Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഉദാന-അട്ഠകഥാ • Udāna-aṭṭhakathā |
൨. ദുതിയനിബ്ബാനപടിസംയുത്തസുത്തവണ്ണനാ
2. Dutiyanibbānapaṭisaṃyuttasuttavaṇṇanā
൭൨. ദുതിയേ ഇമം ഉദാനന്തി ഇമം നിബ്ബാനസ്സ പകതിയാ ഗമ്ഭീരഭാവതോ ദുദ്ദസഭാവദീപനം ഉദാനം ഉദാനേസി. തത്ഥ ദുദ്ദസന്തി സഭാവഗമ്ഭീരത്താ അതിസുഖുമസണ്ഹസഭാവത്താ ച അനുപചിതഞാണസമ്ഭാരേഹി പസ്സിതും ന സക്കാതി ദുദ്ദസം. വുത്തഞ്ഹേതം – ‘‘തഞ്ഹി തേ, മാഗണ്ഡിയ, അരിയം പഞ്ഞാചക്ഖു നത്ഥി, യേന ത്വം ആരോഗ്യം ജാനേയ്യാസി, നിബ്ബാനമ്പി പസ്സേയ്യാസീ’’തി (മ॰ നി॰ ൨.൨൧൮). അപരമ്പി വുത്തം – ‘‘ഇദമ്പി ഖോ ഠാനം ദുദ്ദസം, യദിദം സബ്ബസങ്ഖാരസമഥോ’’തിആദി (മഹാവ॰ ൮; മ॰ നി॰ ൧.൨൮൧; ൨.൩൩൭). അനതന്തി രൂപാദിആരമ്മണേസു, കാമാദീസു ച ഭവേസു നമനതോ തന്നിന്നഭാവേന പവത്തിതോ സത്താനഞ്ച തത്ഥ നമനതോ തണ്ഹാ നതാ നാമ, നത്ഥി ഏത്ഥ നതാതി അനതം, നിബ്ബാനന്തി അത്ഥോ. ‘‘അനന്ത’’ന്തിപി പഠന്തി, നിച്ചസഭാവത്താ അന്തവിരഹിതം, അചവനധമ്മം നിരോധം അമതന്തി അത്ഥോ. കേചി പന ‘‘അനന്ത’’ന്തി പദസ്സ ‘‘അപ്പമാണ’’ന്തി അത്ഥം വദന്തി. ഏത്ഥ ച ‘‘ദുദ്ദസ’’ന്തി ഇമിനാ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേഹി രാഗാദികിലേസേഹി ചിരകാലഭാവിതത്താ സത്താനം അപച്ചയഭാവനാ ന സുകരാതി നിബ്ബാനസ്സ കിച്ഛേന അധിഗമനീയതം ദസ്സേതി. ന ഹി സച്ചം സുദസ്സനന്തി ഇമിനാപി തമേവത്ഥം പാകടം കരോതി. തത്ഥ സച്ചന്തി നിബ്ബാനം. തഞ്ഹി കേനചി പരിയായേന അസന്തസഭാവാഭാവതോ ഏകന്തേനേവ സന്തത്താ അവിപരീതട്ഠേന സച്ചം. ന ഹി തം സുദസ്സനം ന സുഖേന പസ്സിതബ്ബം, സുചിരമ്പി കാലം പുഞ്ഞഞാണസമ്ഭാരേ സമാനേന്തേഹിപി കസിരേനേവ സമധിഗന്തബ്ബതോ. തഥാ ഹി വുത്തം ഭഗവതാ – ‘‘കിച്ഛേന മേ അധിഗത’’ന്തി (മഹാവ॰ ൮; മ॰ നി॰ ൧.൨൮൧; ൨.൩൩൭).
72. Dutiye imaṃ udānanti imaṃ nibbānassa pakatiyā gambhīrabhāvato duddasabhāvadīpanaṃ udānaṃ udānesi. Tattha duddasanti sabhāvagambhīrattā atisukhumasaṇhasabhāvattā ca anupacitañāṇasambhārehi passituṃ na sakkāti duddasaṃ. Vuttañhetaṃ – ‘‘tañhi te, māgaṇḍiya, ariyaṃ paññācakkhu natthi, yena tvaṃ ārogyaṃ jāneyyāsi, nibbānampi passeyyāsī’’ti (ma. ni. 2.218). Aparampi vuttaṃ – ‘‘idampi kho ṭhānaṃ duddasaṃ, yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho’’tiādi (mahāva. 8; ma. ni. 1.281; 2.337). Anatanti rūpādiārammaṇesu, kāmādīsu ca bhavesu namanato tanninnabhāvena pavattito sattānañca tattha namanato taṇhā natā nāma, natthi ettha natāti anataṃ, nibbānanti attho. ‘‘Ananta’’ntipi paṭhanti, niccasabhāvattā antavirahitaṃ, acavanadhammaṃ nirodhaṃ amatanti attho. Keci pana ‘‘ananta’’nti padassa ‘‘appamāṇa’’nti atthaṃ vadanti. Ettha ca ‘‘duddasa’’nti iminā paññāya dubbalīkaraṇehi rāgādikilesehi cirakālabhāvitattā sattānaṃ apaccayabhāvanā na sukarāti nibbānassa kicchena adhigamanīyataṃ dasseti. Na hi saccaṃ sudassananti imināpi tamevatthaṃ pākaṭaṃ karoti. Tattha saccanti nibbānaṃ. Tañhi kenaci pariyāyena asantasabhāvābhāvato ekanteneva santattā aviparītaṭṭhena saccaṃ. Na hi taṃ sudassanaṃ na sukhena passitabbaṃ, sucirampi kālaṃ puññañāṇasambhāre samānentehipi kasireneva samadhigantabbato. Tathā hi vuttaṃ bhagavatā – ‘‘kicchena me adhigata’’nti (mahāva. 8; ma. ni. 1.281; 2.337).
പടിവിദ്ധാ തണ്ഹാ ജാനതോ പസ്സതോ നത്ഥി കിഞ്ചനന്തി തഞ്ച നിരോധസച്ചം സച്ഛികിരിയാഭിസമയവസേന അഭിസമേന്തേന വിസയതോ കിച്ചതോ ച ആരമ്മണതോ ച ആരമ്മണപ്പടിവേധേന അസമ്മോഹപ്പടിവേധേന ച പടിവിദ്ധം, യഥാപരിഞ്ഞാഭിസമയവസേന ദുക്ഖസച്ചം, ഭാവനാഭിസമയവസേന മഗ്ഗസച്ചഞ്ച അസമ്മോഹതോ പടിവിദ്ധം ഹോതി, ഏവം പഹാനാഭിസമയവസേന അസമ്മോഹതോ ച പടിവിദ്ധാ തണ്ഹാ ഹോതി. ഏവഞ്ച ചത്താരി സച്ചാനി യഥാഭൂതം അരിയമഗ്ഗപഞ്ഞായ ജാനതോ പസ്സതോ ഭവാദീസു നതഭൂതാ തണ്ഹാ നത്ഥി, തദഭാവേ സബ്ബസ്സപി കിലേസവട്ടസ്സ അഭാവോ, തതോവ കമ്മവിപാകവട്ടാനം അസമ്ഭവോയേവാതി ഏവം ഭഗവാ തേസം ഭിക്ഖൂനം അനവസേസവട്ടദുക്ഖവൂപസമഹേതുഭൂതം അമതമഹാനിബ്ബാനസ്സ ആനുഭാവം പകാസേസി. സേസം വുത്തനയമേവ.
Paṭividdhā taṇhā jānato passato natthi kiñcananti tañca nirodhasaccaṃ sacchikiriyābhisamayavasena abhisamentena visayato kiccato ca ārammaṇato ca ārammaṇappaṭivedhena asammohappaṭivedhena ca paṭividdhaṃ, yathāpariññābhisamayavasena dukkhasaccaṃ, bhāvanābhisamayavasena maggasaccañca asammohato paṭividdhaṃ hoti, evaṃ pahānābhisamayavasena asammohato ca paṭividdhā taṇhā hoti. Evañca cattāri saccāni yathābhūtaṃ ariyamaggapaññāya jānato passato bhavādīsu natabhūtā taṇhā natthi, tadabhāve sabbassapi kilesavaṭṭassa abhāvo, tatova kammavipākavaṭṭānaṃ asambhavoyevāti evaṃ bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ anavasesavaṭṭadukkhavūpasamahetubhūtaṃ amatamahānibbānassa ānubhāvaṃ pakāsesi. Sesaṃ vuttanayameva.
ദുതിയസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dutiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഉദാനപാളി • Udānapāḷi / ൨. ദുതിയനിബ്ബാനപടിസംയുത്തസുത്തം • 2. Dutiyanibbānapaṭisaṃyuttasuttaṃ