| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
10. දුතියපාපණිකසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Dutiyapāpaṇikasuttavaṇṇanā
20. දසමෙ විසිට්‌ඨධුරොති විසිට්‌ඨධුරසම්‌පග්‌ගාහො වීරියසම්‌පන්‌නො. ඤාණවීරියායත්‌තා හි අත්‌ථසිද්‌ධියො. තෙනාහ ‘‘උත්‌තමධුරො’’තිආදි. වික්‌කායිකභණ්‌ඩන්‌ති වික්‌කයෙතබ්‌බභණ්‌ඩං. නික්‌ඛිත්‌තධනෙනාති නිදහිත්‌වා ඨපිතධනවසෙන. වළඤ්‌ජනකවසෙනාති දිවසෙ දිවසෙ දානූපභොගවසෙන වළඤ්‌ජිතබ්‌බධනවසෙන. උපභොගපරිභොගභණ්‌ඩෙනාති උපභොගපරිභොගූපකරණෙන. නිපතන්‌තීති නිපාතෙන්‌ති, අත්‌තනො ධනග්‌ගහෙන නිපාතවුත්‌තිකෙ කරොන්‌ති. තෙනාහ ‘‘නිමන්‌තෙන්‌තී’’ති.
20. Dasame visiṭṭhadhuroti visiṭṭhadhurasampaggāho vīriyasampanno. Ñāṇavīriyāyattā hi atthasiddhiyo. Tenāha ‘‘uttamadhuro’’tiādi. Vikkāyikabhaṇḍanti vikkayetabbabhaṇḍaṃ. Nikkhittadhanenāti nidahitvā ṭhapitadhanavasena. Vaḷañjanakavasenāti divase divase dānūpabhogavasena vaḷañjitabbadhanavasena. Upabhogaparibhogabhaṇḍenāti upabhogaparibhogūpakaraṇena. Nipatantīti nipātenti, attano dhanaggahena nipātavuttike karonti. Tenāha ‘‘nimantentī’’ti.
ඤාණථාමෙනාති ඤාණස්‌ස ථිරභාවෙන. ඤාණපරක්‌කමෙනාති ඤාණසහිතෙන වීරියෙන. දිට්‌ඨධම්‌මිකසම්‌පරායිකපරමත්‌ථභෙදඤ්‌හි යෙන සුතෙන ඉජ්‌ඣති, තං සුතං නාම. උක්‌කට්‌ඨනිද්‌දෙසෙන දස්‌සෙන්‌තො ‘‘එකනිකාය…පෙ.… බහුස්‌සුතා’’ති ආහ. ආගතොති සුප්‌පවත්‌තිභාවෙන ස්‌වාගතො. තෙනාහ ‘‘පගුණො පවත්‌තිතො’’ති. අභිධම්‌මෙ ආගතා කුසලාදික්‌ඛන්‌ධාදිභෙදභින්‌නා ධම්‌මා සුත්‌තන්‌තපිටකෙපි ඔතරන්‌තීති ‘‘ධම්‌මධරාති සුත්‌තන්‌තපිටකධරා’’ඉච්‌චෙව වුත්‌තං. න හි ආභිධම්‌මිකභාවෙන විනා නිප්‌පරියායතො සුත්‌තන්‌තපිටකඤ්‌ඤුතා සම්‌භවති. ද්‌වෙමාතිකාධරාති භික්‌ඛුභික්‌ඛුනිමාතිකාවසෙන ද්‌වෙමාතිකාධරාති වදන්‌ති, ‘‘විනයාභිධම්‌මමාතිකාධරා’’ති යුත්‌තං. පරිපුච්‌ඡතීති සබ්‌බභාගෙන පුච්‌ඡිතබ්‌බං පුච්‌ඡති. තෙනාහ ‘‘අත්‌ථානත්‌ථං කාරණාකාරණං පුච්‌ඡතී’’ති. පරිග්‌ගණ්‌හාතීති විචාරෙති.
Ñāṇathāmenāti ñāṇassa thirabhāvena. Ñāṇaparakkamenāti ñāṇasahitena vīriyena. Diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthabhedañhi yena sutena ijjhati, taṃ sutaṃ nāma. Ukkaṭṭhaniddesena dassento ‘‘ekanikāya…pe… bahussutā’’ti āha. Āgatoti suppavattibhāvena svāgato. Tenāha ‘‘paguṇo pavattito’’ti. Abhidhamme āgatā kusalādikkhandhādibhedabhinnā dhammā suttantapiṭakepi otarantīti ‘‘dhammadharāti suttantapiṭakadharā’’icceva vuttaṃ. Na hi ābhidhammikabhāvena vinā nippariyāyato suttantapiṭakaññutā sambhavati. Dvemātikādharāti bhikkhubhikkhunimātikāvasena dvemātikādharāti vadanti, ‘‘vinayābhidhammamātikādharā’’ti yuttaṃ. Paripucchatīti sabbabhāgena pucchitabbaṃ pucchati. Tenāha ‘‘atthānatthaṃ kāraṇākāraṇaṃ pucchatī’’ti. Pariggaṇhātīti vicāreti.
න එවං අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බොති එවං දෙසනානුක්‌කමෙන අත්‌ථො න ගහෙතබ්‌බො. අඤ්‌ඤො හි දෙසනාක්‌කමො වෙනෙය්‍යජ්‌ඣාසයවසෙන පවත්‌තනතො, අඤ්‌ඤො පටිපත්‌තික්‌කමො. හෙට්‌ඨිමෙන වා පරිච්‌ඡෙදොති සීලසමාධිපඤ්‌ඤාසඞ්‌ඛාතෙසු තීසු භාගෙසු කත්‌ථචි හෙට්‌ඨිමනයෙන දෙසනාය පරිච්‌ඡෙදං වෙදිතබ්‌බං සීලෙන, කත්‌ථචි උපරිමෙන භාගෙන පඤ්‌ඤාය, කත්‌ථචි ද්‌වීහිපි භාගෙහි සීලපඤ්‌ඤාවසෙන. ඉධ පන සුත්‌තෙ උපරිමෙන භාගෙන පරිච්‌ඡෙදො වෙදිතබ්‌බොති වත්‌වා තං දස්‌සෙන්‌තො ‘‘තස්‌මා’’තිආදිමාහ. යස්‌මා වා භගවා වෙනෙය්‍යජ්‌ඣාසයවසෙන පඨමං කල්‍යාණමිත්‌තං දස්‌සෙන්‌තො අරහත්‌තං පවෙදෙත්‌වා ‘‘තයිදං අරහත්‌තං ඉමාය ආරද්‌ධවීරියතාය හොතී’’ති දස්‌සෙන්‌තො වීරියාරම්‌භං පවෙදෙත්‌වා ‘‘ස්‌වායං වීරියාරම්‌භො ඉමිනා කල්‍යාණමිත්‌තසන්‌නිස්‌සයෙන භවතී’’ති දස්‌සෙන්‌තො නිස්‌සයසම්‌පත්‌තිං පවෙදෙති හෙට්‌ඨා දස්‌සිතනිදස්‌සනානුරූපන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං.
Na evaṃ attho daṭṭhabboti evaṃ desanānukkamena attho na gahetabbo. Añño hi desanākkamo veneyyajjhāsayavasena pavattanato, añño paṭipattikkamo. Heṭṭhimena vā paricchedoti sīlasamādhipaññāsaṅkhātesu tīsu bhāgesu katthaci heṭṭhimanayena desanāya paricchedaṃ veditabbaṃ sīlena, katthaci uparimena bhāgena paññāya, katthaci dvīhipi bhāgehi sīlapaññāvasena. Idha pana sutte uparimena bhāgena paricchedo veditabboti vatvā taṃ dassento ‘‘tasmā’’tiādimāha. Yasmā vā bhagavā veneyyajjhāsayavasena paṭhamaṃ kalyāṇamittaṃ dassento arahattaṃ pavedetvā ‘‘tayidaṃ arahattaṃ imāya āraddhavīriyatāya hotī’’ti dassento vīriyārambhaṃ pavedetvā ‘‘svāyaṃ vīriyārambho iminā kalyāṇamittasannissayena bhavatī’’ti dassento nissayasampattiṃ pavedeti heṭṭhā dassitanidassanānurūpanti daṭṭhabbaṃ.
දුතියපාපණිකසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dutiyapāpaṇikasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
රථකාරවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Rathakāravaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 10. දුතියපාපණිකසුත්‌තං • 10. Dutiyapāpaṇikasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 10. දුතියපාපණිකසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Dutiyapāpaṇikasuttavaṇṇanā
