| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. ทุติยปาปณิกสุตฺตวณฺณนา
10. Dutiyapāpaṇikasuttavaṇṇanā
๒๐. ทสเม จกฺขุมาติ ปญฺญาจกฺขุนา จกฺขุมา โหติฯ วิธุโรติ วิสิฎฺฐธุโร อุตฺตมธุโร ญาณสมฺปยุเตฺตน วีริเยน สมนฺนาคโตฯ นิสฺสยสมฺปโนฺนติ อวสฺสยสมฺปโนฺน ปติฎฺฐานสมฺปโนฺนฯ ปณิยนฺติ วิกฺกายิกภณฺฑํฯ เอตฺตกํ มูลํ ภวิสฺสติ เอตฺตโก อุทโยติ ตสฺมิํ ‘‘เอวํ กีตํ เอวํ วิกฺกายมาน’’นฺติ วุตฺตปณิเย เยน กเยน ตํ กีตํ, ตํ กยสงฺขาตํ มูลํ เอตฺตกํ ภวิสฺสติฯ โย จ ตสฺมิํ วิกฺกยมาเน วิกฺกโย, ตสฺมิํ วิกฺกเย เอตฺตโก อุทโย ภวิสฺสติ, เอตฺติกา วฑฺฒีติ อโตฺถฯ
20. Dasame cakkhumāti paññācakkhunā cakkhumā hoti. Vidhuroti visiṭṭhadhuro uttamadhuro ñāṇasampayuttena vīriyena samannāgato. Nissayasampannoti avassayasampanno patiṭṭhānasampanno. Paṇiyanti vikkāyikabhaṇḍaṃ. Ettakaṃ mūlaṃ bhavissati ettako udayoti tasmiṃ ‘‘evaṃ kītaṃ evaṃ vikkāyamāna’’nti vuttapaṇiye yena kayena taṃ kītaṃ, taṃ kayasaṅkhātaṃ mūlaṃ ettakaṃ bhavissati. Yo ca tasmiṃ vikkayamāne vikkayo, tasmiṃ vikkaye ettako udayo bhavissati, ettikā vaḍḍhīti attho.
กุสโล โหติ ปณิยํ เกตุญฺจ วิเกฺกตุญฺจาติ สุลภฎฺฐานํ คนฺตฺวา กิณโนฺต ทุลฺลภฎฺฐานํ คนฺตฺวา วิกฺกิณโนฺต จ เอตฺถ กุสโล นาม โหติ, ทสคุณมฺปิ วีสติคุณมฺปิ ลาภํ ลภติฯ
Kusalo hoti paṇiyaṃ ketuñca vikketuñcāti sulabhaṭṭhānaṃ gantvā kiṇanto dullabhaṭṭhānaṃ gantvā vikkiṇanto ca ettha kusalo nāma hoti, dasaguṇampi vīsatiguṇampi lābhaṃ labhati.
อฑฺฒาติ อิสฺสรา พหุนา นิกฺขิตฺตธเนน สมนฺนาคตาฯ มหทฺธนาติ วฬญฺชนกวเสน มหทฺธนา ฯ มหาโภคาติ อุปโภคปริโภคภเณฺฑน มหาโภคาฯ ปฎิพโลติ กายพเลน เจว ญาณพเลน จ สมนฺนาคตตฺตา สมโตฺถฯ อมฺหากญฺจ กาเลน กาลํ อนุปฺปทาตุนฺติ อมฺหากญฺจ คหิตธนมูลิกํ วฑฺฒิํ กาเลน กาลํ อนุปฺปทาตุํฯ นิปตนฺตีติ นิมเนฺตนฺติฯ นิปาเตนฺตีติปิ ปาโฐ, อยเมว อโตฺถฯ
Aḍḍhāti issarā bahunā nikkhittadhanena samannāgatā. Mahaddhanāti vaḷañjanakavasena mahaddhanā . Mahābhogāti upabhogaparibhogabhaṇḍena mahābhogā. Paṭibaloti kāyabalena ceva ñāṇabalena ca samannāgatattā samattho. Amhākañca kālena kālaṃ anuppadātunti amhākañca gahitadhanamūlikaṃ vaḍḍhiṃ kālena kālaṃ anuppadātuṃ. Nipatantīti nimantenti. Nipātentītipi pāṭho, ayameva attho.
กุสลานํ ธมฺมานํ อุปสมฺปทายาติ กุสลธมฺมานํ สมฺปาทนตฺถาย ปฎิลาภตฺถายฯ ถามวาติ ญาณถาเมน สมนฺนาคโตฯ ทฬฺหปรกฺกโมติ ถิเรน ญาณปรกฺกเมน สมนฺนาคโตฯ อนิกฺขิตฺตธุโรติ ‘‘อคฺคมคฺคํ อปาปุณิตฺวา อิมํ วีริยธุรํ น ฐเปสฺสามี’’ติ เอวํ อฎฺฐปิตธุโรฯ
Kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāyāti kusaladhammānaṃ sampādanatthāya paṭilābhatthāya. Thāmavāti ñāṇathāmena samannāgato. Daḷhaparakkamoti thirena ñāṇaparakkamena samannāgato. Anikkhittadhuroti ‘‘aggamaggaṃ apāpuṇitvā imaṃ vīriyadhuraṃ na ṭhapessāmī’’ti evaṃ aṭṭhapitadhuro.
พหุสฺสุตาติ เอกนิกายาทิวเสน พหุ พุทฺธวจนํ สุตํ เอเตสนฺติ พหุสฺสุตาฯ อาคตาคมาติ เอโก นิกาโย เอโก อาคโม นาม, เทฺว นิกายา เทฺว อาคมา นาม, ปญฺจ นิกายา ปญฺจ อาคมา นาม, เอเตสุ อาคเมสุ เยสํ เอโกปิ อาคโม อาคโต ปคุโณ ปวตฺติโต, เต อาคตาคมา นามฯ ธมฺมธราติ สุตฺตนฺตปิฎกธราฯ วินยธราติ วินยปิฎกธราฯ มาติกาธราติ เทฺวมาติกาธราฯ ปริปุจฺฉตีติ อตฺถานตฺถํ การณาการณํ ปุจฺฉติฯ ปริปญฺหตีติ ‘‘อิมํ นาม ปุจฺฉิสฺสามี’’ติ อญฺญาติ ตุเลติ ปริคฺคณฺหาติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวฯ
Bahussutāti ekanikāyādivasena bahu buddhavacanaṃ sutaṃ etesanti bahussutā. Āgatāgamāti eko nikāyo eko āgamo nāma, dve nikāyā dve āgamā nāma, pañca nikāyā pañca āgamā nāma, etesu āgamesu yesaṃ ekopi āgamo āgato paguṇo pavattito, te āgatāgamā nāma. Dhammadharāti suttantapiṭakadharā. Vinayadharāti vinayapiṭakadharā. Mātikādharāti dvemātikādharā. Paripucchatīti atthānatthaṃ kāraṇākāraṇaṃ pucchati. Paripañhatīti ‘‘imaṃ nāma pucchissāmī’’ti aññāti tuleti pariggaṇhāti. Sesamettha uttānatthameva.
อิมสฺมิํ ปน สุเตฺต ปฐมํ ปญฺญา อาคตา, ปจฺฉา วีริยญฺจ กลฺยาณมิตฺตเสวนา จฯ ตตฺถ ปฐมํ อรหตฺตํ ปตฺวา ปจฺฉา วีริยํ กตฺวา กลฺยาณมิตฺตา เสวิตพฺพาติ น เอวํ อโตฺถ ทฎฺฐโพฺพ, เทสนาย นาม เหฎฺฐิเมน วา ปริเจฺฉโท โหติ อุปริเมน วา ทฺวีหิปิ วา โกฎีหิฯ อิธ ปน อุปริเมน ปริเจฺฉโท เวทิตโพฺพฯ ตสฺมา กเถเนฺตน ปฐมํ กลฺยาณมิตฺตอุปนิสฺสยํ ทเสฺสตฺวา มเชฺฌ วีริยํ ทเสฺสตฺวา ปจฺฉา อรหตฺตํ กเถตพฺพนฺติฯ
Imasmiṃ pana sutte paṭhamaṃ paññā āgatā, pacchā vīriyañca kalyāṇamittasevanā ca. Tattha paṭhamaṃ arahattaṃ patvā pacchā vīriyaṃ katvā kalyāṇamittā sevitabbāti na evaṃ attho daṭṭhabbo, desanāya nāma heṭṭhimena vā paricchedo hoti uparimena vā dvīhipi vā koṭīhi. Idha pana uparimena paricchedo veditabbo. Tasmā kathentena paṭhamaṃ kalyāṇamittaupanissayaṃ dassetvā majjhe vīriyaṃ dassetvā pacchā arahattaṃ kathetabbanti.
รถการวโคฺค ทุติโยฯ
Rathakāravaggo dutiyo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๑๐. ทุติยปาปณิกสุตฺตํ • 10. Dutiyapāpaṇikasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๑๐. ทุติยปาปณิกสุตฺตวณฺณนา • 10. Dutiyapāpaṇikasuttavaṇṇanā
