਭਾવਤੋ। ਏવਂ ਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਭਾવਤੋ ਅਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਭਾવਤੋ ਉਭਯਾਭਾવਤੋ ਚ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਸਦਿਸਾਨਿ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਭਾવਤੋ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਨੇવ ਉਦ੍ਧਟਾਨੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚਕ੍ਖਾਯਤਨੇਨ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨવਜ੍ਜਾ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿ। ਨ ਹਿ ਏਕਦੇਸੋ ਸਮੁਦਾਯਸਙ੍ਗਾਹਕੋਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਮੇਤਨ੍ਤਿ।
Samudayasaccasukhindriyasadisāni pana tehi saṅgahetabbameva atthi, na saṅgahitaṃ asaṅgahetabbanti asaṅgāhakattābhāvato na uddhaṭāni. Dukkhasaccasadisāni tehi visabhāgasamudāyabhūtehi anekakkhandhehi khandhasaṅgahena saṅgahetabbaṃ, itarehi asaṅgahetabbañca natthīti saṅgāhakattāsaṅgāhakattābhāvato. Evaṃ saṅgāhakattābhāvato asaṅgāhakattābhāvato ubhayābhāvato ca yathāvuttasadisāni anuddharitvā saṅgāhakattāsaṅgāhakattabhāvato cakkhāyatanādīneva uddhaṭānīti veditabbāni. Tattha ‘‘cakkhāyatanena ye dhammā khandhasaṅgahena saṅgahitā’’ti cakkhāyatanavajjā rūpadhammā khandhasaṅgahena saṅgahitāti veditabbā, na rūpakkhandhoti. Na hi ekadeso samudāyasaṅgāhakoti dassitametanti.
ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਖਨ੍ਧਪਦੇਨਾਤਿ ਖਨ੍ਧਪਦਸਙ੍ਗਹੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨ ਸਙ੍ਗਾਹਕੇਨਾਤਿ। ‘‘ਕੇਨਚਿ ਸਙ੍ਗਾਹਕੇਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਆਨੇਤ੍વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਤਂ ਪਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਸਙ੍ਗਾਹਕੇਸੁ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਹਿ…ਪੇ॰… ਸਙ੍ਗਹਿਤੋਤਿ ਏਤੇਨ ਨਯੇਨ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋવ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ, ਸੋ ਚ ਅਡ੍ਢੇਕਾਦਸਹਿ ਆਯਤਨਧਾਤੂਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏવਂ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਨਿਪਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ? ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞਮਤ੍ਤਨਿવਾਰਣਂ ਏવਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਥ ਖੋ ਸਙ੍ਗਾਹਕਤੋ ਅਞ੍ਞਨਿવਾਰਣਂ। ਸੋ ਚਾਤਿਆਦਿ ਚ ਨ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖવਚਨਂ, ਅਥ ਖੋ ਸਙ੍ਗਾਹਕਾਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਕਥਂ? ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਹਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋવ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋਤਿ ਯਥਾ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨੇਨ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਤੋ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਂ ਆਯਤਨਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਏવਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਂ ਆਯਤਨਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਸਿਯਾ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਪਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋવ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਯੁਤ੍ਤੋ। ਸਿਯਾ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਸੋ ਏવ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਆਯਤਨਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ, ਤਂ ਨਿવਾਰੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੋ ਚ ਅਡ੍ਢੇਕਾਦਸਹਿ ਆਯਤਨਧਾਤੂਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ । ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾ’’ਤਿ ਆਨੇਤ੍વਾ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਥ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ વਾ ਤਦੇਕਦੇਸਾਨਂ વਾ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਆਯਤਨਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਅਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਚ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾਯ ਅਭਾવੋ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਤਦੇਕਦੇਸਾਨਂ વਾ ਅਡ੍ਢੇਕਾਦਸਹਿ ਆਯਤਨਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾਯ। ਨ ਹਿ ਸਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾ ਅਤ੍ਥਿ। ਯਦਿ ਸਿਯਾ, ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋਪਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ। ਤੇਨ ਹਿ ਤੀਹਿਪਿ ਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਦੇਕਦੇਸੋ વਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਸਿਯੁਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਚ ਤੇਸਂ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਾਤਿ।
Aṭṭhakathāyaṃ pana khandhapadenāti khandhapadasaṅgahenāti attho, na saṅgāhakenāti. ‘‘Kenaci saṅgāhakenā’’ti idaṃ pana ānetvā vattabbaṃ. Taṃ pana rūpakkhandhādīsu na yujjatīti taṃ vissajjanaṃ rūpakkhandhādīsu saṅgāhakesu na yujjatīti attho. Rūpakkhandhena hi…pe… saṅgahitoti etena nayena cakkhāyatanena rūpakkhandhova saṅgahito, so ca aḍḍhekādasahi āyatanadhātūhi asaṅgahito nāma natthīti evaṃ cakkhāyatanādīnipi na gahetabbānīti āpajjatīti ce? Nāpajjati. Na hi aññamattanivāraṇaṃ evasaddassa attho, atha kho saṅgāhakato aññanivāraṇaṃ. So cātiādi ca na nirapekkhavacanaṃ, atha kho saṅgāhakāpekkhanti. Kathaṃ? Rūpakkhandhena hi rūpakkhandhova saṅgahitoti yathā cakkhāyatanena cakkhāyatanato aññampi khandhasaṅgahena saṅgahitaṃ atthi, yaṃ āyatanadhātusaṅgahehi asaṅgahitaṃ hoti, na evaṃ rūpakkhandhena rūpakkhandhato aññaṃ khandhasaṅgahena saṅgahitaṃ atthi, yaṃ āyatanadhātusaṅgahehi asaṅgahitaṃ siyā, rūpakkhandhena pana rūpakkhandhova khandhasaṅgahena saṅgahitoti ayañhettha adhippāyo yutto. Siyā panetaṃ ‘‘so eva rūpakkhandho rūpakkhandhena āyatanadhātusaṅgahehi asaṅgahito hotū’’ti, taṃ nivārento āha ‘‘so ca aḍḍhekādasahi āyatanadhātūhi asaṅgahito nāma natthī’’ti . Ettha ca ‘‘rūpakkhandhenā’’ti ānetvā vattabbaṃ. Tattha rūpakkhandho rūpakkhandhassa vā tadekadesānaṃ vā cakkhādīnaṃ āyatanadhātusaṅgahehi saṅgāhako asaṅgāhako ca na hotīti iminā pariyāyena asaṅgahitatāya abhāvo vuttoti yujjati, na rūpakkhandhena rūpakkhandhassa tadekadesānaṃ vā aḍḍhekādasahi āyatanadhātusaṅgahehi saṅgahitatāya. Na hi sā saṅgahitatā atthi. Yadi siyā, saṅgahitenasampayuttavippayuttapadaniddese rūpakkhandhopi uddharitabbo siyā. Tena hi tīhipi saṅgahehi rūpakkhandho tadekadeso vā saṅgahitā siyuṃ, atthi ca tesaṃ vippayuttatāti.
ਏવਂ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾਯ ਅਭਾવਤੋ ਏਤਾਨਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਹਿ વਿਯ ਏਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਂ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾਯ ਅਭਾવਤੋ ਏਤਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਯਥਾ વਾ ਤਥਾ વਾ ਏਤਾਨਿ વਿਯ ਅਯੁਜ੍ਜਮਾਨવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਤਾ ਏવਰੂਪਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਸਙ੍ਗਾਹਕਭਾવੇਨ ਨ ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Evaṃ asaṅgahitatāya abhāvato etāni, aññāni cāti etthāpi cakkhāyatanādīhi viya etehi aññehi ca saṅgahitānaṃ asaṅgahitatāya abhāvato etāni aññāni ca yathā vā tathā vā etāni viya ayujjamānavissajjanattā evarūpāni padāni saṅgāhakabhāvena na gahitānīti adhippāyo.
ਤਤ੍ਥ ਯਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਹਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋવ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ, ਤਂ ਤੇਨੇવ ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਭਾવਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿવਾਰਿਤਂ। ਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਹਣੇ ਕਾਰਣਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਸਤਿਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤੇ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾਯ ਅਭਾવਤੋਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਮਾਨਂ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਸਤਿ ਤੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤੇ ਤਦਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਭਾવਤੋ। ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੁਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਭਾવੋ ਏવੇਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਹਣੇ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ। ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਭਾવੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਂ ਯਦਿਪਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਨ੍ਤੋਗਧਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤੇਕਦੇਸਸਭਾਗਸ੍ਸ ਚ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਨ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਾਦੀਸੁ વਿਯ ਉਭਯਾਭਾવੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਗ੍ਗਹਣੇ ਕਾਰਣਂ ਭવਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ। ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਞ੍ਚ ਖਨ੍ਧਚਤੁਕ੍ਕਦੁਕਾਦਿਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਨ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਂ ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਹਿ ਆਯਤਨਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਤਾਯ ਅਭਾવੋ ਅਨੇਕਨ੍ਤਿਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਗ੍ਗਹਿਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਹਣੇ, ਗਹਿਤਾਨਞ੍ਚ ਗਹਣੇ ਕਾਰਣਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ।
Tattha yaṃ vuttaṃ ‘‘rūpakkhandhena hi rūpakkhandhova saṅgahito’’ti, taṃ teneva tassa saṅgahitattāsaṅgahitattābhāvadassanena nivāritaṃ. Yañhettha aggahaṇe kāraṇaṃ vuttaṃ, tañca satipi saṅgahitatte asaṅgahitatāya abhāvatoti viññāyamānaṃ samudayasaccādīsu yujjeyya sati tehi saṅgahite tadasaṅgahitattābhāvato. Rūpakkhandhādīhi pana saṅgahitameva natthi, kuto tassa asaṅgahitatā bhavissati, tasmā saṅgāhakattābhāvo evettha aggahaṇe kāraṇanti yuttaṃ. Saṅgahitattābhāvena asaṅgahitattaṃ yadipi rūpakkhandhādinā attano attani antogadhassa attekadesasabhāgassa ca natthi, aññassa pana atthīti na dukkhasaccādīsu viya ubhayābhāvo cettha aggahaṇe kāraṇaṃ bhavituṃ yuttoti. Dhammāyatanajīvitindriyādīnañca khandhacatukkadukādisaṅgāhakatte sati na tesaṃ saṅgahitānaṃ tehi dhammāyatanajīvitindriyādīhi āyatanadhātusaṅgahehi asaṅgahitatā natthīti asaṅgahitatāya abhāvo anekantiko, tasmā pubbe vuttanayeneva aggahitānaṃ aggahaṇe, gahitānañca gahaṇe kāraṇaṃ veditabbanti.
ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਪੁਨਦੇવ ਸਪ੍ਪਟਿਘਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ‘‘ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਸਪ੍ਪਟਿਘ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤੇਨ ਸਪ੍ਪਟਿਘਸਦ੍ਦੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਸਪ੍ਪਟਿਘਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ। ਪੁਨਦੇવਾਤਿ ਏਤੇਨ ਤਤ੍ਥੇવ ਅવਿਸਿਟ੍ਠਂ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਪਦਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਦੁਕਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਚਕ੍ਖਾਯਤਨੇਨ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਮੇવੇਕਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ વਤ੍ਤੁਂ। ਨ ਹਿ ‘‘ਚਕ੍ਖਾਯਤਨੇਨ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਆਯਤਨਸਙ੍ਗਹੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਅਸਙ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤੋਯਂ ਨਯੋਤਿ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸੇવ ਸਮੁਦਾਯੇਕਦੇਸਾਨਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਾਹਕਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ વਚਨੇਸੁ ਅਸਙ੍ਗਾਹਕਅਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ વਚਨੇਸੁ ਚ ਤਦવਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ। ਅਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਭਾવਤੋ ਏવ ਹਿ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਨ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾਭਾવਤੋਤਿ।
Anidassanaṃ punadeva sappaṭighanti ettha anidassananti etena ‘‘sanidassanasappaṭigha’’nti ettha vuttena sappaṭighasaddena saddhiṃ yojetvā anidassanasappaṭighā dassitā. Punadevāti etena tattheva avisiṭṭhaṃ sanidassanapadaṃ nivattetvā gaṇhanto sanidassanadukapadaṃ dasseti. ‘‘Cakkhāyatanena cakkhāyatanamevekaṃ saṅgahita’’nti idaṃ na sakkā vattuṃ. Na hi ‘‘cakkhāyatanena cakkhāyatanaṃ āyatanasaṅgahena saṅgahita’’nti ca ‘‘asaṅgahita’’nti ca vattabbanti dassitoyaṃ nayoti. Evaṃ sabbattha tasseva samudāyekadesānañca saṅgāhakasaṅgahitanti vacanesu asaṅgāhakaasaṅgahitanti vacanesu ca tadavattabbatā yojetabbā. Asaṅgāhakattābhāvato eva hi cakkhāyatanādīni cakkhāyatanādīhi asaṅgahitānīti na vuccanti, na saṅgāhakattābhāvatoti.
ਦੁਤਿਯਨਯਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dutiyanayasaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਾਤੁਕਥਾਪਾਲ਼ਿ • Dhātukathāpāḷi / ੨. ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 2. Saṅgahitenaasaṅgahitapadaniddeso
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ੨. ਦੁਤਿਯਨਯੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Dutiyanayo saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੨. ਦੁਤਿਯਨਯੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 2. Dutiyanayo saṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
