| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
10. දුතියනිදානසුත්‌තං
10. Dutiyanidānasuttaṃ
113. ‘‘තීණිමානි , භික්‌ඛවෙ, නිදානානි කම්‌මානං සමුදයාය. කතමානි තීණි? අතීතෙ, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො ජායති; අනාගතෙ, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො ජායති; පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො ජායති. කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, අතීතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො ජායති? අතීතෙ, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ චෙතසා අනුවිතක්‌කෙති අනුවිචාරෙති. තස්‌ස අතීතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ චෙතසා අනුවිතක්‌කයතො අනුවිචාරයතො ඡන්‌දො ජායති. ඡන්‌දජාතො තෙහි ධම්‌මෙහි සංයුත්‌තො හොති. එතමහං, භික්‌ඛවෙ, සංයොජනං වදාමි යො චෙතසො සාරාගො. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, අතීතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො ජායති.
113. ‘‘Tīṇimāni , bhikkhave, nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi? Atīte, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando jāyati; anāgate, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando jāyati; paccuppanne, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando jāyati. Kathañca, bhikkhave, atīte chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando jāyati? Atīte, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha cetasā anuvitakketi anuvicāreti. Tassa atīte chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha cetasā anuvitakkayato anuvicārayato chando jāyati. Chandajāto tehi dhammehi saṃyutto hoti. Etamahaṃ, bhikkhave, saṃyojanaṃ vadāmi yo cetaso sārāgo. Evaṃ kho, bhikkhave, atīte chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando jāyati.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, අනාගතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො ජායති? අනාගතෙ, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ චෙතසා අනුවිතක්‌කෙති අනුවිචාරෙති. තස්‌ස අනාගතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ චෙතසා අනුවිතක්‌කයතො අනුවිචාරයතො ඡන්‌දො ජායති. ඡන්‌දජාතො තෙහි ධම්‌මෙහි සංයුත්‌තො හොති. එතමහං, භික්‌ඛවෙ, සංයොජනං වදාමි යො චෙතසො සාරාගො. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, අනාගතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො ජායති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, anāgate chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando jāyati? Anāgate, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha cetasā anuvitakketi anuvicāreti. Tassa anāgate chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha cetasā anuvitakkayato anuvicārayato chando jāyati. Chandajāto tehi dhammehi saṃyutto hoti. Etamahaṃ, bhikkhave, saṃyojanaṃ vadāmi yo cetaso sārāgo. Evaṃ kho, bhikkhave, anāgate chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando jāyati.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො ජායති? පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ චෙතසා අනුවිතක්‌කෙති අනුවිචාරෙති. තස්‌ස පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ චෙතසා අනුවිතක්‌කයතො අනුවිචාරයතො ඡන්‌දො ජායති. ඡන්‌දජාතො තෙහි ධම්‌මෙහි සංයුත්‌තො හොති. එතමහං, භික්‌ඛවෙ, සංයොජනං වදාමි යො චෙතසො සාරාගො. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො ජායති. ඉමානි ඛො, භික්‌ඛවෙ, තීණි නිදානානි කම්‌මානං සමුදයාය.
‘‘Kathañca, bhikkhave, paccuppanne chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando jāyati? Paccuppanne, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha cetasā anuvitakketi anuvicāreti. Tassa paccuppanne chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha cetasā anuvitakkayato anuvicārayato chando jāyati. Chandajāto tehi dhammehi saṃyutto hoti. Etamahaṃ, bhikkhave, saṃyojanaṃ vadāmi yo cetaso sārāgo. Evaṃ kho, bhikkhave, paccuppanne chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando jāyati. Imāni kho, bhikkhave, tīṇi nidānāni kammānaṃ samudayāya.
‘‘තීණිමානි , භික්‌ඛවෙ, නිදානානි කම්‌මානං සමුදයාය. කතමානි තීණි? අතීතෙ, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො න ජායති; අනාගතෙ භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො න ජායති; පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො න ජායති. කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, අතීතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො න ජායති? අතීතානං, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියානං ධම්‌මානං ආයතිං විපාකං පජානාති. ආයතිං විපාකං විදිත්‌වා තදභිනිවත්‌තෙති. තදභිනිවත්‌තෙත්‌වා 1 චෙතසා අභිනිවිජ්‌ඣිත්‌වා 2 පඤ්‌ඤාය අතිවිජ්‌ඣ 3 පස්‌සති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, අතීතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො න ජායති.
‘‘Tīṇimāni , bhikkhave, nidānāni kammānaṃ samudayāya. Katamāni tīṇi? Atīte, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando na jāyati; anāgate bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando na jāyati; paccuppanne, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando na jāyati. Kathañca, bhikkhave, atīte chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando na jāyati? Atītānaṃ, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniyānaṃ dhammānaṃ āyatiṃ vipākaṃ pajānāti. Āyatiṃ vipākaṃ viditvā tadabhinivatteti. Tadabhinivattetvā 4 cetasā abhinivijjhitvā 5 paññāya ativijjha 6 passati. Evaṃ kho, bhikkhave, atīte chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando na jāyati.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, අනාගතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො න ජායති? අනාගතානං, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියානං ධම්‌මානං ආයතිං විපාකං පජානාති. ආයතිං විපාකං විදිත්‌වා තදභිනිවත්‌තෙති. තදභිනිවත්‌තෙත්‌වා චෙතසා අභිනිවිජ්‌ඣිත්‌වා පඤ්‌ඤාය අතිවිජ්‌ඣ පස්‌සති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, අනාගතෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො න ජායති.
‘‘Kathañca, bhikkhave, anāgate chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando na jāyati? Anāgatānaṃ, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniyānaṃ dhammānaṃ āyatiṃ vipākaṃ pajānāti. Āyatiṃ vipākaṃ viditvā tadabhinivatteti. Tadabhinivattetvā cetasā abhinivijjhitvā paññāya ativijjha passati. Evaṃ kho, bhikkhave, anāgate chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando na jāyati.
‘‘කථඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො න ජායති? පච්‌චුප්‌පන්‌නානං, භික්‌ඛවෙ, ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියානං ධම්‌මානං ආයතිං විපාකං පජානාති, ආයතිං විපාකං විදිත්‌වා තදභිනිවත්‌තෙති, තදභිනිවත්‌තෙත්‌වා චෙතසා අභිනිවිජ්‌ඣිත්‌වා පඤ්‌ඤාය අතිවිජ්‌ඣ පස්‌සති. එවං ඛො, භික්‌ඛවෙ, පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ ඡන්‌දරාගට්‌ඨානියෙ ධම්‌මෙ ආරබ්‌භ ඡන්‌දො න ජායති. ඉමානි ඛො, භික්‌ඛවෙ, තීණි නිදානානි කම්‌මානං සමුදයායා’’ති. දසමං.
‘‘Kathañca, bhikkhave, paccuppanne chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando na jāyati? Paccuppannānaṃ, bhikkhave, chandarāgaṭṭhāniyānaṃ dhammānaṃ āyatiṃ vipākaṃ pajānāti, āyatiṃ vipākaṃ viditvā tadabhinivatteti, tadabhinivattetvā cetasā abhinivijjhitvā paññāya ativijjha passati. Evaṃ kho, bhikkhave, paccuppanne chandarāgaṭṭhāniye dhamme ārabbha chando na jāyati. Imāni kho, bhikkhave, tīṇi nidānāni kammānaṃ samudayāyā’’ti. Dasamaṃ.
සම්‌බොධවග්‌ගො පඨමො.
Sambodhavaggo paṭhamo.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
පුබ්‌බෙව දුවෙ අස්‌සාදා, සමණො රුණ්‌ණපඤ්‌චමං;
Pubbeva duve assādā, samaṇo ruṇṇapañcamaṃ;
අතිත්‌ති ද්‌වෙ ච වුත්‌තානි, නිදානානි අපරෙ දුවෙති.
Atitti dve ca vuttāni, nidānāni apare duveti.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 10. දුතියනිදානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Dutiyanidānasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. දුතියනිදානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Dutiyanidānasuttavaṇṇanā
