| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
១០. ទុតិយបមាទាទិវគ្គវណ្ណនា
10. Dutiyapamādādivaggavaṇṇanā
៩៨-១១៥. ទសមេ វគ្គេ អជ្ឈត្តសន្តានេ ភវំ អជ្ឈត្តិកំ។ អជ្ឈត្តសន្តានតោ ពហិទ្ធា ភវំ ពាហិរំ។ វុត្តបដិបក្ខនយេនាតិ ‘‘អវិនាសាយា’’តិ ឯវមាទិនា អត្ថោ គហេតព្ពោ។ ចតុក្កោដិកេតិ ‘‘អនុយោគោ អកុសលានំ , អននុយោគោ កុសលានំ, អនុយោគោ កុសលានំ, អននុយោគោ អកុសលាន’’ន្តិ (អ. និ. ១.៩៦) ឯវំ បរិយោសានសុត្តេ អាគតនយំ គហេត្វា ‘‘នាហំ, ភិក្ខវេ, អញ្ញំ ឯកធម្មម្បិ សមនុបស្សាមី’’តិអាទិនា (អ. និ. ១.១១) អាគតសុត្តានំ សមញ្ញា ជាតា។
98-115. Dasame vagge ajjhattasantāne bhavaṃ ajjhattikaṃ. Ajjhattasantānato bahiddhā bhavaṃ bāhiraṃ. Vuttapaṭipakkhanayenāti ‘‘avināsāyā’’ti evamādinā attho gahetabbo. Catukkoṭiketi ‘‘anuyogo akusalānaṃ , ananuyogo kusalānaṃ, anuyogo kusalānaṃ, ananuyogo akusalāna’’nti (a. ni. 1.96) evaṃ pariyosānasutte āgatanayaṃ gahetvā ‘‘nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmī’’tiādinā (a. ni. 1.11) āgatasuttānaṃ samaññā jātā.
១៣០. សុត្តន្តនយេ យថាចោទនា សំកិលេសធម្មានំ វិបរិយេសនំ, តំតំធម្មកោដ្ឋាសានញ្ច ឩនតោ អធិកតោ ច បវេទនំ អធម្មំ ធម្មោតិ ទីបនំ។ តេសំយេវ បន អវិបរីតតោ អនូនាធិកតោ ច បវេទនំ ធម្មំ ធម្មោតិ ទីបនំ។ ឯវំ វិនយប្បដិបត្តិយា អយថាវិធិប្បវេទនំ អធម្មំ ធម្មោតិ ទីបនំ។ យថាវិធិប្បវេទនំ ធម្មំ ធម្មោតិ ទីបនំ។ សុត្តន្តនយេន បញ្ចវិធោ សំវរវិនយោ បហានវិនយោ ច វិនយោ, តប្បដិបក្ខេន អវិនយោ។ វិនយនយេន វត្ថុសម្បទាទិនា យថាវិធិប្បដិបត្តិ ឯវ វិនយោ, តព្ពិបរិយាយេន អវិនយោ វេទិតព្ពោ។ តិំស និស្សគ្គិយា បាចិត្តិយាតិ ឯត្ថ ឥតិ-សទ្ទោ អាទ្យត្ថោ។ តេន ទ្វេនវុតិ បាចិត្តិយា, ចត្តារោ បាដិទេសនិយា, សត្ត អធិករណសមថាតិ ឥមេសំ សង្គហោ។ ឯកតិំស និស្សគ្គិយាតិ ឯត្ថ ‘‘តេនវុតិ បាចិត្តិយា’’តិអាទិនា វត្តព្ពំ។ សេសមេត្ថ សុវិញ្ញេយ្យមេវ។
130. Suttantanaye yathācodanā saṃkilesadhammānaṃ vipariyesanaṃ, taṃtaṃdhammakoṭṭhāsānañca ūnato adhikato ca pavedanaṃ adhammaṃ dhammoti dīpanaṃ. Tesaṃyeva pana aviparītato anūnādhikato ca pavedanaṃ dhammaṃ dhammoti dīpanaṃ. Evaṃ vinayappaṭipattiyā ayathāvidhippavedanaṃ adhammaṃ dhammoti dīpanaṃ. Yathāvidhippavedanaṃ dhammaṃ dhammoti dīpanaṃ. Suttantanayena pañcavidho saṃvaravinayo pahānavinayo ca vinayo, tappaṭipakkhena avinayo. Vinayanayena vatthusampadādinā yathāvidhippaṭipatti eva vinayo, tabbipariyāyena avinayo veditabbo. Tiṃsa nissaggiyā pācittiyāti ettha iti-saddo ādyattho. Tena dvenavuti pācittiyā, cattāro pāṭidesaniyā, satta adhikaraṇasamathāti imesaṃ saṅgaho. Ekatiṃsa nissaggiyāti ettha ‘‘tenavuti pācittiyā’’tiādinā vattabbaṃ. Sesamettha suviññeyyameva.
អធិគន្តព្ពតោ អធិគមោ, មគ្គផលានិ។ និព្ពានំ បន អន្តរធានាភាវតោ ឥធ ន គយ្ហតិ។ បដិបជ្ជនំ បដិបត្តិ, សិក្ខត្តយសមាយោគោ។ បដិបជ្ជិតព្ពតោ វា បដិបត្តិ។ បរិយាបុណិតព្ពតោ បរិយត្តិ, បិដកត្តយំ។ មគ្គគ្គហណេន គហិតាបិ តតិយវិជ្ជាឆដ្ឋាភិញ្ញា វិជ្ជាភិញ្ញាសាមញ្ញតោ ‘‘តិស្សោ វិជ្ជា ឆ អភិញ្ញា’’តិ បុនបិ គហិតា។ តតោ បរំ ឆ អភិញ្ញាតិ វស្សសហស្សតោ បរំ ឆ អភិញ្ញា និព្ពត្តេតុំ សក្កោន្តិ, ន បដិសម្ភិទាតិ អធិប្បាយោ។ តតោតិ អភិញ្ញាកាលតោ បច្ឆា។ តាតិ អភិញ្ញាយោ។ បុព្ពភាគេ ឈានសិនេហាភាវេន កេវលាយ វិបស្សនាយ ឋត្វា អគ្គផលប្បត្តា សុក្ខវិបស្សកា នាម, មគ្គក្ខណេ បន ‘‘ឈានសិនេហោ នត្ថី’’តិ ន វត្តព្ពោ ‘‘សមថវិបស្សនំ យុគនទ្ធំ ភាវេតី’’តិ (អ. និ. ៤.១៧០) វចនតោ។ បច្ឆិមកស្សាតិ សព្ពបច្ឆិមស្ស។ កិញ្ចាបិ អរិយោ អបរិហានធម្មោ , សោតាបន្នស្ស បន ឧទ្ធំ ជីវិតបរិយាទានា អធិគតធម្មោ ឧប្បន្នោ នាម នត្ថិ, បច្ចយសាមគ្គិយា អសតិ យាវ ឧបរិវិសេសំ និព្ពត្តេតុំ ន សក្កោន្តិ, តាវ អធិគមស្ស អសម្ភវោ ឯវាតិ អាហ – ‘‘សោតាបន្នស្ស…បេ.… នាម ហោតី’’តិ។ តស្សិទំ មនុស្សលោកវសេន វុត្តន្តិ ទដ្ឋព្ពំ។
Adhigantabbato adhigamo, maggaphalāni. Nibbānaṃ pana antaradhānābhāvato idha na gayhati. Paṭipajjanaṃ paṭipatti, sikkhattayasamāyogo. Paṭipajjitabbato vā paṭipatti. Pariyāpuṇitabbato pariyatti, piṭakattayaṃ. Maggaggahaṇena gahitāpi tatiyavijjāchaṭṭhābhiññā vijjābhiññāsāmaññato ‘‘tisso vijjā cha abhiññā’’ti punapi gahitā. Tato paraṃ cha abhiññāti vassasahassato paraṃ cha abhiññā nibbattetuṃ sakkonti, na paṭisambhidāti adhippāyo. Tatoti abhiññākālato pacchā. Tāti abhiññāyo. Pubbabhāge jhānasinehābhāvena kevalāya vipassanāya ṭhatvā aggaphalappattā sukkhavipassakā nāma, maggakkhaṇe pana ‘‘jhānasineho natthī’’ti na vattabbo ‘‘samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāvetī’’ti (a. ni. 4.170) vacanato. Pacchimakassāti sabbapacchimassa. Kiñcāpi ariyo aparihānadhammo , sotāpannassa pana uddhaṃ jīvitapariyādānā adhigatadhammo uppanno nāma natthi, paccayasāmaggiyā asati yāva uparivisesaṃ nibbattetuṃ na sakkonti, tāva adhigamassa asambhavo evāti āha – ‘‘sotāpannassa…pe… nāma hotī’’ti. Tassidaṃ manussalokavasena vuttanti daṭṭhabbaṃ.
ន ចោទេន្តីតិ អញ្ញមញ្ញស្មិំ វិជ្ជមានំ ទោសំ ជានន្តាបិ ន ចោទេន្តិ ន សារេន្តិ។ អកុក្កុច្ចកា ហោន្តីតិ កុក្កុច្ចំ ន ឧប្បាទេន្តិ។ ‘‘អសក្កច្ចការិនោ ហោន្តី’’តិ ច បឋន្តិ, សាថលិកតាយ សិក្ខាសុ អសក្កច្ចការិនោ ហោន្តីតិ អត្ថោ។ ភិក្ខូនំ សតេបិ សហស្សេបិ ធរមានេតិ ឥទំ ពាហុល្លវសេន វុត្តំ។ អន្តិមវត្ថុអនជ្ឈាបន្នេសុ កតិបយមត្តេសុបិ ភិក្ខូសុ ធរន្តេសុ, ឯកស្មិំ វា ធរន្តេ បដិបត្តិ អនន្តរហិតា ឯវ នាម ហោតិ។ តេនេវាហ – ‘‘បច្ឆិមកស្ស…បេ.… អន្តរហិតា ហោតី’’តិ។
Na codentīti aññamaññasmiṃ vijjamānaṃ dosaṃ jānantāpi na codenti na sārenti. Akukkuccakā hontīti kukkuccaṃ na uppādenti. ‘‘Asakkaccakārino hontī’’ti ca paṭhanti, sāthalikatāya sikkhāsu asakkaccakārino hontīti attho. Bhikkhūnaṃ satepi sahassepi dharamāneti idaṃ bāhullavasena vuttaṃ. Antimavatthuanajjhāpannesu katipayamattesupi bhikkhūsu dharantesu, ekasmiṃ vā dharante paṭipatti anantarahitā eva nāma hoti. Tenevāha – ‘‘pacchimakassa…pe… antarahitā hotī’’ti.
អន្តេវាសិកេ គហេតុន្តិ អន្តេវាសិកេ សង្គហេតុំ។ អត្ថវសេនាតិ អដ្ឋកថាវសេន។ មត្ថកតោ បដ្ឋាយាតិ ឧបរិតោ បដ្ឋាយ។ ឧបោសថក្ខន្ធកមត្តន្តិ វិនយមាតិកាបាឡិមាហ។ អាឡវកបញ្ហាទីនំ វិយ ទេវេសុ បរិយត្តិយា បវត្តិ អប្បមាណន្តិ អាហ – ‘‘មនុស្សេសូ’’តិ។
Antevāsike gahetunti antevāsike saṅgahetuṃ. Atthavasenāti aṭṭhakathāvasena. Matthakato paṭṭhāyāti uparito paṭṭhāya. Uposathakkhandhakamattanti vinayamātikāpāḷimāha. Āḷavakapañhādīnaṃ viya devesu pariyattiyā pavatti appamāṇanti āha – ‘‘manussesū’’ti.
ឱដ្ឋដ្ឋិវណ្ណន្តិ ឱដ្ឋានំ អដ្ឋិវណ្ណំ, ទន្តកសាវំ ឯកំ វា ទ្វេ វា វារេ រជិត្វា ទន្តវណ្ណំ កត្វា ធារេន្តីតិ វុត្តំ ហោតិ។ កេសេសុ វា អល្លីយាបេន្តីតិ តេន កាសាវខណ្ឌេន កេសេ ពន្ធន្តា អល្លីយាបេន្តិ។ ភិក្ខុគោត្តស្ស អភិភវនតោ វិនាសនតោ គោត្រភុនោ។ អថ វា គោត្តំ វុច្ចតិ សាធារណំ នាមំ, មត្តសទ្ទោ លុត្តនិទ្ទិដ្ឋោ, តស្មា ‘‘សមណា’’តិ គោត្តមត្តំ អនុភវន្តិ ធារេន្តីតិ គោត្រភុនោ, នាមមត្តសមណាតិ អត្ថោ។ កាសាវគតកណ្ឋតាយ, កាសាវគ្គហណហេតុឧប្បជ្ជនកសោកតាយ វា កាសាវកណ្ឋា។ សង្ឃគតន្តិ សង្ឃំ ឧទ្ទិស្ស ទិន្នត្តា សង្ឃគតំ។ តំ សរីរន្តិ តំ ធាតុសរីរំ។
Oṭṭhaṭṭhivaṇṇanti oṭṭhānaṃ aṭṭhivaṇṇaṃ, dantakasāvaṃ ekaṃ vā dve vā vāre rajitvā dantavaṇṇaṃ katvā dhārentīti vuttaṃ hoti. Kesesu vā allīyāpentīti tena kāsāvakhaṇḍena kese bandhantā allīyāpenti. Bhikkhugottassa abhibhavanato vināsanato gotrabhuno. Atha vā gottaṃ vuccati sādhāraṇaṃ nāmaṃ, mattasaddo luttaniddiṭṭho, tasmā ‘‘samaṇā’’ti gottamattaṃ anubhavanti dhārentīti gotrabhuno, nāmamattasamaṇāti attho. Kāsāvagatakaṇṭhatāya, kāsāvaggahaṇahetuuppajjanakasokatāya vā kāsāvakaṇṭhā. Saṅghagatanti saṅghaṃ uddissa dinnattā saṅghagataṃ. Taṃ sarīranti taṃ dhātusarīraṃ.
តេនេវាតិ បរិយត្តិអន្តរធានមូលកត្តា ឯវ ឥតរអន្តរធានស្ស។ សក្កោ ទេវរាជា ឆាតកភយេ បរតីរគមនាយ ភិក្ខូ ឧស្សុក្កមកាសីតិ អធិប្បាយោ។ នេតិ ឧភយេបិ បំសុកូលិកត្ថេរេ ធម្មកថិកត្ថេរេ ច។ ថេរាតិ តត្ថ ឋិតា សក្ខិភូតា ថេរា។ ធម្មកថិកត្ថេរា ‘‘យាវ តិដ្ឋន្តិ សុត្តន្តា…បេ.… យោគក្ខេមា ន ធំសតី’’តិ ឥទំ សុត្តំ អាហរិត្វា ‘‘សុត្តន្តេ រក្ខិតេ សន្តេ, បដិបត្តិ ហោតិ រក្ខិតា’’តិ ឥមិនា វចនេន បំសុកូលិកត្ថេរេ អប្បដិភានេ អកំសុ ។ ឥទានិ បរិយត្តិយា អនន្តរធានមេវ ឥតរេសំ អនន្តរធានហេតូតិ ឥមមត្ថំ ព្យតិរេកតោ អន្វយតោ ច ឧបមាហិ វិភាវេតុំ ‘‘យថា ហី’’តិអាទិ វុត្តំ។ តំ សុវិញ្ញេយ្យមេវ។
Tenevāti pariyattiantaradhānamūlakattā eva itaraantaradhānassa. Sakko devarājā chātakabhaye paratīragamanāya bhikkhū ussukkamakāsīti adhippāyo. Neti ubhayepi paṃsukūlikatthere dhammakathikatthere ca. Therāti tattha ṭhitā sakkhibhūtā therā. Dhammakathikattherā ‘‘yāva tiṭṭhantisuttantā…pe… yogakkhemā na dhaṃsatī’’ti idaṃ suttaṃ āharitvā ‘‘suttante rakkhite sante, paṭipatti hoti rakkhitā’’ti iminā vacanena paṃsukūlikatthere appaṭibhāne akaṃsu . Idāni pariyattiyā anantaradhānameva itaresaṃ anantaradhānahetūti imamatthaṃ byatirekato anvayato ca upamāhi vibhāvetuṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ. Taṃ suviññeyyameva.
ទុតិយបមាទាទិវគ្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dutiyapamādādivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
១៤០-១៥០. ឯកាទសមទ្វាទសមវគ្គា សុវិញ្ញេយ្យា ឯវ។
140-150. Ekādasamadvādasamavaggā suviññeyyā eva.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya
១០. ទុតិយបមាទាទិវគ្គោ • 10. Dutiyapamādādivaggo
១១. អធម្មវគ្គោ • 11. Adhammavaggo
១២. អនាបត្តិវគ្គោ • 12. Anāpattivaggo
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
១០. ទុតិយបមាទាទិវគ្គវណ្ណនា • 10. Dutiyapamādādivaggavaṇṇanā
១១. អធម្មវគ្គវណ្ណនា • 11. Adhammavaggavaṇṇanā
១២. អនាបត្តិវគ្គវណ្ណនា • 12. Anāpattivaggavaṇṇanā
