Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ભિક્ખુનીવિભઙ્ગ • Bhikkhunīvibhaṅga |
૨. દુતિયપારાજિકં
2. Dutiyapārājikaṃ
૬૬૪. તેન સમયેન બુદ્ધો ભગવા સાવત્થિયં વિહરતિ જેતવને અનાથપિણ્ડિકસ્સ આરામે. તેન ખો પન સમયેન સુન્દરીનન્દા ભિક્ખુની સાળ્હેન મિગારનત્તુના ગબ્ભિની હોતિ . યાવ ગબ્ભો તરુણો અહોસિ તાવ છાદેસિ. પરિપક્કે ગબ્ભે વિબ્ભમિત્વા વિજાયિ. ભિક્ખુનિયો થુલ્લનન્દં ભિક્ખુનિં એતદવોચું – ‘‘સુન્દરીનન્દા ખો, અય્યે, અચિરવિબ્ભન્તા વિજાતા. કચ્ચિ નો સા ભિક્ખુનીયેવ સમાના ગબ્ભિની’’તિ? ‘‘એવં, અય્યે’’તિ. ‘‘કિસ્સ પન ત્વં, અય્યે, જાનં પારાજિકં ધમ્મં અજ્ઝાપન્નં ભિક્ખુનિં નેવત્તના પટિચોદેસિ ન ગણસ્સ આરોચેસી’’તિ? ‘‘યો એતિસ્સા અવણ્ણો મય્હેસો અવણ્ણો, યા એતિસ્સા અકિત્તિ મય્હેસા અકિત્તિ, યો એતિસ્સા અયસો મય્હેસો અયસો, યો એતિસ્સા અલાભો મય્હેસો અલાભો. ક્યાહં, અય્યે, અત્તનો અવણ્ણં અત્તનો અકિત્તિં અત્તનો અયસં અત્તનો અલાભં પરેસં આરોચેસ્સામી’’તિ? યા તા ભિક્ખુનિયો અપ્પિચ્છા…પે॰… તા ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ અય્યા થુલ્લનન્દા જાનં પારાજિકં ધમ્મં અજ્ઝાપન્નં ભિક્ખુનિં નેવત્તના પટિચોદેસ્સતિ ન ગણસ્સ આરોચેસ્સતી’’તિ! અથ ખો તા ભિક્ખુનિયો ભિક્ખૂનં એતમત્થં આરોચેસું. ભિક્ખૂ 1 ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. અથ ખો ભગવા એતસ્મિં નિદાને એતસ્મિં પકરણે ભિક્ખુસઙ્ઘં સન્નિપાતાપેત્વા ભિક્ખૂ પટિપુચ્છિ – ‘‘સચ્ચં કિર, ભિક્ખવે, થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની જાનં પારાજિકં ધમ્મં અજ્ઝાપન્નં ભિક્ખુનિં નેવત્તના પટિચોદેતિ 2 ન ગણસ્સ આરોચેતી’’તિ 3? ‘‘સચ્ચં, ભગવા’’તિ. વિગરહિ બુદ્ધો ભગવા…પે॰… કથઞ્હિ નામ, ભિક્ખવે, થુલ્લનન્દા ભિક્ખુની જાનં પારાજિકં ધમ્મં અજ્ઝાપન્નં ભિક્ખુનિં નેવત્તના પટિચોદેસ્સતિ ન ગણસ્સ આરોચેસ્સતિ! નેતં, ભિક્ખવે, અપ્પસન્નાનં વા પસાદાય…પે॰… એવઞ્ચ પન, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનિયો ઇમં સિક્ખાપદં ઉદ્દિસન્તુ –
664. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sundarīnandā bhikkhunī sāḷhena migāranattunā gabbhinī hoti . Yāva gabbho taruṇo ahosi tāva chādesi. Paripakke gabbhe vibbhamitvā vijāyi. Bhikkhuniyo thullanandaṃ bhikkhuniṃ etadavocuṃ – ‘‘sundarīnandā kho, ayye, aciravibbhantā vijātā. Kacci no sā bhikkhunīyeva samānā gabbhinī’’ti? ‘‘Evaṃ, ayye’’ti. ‘‘Kissa pana tvaṃ, ayye, jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannaṃ bhikkhuniṃ nevattanā paṭicodesi na gaṇassa ārocesī’’ti? ‘‘Yo etissā avaṇṇo mayheso avaṇṇo, yā etissā akitti mayhesā akitti, yo etissā ayaso mayheso ayaso, yo etissā alābho mayheso alābho. Kyāhaṃ, ayye, attano avaṇṇaṃ attano akittiṃ attano ayasaṃ attano alābhaṃ paresaṃ ārocessāmī’’ti? Yā tā bhikkhuniyo appicchā…pe… tā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma ayyā thullanandā jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannaṃ bhikkhuniṃ nevattanā paṭicodessati na gaṇassa ārocessatī’’ti! Atha kho tā bhikkhuniyo bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesuṃ. Bhikkhū 4 bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhū paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannaṃ bhikkhuniṃ nevattanā paṭicodeti 5 na gaṇassa ārocetī’’ti 6? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannaṃ bhikkhuniṃ nevattanā paṭicodessati na gaṇassa ārocessati! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
૬૬૫. ‘‘યા પન ભિક્ખુની જાનં પારાજિકં ધમ્મં અજ્ઝાપન્નં ભિક્ખુનિં નેવત્તના પટિચોદેય્ય ન ગણસ્સ આરોચેય્ય, યદા ચ સા ઠિતા વા અસ્સ ચુતા વા નાસિતા વા અવસ્સટા વા, સા પચ્છા એવં વદેય્ય – ‘પુબ્બેવાહં, અય્યે, અઞ્ઞાસિં એતં ભિક્ખુનિં એવરૂપા ચ એવરૂપા ચ સા ભગિનીતિ , નો ચ ખો અત્તના પટિચોદેસ્સં ન ગણસ્સ આરોચેસ્સ’ન્તિ, અયમ્પિ પારાજિકા હોતિ અસંવાસા વજ્જપ્પટિચ્છાદિકા’’તિ.
665.‘‘Yā pana bhikkhunī jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannaṃ bhikkhuniṃ nevattanā paṭicodeyya na gaṇassa āroceyya, yadā ca sā ṭhitā vā assa cutā vā nāsitā vā avassaṭā vā, sā pacchā evaṃ vadeyya – ‘pubbevāhaṃ, ayye, aññāsiṃ etaṃ bhikkhuniṃ evarūpā ca evarūpā ca sā bhaginīti, no ca kho attanā paṭicodessaṃ na gaṇassa ārocessa’nti, ayampi pārājikā hoti asaṃvāsā vajjappaṭicchādikā’’ti.
૬૬૬. યા પનાતિ યા યાદિસા…પે॰… ભિક્ખુનીતિ…પે॰… અયં ઇમસ્મિં અત્થે અધિપ્પેતા ભિક્ખુનીતિ.
666.Yā panāti yā yādisā…pe… bhikkhunīti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā bhikkhunīti.
જાનાતિ નામ સામં વા જાનાતિ, અઞ્ઞે વા તસ્સા આરોચેન્તિ, સા વા આરોચેતિ.
Jānāti nāma sāmaṃ vā jānāti, aññe vā tassā ārocenti, sā vā āroceti.
પારાજિકં ધમ્મં અજ્ઝાપન્નન્તિ અટ્ઠન્નં પારાજિકાનં અઞ્ઞતરં પારાજિકં અજ્ઝાપન્નં.
Pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannanti aṭṭhannaṃ pārājikānaṃ aññataraṃ pārājikaṃ ajjhāpannaṃ.
નેવત્તના પટિચોદેય્યાતિ ન સયં ચોદેય્ય.
Nevattanāpaṭicodeyyāti na sayaṃ codeyya.
ન ગણસ્સ આરોચેય્યાતિ ન અઞ્ઞાસં ભિક્ખુનીનં આરોચેય્ય.
Na gaṇassa āroceyyāti na aññāsaṃ bhikkhunīnaṃ āroceyya.
યદા ચ સા ઠિતા વા અસ્સ ચુતા વાતિ ઠિતા નામ સલિઙ્ગે ઠિતા વુચ્ચતિ. ચુતા નામ કાલઙ્કતા વુચ્ચતિ. નાસિતા નામ સયં વા વિબ્ભન્તા હોતિ અઞ્ઞેહિ વા નાસિતા. અવસ્સટા નામ તિત્થાયતનં સઙ્કન્તા વુચ્ચતિ. સા પચ્છા એવં વદેય્ય – ‘‘પુબ્બેવાહં, અય્યે, અઞ્ઞાસિં એતં ભિક્ખુનિં એવરૂપા ચ એવરૂપા ચ સા ભગિની’’તિ.
Yadāca sā ṭhitā vā assa cutā vāti ṭhitā nāma saliṅge ṭhitā vuccati. Cutā nāma kālaṅkatā vuccati. Nāsitā nāma sayaṃ vā vibbhantā hoti aññehi vā nāsitā. Avassaṭā nāma titthāyatanaṃ saṅkantā vuccati. Sā pacchā evaṃ vadeyya – ‘‘pubbevāhaṃ, ayye, aññāsiṃ etaṃ bhikkhuniṃ evarūpā ca evarūpā ca sā bhaginī’’ti.
નો ચ ખો અત્તના પટિચોદેસ્સન્તિ સયં વા ન ચોદેસ્સં.
No ca kho attanā paṭicodessanti sayaṃ vā na codessaṃ.
ન ગણસ્સ આરોચેસ્સન્તિ ન અઞ્ઞાસં ભિક્ખુનીનં આરોચેસ્સં.
Na gaṇassa ārocessanti na aññāsaṃ bhikkhunīnaṃ ārocessaṃ.
અયમ્પીતિ પુરિમાયો ઉપાદાય વુચ્ચતિ.
Ayampīti purimāyo upādāya vuccati.
પારાજિકા હોતીતિ સેય્યથાપિ નામ પણ્ડુપલાસો બન્ધના પમુત્તો અભબ્બો હરિતત્થાય, એવમેવ ભિક્ખુની જાનં પારાજિકં ધમ્મં અજ્ઝાપન્નં ભિક્ખુનિં નેવત્તના પટિચોદેસ્સામિ ન ગણસ્સ આરોચેસ્સામીતિ ધુરં નિક્ખિત્તમત્તે અસ્સમણી હોતિ અસક્યધીતા. તેન વુચ્ચતિ પારાજિકા હોતીતિ.
Pārājikā hotīti seyyathāpi nāma paṇḍupalāso bandhanā pamutto abhabbo haritatthāya, evameva bhikkhunī jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpannaṃ bhikkhuniṃ nevattanā paṭicodessāmi na gaṇassa ārocessāmīti dhuraṃ nikkhittamatte assamaṇī hoti asakyadhītā. Tena vuccati pārājikā hotīti.
અસંવાસાતિ સંવાસો નામ એકકમ્મં એકુદ્દેસો સમસિક્ખતા. એસો સંવાસો નામ. સો તાય સદ્ધિં નત્થિ. તેન વુચ્ચતિ અસંવાસાતિ.
Asaṃvāsāti saṃvāso nāma ekakammaṃ ekuddeso samasikkhatā. Eso saṃvāso nāma. So tāya saddhiṃ natthi. Tena vuccati asaṃvāsāti.
૬૬૭. અનાપત્તિ ‘‘સઙ્ઘસ્સ ભણ્ડનં વા કલહો વા વિગ્ગહો વા વિવાદો વા ભવિસ્સતી’’તિ નારોચેતિ, ‘‘સઙ્ઘભેદો વા સઙ્ઘરાજિ વા ભવિસ્સતી’’તિ નારોચેતિ, ‘‘અયં કક્ખળા ફરુસા જીવિતન્તરાયં વા બ્રહ્મચરિયન્તરાયં વા કરિસ્સતી’’તિ નારોચેતિ, અઞ્ઞા પતિરૂપા ભિક્ખુનિયો અપસ્સન્તી નારોચેતિ, નચ્છાદેતુકામા નારોચેતિ, પઞ્ઞાયિસ્સતિ સકેન કમ્મેનાતિ નારોચેતિ, ઉમ્મત્તિકાય…પે॰… આદિકમ્મિકાયાતિ.
667. Anāpatti ‘‘saṅghassa bhaṇḍanaṃ vā kalaho vā viggaho vā vivādo vā bhavissatī’’ti nāroceti, ‘‘saṅghabhedo vā saṅgharāji vā bhavissatī’’ti nāroceti, ‘‘ayaṃ kakkhaḷā pharusā jīvitantarāyaṃ vā brahmacariyantarāyaṃ vā karissatī’’ti nāroceti, aññā patirūpā bhikkhuniyo apassantī nāroceti, nacchādetukāmā nāroceti, paññāyissati sakena kammenāti nāroceti, ummattikāya…pe… ādikammikāyāti.
દુતિયપારાજિકં સમત્તં.
Dutiyapārājikaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ભિક્ખુનીવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૨. દુતિયપારાજિકસિક્ખાપદવણ્ણના • 2. Dutiyapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ૨. દુતિયપારાજિકસિક્ખાપદવણ્ણના • 2. Dutiyapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૨. દુતિયપારાજિકસિક્ખાપદવણ્ણના • 2. Dutiyapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૨. વજ્જપટિચ્છાદિકસિક્ખાપદવણ્ણના • 2. Vajjapaṭicchādikasikkhāpadavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૨. દુતિયપારાજિકસિક્ખાપદં • 2. Dutiyapārājikasikkhāpadaṃ