Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    ೨. ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ

    2. Dutiyapārājikaṃ

    ದುತಿಯಂ ಅದುತಿಯೇನ, ಯಂ ಜಿನೇನ ಪಕಾಸಿತಂ।

    Dutiyaṃ adutiyena, yaṃ jinena pakāsitaṃ;

    ಪಾರಾಜಿಕಂ ತಸ್ಸ ದಾನಿ, ಪತ್ತೋ ಸಂವಣ್ಣನಾಕ್ಕಮೋ॥

    Pārājikaṃ tassa dāni, patto saṃvaṇṇanākkamo.

    ಯಸ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಚ ಪಕಾಸಿತಂ।

    Yasmā tasmā suviññeyyaṃ, yaṃ pubbe ca pakāsitaṃ;

    ತಂ ಸಬ್ಬಂ ವಜ್ಜಯಿತ್ವಾನ, ಹೋತಿ ಸಂವಣ್ಣನಾ ಅಯಂ॥

    Taṃ sabbaṃ vajjayitvāna, hoti saṃvaṇṇanā ayaṃ.

    ಧನಿಯವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

    Dhaniyavatthuvaṇṇanā

    ೮೪. ತೇನ ಸಮಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇತಿ ತತ್ಥ ರಾಜಗಹೇತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ನಗರೇ, ತಞ್ಹಿ ಮನ್ಧಾತು-ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಾದೀಹಿ ಪರಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ‘‘ರಾಜಗಹ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಞ್ಞೇಪೇತ್ಥ ಪಕಾರೇ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ। ಕಿಂ ತೇಹಿ! ನಾಮಮೇತಂ ತಸ್ಸ ನಗರಸ್ಸ। ತಂ ಪನೇತಂ ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಕಾಲೇ ಚ ನಗರಂ ಹೋತಿ। ಸೇಸಕಾಲೇ ಸುಞ್ಞಂ ಹೋತಿ ಯಕ್ಖಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ, ತೇಸಂ ವಸನ್ತವನಂ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ಏವಂ ಗೋಚರಗಾಮಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ನಿವಾಸನಟ್ಠಾನಮಾಹ – ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇತಿ। ಸೋ ಚ ಗಿಜ್ಝಾ ತಸ್ಸ ಕೂಟೇಸು ವಸಿಂಸು, ಗಿಜ್ಝಸದಿಸಾನಿ ವಾ ತಸ್ಸ ಕೂಟಾನಿ; ತಸ್ಮಾ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೋತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    84.Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbateti tattha rājagaheti evaṃnāmake nagare, tañhi mandhātu-mahāgovindādīhi pariggahitattā ‘‘rājagaha’’nti vuccati. Aññepettha pakāre vaṇṇayanti. Kiṃ tehi! Nāmametaṃ tassa nagarassa. Taṃ panetaṃ buddhakāle ca cakkavattikāle ca nagaraṃ hoti. Sesakāle suññaṃ hoti yakkhapariggahitaṃ, tesaṃ vasantavanaṃ hutvā tiṭṭhati. Evaṃ gocaragāmaṃ dassetvā nivāsanaṭṭhānamāha – gijjhakūṭe pabbateti. So ca gijjhā tassa kūṭesu vasiṃsu, gijjhasadisāni vā tassa kūṭāni; tasmā gijjhakūṭoti vuccatīti veditabbo.

    ಸಮ್ಬಹುಲಾತಿ ವಿನಯಪರಿಯಾಯೇನ ತಯೋ ಜನಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತತೋ ಪರಂ ಸಙ್ಘೋ। ಸುತ್ತನ್ತಪರಿಯಾಯೇನ ತಯೋ ತಯೋ ಏವ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಮ್ಬಹುಲಾ। ಇಧ ಪನ ತೇ ಸುತ್ತನ್ತಪರಿಯಾಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸನ್ದಿಟ್ಠಾತಿ ನಾತಿವಿಸ್ಸಾಸಿಕಾ ನ ದಳ್ಹಮಿತ್ತಾ; ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸಙ್ಗಮ್ಮ ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಹಿ ತೇ ಸನ್ದಿಟ್ಠಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಸಮ್ಭತ್ತಾತಿ ಅತಿವಿಸ್ಸಾಸಿಕಾ ದಳ್ಹಮಿತ್ತಾ; ತೇ ಹಿ ಸುಟ್ಠು ಭತ್ತಾ ಭಜಮಾನಾ ಏಕಸಮ್ಭೋಗಪರಿಭೋಗಾತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಭತ್ತಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಇಸಿಗಿಲಿಪಸ್ಸೇತಿ ಇಸಿಗಿಲಿ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋ, ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸೇ। ಪುಬ್ಬೇ ಕಿರ ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಕಾಸಿಕೋಸಲಾದೀಸು ಜನಪದೇಸು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬತೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವೀತಿನಾಮೇನ್ತಿ। ಮನುಸ್ಸಾ ತೇ ಪವಿಸನ್ತೇವ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ನ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇ। ತತೋ ಆಹಂಸು – ‘‘ಅಯಂ ಪಬ್ಬತೋ ಇಮೇ ಇಸಯೋ ಗಿಲತೀ’’ತಿ। ತದುಪಾದಾಯ ತಸ್ಸ ‘‘ಇಸಿಗಿಲಿ’’ತ್ವೇವ ಸಮಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ, ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸೇ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ।

    Sambahulāti vinayapariyāyena tayo janā sambahulāti vuccanti, tato paraṃ saṅgho. Suttantapariyāyena tayo tayo eva, tato paṭṭhāya sambahulā. Idha pana te suttantapariyāyena sambahulāti veditabbā. Sandiṭṭhāti nātivissāsikā na daḷhamittā; tattha tattha saṅgamma diṭṭhattā hi te sandiṭṭhāti vuccanti. Sambhattāti ativissāsikā daḷhamittā; te hi suṭṭhu bhattā bhajamānā ekasambhogaparibhogāti katvā ‘‘sambhattā’’ti vuccanti. Isigilipasseti isigili nāma pabbato, tassa passe. Pubbe kira pañcasatamattā paccekabuddhā kāsikosalādīsu janapadesu piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ tasmiṃ pabbate sannipatitvā samāpattiyā vītināmenti. Manussā te pavisanteva passanti na nikkhamante. Tato āhaṃsu – ‘‘ayaṃ pabbato ime isayo gilatī’’ti. Tadupādāya tassa ‘‘isigili’’tveva samaññā udapādi, tassa passe pabbatapāde.

    ತಿಣಕುಟಿಯೋ ಕರಿತ್ವಾತಿ ತಿಣಚ್ಛದನಾ ಸದ್ವಾರಬನ್ಧಾ ಕುಟಿಯೋ ಕತ್ವಾ। ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಹಿ ನಾಲಕಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪನ್ನೇನಾಪಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಛದನಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ಛನ್ನೇಯೇವ ಸದ್ವಾರಬನ್ಧೇ ಸೇನಾಸನೇ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ – ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸೇನಾಸನಿಕೇನ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೦೪)। ತಸ್ಮಾ ವಸ್ಸಕಾಲೇ ಸಚೇ ಸೇನಾಸನಂ ಲಭತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ; ನೋ ಚೇ ಲಭತಿ, ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾಪಿ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಅಲಭನ್ತೇನ ಸಾಮಮ್ಪಿ ಕಾತಬ್ಬಂ। ನ ತ್ವೇವ ಅಸೇನಾಸನಿಕೇನ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಅಯಮನುಧಮ್ಮತಾ। ತಸ್ಮಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಿಣಕುಟಿಯೋ ಕರಿತ್ವಾ ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕತಿಕವತ್ತಾನಿ ಚ ಖನ್ಧಕವತ್ತಾನಿ ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ತೀಸು ಸಿಕ್ಖಾಸು ಸಿಕ್ಖಮಾನಾ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಿಂಸು।

    Tiṇakuṭiyo karitvāti tiṇacchadanā sadvārabandhā kuṭiyo katvā. Vassaṃ upagacchantena hi nālakapaṭipadaṃ paṭipannenāpi pañcannaṃ chadanānaṃ aññatarena channeyeva sadvārabandhe senāsane upagantabbaṃ. Vuttañhetaṃ – ‘‘na, bhikkhave, asenāsanikena vassaṃ upagantabbaṃ. Yo upagaccheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 204). Tasmā vassakāle sace senāsanaṃ labhati, iccetaṃ kusalaṃ; no ce labhati, hatthakammaṃ pariyesitvāpi kātabbaṃ. Hatthakammaṃ alabhantena sāmampi kātabbaṃ. Na tveva asenāsanikena vassaṃ upagantabbaṃ. Ayamanudhammatā. Tasmā te bhikkhū tiṇakuṭiyo karitvā rattiṭṭhānadivāṭṭhānādīni paricchinditvā katikavattāni ca khandhakavattāni ca adhiṭṭhāya tīsu sikkhāsu sikkhamānā vassaṃ upagacchiṃsu.

    ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಧನಿಯೋತಿ ನ ಕೇವಲಂ ತೇ ಥೇರಾವ ಇಮಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಆದಿಕಮ್ಮಿಕೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಧನಿಯೋಪಿ। ಕುಮ್ಭಕಾರಪುತ್ತೋತಿ ಕುಮ್ಭಕಾರಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ; ತಸ್ಸ ಹಿ ನಾಮಂ ಧನಿಯೋ, ಪಿತಾ ಕುಮ್ಭಕಾರೋ, ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಧನಿಯೋ ಕುಮ್ಭಕಾರಪುತ್ತೋ’’ತಿ। ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛೀತಿ ತೇಹಿ ಥೇರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಟ್ಠಾನೇಯೇವ ತಿಣಕುಟಿಕಂ ಕರಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಿ। ವಸ್ಸಂವುತ್ಥಾತಿ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಿತಾ ಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ‘‘ವುತ್ಥವಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಏವಂ ವಸ್ಸಂವುತ್ಥಾ ಹುತ್ವಾ।

    Āyasmāpi dhaniyoti na kevalaṃ te therāva imassa sikkhāpadassa ādikammiko āyasmā dhaniyopi. Kumbhakāraputtoti kumbhakārassa putto; tassa hi nāmaṃ dhaniyo, pitā kumbhakāro, tena vuttaṃ – ‘‘dhaniyo kumbhakāraputto’’ti. Vassaṃ upagacchīti tehi therehi saddhiṃ ekaṭṭhāneyeva tiṇakuṭikaṃ karitvā vassaṃ upagacchi. Vassaṃvutthāti purimikāya upagatā mahāpavāraṇāya pavāritā pāṭipadadivasato paṭṭhāya ‘‘vutthavassā’’ti vuccanti. Evaṃ vassaṃvutthā hutvā.

    ತಿಣಕುಟಿಯೋ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ನ ದಣ್ಡಮುಗ್ಗರಾದೀಹಿ ಚುಣ್ಣವಿಚುಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ, ವತ್ತಸೀಸೇನ ಪನ ತಿಣಞ್ಚ ದಾರುವಲ್ಲಿ-ಆದೀನಿ ಚ ಓರೋಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೇನ ಹಿ ವಿಹಾರಪಚ್ಚನ್ತೇ ಕುಟಿ ಕತಾ ಹೋತಿ, ತೇನ ಸಚೇ ಆವಾಸಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ। ‘‘ಸಚೇ ಇಮಂ ಕುಟಿಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಕೋಚಿ ವಸಿತುಂ ಉಸ್ಸಹತಿ, ತಸ್ಸ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ। ಯೇನ ಅರಞ್ಞೇ ವಾ ಕತಾ ಹೋತಿ , ಪಟಿಜಗ್ಗನಕಂ ವಾ ನ ಲಭತಿ, ತೇನ ‘‘ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಪರಿಭೋಗಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ತೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಞ್ಞೇ ಕುಟಿಯೋ ಕತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗನಕಂ ಅಲಭನ್ತಾ ತಿಣಞ್ಚ ಕಟ್ಠಞ್ಚ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ಸಙ್ಗೋಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾ ಚ ಠಪಿತಂ ತಂ ಉಪಚಿಕಾಹಿ ನ ಖಜ್ಜತಿ , ಅನೋವಸ್ಸಕಞ್ಚ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಠಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿತುಕಾಮಾನಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಉಪಕಾರಾಯ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಗಮಿಯವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ।

    Tiṇakuṭiyo bhinditvāti na daṇḍamuggarādīhi cuṇṇavicuṇṇaṃ katvā, vattasīsena pana tiṇañca dāruvalli-ādīni ca oropetvāti attho. Yena hi vihārapaccante kuṭi katā hoti, tena sace āvāsikā bhikkhū honti, te āpucchitabbā. ‘‘Sace imaṃ kuṭiṃ paṭijaggitvā koci vasituṃ ussahati, tassa dethā’’ti vatvā pakkamitabbaṃ. Yena araññe vā katā hoti , paṭijagganakaṃ vā na labhati, tena ‘‘aññesampi paribhogaṃ bhavissatī’’ti paṭisāmetvā gantabbaṃ. Te pana bhikkhū araññe kuṭiyo katvā paṭijagganakaṃ alabhantā tiṇañca kaṭṭhañca paṭisāmetvā saṅgopetvāti attho. Yathā ca ṭhapitaṃ taṃ upacikāhi na khajjati , anovassakañca hoti, tathā ṭhapetvā ‘‘idaṃ ṭhānaṃ āgantvā vasitukāmānaṃ sabrahmacārīnaṃ upakārāya bhavissatī’’ti gamiyavattaṃ pūretvā.

    ಜನಪದಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಮಿಂಸೂತಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಾನುಕೂಲಂ ಜನಪದಂ ಅಗಮಂಸು। ಆಯಸ್ಮಾ ಪನ ಧನಿಯೋ ಕುಮ್ಭಕಾರಪುತ್ತೋ ತತ್ಥೇವ ವಸ್ಸಂ ವಸೀತಿಆದಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ಯಾವತತಿಯಕನ್ತಿ ಯಾವತತಿಯವಾರಂ। ಅನವಯೋತಿ ಅನುಅವಯೋ, ಸನ್ಧಿವಸೇನ ಉಕಾರಲೋಪೋ। ಅನು ಅನು ಅವಯೋ, ಯಂ ಯಂ ಕುಮ್ಭಕಾರೇಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅನೂನೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಿಪ್ಪೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಕೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕೇ। ಆಚರಿಯಕೇತಿ ಆಚರಿಯಕಮ್ಮೇ। ಕುಮ್ಭಕಾರಕಮ್ಮೇತಿ ಕುಮ್ಭಕಾರಾನಂ ಕಮ್ಮೇ; ಕುಮ್ಭಕಾರೇಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇನ ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ಪರಿಯೋದಾತಸಿಪ್ಪೋತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಸಿಪ್ಪೋ। ಅನವಯತ್ತೇಪಿ ಸತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸದಿಸಸಿಪ್ಪೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    Janapadacārikaṃ pakkamiṃsūti attano attano cittānukūlaṃ janapadaṃ agamaṃsu. Āyasmā pana dhaniyo kumbhakāraputto tattheva vassaṃ vasītiādi uttānatthameva. Yāvatatiyakanti yāvatatiyavāraṃ. Anavayoti anuavayo, sandhivasena ukāralopo. Anu anu avayo, yaṃ yaṃ kumbhakārehi kattabbaṃ nāma atthi, sabbattha anūno paripuṇṇasippoti attho. Saketi attano santake. Ācariyaketi ācariyakamme. Kumbhakārakammeti kumbhakārānaṃ kamme; kumbhakārehi kattabbakammeti attho. Etena sakaṃ ācariyakaṃ sarūpato dassitaṃ hoti. Pariyodātasippoti parisuddhasippo. Anavayattepi sati aññehi asadisasippoti vuttaṃ hoti.

    ಸಬ್ಬಮತ್ತಿಕಾಮಯನ್ತಿ ಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟಕಕವಾಟಸೂಚಿಘಟಿಕವಾತಪಾನಕವಾಟಮತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಭಿತ್ತಿಛದನಿಟ್ಠಕಥಮ್ಭಾದಿಭೇದಂ ಸಬ್ಬಂ ಗೇಹಸಮ್ಭಾರಂ ಮತ್ತಿಕಾಮಯಮೇವ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿಣಞ್ಚ ಕಟ್ಠಞ್ಚ ಗೋಮಯಞ್ಚ ಸಙ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ತಂ ಕುಟಿಕಂ ಪಚೀತಿ ತಂ ಸಬ್ಬಮತ್ತಿಕಾಮಯಂ ಕತ್ವಾ ಪಾಣಿಕಾಯ ಘಂಸಿತ್ವಾ ಸುಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ತೇಲತಮ್ಬಮತ್ತಿಕಾಯ ಪರಿಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ತಿಣಾದೀಹಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ಯಥಾ ಪಕ್ಕಾ ಸುಪಕ್ಕಾ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಪಚಿ। ಏವಂ ಪಕ್ಕಾ ಚ ಪನ ಸಾ ಅಹೋಸಿ ಕುಟಿಕಾ । ಅಭಿರೂಪಾತಿ ಸುರೂಪಾ। ಪಾಸಾದಿಕಾತಿ ಪಸಾದಜನಿಕಾ। ಲೋಹಿತಿಕಾತಿ ಲೋಹಿತವಣ್ಣಾ। ಕಿಙ್ಕಣಿಕಸದ್ದೋತಿ ಕಿಙ್ಕಣಿಕಜಾಲಸ್ಸ ಸದ್ದೋ। ಯಥಾ ಕಿರ ನಾನಾರತನೇಹಿ ಕತಸ್ಸ ಕಿಙ್ಕಣಿಕಜಾಲಸ್ಸ ಸದ್ದೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ತಸ್ಸಾ ಕುಟಿಕಾಯ ವಾತಪಾನನ್ತರಿಕಾದೀಹಿ ಪವಿಟ್ಠೇನ ವಾತೇನ ಸಮಾಹತಾಯ ಸದ್ದೋ ಅಹೋಸಿ। ಏತೇನಸ್ಸಾ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಸುಪಕ್ಕಭಾವೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಹೋತಿ। ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಕಿಙ್ಕಣಿಕಾ’’ತಿ ಕಂಸಭಾಜನಂ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಅಭಿಹತಸ್ಸ ಕಂಸಭಾಜನಸ್ಸ ಸದ್ದೋ, ಏವಮಸ್ಸಾ ವಾತಪ್ಪಹತಾಯ ಸದ್ದೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

    Sabbamattikāmayanti piṭṭhasaṅghāṭakakavāṭasūcighaṭikavātapānakavāṭamattaṃ ṭhapetvā avasesaṃ bhittichadaniṭṭhakathambhādibhedaṃ sabbaṃ gehasambhāraṃ mattikāmayameva katvāti attho. Tiṇañca kaṭṭhañca gomayañca saṅkaḍḍhitvā taṃ kuṭikaṃ pacīti taṃ sabbamattikāmayaṃ katvā pāṇikāya ghaṃsitvā sukkhāpetvā telatambamattikāya parimajjitvā anto ca bahi ca tiṇādīhi pūretvā yathā pakkā supakkā hoti, evaṃ paci. Evaṃ pakkā ca pana sā ahosi kuṭikā . Abhirūpāti surūpā. Pāsādikāti pasādajanikā. Lohitikāti lohitavaṇṇā. Kiṅkaṇikasaddoti kiṅkaṇikajālassa saddo. Yathā kira nānāratanehi katassa kiṅkaṇikajālassa saddo hoti, evaṃ tassā kuṭikāya vātapānantarikādīhi paviṭṭhena vātena samāhatāya saddo ahosi. Etenassā anto ca bahi ca supakkabhāvo dassito hoti. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘kiṅkaṇikā’’ti kaṃsabhājanaṃ, tasmā yathā abhihatassa kaṃsabhājanassa saddo, evamassā vātappahatāya saddo ahosī’’ti vuttaṃ.

    ೮೫. ಕಿಂ ಏತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಏತ್ಥ ಜಾನನ್ತೋವ ಭಗವಾ ಕಥಾಸಮುಟ್ಠಾಪನತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮತ್ತಿಕಾಮಯಾಯ ಕುಟಿಕಾಯ ಕರಣಭಾವಂ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಕುಟಿಕಂ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ಇದಂ ಅತೀತತ್ಥೇ ಅನಾಗತವಚನಂ; ಅಕಾಸೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಂ ಸದ್ದಸತ್ಥತೋ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ। ನ ಹಿ ನಾಮ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸ ಮೋಘಪುರಿಸಸ್ಸ ಪಾಣೇಸು ಅನುದ್ದಯಾ ಅನುಕಮ್ಪಾ ಅವಿಹೇಸಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಏತ್ಥ ಅನುದ್ದಯಾತಿ ಅನುರಕ್ಖಣಾ; ಏತೇನ ಮೇತ್ತಾಪುಬ್ಬಭಾಗಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅನುಕಮ್ಪಾತಿ ಪರದುಕ್ಖೇನ ಚಿತ್ತಕಮ್ಪನಾ। ಅವಿಹೇಸಾತಿ ಅವಿಹಿಂಸನಾ; ಏತೇಹಿ ಕರುಣಾಪುಬ್ಬಭಾಗಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೇ , ತಸ್ಸ ಮೋಘಪುರಿಸಸ್ಸ ಪಥವೀಖಣನಚಿಕ್ಖಲ್ಲಮದ್ದನಅಗ್ಗಿದಾನೇಸು ಬಹೂ ಖುದ್ದಾನುಖುದ್ದಕೇ ಪಾಣೇ ಬ್ಯಾಬಾಧೇನ್ತಸ್ಸ ವಿನಾಸೇನ್ತಸ್ಸ ತೇಸು ಪಾಣೇಸು ಮೇತ್ತಾಕರುಣಾನಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗಮತ್ತಾಪಿ ಅನುದ್ದಯಾ ಅನುಕಮ್ಪಾ ಅವಿಹೇಸಾ ನ ಹಿ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಾಪಿ ನಾಮ ನ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಮಾ ಪಚ್ಛಿಮಾ ಜನತಾ ಪಾಣೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜೀತಿ ಪಚ್ಛಿಮೋ ಜನಸಮೂಹೋ ಪಾಣೇಸು ಪಾತಬ್ಯಭಾವಂ ಮಾ ಆಪಜ್ಜಿ। ‘‘ಬುದ್ಧಕಾಲೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಏವಂ ಕತಂ, ಈದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು ಪಾಣಾತಿಪಾತಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ನತ್ಥಿ ದೋಸೋ’’ತಿ ಮಞ್ಞಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜಮಾನಾ ಪಚ್ಛಿಮಾ ಜನತಾ ಮಾ ಪಾಣೇಸು ಪಾತಬ್ಯೇ ಘಂಸಿತಬ್ಬೇ ಏವಂ ಮಞ್ಞೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    85.Kiṃ etaṃ, bhikkhaveti ettha jānantova bhagavā kathāsamuṭṭhāpanatthaṃ pucchi. Bhagavato etamatthaṃ ārocesunti sabbamattikāmayāya kuṭikāya karaṇabhāvaṃ ādito paṭṭhāya bhagavato ārocesuṃ. Kathañhi nāma so, bhikkhave…pe… kuṭikaṃ karissatīti idaṃ atītatthe anāgatavacanaṃ; akāsīti vuttaṃ hoti. Tassa lakkhaṇaṃ saddasatthato pariyesitabbaṃ. Na hi nāma, bhikkhave, tassa moghapurisassa pāṇesu anuddayā anukampā avihesā bhavissatīti ettha anuddayāti anurakkhaṇā; etena mettāpubbabhāgaṃ dasseti. Anukampāti paradukkhena cittakampanā. Avihesāti avihiṃsanā; etehi karuṇāpubbabhāgaṃ dasseti. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘bhikkhave , tassa moghapurisassa pathavīkhaṇanacikkhallamaddanaaggidānesu bahū khuddānukhuddake pāṇe byābādhentassa vināsentassa tesu pāṇesu mettākaruṇānaṃ pubbabhāgamattāpi anuddayā anukampā avihesā na hi nāma bhavissati appamattakāpi nāma na bhavissatī’’ti. Mā pacchimā janatā pāṇesu pātabyataṃ āpajjīti pacchimo janasamūho pāṇesu pātabyabhāvaṃ mā āpajji. ‘‘Buddhakālepi bhikkhūhi evaṃ kataṃ, īdisesu ṭhānesu pāṇātipātaṃ karontānaṃ natthi doso’’ti maññitvā imassa diṭṭhānugatiṃ āpajjamānā pacchimā janatā mā pāṇesu pātabye ghaṃsitabbe evaṃ maññīti vuttaṃ hoti.

    ಏವಂ ಧನಿಯಂ ಗರಹಿತ್ವಾ ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಮತ್ತಿಕಾಮಯಾ ಕುಟಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ಆಯತಿಂ ತಾದಿಸಾಯ ಕುಟಿಕಾಯ ಕರಣಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ; ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚ ‘‘ಯೋ ಕರೇಯ್ಯ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸಬ್ಬಮತ್ತಿಕಾಮಯಕುಟಿಕಾಕರಣೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಠಪೇಸಿ। ತಸ್ಮಾ ಯೋಪಿ ಪಥವೀಖಣನಾದಿನಾ ಪಾಣೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಂ ಅನಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ತಾದಿಸಂ ಕುಟಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಸೋಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಪಥವೀಖಣನಾದೀಹಿ ಪನ ಪಾಣೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಯಂ ಯಂ ವತ್ಥುಂ ವೀತಿಕ್ಕಮತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವುತ್ತಮೇವ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಧನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಆದಿಕಮ್ಮಿಕತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸೇಸಾನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಕತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ವಸನ್ತಾನಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಮಿಸ್ಸಕಾ ಪನ ಯಥಾ ವಾ ತಥಾ ವಾ ಮಿಸ್ಸಾ ಹೋತು, ವಟ್ಟತಿ। ಸುದ್ಧಮತ್ತಿಕಾಮಯಾವ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಾಪಿ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥಸಙ್ಖೇಪೇನ ಕತಾ ವಟ್ಟತಿ। ಏವಂ ಭನ್ತೇತಿ ಖೋ…ಪೇ॰… ತಂ ಕುಟಿಂ ಭಿನ್ದಿಂಸೂತಿ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಕಟ್ಠೇಹಿ ಚ ಪಾಸಾಣೇಹಿ ಚ ತಂ ಕುಟಿಕಂ ವಿಕಿರನ್ತಾ ಭಿನ್ದಿಂಸು।

    Evaṃ dhaniyaṃ garahitvā na ca, bhikkhave, sabbamattikāmayā kuṭikā kātabbāti āyatiṃ tādisāya kuṭikāya karaṇaṃ paṭikkhipi; paṭikkhipitvā ca ‘‘yo kareyya āpatti dukkaṭassā’’ti sabbamattikāmayakuṭikākaraṇe āpattiṃ ṭhapesi. Tasmā yopi pathavīkhaṇanādinā pāṇesu pātabyataṃ anāpajjanto tādisaṃ kuṭikaṃ karoti, sopi dukkaṭaṃ āpajjati. Pathavīkhaṇanādīhi pana pāṇesu pātabyataṃ āpajjanto yaṃ yaṃ vatthuṃ vītikkamati, tattha tattha vuttameva āpattiṃ āpajjati. Dhaniyattherassa ādikammikattā anāpatti. Sesānaṃ sikkhāpadaṃ atikkamitvā karontānampi kataṃ labhitvā tattha vasantānampi dukkaṭameva. Dabbasambhāramissakā pana yathā vā tathā vā missā hotu, vaṭṭati. Suddhamattikāmayāva na vaṭṭati. Sāpi iṭṭhakāhi giñjakāvasathasaṅkhepena katā vaṭṭati. Evaṃ bhanteti kho…pe… taṃ kuṭiṃ bhindiṃsūti bhagavato vacanaṃ sampaṭicchitvā kaṭṭhehi ca pāsāṇehi ca taṃ kuṭikaṃ vikirantā bhindiṃsu.

    ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಧನಿಯೋತಿಆದಿಮ್ಹಿ ಅಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಧನಿಯೋ ಏಕಪಸ್ಸೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ತೇನ ಸದ್ದೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಮೇ ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ, ಕುಟಿಂ ಭಿನ್ದಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಭಗವಾ ಭೇದಾಪೇತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಸುಬ್ಬಚತಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ।

    Atha kho āyasmā dhaniyotiādimhi ayaṃ saṅkhepattho – dhaniyo ekapasse divāvihāraṃ nisinno tena saddena āgantvā te bhikkhū ‘‘kissa me tumhe, āvuso, kuṭiṃ bhindathā’’ti pucchitvā ‘‘bhagavā bhedāpetī’’ti sutvā subbacatāya sampaṭicchi.

    ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಭಗವಾ ಇಮಿನಾ ಅತಿಮಹನ್ತೇನ ಉಸ್ಸಾಹೇನ ಅತ್ತನೋ ವಸನತ್ಥಂ ಕತಂ ಕುಟಿಕಂ ಭೇದಾಪೇಸಿ, ನನು ಏತಸ್ಸೇತ್ಥ ವಯಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಅತ್ಥೀತಿ? ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಅಥ ಖೋ ನಂ ಭಗವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಾತಿ ಭಿನ್ದಾಪೇಸಿ, ತಿತ್ಥಿಯಧಜೋತಿ ಭಿನ್ದಾಪೇಸಿ। ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ಕಾರಣಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ – ಸತ್ತಾನುದ್ದಯಾಯ, ಪತ್ತಚೀವರಗುತ್ತತ್ಥಾಯ, ಸೇನಾಸನಬಾಹುಲ್ಲಪಅಸೇಧನಾಯಾತಿಆದೀನಿ। ತಸ್ಮಾ ಇದಾನಿಪಿ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಬಹುಸ್ಸುತೋ ವಿನಯಞ್ಞೂ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಛಿನ್ದಾಪೇಯ್ಯ ವಾ ಭಿನ್ದಾಪೇಯ್ಯ ವಾ ಅನುಪವಜ್ಜೋ , ಸೋ ನೇವ ಚೋದೇತಬ್ಬೋ ನ ಸಾರೇತಬ್ಬೋ; ನ ತಂ ಲಬ್ಭಾ ವತ್ತುಂ ‘‘ಮಮ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ತಯಾ ನಾಸಿತೋ, ತಂ ಮೇ ದೇಹೀ’’ತಿ।

    Kasmā pana bhagavā iminā atimahantena ussāhena attano vasanatthaṃ kataṃ kuṭikaṃ bhedāpesi, nanu etassettha vayakammampi atthīti? Kiñcāpi atthi, atha kho naṃ bhagavā akappiyāti bhindāpesi, titthiyadhajoti bhindāpesi. Ayamettha vinicchayo. Aṭṭhakathāyaṃ pana aññānipi kāraṇāni vuttāni – sattānuddayāya, pattacīvaraguttatthāya, senāsanabāhullapaasedhanāyātiādīni. Tasmā idānipi yo bhikkhu bahussuto vinayaññū aññaṃ bhikkhuṃ akappiyaṃ parikkhāraṃ gahetvā vicarantaṃ disvā taṃ chindāpeyya vā bhindāpeyya vā anupavajjo , so neva codetabbo na sāretabbo; na taṃ labbhā vattuṃ ‘‘mama parikkhāro tayā nāsito, taṃ me dehī’’ti.

    ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯೋ

    Pāḷimuttakavinicchayo

    ತತ್ರಾಯಂ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕೋ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಪರಿಕ್ಖಾರವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಕೇಚಿ ತಾಲಪಣ್ಣಚ್ಛತ್ತಂ ಅನ್ತೋ ವಾ ಬಹಿ ವಾ ಪಞ್ಚವಣ್ಣೇನ ಸುತ್ತೇನ ಸಿಬ್ಬನ್ತಾ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಏಕವಣ್ಣೇನ ಪನ ನೀಲೇನ ವಾ ಪೀತಕೇನ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸುತ್ತೇನ ಅನ್ತೋ ವಾ ಬಹಿ ವಾ ಸಿಬ್ಬಿತುಂ ಛತ್ತದಣ್ಡಗ್ಗಾಹಕಂ ಸಲಾಕಪಞ್ಜರಂ ವಾ ವಿನನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಥಿರಕರಣತ್ಥಂ, ನ ವಣ್ಣಮಟ್ಠತ್ಥಾಯ। ಛತ್ತಪಣ್ಣಕೇಸು ಮಕರದನ್ತಕಂ ವಾ ಅಡ್ಢಚನ್ದಕಂ ವಾ ಛಿನ್ದಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಛತ್ತದಣ್ಡೇ ಗೇಹಥಮ್ಭೇಸು ವಿಯ ಘಟಕೋ ವಾ ವಾಳರೂಪಕಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇಪಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಆರಗ್ಗೇನ ಲೇಖಾ ದಿನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಸಾಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಘಟಕಮ್ಪಿ ವಾಳರೂಪಮ್ಪಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ। ಲೇಖಾಪಿ ಘಂಸಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪನೇತಬ್ಬಾ, ಸುತ್ತಕೇನ ವಾ ದಣ್ಡೋ ವೇಠೇತಬ್ಬೋ। ದಣ್ಡಬುನ್ದೇ ಪನ ಅಹಿಚ್ಛತ್ತಕಸಣ್ಠಾನಂ ವಟ್ಟತಿ। ವಾತಪ್ಪಹಾರೇನ ಅಚಲನತ್ಥಂ ಛತ್ತಮಣ್ಡಲಿಕಂ ರಜ್ಜುಕೇಹಿ ಗಾಹೇತ್ವಾ ದಣ್ಡೇ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಬನ್ಧನಟ್ಠಾನೇ ವಲಯಮಿವ ಉಕ್ಕಿರಿತ್ವಾ ಲೇಖಂ ಠಪೇನ್ತಿ, ಸಾ ವಟ್ಟತಿ।

    Tatrāyaṃ pāḷimuttako kappiyākappiyaparikkhāravinicchayo – keci tālapaṇṇacchattaṃ anto vā bahi vā pañcavaṇṇena suttena sibbantā vaṇṇamaṭṭhaṃ karonti, taṃ na vaṭṭati. Ekavaṇṇena pana nīlena vā pītakena vā yena kenaci suttena anto vā bahi vā sibbituṃ chattadaṇḍaggāhakaṃ salākapañjaraṃ vā vinandhituṃ vaṭṭati. Tañca kho thirakaraṇatthaṃ, na vaṇṇamaṭṭhatthāya. Chattapaṇṇakesu makaradantakaṃ vā aḍḍhacandakaṃ vā chindituṃ na vaṭṭati. Chattadaṇḍe gehathambhesu viya ghaṭako vā vāḷarūpakaṃ vā na vaṭṭati. Sacepi sabbattha āraggena lekhā dinnā hoti, sāpi na vaṭṭati. Ghaṭakampi vāḷarūpampi bhinditvā dhāretabbaṃ. Lekhāpi ghaṃsitvā vā apanetabbā, suttakena vā daṇḍo veṭhetabbo. Daṇḍabunde pana ahicchattakasaṇṭhānaṃ vaṭṭati. Vātappahārena acalanatthaṃ chattamaṇḍalikaṃ rajjukehi gāhetvā daṇḍe bandhanti, tasmiṃ bandhanaṭṭhāne valayamiva ukkiritvā lekhaṃ ṭhapenti, sā vaṭṭati.

    ಚೀವರಮಣ್ಡನತ್ಥಾಯ ನಾನಾಸುತ್ತಕೇಹಿ ಸತಪದೀಸದಿಸಂ ಸಿಬ್ಬನ್ತಾ ಆಗನ್ತುಕಪಟ್ಟಂ ಠಪೇನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸೂಚಿಕಮ್ಮವಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಟ್ಟಮುಖೇ ವಾ ಪರಿಯನ್ತೇ ವಾ ವೇಣಿಂ ವಾ ಸಙ್ಖಲಿಕಂ ವಾ, ಏವಮಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪಕತಿಸೂಚಿಕಮ್ಮಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಗಣ್ಠಿಕಪಟ್ಟಕಞ್ಚ ಪಾಸಕಪಟ್ಟಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕೋಣಮ್ಪಿ ಸೋಳಸಕೋಣಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಅಗ್ಘಿಯಗಯಮುಗ್ಗರಾದೀನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ, ಕಕ್ಕಟಕ್ಖೀನಿ ಉಕ್ಕಿರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಚತುಕೋಣಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಕೋಣಸುತ್ತಪಿಳಕಾ ಚ ಚೀವರೇ ರತ್ತೇ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯರೂಪಾ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಕಞ್ಜಿಕಪಿಟ್ಠಖಲಿಆದೀಸು ಚೀವರಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಚೀವರಕಮ್ಮಕಾಲೇ ಪನ ಹತ್ಥಮಲಸೂಚಿಮಲಾದೀನಂ ಧೋವನತ್ಥಂ ಕಿಲಿಟ್ಠಕಾಲೇ ಚ ಧೋವನತ್ಥಂ ವಟ್ಟತಿ। ಗನ್ಧಂ ವಾ ಲಾಖಂ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ರಜನೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ।

    Cīvaramaṇḍanatthāya nānāsuttakehi satapadīsadisaṃ sibbantā āgantukapaṭṭaṃ ṭhapenti, aññampi yaṃkiñci sūcikammavikāraṃ karonti, paṭṭamukhe vā pariyante vā veṇiṃ vā saṅkhalikaṃ vā, evamādi sabbaṃ na vaṭṭati, pakatisūcikammameva vaṭṭati. Gaṇṭhikapaṭṭakañca pāsakapaṭṭañca aṭṭhakoṇampi soḷasakoṇampi karonti, tattha agghiyagayamuggarādīni dassenti, kakkaṭakkhīni ukkiranti, sabbaṃ na vaṭṭati, catukoṇameva vaṭṭati. Koṇasuttapiḷakā ca cīvare ratte duviññeyyarūpā vaṭṭanti. Kañjikapiṭṭhakhaliādīsu cīvaraṃ pakkhipituṃ na vaṭṭati. Cīvarakammakāle pana hatthamalasūcimalādīnaṃ dhovanatthaṃ kiliṭṭhakāle ca dhovanatthaṃ vaṭṭati. Gandhaṃ vā lākhaṃ vā telaṃ vā rajane pakkhipituṃ na vaṭṭati.

    ಚೀವರಂ ರಜಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖೇನ ವಾ ಮಣಿನಾ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ನ ಘಟ್ಟೇತಬ್ಬಂ। ಭೂಮಿಯಂ ಜಾಣುಕಾನಿ ನಿಹನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ ದೋಣಿಯಮ್ಪಿ ನ ಘಂಸಿತಬ್ಬಂ। ದೋಣಿಯಂ ವಾ ಫಲಕೇ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಅನ್ತೇ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಹರಿತುಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ; ತಮ್ಪಿ ಮುಟ್ಠಿನಾ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಪೋರಾಣಕತ್ಥೇರಾ ಪನ ದೋಣಿಯಮ್ಪಿ ನ ಠಪೇಸುಂ। ಏಕೋ ಗಹೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ; ಅಪರೋ ಹತ್ಥೇ ಕತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಪಹರತಿ। ಚೀವರಸ್ಸ ಕಣ್ಣಸುತ್ತಕಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ರಜಿತಕಾಲೇ ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ। ಯಂ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಣ್ಣಸುತ್ತಕ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೪) ಏವಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಂ ಅನುವಾತೇ ಪಾಸಕಂ ಕತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ ರಜನಕಾಲೇ ಲಗ್ಗನತ್ಥಾಯ। ಗಣ್ಠಿಕೇಪಿ ಸೋಭಾಕರಣತ್ಥಂ ಲೇಖಾ ವಾ ಪಿಳಕಾ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ನಾಸೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ।

    Cīvaraṃ rajitvā saṅkhena vā maṇinā vā yena kenaci na ghaṭṭetabbaṃ. Bhūmiyaṃ jāṇukāni nihantvā hatthehi gahetvā doṇiyampi na ghaṃsitabbaṃ. Doṇiyaṃ vā phalake vā ṭhapetvā ante gāhāpetvā hatthehi paharituṃ pana vaṭṭati; tampi muṭṭhinā na kātabbaṃ. Porāṇakattherā pana doṇiyampi na ṭhapesuṃ. Eko gahetvā tiṭṭhati; aparo hatthe katvā hatthena paharati. Cīvarassa kaṇṇasuttakaṃ na vaṭṭati, rajitakāle chinditabbaṃ. Yaṃ pana ‘‘anujānāmi, bhikkhave, kaṇṇasuttaka’’nti (mahāva. 344) evaṃ anuññātaṃ, taṃ anuvāte pāsakaṃ katvā bandhitabbaṃ rajanakāle lagganatthāya. Gaṇṭhikepi sobhākaraṇatthaṃ lekhā vā piḷakā vā na vaṭṭati, nāsetvā paribhuñjitabbaṃ.

    ಪತ್ತೇ ವಾ ಥಾಲಕೇ ವಾ ಆರಗ್ಗೇನ ಲೇಖಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅನ್ತೋ ವಾ ಬಹಿ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಪತ್ತಂ ಭಮಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಚನ್ತಿ – ‘‘ಮಣಿವಣ್ಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ; ತೇಲವಣ್ಣೋ ಪನ ವಟ್ಟತಿ। ಪತ್ತಮಣ್ಡಲೇ ಭಿತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಮಕರದನ್ತಕಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ।

    Patte vā thālake vā āraggena lekhaṃ karonti, anto vā bahi vā na vaṭṭati. Pattaṃ bhamaṃ āropetvā majjitvā pacanti – ‘‘maṇivaṇṇaṃ karissāmā’’ti, na vaṭṭati; telavaṇṇo pana vaṭṭati. Pattamaṇḍale bhittikammaṃ na vaṭṭati, makaradantakaṃ pana vaṭṭati.

    ಧಮಕರಣಛತ್ತಕಸ್ಸ ಉಪರಿ ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವಾ ಧಮಕರಣಕುಚ್ಛಿಯಂ ವಾ ಲೇಖಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಛತ್ತಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಪನಸ್ಸ ಲೇಖಾ ವಟ್ಟತಿ।

    Dhamakaraṇachattakassa upari vā heṭṭhā vā dhamakaraṇakucchiyaṃ vā lekhā na vaṭṭati, chattamukhavaṭṭiyaṃ panassa lekhā vaṭṭati.

    ಕಾಯಬನ್ಧನಸ್ಸ ಸೋಭನತ್ಥಂ ತಹಿಂ ತಹಿಂ ದಿಗುಣಂ ಸುತ್ತಂ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತಿ, ಕಕ್ಕಟಚ್ಛೀನಿ ಉಟ್ಠಪೇನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ। ಉಭೋಸು ಪನ ಅನ್ತೇಸು ದಸಾಮುಖಸ್ಸ ಥಿರಭಾವಾಯ ದಿಗುಣಂ ಕೋಟ್ಟೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ದಸಾಮುಖೇ ಪನ ಘಟಕಂ ವಾ ಮಕರಮುಖಂ ವಾ ದೇಡ್ಡುಭಸೀಸಂ ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಿಕಾರರೂಪಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಅಚ್ಛೀನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಲತಾಕಮ್ಮಾದೀನಿ ವಾ ಕತ್ವಾ ಕೋಟ್ಟಿತಕಾಯಬನ್ಧನಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಉಜುಕಮೇವ ಪನ ಮಚ್ಛಕಣ್ಟಕಂ ವಾ ಖಜ್ಜುರಿಪತ್ತಕಂ ವಾ ಮಟ್ಠಪಟ್ಟಿಕಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಕೋಟ್ಟಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕಾಯಬನ್ಧನಸ್ಸ ದಸಾ ಏಕಾ ವಟ್ಟತಿ, ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಚತ್ತಾರಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ; ತತೋ ಪರಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ರಜ್ಜುಕಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಏಕಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಪಾಮಙ್ಗಸಣ್ಠಾನಂ ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ದಸಾ ಪನ ಪಾಮಙ್ಗಸಣ್ಠಾನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಬಹುರಜ್ಜುಕೇ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಏಕೇನ ನಿರನ್ತರಂ ವೇಠೇತ್ವಾ ಕತಂ ಬಹುರಜ್ಜುಕನ್ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ವಟ್ಟತಿ।

    Kāyabandhanassa sobhanatthaṃ tahiṃ tahiṃ diguṇaṃ suttaṃ koṭṭenti, kakkaṭacchīni uṭṭhapenti, na vaṭṭati. Ubhosu pana antesu dasāmukhassa thirabhāvāya diguṇaṃ koṭṭetuṃ vaṭṭati. Dasāmukhe pana ghaṭakaṃ vā makaramukhaṃ vā deḍḍubhasīsaṃ vā yaṃkiñci vikārarūpaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Tattha tattha acchīni dassetvā mālākammalatākammādīni vā katvā koṭṭitakāyabandhanampi na vaṭṭati. Ujukameva pana macchakaṇṭakaṃ vā khajjuripattakaṃ vā maṭṭhapaṭṭikaṃ vā katvā koṭṭituṃ vaṭṭati. Kāyabandhanassa dasā ekā vaṭṭati, dve tīṇi cattāripi vaṭṭanti; tato paraṃ na vaṭṭanti. Rajjukakāyabandhanaṃ ekameva vaṭṭati. Pāmaṅgasaṇṭhānaṃ pana ekampi na vaṭṭati. Dasā pana pāmaṅgasaṇṭhānāpi vaṭṭati. Bahurajjuke ekato katvā ekena nirantaraṃ veṭhetvā kataṃ bahurajjukanti na vattabbaṃ, taṃ vaṭṭati.

    ಕಾಯಬನ್ಧನವಿಧೇ ಅಟ್ಠಮಙ್ಗಲಾದಿಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಿಕಾರರೂಪಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾಮತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ। ವಿಧಕಸ್ಸ ಉಭೋಸು ಅನ್ತೇಸು ಥಿರಕರಣತ್ಥಾಯ ಘಟಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।

    Kāyabandhanavidhe aṭṭhamaṅgalādikaṃ yaṃkiñci vikārarūpaṃ na vaṭṭati, paricchedalekhāmattaṃ vaṭṭati. Vidhakassa ubhosu antesu thirakaraṇatthāya ghaṭakaṃ karonti, ayampi vaṭṭati.

    ಅಞ್ಜನಿಯಂ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಚತುಪ್ಪದಸಕುಣರೂಪಂ ವಾ ಮಾಲಾಕಮ್ಮ-ಲತಾಕಮ್ಮಮಕರದನ್ತಕ-ಗೋಮುತ್ತಕಅಡ್ಢಚನ್ದಕಾದಿಭೇದಂ ವಾ ವಿಕಾರರೂಪಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಘಂಸಿತ್ವಾ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಯಥಾ ವಾ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಥಾ ಸುತ್ತೇನ ವೇಠೇತ್ವಾ ವಳಞ್ಜೇತಬ್ಬಾ। ಉಜುಕಮೇವ ಪನ ಚತುರಂಸಾ ವಾ ಅಟ್ಠಂಸಾ ವಾ ಸೋಳಸಂಸಾ ವಾ ಅಞ್ಜನೀ ವಟ್ಟತಿ। ಹೇಟ್ಠತೋ ಪಿಸ್ಸಾ ದ್ವೇ ವಾ ತಿಸ್ಸೋ ವಾ ವಟ್ಟಲೇಖಾಯೋ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಗೀವಾಯಮ್ಪಿಸ್ಸಾ ಪಿಧಾನಕಬನ್ಧನತ್ಥಂ ಏಕಾ ವಟ್ಟಲೇಖಾ ವಟ್ಟತಿ।

    Añjaniyaṃ itthipurisacatuppadasakuṇarūpaṃ vā mālākamma-latākammamakaradantaka-gomuttakaaḍḍhacandakādibhedaṃ vā vikārarūpaṃ na vaṭṭati. Ghaṃsitvā vā chinditvā vā yathā vā na paññāyati, tathā suttena veṭhetvā vaḷañjetabbā. Ujukameva pana caturaṃsā vā aṭṭhaṃsā vā soḷasaṃsā vā añjanī vaṭṭati. Heṭṭhato pissā dve vā tisso vā vaṭṭalekhāyo vaṭṭanti. Gīvāyampissā pidhānakabandhanatthaṃ ekā vaṭṭalekhā vaṭṭati.

    ಅಞ್ಜನಿಸಲಾಕಾಯಪಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಅಞ್ಜನಿತ್ಥವಿಕಾಯಮ್ಪಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ನಾನಾವಣ್ಣೇನ ಸುತ್ತೇನ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಕುಞ್ಚಿಕಾಕೋಸಕೇಪಿ। ಕುಞ್ಚಿಕಾಯ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಥಾ ಸಿಪಾಟಿಕಾಯಂ। ಏಕವಣ್ಣಸುತ್ತೇನ ಪನೇತ್ಥ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸಿಬ್ಬಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    Añjanisalākāyapi vaṇṇamaṭṭhakammaṃ na vaṭṭati. Añjanitthavikāyampi yaṃkiñci nānāvaṇṇena suttena vaṇṇamaṭṭhakammaṃ na vaṭṭati. Eseva nayo kuñcikākosakepi. Kuñcikāya vaṇṇamaṭṭhakammaṃ na vaṭṭati, tathā sipāṭikāyaṃ. Ekavaṇṇasuttena panettha yena kenaci sibbituṃ vaṭṭati.

    ಆರಕಣ್ಟಕೇಪಿ ವಟ್ಟಮಣಿಕಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಗೀವಾಯಂ ಪನ ಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾ ವಟ್ಟತಿ। ಪಿಪ್ಫಲಿಕೇಪಿ ಮಣಿಕಂ ವಾ ಪಿಳಕಂ ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಉಟ್ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ದಣ್ಡಕೇ ಪನ ಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾ ವಟ್ಟತಿ। ನಖಚ್ಛೇದನಂ ವಲಿತಕಂಯೇವ ಕರೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ವಟ್ಟತಿ। ಉತ್ತರಾರಣಿಯಂ ವಾ ಅಧರಾರಣಿಯಂ ವಾ ಅರಣಿಧನುಕೇ ವಾ ಉಪರಿಪೇಲ್ಲನದಣ್ಡಕೇ ವಾ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಾದಿಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪೇಲ್ಲನದಣ್ಡಕಸ್ಸ ಪನ ವೇಮಜ್ಝೇ ಮಣ್ಡಲಂ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾಮತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸೂಚಿಸಣ್ಡಾಸಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಯೇನ ಸೂಚಿಂ ಡಂಸಾಪೇತ್ವಾ ಘಂಸನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಮಕರಮುಖಾದಿಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸೂಚಿಡಂಸನತ್ಥಂ ಪನ ಮುಖಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ವಟ್ಟತಿ।

    Ārakaṇṭakepi vaṭṭamaṇikaṃ vā aññaṃ vā vaṇṇamaṭṭhaṃ na vaṭṭati. Gīvāyaṃ pana paricchedalekhā vaṭṭati. Pipphalikepi maṇikaṃ vā piḷakaṃ vā yaṃkiñci uṭṭhapetuṃ na vaṭṭati. Daṇḍake pana paricchedalekhā vaṭṭati. Nakhacchedanaṃ valitakaṃyeva karonti, tasmā taṃ vaṭṭati. Uttarāraṇiyaṃ vā adharāraṇiyaṃ vā araṇidhanuke vā uparipellanadaṇḍake vā mālākammādikaṃ yaṃkiñci vaṇṇamaṭṭhaṃ na vaṭṭati, pellanadaṇḍakassa pana vemajjhe maṇḍalaṃ hoti, tattha paricchedalekhāmattaṃ vaṭṭati. Sūcisaṇḍāsaṃ karonti, yena sūciṃ ḍaṃsāpetvā ghaṃsanti, tattha makaramukhādikaṃ yaṃkiñci vaṇṇamaṭṭhaṃ na vaṭṭati, sūciḍaṃsanatthaṃ pana mukhamattaṃ hoti, taṃ vaṭṭati.

    ದನ್ತಕಟ್ಠಚ್ಛೇದನವಾಸಿಯಮ್ಪಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಉಜುಕಮೇವ ಕಪ್ಪಿಯಲೋಹೇನ ಉಭೋಸು ವಾ ಪಸ್ಸೇಸು ಚತುರಂಸಂ ವಾ ಅಟ್ಠಂಸಂ ವಾ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕತ್ತರದಣ್ಡೇಪಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಏಕಾ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ವಟ್ಟಲೇಖಾ ಉಪರಿ ಅಹಿಚ್ಛತ್ತಕಮಕುಳಮತ್ತಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ।

    Dantakaṭṭhacchedanavāsiyampi yaṃkiñci vaṇṇamaṭṭhaṃ na vaṭṭati, ujukameva kappiyalohena ubhosu vā passesu caturaṃsaṃ vā aṭṭhaṃsaṃ vā bandhituṃ vaṭṭati. Kattaradaṇḍepi yaṃkiñci vaṇṇamaṭṭhaṃ na vaṭṭati, heṭṭhā ekā vā dve vā vaṭṭalekhā upari ahicchattakamakuḷamattañca vaṭṭati.

    ತೇಲಭಾಜನೇಸು ವಿಸಾಣೇ ವಾ ನಾಳಿಯಂ ವಾ ಅಲಾಬುಕೇ ವಾ ಆಮಣ್ಡಸಾರಕೇ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಇತ್ಥಿರೂಪಂ ಪುರಿಸರೂಪಞ್ಚ ಅವಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ವಟ್ಟತಿ।

    Telabhājanesu visāṇe vā nāḷiyaṃ vā alābuke vā āmaṇḍasārake vā ṭhapetvā itthirūpaṃ purisarūpañca avasesaṃ sabbampi vaṇṇamaṭṭhakammaṃ vaṭṭati.

    ಮಞ್ಚಪೀಠೇ ಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನೇ ಭೂಮತ್ಥರಣೇ ಪಾದಪುಞ್ಛನೇ ಚಙ್ಕಮನಭಿಸಿಯಾ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಯಂ ಕಚವರಛಡ್ಡನಕೇ ರಜನದೋಣಿಕಾಯ ಪಾನೀಯಉಳುಙ್ಕೇ ಪಾನೀಯಘಟೇ ಪಾದಕಥಲಿಕಾಯ ಫಲಕಪೀಠಕೇ ವಲಯಾಧಾರಕೇ ದಣ್ಡಾಧಾರಕೇಪತ್ತಪಿಧಾನೇ ತಾಲವಣ್ಟೇ ವೀಜನೇತಿ – ಏತೇಸು ಸಬ್ಬಂ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಾದಿವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸೇನಾಸನೇ ಪನ ದ್ವಾರಕವಾಟವಾತಪಾನಕವಾಟಾದೀಸು ಸಬ್ಬರತನಮಯಮ್ಪಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ವಟ್ಟತಿ।

    Mañcapīṭhe bhisibimbohane bhūmattharaṇe pādapuñchane caṅkamanabhisiyā sammuñjaniyaṃ kacavarachaḍḍanake rajanadoṇikāya pānīyauḷuṅke pānīyaghaṭe pādakathalikāya phalakapīṭhake valayādhārake daṇḍādhārakepattapidhāne tālavaṇṭe vījaneti – etesu sabbaṃ mālākammādivaṇṇamaṭṭhakammaṃ vaṭṭati. Senāsane pana dvārakavāṭavātapānakavāṭādīsu sabbaratanamayampi vaṇṇamaṭṭhakammaṃ vaṭṭati.

    ಸೇನಾಸನೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಟಿಸೇಧೇತಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ವಿರುದ್ಧಸೇನಾಸನಾ। ವಿರುದ್ಧಸೇನಾಸನಂ ನಾಮ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸೀಮಾಯ ರಾಜವಲ್ಲಭೇಹಿ ಕತಸೇನಾಸನಂ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ಯೇ ತಾದಿಸಂ ಸೇನಾಸನಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ – ‘‘ಮಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೀಮಾಯ ಸೇನಾಸನಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ। ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ, ಪುನಪಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ – ‘‘ಮಾ ಏವಂ ಅಕತ್ಥ, ಮಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾನಂ ಅನ್ತರಾಯಮಕತ್ಥ, ಮಾ ಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ಥ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಕತಮ್ಪಿ ಕತಟ್ಠಾನೇ ನ ಠಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ, ಯದಾ ತೇಸಂ ಲಜ್ಜಿಪರಿಸಾ ಉಸ್ಸನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಸಕ್ಕಾ ಚ ಹೋತಿ ಲದ್ಧುಂ ಧಮ್ಮಿಕೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ, ತದಾ ತೇಸಂ ಪೇಸೇತಬ್ಬಂ – ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆವಾಸಂ ಹರಥಾ’’ತಿ। ಸಚೇ ಯಾವ ತತಿಯಂ ಪೇಸಿತೇ ಹರನ್ತಿ, ಸಾಧು; ನೋ ಚೇ ಹರನ್ತಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಞ್ಚ ಚೇತಿಯಞ್ಚ ಅವಸೇಸಸೇನಾಸನಾನಿ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾನಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಅಪರಿಭೋಗಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ, ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಪನ ಛದನ-ಗೋಪಾನಸೀ-ಇಟ್ಠಕಾದೀನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಪೇಸೇತಬ್ಬಂ – ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇ ಹರಥಾ’’ತಿ। ಸಚೇ ಹರನ್ತಿ, ಸಾಧು; ನೋ ಚೇ ಹರನ್ತಿ, ಅಥ ತೇಸು ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇಸು ಹಿಮವಸ್ಸವಾತಾತಪಾದೀಹಿ ಪೂತಿಭೂತೇಸು ವಾ ಚೋರೇಹಿ ವಾ ಹಟೇಸು ಅಗ್ಗಿನಾ ವಾ ದಡ್ಢೇಸು ಸೀಮಸಾಮಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪವಜ್ಜಾ, ನ ಲಬ್ಭಾ ಚೋದೇತುಂ ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಾ ನಾಸಿತಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗೀವಾ’’ತಿ ವಾ। ಯಂ ಪನ ಸೀಮಸಾಮಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಕತಂ, ತಂ ಸುಕತಮೇವ ಹೋತೀತಿ।

    Senāsane kiñci paṭisedhetabbaṃ natthi, aññatra viruddhasenāsanā. Viruddhasenāsanaṃ nāma aññesaṃ sīmāya rājavallabhehi katasenāsanaṃ vuccati, tasmā ye tādisaṃ senāsanaṃ karonti, te vattabbā – ‘‘mā amhākaṃ sīmāya senāsanaṃ karothā’’ti. Anādiyitvā karontiyeva, punapi vattabbā – ‘‘mā evaṃ akattha, mā amhākaṃ uposathapavāraṇānaṃ antarāyamakattha, mā sāmaggiṃ bhindittha, tumhākaṃ senāsanaṃ katampi kataṭṭhāne na ṭhassatī’’ti. Sace balakkārena karontiyeva, yadā tesaṃ lajjiparisā ussannā hoti, sakkā ca hoti laddhuṃ dhammiko vinicchayo, tadā tesaṃ pesetabbaṃ – ‘‘tumhākaṃ āvāsaṃ harathā’’ti. Sace yāva tatiyaṃ pesite haranti, sādhu; no ce haranti, ṭhapetvā bodhiñca cetiyañca avasesasenāsanāni bhinditabbāni, no ca kho aparibhogaṃ karontehi, paṭipāṭiyā pana chadana-gopānasī-iṭṭhakādīni apanetvā tesaṃ pesetabbaṃ – ‘‘tumhākaṃ dabbasambhāre harathā’’ti. Sace haranti, sādhu; no ce haranti, atha tesu dabbasambhāresu himavassavātātapādīhi pūtibhūtesu vā corehi vā haṭesu agginā vā daḍḍhesu sīmasāmikā bhikkhū anupavajjā, na labbhā codetuṃ ‘‘tumhehi amhākaṃ dabbasambhārā nāsitā’’ti vā ‘‘tumhākaṃ gīvā’’ti vā. Yaṃ pana sīmasāmikehi bhikkhūhi kataṃ, taṃ sukatameva hotīti.

    ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।

    Pāḷimuttakavinicchayo niṭṭhito.

    ೮೬. ಏವಂ ಭಿನ್ನಾಯ ಪನ ಕುಟಿಕಾಯ ಧನಿಯಸ್ಸ ಪರಿವಿತಕ್ಕಞ್ಚ ಪುನ ಕುಟಿಕರಣತ್ಥಾಯ ಉಸ್ಸಾಹಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ದಾರುಗಹೇ ಗಣಕೋತಿ ರಞ್ಞೋ ದಾರುಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ದಾರುಗೋಪಕೋ। ದೇವಗಹದಾರೂನೀತಿ ದೇವೇನ ಗಹಿತದಾರೂನಿ। ರಾಜಪಟಿಗ್ಗಹಿತಭೂತಾನಿ ದಾರೂನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಗರಪಟಿಸಙ್ಖಾರಿಕಾನೀತಿ ನಗರಸ್ಸ ಪಟಿಸಙ್ಖಾರೂಪಕರಣಾನಿ। ಆಪದತ್ಥಾಯ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನೀತಿ ಅಗ್ಗಿದಾಹೇನ ವಾ ಪುರಾಣಭಾವೇನ ವಾ ಪಟಿರಾಜೂಪರುನ್ಧನಾದಿನಾ ವಾ ಗೋಪುರಟ್ಟಾಲಕರಾಜನ್ತೇಪುರಹತ್ಥಿಸಾಲಾದೀನಂ ವಿಪತ್ತಿ ಆಪದಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತದತ್ಥಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಛೇದಾಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಕುಟಿಯಾ ಪಮಾಣಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಗ್ಗೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಮಜ್ಝೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಮೂಲೇ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಂ ಕರೋನ್ತೋ ಛೇದಾಪೇಸಿ।

    86. Evaṃ bhinnāya pana kuṭikāya dhaniyassa parivitakkañca puna kuṭikaraṇatthāya ussāhañca dassetuṃ ‘‘atha kho āyasmato’’tiādi vuttaṃ. Tattha dārugahe gaṇakoti rañño dārubhaṇḍāgāre dārugopako. Devagahadārūnīti devena gahitadārūni. Rājapaṭiggahitabhūtāni dārūnīti attho. Nagarapaṭisaṅkhārikānīti nagarassa paṭisaṅkhārūpakaraṇāni. Āpadatthāya nikkhittānīti aggidāhena vā purāṇabhāvena vā paṭirājūparundhanādinā vā gopuraṭṭālakarājantepurahatthisālādīnaṃ vipatti āpadāti vuccati. Tadatthaṃ nikkhittānīti vuttaṃ hoti. Khaṇḍākhaṇḍikaṃ chedāpetvāti attano kuṭiyā pamāṇaṃ sallakkhetvā kiñci agge kiñci majjhe kiñci mūle khaṇḍākhaṇḍaṃ karonto chedāpesi.

    ೮೭. ವಸ್ಸಕಾರೋತಿ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೋತಿ ಮಗಧರಟ್ಠೇ ಮಹಾಮತ್ತೋ, ಮಹತಿಯಾ ಇಸ್ಸರಿಯಮತ್ತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಮಗಧರಞ್ಞೋ ವಾ ಮಹಾಮತ್ತೋ; ಮಹಾಅಮಚ್ಚೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅನುಸಞ್ಞಾಯಮಾನೋತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ। ಭಣೇತಿ ಇಸ್ಸರಾನಂ ನೀಚಟ್ಠಾನಿಕಪುರಿಸಾಲಪನಂ। ಬನ್ಧಂ ಆಣಾಪೇಸೀತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪಕತಿಯಾಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಇಸ್ಸಾಪಕತೋವ। ಸೋ ರಞ್ಞೋ ‘‘ಆಣಾಪೇಹೀ’’ತಿ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇಹೀ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ನ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ನಂ ಹತ್ಥೇಸು ಚ ಪಾದೇಸು ಚ ಬನ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಆಣಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಬನ್ಧಂ ಆಣಾಪೇಸಿ। ಅದ್ದಸ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಧನಿಯೋತಿ ಕಥಂ ಅದ್ದಸ? ಸೋ ಕಿರ ಅತ್ತನಾ ಲೇಸೇನ ದಾರೂನಂ ಹಟಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಏಸ ದಾರೂನಂ ಕಾರಣಾ ರಾಜಕುಲತೋ ವಧಂ ವಾ ಬನ್ಧಂ ವಾ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ನಂ ಅಹಮೇವ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ತಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಂ ಸುಣನ್ತೋಯೇವ ವಿಚರತಿ। ತಸ್ಮಾ ತಖಣಞ್ಞೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಅದ್ದಸ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅದ್ದಸ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಧನಿಯೋ’’ತಿ। ದಾರೂನಂ ಕಿಚ್ಚಾತಿ ದಾರೂನಂ ಕಾರಣಾ। ಪುರಾಹಂ ಹಞ್ಞಾಮೀತಿ ಅಹಂ ಪುರಾ ಹಞ್ಞಾಮಿ; ಯಾವ ಅಹಂ ನ ಹಞ್ಞಾಮಿ, ತಾವ ತ್ವಂ ಏಯ್ಯಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    87.Vassakāroti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ. Magadhamahāmattoti magadharaṭṭhe mahāmatto, mahatiyā issariyamattāya samannāgato, magadharañño vā mahāmatto; mahāamaccoti vuttaṃ hoti. Anusaññāyamānoti tattha tattha gantvā paccavekkhamāno. Bhaṇeti issarānaṃ nīcaṭṭhānikapurisālapanaṃ. Bandhaṃ āṇāpesīti brāhmaṇo pakatiyāpi tasmiṃ issāpakatova. So rañño ‘‘āṇāpehī’’ti vacanaṃ sutvā yasmā ‘‘pakkosāpehī’’ti rañño na vuttaṃ, tasmā ‘‘naṃ hatthesu ca pādesu ca bandhaṃ katvā āṇāpessāmī’’ti bandhaṃ āṇāpesi. Addasa kho āyasmā dhaniyoti kathaṃ addasa? So kira attanā lesena dārūnaṃ haṭabhāvaṃ ñatvā ‘‘nissaṃsayaṃ esa dārūnaṃ kāraṇā rājakulato vadhaṃ vā bandhaṃ vā pāpuṇissati, tadā naṃ ahameva mocessāmī’’ti niccakālaṃ tassa pavattiṃ suṇantoyeva vicarati. Tasmā takhaṇaññeva gantvā addasa. Tena vuttaṃ – ‘‘addasa kho āyasmā dhaniyo’’ti. Dārūnaṃ kiccāti dārūnaṃ kāraṇā. Purāhaṃ haññāmīti ahaṃ purā haññāmi; yāva ahaṃ na haññāmi, tāva tvaṃ eyyāsīti attho.

    ೮೮. ಇಙ್ಘ, ಭನ್ತೇ, ಸರಾಪೇಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಇಙ್ಘಾತಿ ಚೋದನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ಪಠಮಾಭಿಸಿತ್ತೋತಿ ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಪಠಮಂ। ಏವರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾತಿ ‘‘ದಿನ್ನಞ್ಞೇವ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ತಿಣಕಟ್ಠೋದಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೂ’’ತಿ ಇಮಂ ಏವರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಪಠಮಮೇವ ಯಂ ತ್ವಂ ಅಭಾಸಿ, ತಂ ಸಯಮೇವ ಭಾಸಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಸರಸಿ, ನ ಸರಸೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ರಾಜಾನೋ ಕಿರ ಅಭಿಸಿತ್ತಮತ್ತಾಯೇವ ಧಮ್ಮಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇನ್ತಿ – ‘‘ದಿನ್ನಞ್ಞೇವ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ತಿಣಕಟ್ಠೋದಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೂ’’ತಿ ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಏಸ ವದತಿ। ತೇಸಂ ಮಯಾ ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತನ್ತಿ ತೇಸಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಾನಂ ಸಮಿತಬಾಹಿತಪಾಪಾನಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ತಿಣಕಟ್ಠೋದಕಹರಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ಮಯಾ ಏತಂ ಭಾಸಿತಂ; ನ ತುಮ್ಹಾದಿಸಾನನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಅರಞ್ಞೇ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತನ್ತಿ ತಞ್ಚ ತಿಣಕಟ್ಠೋದಕಂ ಯಂ ಅರಞ್ಞೇ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ; ಏತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಮಯಾ ಭಾಸಿತನ್ತಿ ದೀಪೇತಿ।

    88.Iṅgha, bhante, sarāpehīti ettha iṅghāti codanatthe nipāto. Paṭhamābhisittoti abhisitto hutvā paṭhamaṃ. Evarūpiṃ vācaṃ bhāsitāti ‘‘dinnaññeva samaṇabrāhmaṇānaṃ tiṇakaṭṭhodakaṃ paribhuñjantū’’ti imaṃ evarūpiṃ vācaṃ abhisitto hutvā paṭhamameva yaṃ tvaṃ abhāsi, taṃ sayameva bhāsitvā idāni sarasi, na sarasīti vuttaṃ hoti. Rājāno kira abhisittamattāyeva dhammabheriṃ carāpenti – ‘‘dinnaññeva samaṇabrāhmaṇānaṃ tiṇakaṭṭhodakaṃ paribhuñjantū’’ti taṃ sandhāya esa vadati. Tesaṃ mayā sandhāya bhāsitanti tesaṃ appamattakepi kukkuccāyantānaṃ samitabāhitapāpānaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ tiṇakaṭṭhodakaharaṇaṃ sandhāya mayā etaṃ bhāsitaṃ; na tumhādisānanti adhippāyo. Tañca kho araññe apariggahitanti tañca tiṇakaṭṭhodakaṃ yaṃ araññe apariggahitaṃ hoti; etaṃ sandhāya mayā bhāsitanti dīpeti.

    ಲೋಮೇನ ತ್ವಂ ಮುತ್ತೋಸೀತಿ ಏತ್ಥ ಲೋಮಮಿವ ಲೋಮಂ, ಕಿಂ ಪನ ತಂ? ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಲಿಙ್ಗಂ। ಕಿಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ಯಥಾ ನಾಮ ಧುತ್ತಾ ‘‘ಮಂಸಂ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಮಹಗ್ಘಲೋಮಂ ಏಳಕಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯುಂ। ತಮೇನಂ ಅಞ್ಞೋ ವಿಞ್ಞುಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಏಳಕಸ್ಸ ಮಂಸಂ ಕಹಾಪಣಮತ್ತಂ ಅಗ್ಘತಿ। ಲೋಮಾನಿ ಪನ ಲೋಮವಾರೇ ಲೋಮವಾರೇ ಅನೇಕೇ ಕಹಾಪಣೇ ಅಗ್ಘನ್ತೀ’’ತಿ ದ್ವೇ ಅಲೋಮಕೇ ಏಳಕೇ ದತ್ವಾ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ। ಏವಂ ಸೋ ಏಳಕೋ ವಿಞ್ಞುಪುರಿಸಮಾಗಮ್ಮ ಲೋಮೇನ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ। ಏವಮೇವ ತ್ವಂ ಇಮಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ ವಧಬನ್ಧನಾರಹೋ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಅರಹದ್ಧಜೋ ಸಬ್ಭಿ ಅವಜ್ಝರೂಪೋ, ತ್ವಞ್ಚ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತತ್ತಾ ಯಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಲಿಙ್ಗಭೂತಂ ಅರಹದ್ಧಜಂ ಧಾರೇಸಿ। ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಇಮಿನಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಲಿಙ್ಗಲೋಮೇನ ಏಳಕೋ ವಿಯ ವಿಞ್ಞುಪುರಿಸಮಾಗಮ್ಮ ಮುತ್ತೋಸೀತಿ।

    Lomena tvaṃ muttosīti ettha lomamiva lomaṃ, kiṃ pana taṃ? Pabbajjāliṅgaṃ. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yathā nāma dhuttā ‘‘maṃsaṃ khādissāmā’’ti mahagghalomaṃ eḷakaṃ gaṇheyyuṃ. Tamenaṃ añño viññupuriso disvā ‘‘imassa eḷakassa maṃsaṃ kahāpaṇamattaṃ agghati. Lomāni pana lomavāre lomavāre aneke kahāpaṇe agghantī’’ti dve alomake eḷake datvā gaṇheyya. Evaṃ so eḷako viññupurisamāgamma lomena mucceyya. Evameva tvaṃ imassa kammassa katattā vadhabandhanāraho. Yasmā pana arahaddhajo sabbhi avajjharūpo, tvañca sāsane pabbajitattā yaṃ pabbajjāliṅgabhūtaṃ arahaddhajaṃ dhāresi. Tasmā tvaṃ iminā pabbajjāliṅgalomena eḷako viya viññupurisamāgamma muttosīti.

    ಮನುಸ್ಸಾ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತೀತಿ ರಞ್ಞೋ ಪರಿಸತಿ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಚ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಚ ಸುತ್ವಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ, ಅವಜ್ಝಾಯನ್ತಿ, ಅವಜಾನನ್ತಾ ತಂ ಝಾಯನ್ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ ಲಾಮಕತೋ ವಾ ಚಿನ್ತೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಖಿಯ್ಯನ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಕಥೇನ್ತಿ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ। ವಿಪಾಚೇನ್ತೀತಿ ವಿತ್ಥಾರಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪತ್ಥರನ್ತಿ; ಅಯಞ್ಚ ಅತ್ಥೋ ಸದ್ದಸತ್ಥಾನುಸಾರೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಯೋಜನಾ – ‘‘ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಇಮೇ ಸಮಣಾ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯಾ’’ತಿಆದೀನಿ ಚಿನ್ತೇನ್ತಾ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ। ‘‘ನತ್ಥಿ ಇಮೇಸಂ ಸಾಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ಭಣನ್ತಾ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ। ‘‘ಅಪಗತಾ ಇಮೇ ಸಾಮಞ್ಞಾ’’ತಿಆದೀನಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿತ್ಥಾರೇನ್ತಾ ವಿಪಾಚೇನ್ತೀತಿ। ಏತೇನ ನಯೇನ ಇಮೇಸಂ ಪದಾನಂ ಇತೋ ಪರಮ್ಪಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಆಗತಪದಾನುರೂಪೇನ ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋತಿ ಸೇಟ್ಠಚಾರಿನೋ। ಸಾಮಞ್ಞನ್ತಿ ಸಮಣಭಾವೋ। ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠಭಾವೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

    Manussā ujjhāyantīti rañño parisati bhāsamānassa sammukhā ca parammukhā ca sutvā tattha tattha manussā ujjhāyanti, avajjhāyanti, avajānantā taṃ jhāyanti olokenti lāmakato vā cintentīti attho. Khiyyantīti tassa avaṇṇaṃ kathenti pakāsenti. Vipācentīti vitthārikaṃ karonti, sabbattha pattharanti; ayañca attho saddasatthānusārena veditabbo. Ayaṃ panettha yojanā – ‘‘alajjino ime samaṇā sakyaputtiyā’’tiādīni cintentā ujjhāyanti. ‘‘Natthi imesaṃ sāmañña’’ntiādīni bhaṇantā khiyyanti. ‘‘Apagatā ime sāmaññā’’tiādīni tattha tattha vitthārentā vipācentīti. Etena nayena imesaṃ padānaṃ ito parampi tattha tattha āgatapadānurūpena yojanā veditabbā. Brahmacārinoti seṭṭhacārino. Sāmaññanti samaṇabhāvo. Brahmaññanti seṭṭhabhāvo. Sesaṃ uttānatthameva.

    ರಞ್ಞೋ ದಾರೂನೀತಿಆದಿಮ್ಹಿ ‘‘ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಯಂ ಉಜ್ಝಾಯನತ್ಥೋ। ಯಂ ಪನೇತಂ ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ರಞ್ಞೋ ದಾರೂನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇತಿ ವಚನಭೇದೇ ಅಸಮ್ಮುಯ್ಹನ್ತೇಹಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪುರಾಣವೋಹಾರಿಕೋ ಮಹಾಮತ್ತೋತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವತೋ ಪುರಾಣೇ ಗಿಹಿಕಾಲೇ ವಿನಿಚ್ಛಯವೋಹಾರೇ ನಿಯುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ವೋಹಾರಿಕೋ’’ತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತೋ ಮಹಾಅಮಚ್ಚೋ।

    Rañño dārūnītiādimhi ‘‘adinnaṃ ādiyissatī’’ti ayaṃ ujjhāyanattho. Yaṃ panetaṃ adinnaṃ ādiyi, taṃ dassetuṃ ‘‘rañño dārūnī’’ti vuttaṃ. Iti vacanabhede asammuyhantehi attho veditabbo. Purāṇavohāriko mahāmattoti bhikkhubhāvato purāṇe gihikāle vinicchayavohāre niyuttattā ‘‘vohāriko’’ti saṅkhaṃ gato mahāamacco.

    ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಏತದವೋಚಾತಿ ಭಗವಾ ಸಾಮಂಯೇವ ಲೋಕವೋಹಾರಮ್ಪಿ ಜಾನಾತಿ, ಅತೀತಬುದ್ಧಾನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿಮ್ಪಿ ಜಾನಾತಿ – ‘‘ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಬುದ್ಧಾ ಏತ್ತಕೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಏತ್ತಕೇನ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಏತ್ತಕೇನ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ। ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಸಚೇ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಲೋಕವೋಹಾರವಿಞ್ಞೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಪಾದಮತ್ತೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ, ತೇನಸ್ಸ ಸಿಯುಂ ವತ್ತಾರೋ ‘‘ಸೀಲಸಂವರೋ ನಾಮ ಏಕಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಪಿ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯೋ ಮಹಾಪಥವೀ-ಸಮುದ್ದ-ಆಕಾಸಾನಿ ವಿಯ ಅತಿವಿತ್ಥಿಣ್ಣೋ, ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಭಗವಾ ಪಾದಮತ್ತಕೇನ ನಾಸೇಸೀ’’ತಿ! ತತೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಞಾಣಬಲಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಕೋಪೇಯ್ಯುಂ, ಪಞ್ಞತ್ತಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಯಥಾಠಾನೇ ನ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ। ಲೋಕವೋಹಾರವಿಞ್ಞೂಹಿ ಪನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಸೋ ಉಪವಾದೋ ನ ಹೋತಿ। ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಏವಂ ವತ್ತಾರೋ ಹೋನ್ತಿ – ‘‘ಇಮೇಹಿ ನಾಮ ಅಗಾರಿಕಾಪಿ ಪಾದಮತ್ತೇನ ಚೋರಂ ಹನನ್ತಿಪಿ ಬನ್ಧನ್ತಿಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿಪಿ। ಕಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ನ ನಾಸೇಸ್ಸತಿ; ಯೇನ ಪರಸನ್ತಕಂ ತಿಣಸಲಾಕಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ! ತಥಾಗತಸ್ಸ ಚ ಞಾಣಬಲಂ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಪಞ್ಞತ್ತಮ್ಪಿ ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಅಕುಪ್ಪಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಯಥಾಠಾನೇ ಠಸ್ಸತಿ। ತಸ್ಮಾ ಲೋಕವೋಹಾರವಿಞ್ಞೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞಪೇತುಕಾಮೋ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಪರಿಸಂ ಅನುವಿಲೋಕೇನ್ತೋ ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅವಿದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಏತದವೋಚ ‘‘ಕಿತ್ತಕೇನ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಚೋರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಹನತಿ ವಾ ಬನ್ಧತಿ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಿ ವಾ’’ತಿ।

    Atha kho bhagavā taṃ bhikkhuṃ etadavocāti bhagavā sāmaṃyeva lokavohārampi jānāti, atītabuddhānaṃ paññattimpi jānāti – ‘‘pubbepi buddhā ettakena pārājikaṃ paññapenti, ettakena thullaccayaṃ, ettakena dukkaṭa’’nti. Evaṃ santepi sace aññehi lokavohāraviññūhi saddhiṃ asaṃsanditvā pādamattena pārājikaṃ paññapeyya, tenassa siyuṃ vattāro ‘‘sīlasaṃvaro nāma ekabhikkhussapi appameyyo asaṅkhyeyyo mahāpathavī-samudda-ākāsāni viya ativitthiṇṇo, kathañhi nāma bhagavā pādamattakena nāsesī’’ti! Tato tathāgatassa ñāṇabalaṃ ajānantā sikkhāpadaṃ kopeyyuṃ, paññattampi sikkhāpadaṃ yathāṭhāne na tiṭṭheyya. Lokavohāraviññūhi pana saddhiṃ saṃsanditvā paññatte so upavādo na hoti. Aññadatthu evaṃ vattāro honti – ‘‘imehi nāma agārikāpi pādamattena coraṃ hanantipi bandhantipi pabbājentipi. Kasmā bhagavā pabbajitaṃ na nāsessati; yena parasantakaṃ tiṇasalākamattampi na gahetabba’’nti! Tathāgatassa ca ñāṇabalaṃ jānissanti. Paññattampi ca sikkhāpadaṃ akuppaṃ bhavissati, yathāṭhāne ṭhassati. Tasmā lokavohāraviññūhi saddhiṃ saṃsanditvā paññapetukāmo sabbāvantaṃ parisaṃ anuvilokento atha kho bhagavā avidūre nisinnaṃ disvā taṃ bhikkhuṃ etadavoca ‘‘kittakena kho bhikkhu rājā māgadho seniyo bimbisāro coraṃ gahetvā hanati vā bandhati vā pabbājeti vā’’ti.

    ತತ್ಥ ಮಾಗಧೋತಿ ಮಗಧಾನಂ ಇಸ್ಸರೋ। ಸೇನಿಯೋತಿ ಸೇನಾಯ ಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಪಬ್ಬಾಜೇತಿ ವಾತಿ ರಟ್ಠತೋ ನಿಕ್ಖಾಮೇತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ಪಞ್ಚಮಾಸಕೋ ಪಾದೋತಿ ತದಾ ರಾಜಗಹೇ ವೀಸತಿಮಾಸಕೋ ಕಹಾಪಣೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಞ್ಚಮಾಸಕೋ ಪಾದೋ। ಏತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಬ್ಬಜನಪದೇಸು ಕಹಾಪಣಸ್ಸ ಚತುತ್ಥೋ ಭಾಗೋ ‘‘ಪಾದೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸೋ ಚ ಖೋ ಪೋರಾಣಸ್ಸ ನೀಲಕಹಾಪಣಸ್ಸ ವಸೇನ, ನ ಇತರೇಸಂ ರುದ್ರದಾಮಕಾದೀನಂ। ತೇನ ಹಿ ಪಾದೇನ ಅತೀತಬುದ್ಧಾಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಪಞ್ಞಪೇಸುಂ, ಅನಾಗತಾಪಿ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ। ಸಬ್ಬಬುದ್ಧಾನಞ್ಹಿ ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥುಮ್ಹಿ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕೇ ವಾ ನಾನತ್ತಂ ನತ್ಥಿ। ಇಮಾನೇವ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥೂನಿ । ಇಮಾನೇವ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ। ಇತೋ ಊನಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಂ ವಾ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾಪಿ ಧನಿಯಂ ವಿಗರಹಿತ್ವಾ ಪಾದೇನೇವ ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತೋ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಅದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।

    Tattha māgadhoti magadhānaṃ issaro. Seniyoti senāya sampanno. Bimbisāroti tassa nāmaṃ. Pabbājeti vāti raṭṭhato nikkhāmeti. Sesamettha uttānatthameva. Pañcamāsako pādoti tadā rājagahe vīsatimāsako kahāpaṇo hoti, tasmā pañcamāsako pādo. Etena lakkhaṇena sabbajanapadesu kahāpaṇassa catuttho bhāgo ‘‘pādo’’ti veditabbo. So ca kho porāṇassa nīlakahāpaṇassa vasena, na itaresaṃ rudradāmakādīnaṃ. Tena hi pādena atītabuddhāpi pārājikaṃ paññapesuṃ, anāgatāpi paññapessanti. Sabbabuddhānañhi pārājikavatthumhi vā pārājike vā nānattaṃ natthi. Imāneva cattāri pārājikavatthūni . Imāneva cattāri pārājikāni. Ito ūnaṃ vā atirekaṃ vā natthi. Tasmā bhagavāpi dhaniyaṃ vigarahitvā pādeneva dutiyapārājikaṃ paññapento ‘‘yo pana bhikkhu adinnaṃ theyyasaṅkhāta’’ntiādimāha.

    ಏವಂ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜವಸೇನ ದಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾ ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕೇ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಅಪರಮ್ಪಿ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತತ್ಥಾಯ ರಜಕಭಣ್ಡಿಕವತ್ಥು ಉದಪಾದಿ, ತಸ್ಸುಪ್ಪತ್ತಿದೀಪನತ್ಥಮೇತಂ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಏವಞ್ಚಿದಂ ಭಗವತಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಚ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಚ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯಥಾ ಚ ಇಧ, ಏವಂ ಇತೋ ಪರೇಸು ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು। ಯಂ ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಂ, ತಂ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಉಪರೂಪರಿ ಅಪುಬ್ಬಮೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ। ಯದಿ ಹಿ ಯಂ ಯಂ ವುತ್ತನಯಂ, ತಂ ತಂ ಪುನಪಿ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ, ಕದಾ ವಣ್ಣನಾಯ ಅನ್ತಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ! ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಂ, ತಂ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸಾಧುಕಂ ಉಪಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ಚ ಯೋಜನಾ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಪುಬ್ಬಂ ಪನ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅನುತ್ತಾನತ್ಥಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಮಯಮೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ।

    Evaṃ mūlacchejjavasena daḷhaṃ katvā dutiyapārājike paññatte aparampi anupaññattatthāya rajakabhaṇḍikavatthu udapādi, tassuppattidīpanatthametaṃ vuttaṃ – ‘‘evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hotī’’ti. Tassattho ca anupaññattisambandho ca paṭhamapārājikavaṇṇanāyaṃ vuttanayeneva veditabbo. Yathā ca idha, evaṃ ito paresu sabbasikkhāpadesu. Yaṃ yaṃ pubbe vuttaṃ, taṃ taṃ sabbaṃ vajjetvā uparūpari apubbameva vaṇṇayissāma. Yadi hi yaṃ yaṃ vuttanayaṃ, taṃ taṃ punapi vaṇṇayissāma, kadā vaṇṇanāya antaṃ gamissāma! Tasmā yaṃ yaṃ pubbe vuttaṃ, taṃ taṃ sabbaṃ sādhukaṃ upasallakkhetvā tattha tattha attho ca yojanā ca veditabbā. Apubbaṃ pana yaṃkiñci anuttānatthaṃ, taṃ sabbaṃ mayameva vaṇṇayissāma.

    ಧನಿಯವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dhaniyavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ೯೦. ರಜಕತ್ಥರಣಂ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ರಜಕತಿತ್ಥಂ ಗನ್ತ್ವಾ; ತಞ್ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ರಜಕಾ ವತ್ಥಾನಿ ಅತ್ಥರನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ರಜಕತ್ಥರಣನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ರಜಕಭಣ್ಡಿಕನ್ತಿ ರಜಕಾನಂ ಭಣ್ಡಿಕಂ; ರಜಕಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ನಗರಂ ಪವಿಸನ್ತಾ ಬಹೂನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಏಕೇಕಂ ಭಣ್ಡಿಕಂ ಬನ್ಧನ್ತಿ। ತತೋ ಏಕಂ ಭಣ್ಡಿಕಂ ತೇಸಂ ಪಮಾದೇನ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಅವಹರಿತ್ವಾ ಥೇನೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    90.Rajakattharaṇaṃ gantvāti rajakatitthaṃ gantvā; tañhi yasmā tattha rajakā vatthāni attharanti, tasmā rajakattharaṇanti vuccati. Rajakabhaṇḍikanti rajakānaṃ bhaṇḍikaṃ; rajakā sāyanhasamaye nagaraṃ pavisantā bahūni vatthāni ekekaṃ bhaṇḍikaṃ bandhanti. Tato ekaṃ bhaṇḍikaṃ tesaṃ pamādena apassantānaṃ avaharitvā thenetvāti attho.

    ಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ

    Padabhājanīyavaṇṇanā

    ೯೨. ಗಾಮೋ ನಾಮಾತಿ ಏವಮಾದಿ ‘‘ಗಾಮಾ ವಾ ಅರಞ್ಞಾ ವಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ವುತ್ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಚ ಅರಞ್ಞಸ್ಸ ಚ ಪಭೇದದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಏಕಾ ಏವ ಕುಟಿ, ಏಕಂ ಗೇಹಂ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಲಯಜನಪದೇ; ಅಯಂ ಏಕಕುಟಿಕೋ ಗಾಮೋ ನಾಮ। ಏತೇನ ನಯೇನ ಅಪರೇಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಮನುಸ್ಸೋ ನಾಮ ಯೋ ಸಬ್ಬಸೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅಭಾವೇನ ಯಕ್ಖಪರಿಗ್ಗಹಭೂತೋ; ಯತೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಕೇನಚಿ ಕಾರಣೇನ ಪುನಪಿ ಆಗನ್ತುಕಾಮಾ ಏವ ಅಪಕ್ಕನ್ತಾ। ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ನಾಮ ಇಟ್ಠಕಪಾಕಾರಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಕಣ್ಟಕಸಾಖಾಹಿಪಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ಗೋನಿಸಾದಿನಿವಿಟ್ಠೋ ನಾಮ ವೀಥಿಸನ್ನಿವೇಸಾದಿವಸೇನ ಅನಿವಿಸಿತ್ವಾ ಯಥಾ ಗಾವೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ದ್ವೇ ತಯೋ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಏವಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಘರಾನಿ ಕತ್ವಾ ನಿವಿಟ್ಠೋ। ಸತ್ಥೋತಿ ಜಙ್ಘಸತ್ಥಸಕಟಸತ್ಥಾದೀಸು ಯೋ ಕೋಚಿ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ನಿಗಮೋಪಿ ನಗರಮ್ಪಿ ಗಾಮಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    92.Gāmonāmāti evamādi ‘‘gāmā vā araññā vā’’ti ettha vuttassa gāmassa ca araññassa ca pabhedadassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha yasmiṃ gāme ekā eva kuṭi, ekaṃ gehaṃ seyyathāpi malayajanapade; ayaṃ ekakuṭiko gāmo nāma. Etena nayena aparepi veditabbā. Amanussonāma yo sabbaso vā manussānaṃ abhāvena yakkhapariggahabhūto; yato vā manussā kenaci kāraṇena punapi āgantukāmā eva apakkantā. Parikkhittonāma iṭṭhakapākāraṃ ādiṃ katvā antamaso kaṇṭakasākhāhipi parikkhitto. Gonisādiniviṭṭhonāma vīthisannivesādivasena anivisitvā yathā gāvo tattha tattha dve tayo nisīdanti, evaṃ tattha tattha dve tīṇi gharāni katvā niviṭṭho. Satthoti jaṅghasatthasakaṭasatthādīsu yo koci. Imasmiñca sikkhāpade nigamopi nagarampi gāmaggahaṇeneva gahitanti veditabbaṃ.

    ಗಾಮೂಪಚಾರೋತಿಆದಿ ಅರಞ್ಞಪರಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಇನ್ದಖೀಲೇ ಠಿತಸ್ಸಾತಿ ಯಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಅನುರಾಧಪುರಸ್ಸೇವ ದ್ವೇ ಇನ್ದಖೀಲಾ, ತಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರಿಮೇ ಇನ್ದಖೀಲೇ ಠಿತಸ್ಸ; ತಸ್ಸ ಹಿ ಬಾಹಿರೋ ಇನ್ದಖೀಲೋ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕನಯೇನ ಅರಞ್ಞಸಙ್ಖೇಪಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ ಏಕೋ, ತಸ್ಸ ಗಾಮದ್ವಾರಬಾಹಾನಂ ವೇಮಜ್ಝೇ ಠಿತಸ್ಸ। ಯತ್ರಾಪಿ ಹಿ ಇನ್ದಖೀಲೋ ನತ್ಥಿ, ತತ್ರ ಗಾಮದ್ವಾರಬಾಹಾನಂ ವೇಮಜ್ಝಮೇವ ‘‘ಇನ್ದಖೀಲೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಗಾಮದ್ವಾರಬಾಹಾನಂ ವೇಮಜ್ಝೇ ಠಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸಾತಿ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ, ನೋ ಪಮಾಣಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ, ನೇವ ಅಪ್ಪಥಾಮಸ್ಸ, ನ ಮಹಾಥಾಮಸ್ಸ; ಮಜ್ಝಿಮಥಾಮಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಲೇಡ್ಡುಪಾತೋತಿ ಯಥಾ ಮಾತುಗಾಮೋ ಕಾಕೇ ಉಡ್ಡಾಪೇನ್ತೋ ಉಜುಕಮೇವ ಹತ್ಥಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಲೇಡ್ಡುಂ ಖಿಪತಿ, ಯಥಾ ಚ ಉದಕುಕ್ಖೇಪೇ ಉದಕಂ ಖಿಪನ್ತಿ, ಏವಂ ಅಖಿಪಿತ್ವಾ ಯಥಾ ತರುಣಮನುಸ್ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಬಲಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಲೇಡ್ಡುಂ ಖಿಪನ್ತಿ, ಏವಂ ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಸ್ಸ ಪತನಟ್ಠಾನಂ। ಪತಿತೋ ಪನ ಲುಠಿತ್ವಾ ಯತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    Gāmūpacārotiādi araññaparicchedadassanatthaṃ vuttaṃ. Indakhīle ṭhitassāti yassa gāmassa anurādhapurasseva dve indakhīlā, tassa abbhantarime indakhīle ṭhitassa; tassa hi bāhiro indakhīlo ābhidhammikanayena araññasaṅkhepaṃ gacchati. Yassa pana eko, tassa gāmadvārabāhānaṃ vemajjhe ṭhitassa. Yatrāpi hi indakhīlo natthi, tatra gāmadvārabāhānaṃ vemajjhameva ‘‘indakhīlo’’ti vuccati. Tena vuttaṃ – ‘‘gāmadvārabāhānaṃ vemajjhe ṭhitassā’’ti. Majjhimassāti thāmamajjhimassa, no pamāṇamajjhimassa, neva appathāmassa, na mahāthāmassa; majjhimathāmassāti vuttaṃ hoti. Leḍḍupātoti yathā mātugāmo kāke uḍḍāpento ujukameva hatthaṃ ukkhipitvā leḍḍuṃ khipati, yathā ca udakukkhepe udakaṃ khipanti, evaṃ akhipitvā yathā taruṇamanussā attano balaṃ dassentā bāhaṃ pasāretvā leḍḍuṃ khipanti, evaṃ khittassa leḍḍussa patanaṭṭhānaṃ. Patito pana luṭhitvā yattha gacchati, taṃ na gahetabbaṃ.

    ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಘರೂಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ನಿಬ್ಬಕೋಸಸ್ಸ ಉದಕಪಾತಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಸ್ಸ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸುಪ್ಪಪಾತೋ ವಾ ಮುಸಲಪಾತೋ ವಾ ಘರೂಪಚಾರೋ ನಾಮ। ತಸ್ಮಿಂ ಘರೂಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೋ ಗಾಮೂಪಚಾರೋತಿ ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಮ್ಪಿ ತಾದಿಸಮೇವ। ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಘರಂ ನಾಮ, ಘರೂಪಚಾರೋ ನಾಮ, ಗಾಮೋ ನಾಮ, ಗಾಮೂಪಚಾರೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಕೋಸಸ್ಸ ಉದಕಪಾತಟ್ಠಾನಬ್ಭನ್ತರಂ ಘರಂ ನಾಮ। ಯಂ ಪನ ದ್ವಾರೇ ಠಿತೋ ಮಾತುಗಾಮೋ ಭಾಜನಧೋವನಉದಕಂ ಛಡ್ಡೇತಿ, ತಸ್ಸ ಪತನಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಮಾತುಗಾಮೇನೇವ ಅನ್ತೋಗೇಹೇ ಠಿತೇನ ಪಕತಿಯಾ ಬಹಿ ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಸುಪ್ಪಸ್ಸ ವಾ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಯಾ ವಾ ಪತನಟ್ಠಾನಞ್ಚ, ಘರಸ್ಸ ಪುರತೋ ದ್ವೀಸು ಕೋಣೇಸು ಸಮ್ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ರುಕ್ಖಸೂಚಿದ್ವಾರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಗೋರೂಪಾನಂ ಪವೇಸನನಿವಾರಣತ್ಥಂ ಕತಪರಿಕ್ಖೇಪೋ ಚ ಅಯಂ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಘರೂಪಚಾರೋ ನಾಮ। ತಸ್ಮಿಂ ಘರೂಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಬ್ಭನ್ತರಂ ಗಾಮೋ ನಾಮ। ತತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಗಾಮೂಪಚಾರೋ ನಾಮಾತಿ ವುತ್ತಂ। ಇದಮೇತ್ಥ ಪಮಾಣಂ। ಯಥಾ ಚೇತ್ಥ, ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಯೋ ಯೋ ಅಟ್ಠಕಥಾವಾದೋ ವಾ ಥೇರವಾದೋ ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವುಚ್ಚತಿ ಸೋ ಪಮಾಣತೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।

    Aparikkhittassa gāmassa gharūpacāre ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupātoti ettha pana nibbakosassa udakapātaṭṭhāne ṭhitassa majjhimassa purisassa suppapāto vā musalapāto vā gharūpacāro nāma. Tasmiṃ gharūpacāre ṭhitassa leḍḍupāto gāmūpacāroti kurundaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Mahāpaccariyampi tādisameva. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘gharaṃ nāma, gharūpacāro nāma, gāmo nāma, gāmūpacāro nāmā’’ti mātikaṃ ṭhapetvā nibbakosassa udakapātaṭṭhānabbhantaraṃ gharaṃ nāma. Yaṃ pana dvāre ṭhito mātugāmo bhājanadhovanaudakaṃ chaḍḍeti, tassa patanaṭṭhānañca mātugāmeneva antogehe ṭhitena pakatiyā bahi khittassa suppassa vā sammuñjaniyā vā patanaṭṭhānañca, gharassa purato dvīsu koṇesu sambandhitvā majjhe rukkhasūcidvāraṃ ṭhapetvā gorūpānaṃ pavesananivāraṇatthaṃ kataparikkhepo ca ayaṃ sabbopi gharūpacāro nāma. Tasmiṃ gharūpacāre ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupātabbhantaraṃ gāmo nāma. Tato aññassa leḍḍupātassa abbhantaraṃ gāmūpacāro nāmāti vuttaṃ. Idamettha pamāṇaṃ. Yathā cettha, evaṃ sabbattha yo yo aṭṭhakathāvādo vā theravādo vā pacchā vuccati so pamāṇato daṭṭhabbo.

    ಯಞ್ಚೇತಂ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಪಾಳಿಯಾ ವಿರುದ್ಧಮಿವ ದಿಸ್ಸತಿ। ಪಾಳಿಯಞ್ಹಿ – ‘‘ಘರೂಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೋ’’ತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ವುತ್ತಂ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ತಂ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಂ ಗಾಮಸಙ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ ಗಾಮೂಪಚಾರೋ ವುತ್ತೋತಿ? ವುಚ್ಚತೇ – ಸಚ್ಚಮೇವ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಂ , ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಪನೇತ್ಥ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸೋ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾನಮೇವ ವಿದಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ‘‘ಘರೂಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಘರೂಪಚಾರಲಕ್ಖಣಂ ಪಾಳಿಯಂ ಅವುತ್ತಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತವಸೇನ ಗಹಿತಂ। ಏವಂ ಸೇಸಮ್ಪಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    Yañcetaṃ mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, taṃ pāḷiyā viruddhamiva dissati. Pāḷiyañhi – ‘‘gharūpacāre ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupāto’’ti ettakameva vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana taṃ leḍḍupātaṃ gāmasaṅkhepaṃ katvā tato paraṃ gāmūpacāro vuttoti? Vuccate – saccameva pāḷiyaṃ vuttaṃ , adhippāyo panettha veditabbo. So ca aṭṭhakathācariyānameva vidito. Tasmā yathā ‘‘gharūpacāre ṭhitassā’’ti ettha gharūpacāralakkhaṇaṃ pāḷiyaṃ avuttampi aṭṭhakathāyaṃ vuttavasena gahitaṃ. Evaṃ sesampi gahetabbaṃ.

    ತತ್ರಾಯಂ ನಯೋ – ಇಧ ಗಾಮೋ ನಾಮ ದುವಿಧೋ ಹೋತಿ – ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚ। ತತ್ರ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪೋಯೇವ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ವಿಸುಂ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಗಾಮೂಪಚಾರೋ ನಾಮ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಇನ್ದಖೀಲೇ ಠಿತಸ್ಸ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೋ’’ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪನ ಗಾಮಸ್ಸ ಗಾಮಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಗಾಮಪರಿಚ್ಛೇದದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಘರೂಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಗಾಮಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಚ ದಸ್ಸಿತೇ ಗಾಮೂಪಚಾರಲಕ್ಖಣಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಕ್ಕಾ ಞಾತುನ್ತಿ ಪುನ ‘‘ತತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೋ’’ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ಯೋ ಪನ ಘರೂಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಂಯೇವ ‘‘ಗಾಮೂಪಚಾರೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತಸ್ಸ ಘರೂಪಚಾರೋ ಗಾಮೋತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತತೋ ಘರಂ, ಘರೂಪಚಾರೋ, ಗಾಮೋ , ಗಾಮೂಪಚಾರೋತಿ ಏಸ ವಿಭಾಗೋ ಸಙ್ಕರೀಯತಿ। ಅಸಙ್ಕರತೋ ಚೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ ವಿಕಾಲೇ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಾದೀಸು। ತಸ್ಮಾ ಪಾಳಿಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕಥಞ್ಚ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವೇತ್ಥ ಗಾಮೋ ಚ ಗಾಮೂಪಚಾರೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯೋಪಿ ಚ ಗಾಮೋ ಪುಬ್ಬೇ ಮಹಾ ಹುತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಕುಲೇಸು ನಟ್ಠೇಸು ಅಪ್ಪಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಘರೂಪಚಾರತೋ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೇನೇವ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬೋ। ಪುರಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಪನಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಮೇವಾತಿ।

    Tatrāyaṃ nayo – idha gāmo nāma duvidho hoti – parikkhitto ca aparikkhitto ca. Tatra parikkhittassa parikkhepoyeva paricchedo. Tasmā tassa visuṃ paricchedaṃ avatvā ‘‘gāmūpacāro nāma parikkhittassa gāmassa indakhīle ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupāto’’ti pāḷiyaṃ vuttaṃ. Aparikkhittassa pana gāmassa gāmaparicchedo vattabbo. Tasmā tassa gāmaparicchedadassanatthaṃ ‘‘aparikkhittassa gāmassa gharūpacāre ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupāto’’ti vuttaṃ. Gāmaparicchede ca dassite gāmūpacāralakkhaṇaṃ pubbe vuttanayeneva sakkā ñātunti puna ‘‘tattha ṭhitassa majjhimassa purisassa leḍḍupāto’’ti na vuttaṃ. Yo pana gharūpacāre ṭhitassa leḍḍupātaṃyeva ‘‘gāmūpacāro’’ti vadati, tassa gharūpacāro gāmoti āpajjati. Tato gharaṃ, gharūpacāro, gāmo , gāmūpacāroti esa vibhāgo saṅkarīyati. Asaṅkarato cettha vinicchayo veditabbo vikāle gāmappavesanādīsu. Tasmā pāḷiñca aṭṭhakathañca saṃsanditvā vuttanayenevettha gāmo ca gāmūpacāro ca veditabbo. Yopi ca gāmo pubbe mahā hutvā pacchā kulesu naṭṭhesu appako hoti, so gharūpacārato leḍḍupāteneva paricchinditabbo. Purimaparicchedo panassa parikkhittassāpi aparikkhittassāpi appamāṇamevāti.

    ಅರಞ್ಞಂ ನಾಮ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಾಮಞ್ಚ ಗಾಮೂಪಚಾರಞ್ಚಾತಿ ಇಮಂ ಯಥಾವುತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ಗಾಮಞ್ಚ ಗಾಮೂಪಚಾರಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅವಸೇಸಂ ‘‘ಅರಞ್ಞಂ’’ ನಾಮಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ಪನ ‘‘ಅರಞ್ಞನ್ತಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಇನ್ದಖೀಲಾ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಅರಞ್ಞ’’ನ್ತಿ (ವಿಭ॰ ೫೨೯) ವುತ್ತಂ। ಆರಞ್ಞಕಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ‘‘ಆರಞ್ಞಕಂ ನಾಮ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಚಧನುಸತಿಕಂ ಪಚ್ಛಿಮ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೫೪) ವುತ್ತಂ। ತಂ ಇನ್ದಖೀಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಆರೋಪಿತೇನ ಆಚರಿಯಧನುನಾ ಪಞ್ಚಧನುಸತಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಭಗವತಾ ‘‘ಗಾಮಾ ವಾ ಅರಞ್ಞಾ ವಾ’’ತಿ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ವಿಭಜನ್ತೇನ ‘‘ಘರಂ, ಘರೂಪಚಾರೋ, ಗಾಮೋ, ಗಾಮೂಪಚಾರೋ ಅರಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಪಾಪಭಿಕ್ಖೂನಂ ಲೇಸೋಕಾಸನಿಸೇಧನತ್ಥಂ ಪಞ್ಚ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ತಸ್ಮಾ ಘರೇ ವಾ ಘರೂಪಚಾರೇ ವಾ ಗಾಮೇ ವಾ ಗಾಮೂಪಚಾರೇ ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ವಾ ಪಾದಗ್ಘನಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Araññaṃ nāma ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañcāti imaṃ yathāvuttalakkhaṇaṃ gāmañca gāmūpacārañca ṭhapetvā imasmiṃ adinnādānasikkhāpade avasesaṃ ‘‘araññaṃ’’ nāmāti veditabbaṃ. Abhidhamme pana ‘‘araññanti nikkhamitvā bahi indakhīlā sabbametaṃ arañña’’nti (vibha. 529) vuttaṃ. Āraññakasikkhāpade ‘‘āraññakaṃ nāma senāsanaṃ pañcadhanusatikaṃ pacchima’’nti (pārā. 654) vuttaṃ. Taṃ indakhīlato paṭṭhāya āropitena ācariyadhanunā pañcadhanusatappamāṇanti veditabbaṃ. Evaṃ bhagavatā ‘‘gāmā vā araññā vā’’ti etassa atthaṃ vibhajantena ‘‘gharaṃ, gharūpacāro, gāmo, gāmūpacāro arañña’’nti pāpabhikkhūnaṃ lesokāsanisedhanatthaṃ pañca koṭṭhāsā dassitā. Tasmā ghare vā gharūpacāre vā gāme vā gāmūpacāre vā araññe vā pādagghanakato paṭṭhāya sassāmikaṃ bhaṇḍaṃ avaharantassa pārājikamevāti veditabbaṃ.

    ಇದಾನಿ ‘‘ಅದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ ಆದಿಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದೀನಂ ಅತ್ಥದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಅದಿನ್ನಂ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅದಿನ್ನನ್ತಿ ದನ್ತಪೋನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಇಧ ಪನ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಭಣ್ಡಂ, ತದೇತಂ ತೇಹಿ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ನ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಅದಿನ್ನಂ। ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥತೋ ವಾ ಯಥಾಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ವಾ ನ ನಿಸ್ಸಟ್ಠನ್ತಿ ಅನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ। ಯಥಾಠಾನೇ ಠಿತಮ್ಪಿ ಅನಪೇಕ್ಖತಾಯ ನ ಪರಿಚ್ಚತ್ತನ್ತಿ ಅಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ। ಆರಕ್ಖಸಂವಿಧಾನೇನ ರಕ್ಖಿತತ್ತಾ ರಕ್ಖಿತಂ। ಮಞ್ಜೂಸಾದೀಸು ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗೋಪಿತತ್ತಾ ಗೋಪಿತಂ। ‘‘ಮಮ ಇದ’’ನ್ತಿ ತಣ್ಹಾಮಮತ್ತೇನ ಮಮಾಯಿತತ್ತಾ ಮಮಾಯಿತಂ। ತಾಹಿ ಅಪರಿಚ್ಚಾಗರಕ್ಖಣಗೋಪನಾಹಿ ತೇಹಿ ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕೇಹಿ ಪರೇಹಿ ಪರಿಗ್ಗಹಿತನ್ತಿ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಏತಂ ಅದಿನ್ನಂ ನಾಮ।

    Idāni ‘‘adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyeyyā’’tiādīnaṃ atthadassanatthaṃ ‘‘adinnaṃ nāmā’’tiādimāha. Tattha adinnanti dantaponasikkhāpade attano santakampi appaṭiggahitakaṃ kappiyaṃ ajjhoharaṇīyaṃ vuccati. Idha pana yaṃkiñci parapariggahitaṃ sassāmikaṃ bhaṇḍaṃ, tadetaṃ tehi sāmikehi kāyena vā vācāya vā na dinnanti adinnaṃ. Attano hatthato vā yathāṭhitaṭṭhānato vā na nissaṭṭhanti anissaṭṭhaṃ. Yathāṭhāne ṭhitampi anapekkhatāya na pariccattanti apariccattaṃ. Ārakkhasaṃvidhānena rakkhitattā rakkhitaṃ. Mañjūsādīsu pakkhipitvā gopitattā gopitaṃ. ‘‘Mama ida’’nti taṇhāmamattena mamāyitattā mamāyitaṃ. Tāhi apariccāgarakkhaṇagopanāhi tehi bhaṇḍasāmikehi parehi pariggahitanti parapariggahitaṃ. Etaṃ adinnaṃ nāma.

    ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಥೇನೋತಿ ಚೋರೋ, ಥೇನಸ್ಸ ಭಾವೋ ಥೇಯ್ಯಂ; ಅವಹರಣಚಿತ್ತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ‘‘ಸಙ್ಖಾ, ಸಙ್ಖಾತ’’ನ್ತಿ ಅತ್ಥತೋ ಏಕಂ; ಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ, ‘‘ಸಞ್ಞಾನಿದಾನಾ ಹಿ ಪಪಞ್ಚಸಙ್ಖಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಸು॰ ನಿ॰ ೮೮೦) ವಿಯ। ಥೇಯ್ಯಞ್ಚ ತಂ ಸಙ್ಖಾತಞ್ಚಾತಿ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾತೋ ಏಕೋ ಚಿತ್ತಕೋಟ್ಠಾಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕರಣತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ, ತಸ್ಮಾ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತೇನಾತಿ ಅತ್ಥತೋ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಯೋ ಚ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತೇನ ಆದಿಯತಿ, ಸೋ ಯಸ್ಮಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಅತ್ಥಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಅವಹರಣಚಿತ್ತೋತಿ ಏವಮಸ್ಸ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Theyyasaṅkhātanti ettha thenoti coro, thenassa bhāvo theyyaṃ; avaharaṇacittassetaṃ adhivacanaṃ. ‘‘Saṅkhā, saṅkhāta’’nti atthato ekaṃ; koṭṭhāsassetaṃ adhivacanaṃ, ‘‘saññānidānā hi papañcasaṅkhā’’tiādīsu (su. ni. 880) viya. Theyyañca taṃ saṅkhātañcāti theyyasaṅkhātaṃ, theyyacittasaṅkhāto eko cittakoṭṭhāsoti attho. Karaṇatthe cetaṃ paccattavacanaṃ, tasmā theyyasaṅkhātenāti atthato daṭṭhabbaṃ. Yo ca theyyasaṅkhātena ādiyati, so yasmā theyyacitto hoti, tasmā byañjanaṃ anādiyitvā atthameva dassetuṃ theyyacitto avaharaṇacittoti evamassa padabhājanaṃ vuttanti veditabbaṃ.

    ಆದಿಯೇಯ್ಯ , ಹರೇಯ್ಯ, ಅವಹರೇಯ್ಯ, ಇರಿಯಾಪಥಂ ವಿಕೋಪೇಯ್ಯ, ಠಾನಾ ಚಾವೇಯ್ಯ, ಸಙ್ಕೇತಂ ವೀತಿನಾಮೇಯ್ಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಪಠಮಪದಂ ಅಭಿಯೋಗವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ದುತಿಯಪದಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಭಣ್ಡಂ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಗಚ್ಛತೋ ವಸೇನ, ತತಿಯಪದಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಭಣ್ಡವಸೇನ, ಚತುತ್ಥಂ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕವಸೇನ, ಪಞ್ಚಮಂ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾದಿವಸೇನ, ಛಟ್ಠಂ ಪರಿಕಪ್ಪವಸೇನ ವಾ ಸುಙ್ಕಘಾತವಸೇನ ವಾ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯೋಜನಾ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಭಣ್ಡವಸೇನಪಿ ನಾನಾಭಣ್ಡವಸೇನಪಿ ಹೋತಿ। ಏಕಭಣ್ಡವಸೇನ ಚ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕೇನೇವ ಲಬ್ಭತಿ, ನಾನಾಭಣ್ಡವಸೇನ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕಾವಿಞ್ಞಾಣಕಮಿಸ್ಸಕೇನ।

    Ādiyeyya, hareyya, avahareyya, iriyāpathaṃ vikopeyya, ṭhānā cāveyya, saṅketaṃ vītināmeyyāti ettha pana paṭhamapadaṃ abhiyogavasena vuttaṃ, dutiyapadaṃ aññesaṃ bhaṇḍaṃ harantassa gacchato vasena, tatiyapadaṃ upanikkhittabhaṇḍavasena, catutthaṃ saviññāṇakavasena, pañcamaṃ thale nikkhittādivasena, chaṭṭhaṃ parikappavasena vā suṅkaghātavasena vā vuttanti veditabbaṃ. Yojanā panettha ekabhaṇḍavasenapi nānābhaṇḍavasenapi hoti. Ekabhaṇḍavasena ca saviññāṇakeneva labbhati, nānābhaṇḍavasena saviññāṇakāviññāṇakamissakena.

    ತತ್ಥ ನಾನಾಭಣ್ಡವಸೇನ ತಾವ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಆದಿಯೇಯ್ಯಾತಿ ಆರಾಮಂ ಅಭಿಯುಞ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ವಿಮತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ। ಸಾಮಿಕೋ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ।

    Tattha nānābhaṇḍavasena tāva evaṃ veditabbaṃ – ādiyeyyāti ārāmaṃ abhiyuñjati, āpatti dukkaṭassa. Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Sāmiko ‘‘na mayhaṃ bhavissatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, āpatti pārājikassa.

    ಹರೇಯ್ಯಾತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಣ್ಡಂ ಹರನ್ತೋ ಸೀಸೇ ಭಾರಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಆಮಸತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಫನ್ದಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ। ಖನ್ಧಂ ಓರೋಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ।

    Hareyyāti aññassa bhaṇḍaṃ haranto sīse bhāraṃ theyyacitto āmasati, āpatti dukkaṭassa. Phandāpeti, āpatti thullaccayassa. Khandhaṃ oropeti, āpatti pārājikassa.

    ಅವಹರೇಯ್ಯಾತಿ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಭಣ್ಡಂ ‘‘ದೇಹಿ ಮೇ ಭಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ‘‘ನಾಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಭಣತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ವಿಮತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ। ಸಾಮಿಕೋ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ ।

    Avahareyyāti upanikkhittaṃ bhaṇḍaṃ ‘‘dehi me bhaṇḍa’’nti vuccamāno ‘‘nāhaṃ gaṇhāmī’’ti bhaṇati, āpatti dukkaṭassa. Sāmikassa vimatiṃ uppādeti, āpatti thullaccayassa. Sāmiko ‘‘na mayhaṃ dassatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, āpatti pārājikassa .

    ಇರಿಯಾಪಥಂ ವಿಕೋಪೇಯ್ಯಾತಿ ‘‘ಸಹಭಣ್ಡಹಾರಕಂ ನೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಠಮಂ ಪಾದಂ ಸಙ್ಕಾಮೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ। ದುತಿಯಂ ಪಾದಂ ಸಙ್ಕಾಮೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ।

    Iriyāpathaṃvikopeyyāti ‘‘sahabhaṇḍahārakaṃ nessāmī’’ti paṭhamaṃ pādaṃ saṅkāmeti, āpatti thullaccayassa. Dutiyaṃ pādaṃ saṅkāmeti, āpatti pārājikassa.

    ಠಾನಾ ಚಾವೇಯ್ಯಾತಿ ಥಲಟ್ಠಂ ಭಣ್ಡಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಆಮಸತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಫನ್ದಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ। ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ।

    Ṭhānā cāveyyāti thalaṭṭhaṃ bhaṇḍaṃ theyyacitto āmasati, āpatti dukkaṭassa. Phandāpeti, āpatti thullaccayassa. Ṭhānā cāveti, āpatti pārājikassa.

    ಸಙ್ಕೇತಂ ವೀತಿನಾಮೇಯ್ಯಾತಿ ಪರಿಕಪ್ಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಪಠಮಂ ಪಾದಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ। ದುತಿಯಂ ಪಾದಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ। ಅಥ ವಾ ಪಠಮಂ ಪಾದಂ ಸುಙ್ಕಘಾತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ। ದುತಿಯಂ ಪಾದಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾತಿ – ಅಯಮೇತ್ಥ ನಾನಾಭಣ್ಡವಸೇನ ಯೋಜನಾ।

    Saṅketaṃ vītināmeyyāti parikappitaṭṭhānaṃ paṭhamaṃ pādaṃ atikkāmeti, āpatti thullaccayassa. Dutiyaṃ pādaṃ atikkāmeti, āpatti pārājikassa. Atha vā paṭhamaṃ pādaṃ suṅkaghātaṃ atikkāmeti, āpatti thullaccayassa. Dutiyaṃ pādaṃ atikkāmeti, āpatti pārājikassāti – ayamettha nānābhaṇḍavasena yojanā.

    ಏಕಭಣ್ಡವಸೇನ ಪನ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಂ ದಾಸಂ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಂ ವಾ ಯಥಾವುತ್ತೇನ ಅಭಿಯೋಗಾದಿನಾ ನಯೇನ ಆದಿಯತಿ ವಾ ಹರತಿ ವಾ ಅವಹರತಿ ವಾ ಇರಿಯಾಪಥಂ ವಾ ವಿಕೋಪೇತಿ, ಠಾನಾ ವಾ ಚಾವೇತಿ, ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ವಾ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ – ಅಯಮೇತ್ಥ ಏಕಭಣ್ಡವಸೇನ ಯೋಜನಾ।

    Ekabhaṇḍavasena pana sassāmikaṃ dāsaṃ vā tiracchānaṃ vā yathāvuttena abhiyogādinā nayena ādiyati vā harati vā avaharati vā iriyāpathaṃ vā vikopeti, ṭhānā vā cāveti, paricchedaṃ vā atikkāmeti – ayamettha ekabhaṇḍavasena yojanā.

    ಪಞ್ಚವೀಸತಿಅವಹಾರಕಥಾ

    Pañcavīsatiavahārakathā

    ಅಪಿಚ ಇಮಾನಿ ಛ ಪದಾನಿ ವಣ್ಣೇನ್ತೇನ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚಕೇ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಅವಹಾರಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾ। ಏವಂ ವಣ್ಣಯತಾ ಹಿ ಇದಂ ಅದಿನ್ನಾದಾನಪಾರಾಜಿಕಂ ಸುವಣ್ಣಿತಂ ಹೋತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಠಾನೇ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾ ಆಕುಲಾ ಲುಳಿತಾ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯವಿನಿಚ್ಛಯಾ। ತಥಾ ಹಿ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಯಾನಿ ತಾನಿ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ, ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಅವಹಾರಙ್ಗಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ತಾನಿಪಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಕತ್ಥಚಿ ಏಕಂ ಪಞ್ಚಕಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ಕತ್ಥಚಿ ‘‘ಛಹಾಕಾರೇಹೀ’’ತಿ ಆಗತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವೇ ಪಞ್ಚಕಾನಿ ದಸ್ಸಿತಾನಿ। ಏತಾನಿ ಚ ಪಞ್ಚಕಾನಿ ನ ಹೋನ್ತಿ। ಯತ್ಥ ಹಿ ಏಕೇಕೇನ ಪದೇನ ಅವಹಾರೋ ಸಿಜ್ಝತಿ, ತಂ ಪಞ್ಚಕಂ ನಾಮ ವುಚ್ಚತಿ। ಏತ್ಥ ಪನ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಪದೇಹಿ ಏಕೋಯೇವ ಅವಹಾರೋ। ಯಾನಿ ಚ ತತ್ಥ ಲಬ್ಭಮಾನಾನಿಯೇವ ಪಞ್ಚಕಾನಿ ದಸ್ಸಿತಾನಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ನ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅತ್ಥೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏವಮಿಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾ ಆಕುಲಾ ಲುಳಿತಾ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯವಿನಿಚ್ಛಯಾ। ತಸ್ಮಾ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚಕೇಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಿಯಮಾನಾ ಇಮೇ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಅವಹಾರಾ ಸಾಧುಕಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಾ।

    Apica imāni cha padāni vaṇṇentena pañca pañcake samodhānetvā pañcavīsati avahārā dassetabbā. Evaṃ vaṇṇayatā hi idaṃ adinnādānapārājikaṃ suvaṇṇitaṃ hoti. Imasmiñca ṭhāne sabbaaṭṭhakathā ākulā luḷitā duviññeyyavinicchayā. Tathā hi sabbaaṭṭhakathāsu yāni tāni pāḷiyaṃ ‘‘pañcahākārehi adinnaṃ ādiyantassa āpatti pārājikassa, parapariggahitañca hotī’’tiādinā nayena avahāraṅgāni vuttāni, tānipi gahetvā katthaci ekaṃ pañcakaṃ dassitaṃ, katthaci ‘‘chahākārehī’’ti āgatehi saddhiṃ dve pañcakāni dassitāni. Etāni ca pañcakāni na honti. Yattha hi ekekena padena avahāro sijjhati, taṃ pañcakaṃ nāma vuccati. Ettha pana sabbehipi padehi ekoyeva avahāro. Yāni ca tattha labbhamānāniyeva pañcakāni dassitāni, tesampi na sabbesaṃ attho pakāsito. Evamimasmiṃ ṭhāne sabbaaṭṭhakathā ākulā luḷitā duviññeyyavinicchayā. Tasmā pañca pañcakesamodhānetvā dassiyamānā ime pañcavīsati avahārā sādhukaṃ sallakkhetabbā.

    ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚಕಾನಿ ನಾಮ – ನಾನಾಭಣ್ಡಪಞ್ಚಕಂ, ಏಕಭಣ್ಡಪಞ್ಚಕಂ, ಸಾಹತ್ಥಿಕಪಞ್ಚಕಂ, ಪುಬ್ಬಪಯೋಗಪಞ್ಚಕಂ , ಥೇಯ್ಯಾವಹಾರಪಞ್ಚಕನ್ತಿ। ತತ್ಥ ನಾನಾಭಣ್ಡಪಞ್ಚಕಞ್ಚ ಏಕಭಣ್ಡಪಞ್ಚಕಞ್ಚ ‘‘ಆದಿಯೇಯ್ಯ, ಹರೇಯ್ಯ, ಅವಹರೇಯ್ಯ, ಇರಿಯಾಪಥಂ ವಿಕೋಪೇಯ್ಯ, ಠಾನಾ ಚಾವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇಮೇಸಂ ಪದಾನಂ ವಸೇನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ತಾನಿ ಪುಬ್ಬೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಯಂ ಪನೇತಂ ‘‘ಸಙ್ಕೇತಂ ವೀತಿನಾಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಛಟ್ಠಂ ಪದಂ, ತಂ ಪರಿಕಪ್ಪಾವಹಾರಸ್ಸ ಚ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾವಹಾರಸ್ಸ ಚ ಸಾಧಾರಣಂ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ತತಿಯಪಞ್ಚಮೇಸು ಪಞ್ಚಕೇಸು ಲಬ್ಭಮಾನಪದವಸೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ವುತ್ತಂ ನಾನಾಭಣ್ಡಪಞ್ಚಕಞ್ಚ ಏಕಭಣ್ಡಪಞ್ಚಕಞ್ಚ।

    Pañca pañcakāni nāma – nānābhaṇḍapañcakaṃ, ekabhaṇḍapañcakaṃ, sāhatthikapañcakaṃ, pubbapayogapañcakaṃ , theyyāvahārapañcakanti. Tattha nānābhaṇḍapañcakañca ekabhaṇḍapañcakañca ‘‘ādiyeyya, hareyya, avahareyya, iriyāpathaṃ vikopeyya, ṭhānā cāveyyā’’ti imesaṃ padānaṃ vasena labbhanti. Tāni pubbe yojetvā dassitanayeneva veditabbāni. Yaṃ panetaṃ ‘‘saṅketaṃ vītināmeyyā’’ti chaṭṭhaṃ padaṃ, taṃ parikappāvahārassa ca nissaggiyāvahārassa ca sādhāraṇaṃ. Tasmā taṃ tatiyapañcamesu pañcakesu labbhamānapadavasena yojetabbaṃ. Vuttaṃ nānābhaṇḍapañcakañca ekabhaṇḍapañcakañca.

    ಕತಮಂ ಸಾಹತ್ಥಿಕಪಞ್ಚಕಂ? ಪಞ್ಚ ಅವಹಾರಾ – ಸಾಹತ್ಥಿಕೋ, ಆಣತ್ತಿಕೋ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೋ, ಅತ್ಥಸಾಧಕೋ, ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೋತಿ। ತತ್ಥ ಸಾಹತ್ಥಿಕೋ ನಾಮ ಪರಸ್ಸ ಭಣ್ಡಂ ಸಹತ್ಥಾ ಅವಹರತಿ। ಆಣತ್ತಿಕೋ ನಾಮ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಸ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರಾ’’ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಆಣಾಪೇತಿ। ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೋ ನಾಮ ಅನ್ತೋಸುಙ್ಕಘಾತೇ ಠಿತೋ ಬಹಿಸುಙ್ಕಘಾತಂ ಪಾತೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾತಿ, ಇಮಿನಾ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ‘‘ಸಙ್ಕೇತಂ ವೀತಿನಾಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇದಂ ಪದಯೋಜನಂ ಲಭತಿ। ಅತ್ಥಸಾಧಕೋ ನಾಮ ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಭಣ್ಡಂ ಯದಾ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ತದಾ ಅವಹರಾ’’ತಿ ಆಣಾಪೇತಿ। ತತ್ಥ ಸಚೇ ಪರೋ ಅನನ್ತರಾಯಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಅವಹರತಿ, ಆಣಾಪಕೋ ಆಣತ್ತಿಕ್ಖಣೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕೋ ಹೋತಿ, ಅವಹಾರಕೋ ಪನ ಅವಹಟಕಾಲೇ। ಅಯಂ ಅತ್ಥಸಾಧಕೋ। ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೋ ಪನ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಭಣ್ಡವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇದಂ ಸಾಹತ್ಥಿಕಪಞ್ಚಕಂ।

    Katamaṃ sāhatthikapañcakaṃ? Pañca avahārā – sāhatthiko, āṇattiko, nissaggiyo, atthasādhako, dhuranikkhepoti. Tattha sāhatthiko nāma parassa bhaṇḍaṃ sahatthā avaharati. Āṇattiko nāma ‘‘asukassa bhaṇḍaṃ avaharā’’ti aññaṃ āṇāpeti. Nissaggiyo nāma antosuṅkaghāte ṭhito bahisuṅkaghātaṃ pāteti, āpatti pārājikassāti, iminā ca saddhiṃ ‘‘saṅketaṃ vītināmeyyā’’ti idaṃ padayojanaṃ labhati. Atthasādhako nāma ‘‘asukaṃ nāma bhaṇḍaṃ yadā sakkosi, tadā avaharā’’ti āṇāpeti. Tattha sace paro anantarāyiko hutvā taṃ avaharati, āṇāpako āṇattikkhaṇeyeva pārājiko hoti, avahārako pana avahaṭakāle. Ayaṃ atthasādhako. Dhuranikkhepo pana upanikkhittabhaṇḍavasena veditabbo. Idaṃ sāhatthikapañcakaṃ.

    ಕತಮಂ ಪುಬ್ಬಪಯೋಗಪಞ್ಚಕಂ? ಅಪರೇಪಿ ಪಞ್ಚ ಅವಹಾರಾ – ಪುಬ್ಬಪಯೋಗೋ, ಸಹಪಯೋಗೋ, ಸಂವಿದಾವಹಾರೋ, ಸಙ್ಕೇತಕಮ್ಮಂ, ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಆಣತ್ತಿವಸೇನ ಪುಬ್ಬಪಯೋಗೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಠಾನಾ ಚಾವನವಸೇನ ಸಹಪಯೋಗೋ। ಇತರೇ ಪನ ತಯೋ ಪಾಳಿಯಂ (ಪಾರಾ॰ ೧೧೮-೧೨೦) ಆಗತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ। ಇದಂ ಪುಬ್ಬಪಯೋಗಪಞ್ಚಕಂ।

    Katamaṃ pubbapayogapañcakaṃ? Aparepi pañca avahārā – pubbapayogo, sahapayogo, saṃvidāvahāro, saṅketakammaṃ, nimittakammanti. Tattha āṇattivasena pubbapayogo veditabbo. Ṭhānā cāvanavasena sahapayogo. Itare pana tayo pāḷiyaṃ (pārā. 118-120) āgatanayeneva veditabbāti. Idaṃ pubbapayogapañcakaṃ.

    ಕತಮಂ ಥೇಯ್ಯಾವಹಾರಪಞ್ಚಕಂ? ಅಪರೇಪಿ ಪಞ್ಚ ಅವಹಾರಾ – ಥೇಯ್ಯಾವಹಾರೋ, ಪಸಯ್ಹಾವಹಾರೋ, ಪರಿಕಪ್ಪಾವಹಾರೋ , ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾವಹಾರೋ, ಕುಸಾವಹಾರೋತಿ। ತೇ ಪಞ್ಚಪಿ ‘‘ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚೀವರೇ ಭಾಜಿಯಮಾನೇ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಕುಸಂ ಸಙ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಅಗ್ಗಹೇಸೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೧೩೮) ಏತಸ್ಮಿಂ ಕುಸಸಙ್ಕಾಮನವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ। ಇದಂ ಥೇಯ್ಯಾವಹಾರಪಞ್ಚಕಂ। ಏವಮಿಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚಕಾನಿ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಇಮೇ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಅವಹಾರಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

    Katamaṃ theyyāvahārapañcakaṃ? Aparepi pañca avahārā – theyyāvahāro, pasayhāvahāro, parikappāvahāro , paṭicchannāvahāro, kusāvahāroti. Te pañcapi ‘‘aññataro bhikkhu saṅghassa cīvare bhājiyamāne theyyacitto kusaṃ saṅkāmetvā cīvaraṃ aggahesī’’ti (pārā. 138) etasmiṃ kusasaṅkāmanavatthusmiṃ vaṇṇayissāma. Idaṃ theyyāvahārapañcakaṃ. Evamimāni pañca pañcakāni samodhānetvā ime pañcavīsati avahārā veditabbā.

    ಇಮೇಸು ಚ ಪನ ಪಞ್ಚಸು ಪಞ್ಚಕೇಸು ಕುಸಲೇನ ವಿನಯಧರೇನ ಓತಿಣ್ಣಂ ವತ್ಥುಂ ಸಹಸಾ ಅವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾವ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾನಿ। ಯಾನಿ ಸನ್ಧಾಯ ಪೋರಾಣಾ ಆಹು –

    Imesu ca pana pañcasu pañcakesu kusalena vinayadharena otiṇṇaṃ vatthuṃ sahasā avinicchinitvāva pañca ṭhānāni oloketabbāni. Yāni sandhāya porāṇā āhu –

    ‘‘ವತ್ಥುಂ ಕಾಲಞ್ಚ ದೇಸಞ್ಚ, ಅಗ್ಘಂ ಪರಿಭೋಗಪಞ್ಚಮಂ।

    ‘‘Vatthuṃ kālañca desañca, agghaṃ paribhogapañcamaṃ;

    ತುಲಯಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ, ಧಾರೇಯ್ಯತ್ಥಂ ವಿಚಕ್ಖಣೋ’’ತಿ॥

    Tulayitvā pañca ṭhānāni, dhāreyyatthaṃ vicakkhaṇo’’ti.

    ತತ್ಥ ವತ್ಥುನ್ತಿ ಭಣ್ಡಂ; ಅವಹಾರಕೇನ ಹಿ ‘‘ಮಯಾ ಇದಂ ನಾಮ ಅವಹಟ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಆಪತ್ತಿಂ ಅನಾರೋಪೇತ್ವಾವ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಂ ವಾ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಂ ವಾತಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಸಸ್ಸಾಮಿಕೇಪಿ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಸಾಲಯಭಾವೋ ವಾ ನಿರಾಲಯಭಾವೋ ವಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ತೇಸಂ ಸಾಲಯಕಾಲೇ ಅವಹಟಂ, ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿ ಕಾತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ನಿರಾಲಯಕಾಲೇ , ನ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕೇಸು ಪನ ಭಣ್ಡಂ ಆಹರಾಪೇನ್ತೇಸು ಭಣ್ಡಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ।

    Tattha vatthunti bhaṇḍaṃ; avahārakena hi ‘‘mayā idaṃ nāma avahaṭa’’nti vuttepi āpattiṃ anāropetvāva taṃ bhaṇḍaṃ sassāmikaṃ vā assāmikaṃ vāti upaparikkhitabbaṃ. Sassāmikepi sāmikānaṃ sālayabhāvo vā nirālayabhāvo vā upaparikkhitabbo. Sace tesaṃ sālayakāle avahaṭaṃ, bhaṇḍaṃ agghāpetvā āpatti kātabbā. Sace nirālayakāle , na pārājikena kāretabbo. Bhaṇḍasāmikesu pana bhaṇḍaṃ āharāpentesu bhaṇḍaṃ dātabbaṃ. Ayamettha sāmīci.

    ಇಮಸ್ಸ ಪನತ್ಥಸ್ಸ ದೀಪನತ್ಥಮಿದಂ ವತ್ಥು – ಭಾತಿಯರಾಜಕಾಲೇ ಕಿರ ಮಹಾಚೇತಿಯಪೂಜಾಯ ದಕ್ಖಿಣದಿಸತೋ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ತಹತ್ಥಂ ಪಣ್ಡುಕಾಸಾವಂ ಅಂಸೇ ಕರಿತ್ವಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಪಾವಿಸಿ; ತಙ್ಖಣಮೇವ ಚ ರಾಜಾಪಿ ಚೇತಿಯವನ್ದನತ್ಥಂ ಆಗತೋ। ತತ್ಥ ಉಸ್ಸಾರಣಾಯ ವತ್ತಮಾನಾಯ ಮಹಾಜನಸಮ್ಮದ್ದೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಜನಸಮ್ಮದ್ದಪೀಳಿತೋ ಅಂಸತೋ ಪತನ್ತಂ ಕಾಸಾವಂ ಅದಿಸ್ವಾವ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ; ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಚ ಕಾಸಾವಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ‘‘ಕೋ ಈದಿಸೇ ಜನಸಮ್ಮದ್ದೇ ಕಾಸಾವಂ ಲಚ್ಛತಿ, ನ ದಾನಿ ತಂ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಗತೋ। ಅಥಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಂ ಕಾಸಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಸ್ಸಮಣೋ ದಾನಿಮ್ಹಿ, ವಿಬ್ಭಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ‘‘ವಿನಯಧರೇ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಞಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ।

    Imassa panatthassa dīpanatthamidaṃ vatthu – bhātiyarājakāle kira mahācetiyapūjāya dakkhiṇadisato eko bhikkhu sattahatthaṃ paṇḍukāsāvaṃ aṃse karitvā cetiyaṅgaṇaṃ pāvisi; taṅkhaṇameva ca rājāpi cetiyavandanatthaṃ āgato. Tattha ussāraṇāya vattamānāya mahājanasammaddo ahosi. Atha so bhikkhu janasammaddapīḷito aṃsato patantaṃ kāsāvaṃ adisvāva nikkhanto; nikkhamitvā ca kāsāvaṃ apassanto ‘‘ko īdise janasammadde kāsāvaṃ lacchati, na dāni taṃ mayha’’nti dhuranikkhepaṃ katvā gato. Athañño bhikkhu pacchā āgacchanto taṃ kāsāvaṃ disvā theyyacittena gahetvā puna vippaṭisārī hutvā ‘‘assamaṇo dānimhi, vibbhamissāmī’’ti citte uppannepi ‘‘vinayadhare pucchitvā ñassāmī’’ti cintesi.

    ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಚೂಳಸುಮನತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಸಬ್ಬಪರಿಯತ್ತಿಧರೋ ವಿನಯಾಚರಿಯಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಮಹಾವಿಹಾರೇ ಪಟಿವಸತಿ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಥೇರೋ ತೇನ ಭಟ್ಠೇ ಜನಕಾಯೇ ಪಚ್ಛಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಹಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥಿ ದಾನಿ ಏತ್ಥ ಓಕಾಸೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಸಚೇ ಕಾಸಾವಸಾಮಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆನೇಯ್ಯಾಸಿ, ಸಕ್ಕಾ ಭವೇಯ್ಯ ತವ ಪತಿಟ್ಠಾ ಕಾತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಕಥಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ದಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ? ‘‘ತಹಿಂ ತಹಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಓಲೋಕೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಪಞ್ಚಪಿ ಮಹಾವಿಹಾರೇ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ನೇವ ಅದ್ದಕ್ಖಿ। ತತೋ ನಂ ಥೇರೋ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕತರಾಯ ದಿಸಾಯ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಯ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ಕಾಸಾವಂ ದೀಘತೋ ಚ ತಿರಿಯಞ್ಚ ಮಿನಿತ್ವಾ ಠಪೇಹಿ। ಠಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಯ ವಿಹಾರಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆನೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆನೇಸಿ। ಥೇರೋ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ತವೇದಂ ಕಾಸಾವ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ‘‘ಕುಹಿಂ ತೇ ಪಾತಿತ’’ನ್ತಿ? ಸೋ ಸಬ್ಬಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ। ಥೇರೋ ಪನ ತೇನ ಕತಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಸುತ್ವಾ ಇತರಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ತಯಾ ಇದಂ ಕುಹಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ? ಸೋಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಆರೋಚೇಸಿ। ತತೋ ನಂ ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ಸಚೇ ತೇ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಗಹಿತಂ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ ತೇ ಅಸ್ಸ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಗಹಿತತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪನ್ನೋಸಿ। ತಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿಕೋ ಹೋಹಿ। ಇದಞ್ಚ ಕಾಸಾವಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ಏತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಮತೇನೇವ ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ಪರಮಸ್ಸಾಸಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸೀತಿ। ಏವಂ ವತ್ಥು ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಂ।

    Tena ca samayena cūḷasumanatthero nāma sabbapariyattidharo vinayācariyapāmokkho mahāvihāre paṭivasati. So bhikkhu theraṃ upasaṅkamitvā vanditvā okāsaṃ kāretvā attano kukkuccaṃ pucchi. Thero tena bhaṭṭhe janakāye pacchā āgantvā gahitabhāvaṃ ñatvā ‘‘atthi dāni ettha okāso’’ti cintetvā āha – ‘‘sace kāsāvasāmikaṃ bhikkhuṃ āneyyāsi, sakkā bhaveyya tava patiṭṭhā kātu’’nti. ‘‘Kathāhaṃ, bhante, taṃ dakkhissāmī’’ti? ‘‘Tahiṃ tahiṃ gantvā olokehī’’ti. So pañcapi mahāvihāre oloketvā neva addakkhi. Tato naṃ thero pucchi – ‘‘katarāya disāya bahū bhikkhū āgacchantī’’ti? ‘‘Dakkhiṇadisāya, bhante’’ti. ‘‘Tena hi kāsāvaṃ dīghato ca tiriyañca minitvā ṭhapehi. Ṭhapetvā dakkhiṇadisāya vihārapaṭipāṭiyā vicinitvā taṃ bhikkhuṃ ānehī’’ti. So tathā katvā taṃ bhikkhuṃ disvā therassa santikaṃ ānesi. Thero pucchi – ‘‘tavedaṃ kāsāva’’nti? ‘‘Āma, bhante’’ti. ‘‘Kuhiṃ te pātita’’nti? So sabbaṃ ācikkhi. Thero pana tena kataṃ dhuranikkhepaṃ sutvā itaraṃ pucchi – ‘‘tayā idaṃ kuhiṃ disvā gahita’’nti? Sopi sabbaṃ ārocesi. Tato naṃ thero āha – ‘‘sace te suddhacittena gahitaṃ abhavissa, anāpattiyeva te assa. Theyyacittena pana gahitattā dukkaṭaṃ āpannosi. Taṃ desetvā anāpattiko hohi. Idañca kāsāvaṃ attano santakaṃ katvā etasseva bhikkhuno dehī’’ti. So bhikkhu amateneva abhisitto paramassāsappatto ahosīti. Evaṃ vatthu oloketabbaṃ.

    ಕಾಲೋತಿ ಅವಹಾರಕಾಲೋ। ತದೇವ ಹಿ ಭಣ್ಡಂ ಕದಾಚಿ ಸಮಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ಕದಾಚಿ ಮಹಗ್ಘಂ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅವಹಟಂ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಕಾಲೇ ಯೋ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಘೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಅಗ್ಘೇನ ಆಪತ್ತಿ ಕಾರೇತಬ್ಬಾ। ಏವಂ ಕಾಲೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ।

    Kāloti avahārakālo. Tadeva hi bhaṇḍaṃ kadāci samagghaṃ hoti, kadāci mahagghaṃ. Tasmā taṃ bhaṇḍaṃ yasmiṃ kāle avahaṭaṃ, tasmiṃyeva kāle yo tassa aggho hoti, tena agghena āpatti kāretabbā. Evaṃ kālo oloketabbo.

    ದೇಸೋತಿ ಅವಹಾರದೇಸೋ। ತಞ್ಹಿ ಭಣ್ಡಂ ಯಸ್ಮಿಂ ದೇಸೇ ಅವಹಟಂ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ದೇಸೇ ಯೋ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಘೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಅಗ್ಘೇನ ಆಪತ್ತಿ ಕಾರೇತಬ್ಬಾ। ಭಣ್ಡುಟ್ಠಾನದೇಸೇ ಹಿ ಭಣ್ಡಂ ಸಮಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಮಹಗ್ಘಂ।

    Desoti avahāradeso. Tañhi bhaṇḍaṃ yasmiṃ dese avahaṭaṃ, tasmiṃyeva dese yo tassa aggho hoti, tena agghena āpatti kāretabbā. Bhaṇḍuṭṭhānadese hi bhaṇḍaṃ samagghaṃ hoti, aññattha mahagghaṃ.

    ಇಮಸ್ಸಾಪಿ ಚ ಅತ್ಥಸ್ಸ ದೀಪನತ್ಥಮಿದಂ ವತ್ಥು – ಅನ್ತರಸಮುದ್ದೇ ಕಿರ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸುಸಣ್ಠಾನಂ ನಾಳಿಕೇರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಭಮಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಖಥಾಲಕಸದಿಸಂ ಮನೋರಮಂ ಪಾನೀಯಥಾಲಕಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಗಿರಿಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಅಥಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಅನ್ತರಸಮುದ್ದಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಪಟಿವಸನ್ತೋ ತಂ ಥಾಲಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಗಿರಿಮೇವ ಆಗತೋ। ತಸ್ಸ ತತ್ಥ ಯಾಗುಂ ಪಿವನ್ತಸ್ಸ ತಂ ಥಾಲಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಥಾಲಕಸಾಮಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಹ – ‘‘ಕುತೋ ತೇ ಇದಂ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅನ್ತರಸಮುದ್ದತೋ ಮೇ ಆನೀತ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ತಂ ‘‘ನೇತಂ ತವ ಸನ್ತಕಂ, ಥೇಯ್ಯಾಯ ತೇ ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಆಕಡ್ಢಿ। ತತ್ಥ ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಮಹಾವಿಹಾರಂ ಅಗಮಿಂಸು। ತತ್ಥ ಭೇರಿಂ ಪಹರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಚೇತಿಯಸಮೀಪೇ ಸನ್ನಿಪಾತಂ ಕತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಆರಭಿಂಸು। ವಿನಯಧರತ್ಥೇರಾ ಅವಹಾರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇಸುಂ।

    Imassāpi ca atthassa dīpanatthamidaṃ vatthu – antarasamudde kira eko bhikkhu susaṇṭhānaṃ nāḷikeraṃ labhitvā bhamaṃ āropetvā saṅkhathālakasadisaṃ manoramaṃ pānīyathālakaṃ katvā tattheva ṭhapetvā cetiyagiriṃ agamāsi. Athañño bhikkhu antarasamuddaṃ gantvā tasmiṃ vihāre paṭivasanto taṃ thālakaṃ disvā theyyacittena gahetvā cetiyagirimeva āgato. Tassa tattha yāguṃ pivantassa taṃ thālakaṃ disvā thālakasāmiko bhikkhu āha – ‘‘kuto te idaṃ laddha’’nti? ‘‘Antarasamuddato me ānīta’’nti. So taṃ ‘‘netaṃ tava santakaṃ, theyyāya te gahita’’nti saṅghamajjhaṃ ākaḍḍhi. Tattha ca vinicchayaṃ alabhitvā mahāvihāraṃ agamiṃsu. Tattha bheriṃ paharāpetvā mahācetiyasamīpe sannipātaṃ katvā vinicchayaṃ ārabhiṃsu. Vinayadharattherā avahāraṃ saññāpesuṃ.

    ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸನ್ನಿಪಾತೇ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಗೋದತ್ತತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ವಿನಯಕುಸಲೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಇಮಿನಾ ಇದಂ ಥಾಲಕಂ ಕುಹಿಂ ಅವಹಟ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅನ್ತರಸಮುದ್ದೇ ಅವಹಟ’’ನ್ತಿ। ‘‘ತತ್ರಿದಂ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಗ್ಘತಿ। ತತ್ರ ಹಿ ನಾಳಿಕೇರಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಿಞ್ಜಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಕಪಾಲಂ ಛಡ್ಡೇನ್ತಿ, ದಾರುಅತ್ಥಂ ಪನ ಫರತೀ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏತ್ಥ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತೀ’’ತಿ? ‘‘ಮಾಸಕಂ ವಾ ಊನಮಾಸಕಂ ವಾ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ಕತ್ಥಚಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಮಾಸಕೇನ ವಾ ಊನಮಾಸಕೇನ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಪಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು! ಸಾಧು! ಸುಕಥಿತಂ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತ’’ನ್ತಿ ಏಕಸಾಧುಕಾರೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಭಾತಿಯರಾಜಾಪಿ ಚೇತಿಯವನ್ದನತ್ಥಂ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಇದ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸುತ್ವಾ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇಸಿ – ‘‘ಮಯಿ ಸನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನೀನಮ್ಪಿ ಗಿಹೀನಮ್ಪಿ ಅಧಿಕರಣಂ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಗೋದತ್ತತ್ಥೇರೇನ ವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಂ, ತಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಅತಿಟ್ಠಮಾನಂ ರಾಜಾಣಾಯ ಠಪೇಮೀ’’ತಿ। ಏವಂ ದೇಸೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ।

    Tasmiñca sannipāte ābhidhammikagodattatthero nāma vinayakusalo hoti. So evamāha – ‘‘iminā idaṃ thālakaṃ kuhiṃ avahaṭa’’nti? ‘‘Antarasamudde avahaṭa’’nti. ‘‘Tatridaṃ kiṃ agghatī’’ti? ‘‘Na kiñci agghati. Tatra hi nāḷikeraṃ bhinditvā miñjaṃ khāditvā kapālaṃ chaḍḍenti, dāruatthaṃ pana pharatī’’ti. ‘‘Imassa bhikkhuno ettha hatthakammaṃ kiṃ agghatī’’ti? ‘‘Māsakaṃ vā ūnamāsakaṃ vā’’ti. ‘‘Atthi pana katthaci sammāsambuddhena māsakena vā ūnamāsakena vā pārājikaṃ paññatta’’nti. Evaṃ vutte ‘‘sādhu! Sādhu! Sukathitaṃ suvinicchita’’nti ekasādhukāro ahosi. Tena ca samayena bhātiyarājāpi cetiyavandanatthaṃ nagarato nikkhamanto taṃ saddaṃ sutvā ‘‘kiṃ ida’’nti pucchitvā sabbaṃ paṭipāṭiyā sutvā nagare bheriṃ carāpesi – ‘‘mayi sante bhikkhūnampi bhikkhūnīnampi gihīnampi adhikaraṇaṃ ābhidhammikagodattattherena vinicchitaṃ suvinicchitaṃ, tassa vinicchaye atiṭṭhamānaṃ rājāṇāya ṭhapemī’’ti. Evaṃ deso oloketabbo.

    ಅಗ್ಘೋತಿ ಭಣ್ಡಗ್ಘೋ। ನವಭಣ್ಡಸ್ಸ ಹಿ ಯೋ ಅಗ್ಘೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಪರಿಹಾಯತಿ; ಯಥಾ ನವಧೋತೋ ಪತ್ತೋ ಅಟ್ಠ ವಾ ದಸ ವಾ ಅಗ್ಘತಿ, ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಭಿನ್ನೋ ವಾ ಛಿದ್ದೋ ವಾ ಆಣಿಗಣ್ಠಿಕಾಹತೋ ವಾ ಅಪ್ಪಗ್ಘೋ ಹೋತಿ ತಸ್ಮಾ ನ ಸಬ್ಬದಾ ಭಣ್ಡಂ ಪಕತಿಅಗ್ಘೇನೇವ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ। ಏವಂ ಅಗ್ಘೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ।

    Agghoti bhaṇḍaggho. Navabhaṇḍassa hi yo aggho hoti, so pacchā parihāyati; yathā navadhoto patto aṭṭha vā dasa vā agghati, so pacchā bhinno vā chiddo vā āṇigaṇṭhikāhato vā appaggho hoti tasmā na sabbadā bhaṇḍaṃ pakatiaggheneva kātabbanti. Evaṃ aggho oloketabbo.

    ಪರಿಭೋಗೋತಿ ಭಣ್ಡಪರಿಭೋಗೋ। ಪರಿಭೋಗೇನಾಪಿ ಹಿ ವಾಸಿಆದಿಭಣ್ಡಸ್ಸ ಅಗ್ಘೋ ಪರಿಹಾಯತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ವಾಸಿಂ ಹರತಿ, ತತ್ರ ವಾಸಿಸಾಮಿಕೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ – ‘‘ತಯಾ ಅಯಂ ವಾಸಿ ಕಿತ್ತಕೇನ ಕೀತಾ’’ತಿ? ‘‘ಪಾದೇನ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಂ ಪನ ತೇ ಕಿಣಿತ್ವಾವ ಠಪಿತಾ, ಉದಾಹು ತಂ ವಳಞ್ಜೇಸೀ’’ತಿ? ಸಚೇ ವದತಿ ‘‘ಏಕದಿವಸಂ ಮೇ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ವಾ ರಜನಛಲ್ಲಿಂ ವಾ ಪತ್ತಪಚನಕದಾರುಂ ವಾ ಛಿನ್ನಂ, ಘಂಸಿತ್ವಾ ವಾ ನಿಸಿತಾ’’ತಿ। ಅಥಸ್ಸಾ ಪೋರಾಣೋ ಅಗ್ಘೋ ಭಟ್ಠೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯಥಾ ಚ ವಾಸಿಯಾ ಏವಂ ಅಞ್ಜನಿಯಾ ವಾ ಅಞ್ಜನಿಸಲಾಕಾಯ ವಾ ಕುಞ್ಚಿಕಾಯ ವಾ ಪಲಾಲೇನ ವಾ ಥುಸೇಹಿ ವಾ ಇಟ್ಠಕಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಏಕವಾರಂ ಘಂಸಿತ್ವಾ ಧೋವನಮತ್ತೇನಾಪಿ ಅಗ್ಘೋ ಭಸ್ಸತಿ। ತಿಪುಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ಮಕರದನ್ತಚ್ಛೇದನೇನಾಪಿ ಪರಿಮಜ್ಜಿತಮತ್ತೇನಾಪಿ, ಉದಕಸಾಟಿಕಾಯ ಸಕಿಂ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನೇನಾಪಿ ಪರಿಭೋಗಸೀಸೇನ ಅಂಸೇ ವಾ ಸೀಸೇ ವಾ ಠಪನಮತ್ತೇನಾಪಿ, ತಣ್ಡುಲಾದೀನಂ ಪಪ್ಫೋಟನೇನಾಪಿ ತತೋ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಅಪನಯನೇನಾಪಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ಏಕಂ ಪಾಸಾಣಸಕ್ಖರಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡಿತಮತ್ತೇನಾಪಿ, ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದೀನಂ ಭಾಜನನ್ತರಪಅವತ್ತನೇನಾಪಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ತತೋ ಮಕ್ಖಿಕಂ ವಾ ಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಂ ವಾ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡಿತಮತ್ತೇನಾಪಿ, ಗುಳಪಿಣ್ಡಕಸ್ಸ ಮಧುರಭಾವಜಾನನತ್ಥಂ ನಖೇನ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಣುಮತ್ತಂ ಗಹಿತಮತ್ತೇನಾಪಿ ಅಗ್ಘೋ ಭಸ್ಸತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಪರಿಭೋಗೇನ ಊನಂ ಕತಂ ಹೋತಿ, ನ ತಂ ಅವಹಟೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ಪರಿಭೋಗೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ಇಮಾನಿ ತುಲಯಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಧಾರೇಯ್ಯತ್ಥಂ ವಿಚಕ್ಖಣೋ, ಆಪತ್ತಿಂ ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ವಾ ಗರುಕಂ ವಾ ಲಹುಕಂ ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇಯ್ಯಾತಿ।

    Paribhogoti bhaṇḍaparibhogo. Paribhogenāpi hi vāsiādibhaṇḍassa aggho parihāyati. Tasmā evaṃ upaparikkhitabbaṃ, sace koci kassaci pādagghanakaṃ vāsiṃ harati, tatra vāsisāmiko pucchitabbo – ‘‘tayā ayaṃ vāsi kittakena kītā’’ti? ‘‘Pādena, bhante’’ti. ‘‘Kiṃ pana te kiṇitvāva ṭhapitā, udāhu taṃ vaḷañjesī’’ti? Sace vadati ‘‘ekadivasaṃ me dantakaṭṭhaṃ vā rajanachalliṃ vā pattapacanakadāruṃ vā chinnaṃ, ghaṃsitvā vā nisitā’’ti. Athassā porāṇo aggho bhaṭṭhoti veditabbo. Yathā ca vāsiyā evaṃ añjaniyā vā añjanisalākāya vā kuñcikāya vā palālena vā thusehi vā iṭṭhakacuṇṇena vā ekavāraṃ ghaṃsitvā dhovanamattenāpi aggho bhassati. Tipumaṇḍalassa makaradantacchedanenāpi parimajjitamattenāpi, udakasāṭikāya sakiṃ nivāsanapārupanenāpi paribhogasīsena aṃse vā sīse vā ṭhapanamattenāpi, taṇḍulādīnaṃ papphoṭanenāpi tato ekaṃ vā dve vā apanayanenāpi, antamaso ekaṃ pāsāṇasakkharaṃ uddharitvā chaḍḍitamattenāpi, sappitelādīnaṃ bhājanantarapaavattanenāpi, antamaso tato makkhikaṃ vā kipillikaṃ vā uddharitvā chaḍḍitamattenāpi, guḷapiṇḍakassa madhurabhāvajānanatthaṃ nakhena vijjhitvā aṇumattaṃ gahitamattenāpi aggho bhassati. Tasmā yaṃkiñci pādagghanakaṃ vuttanayeneva sāmikehi paribhogena ūnaṃ kataṃ hoti, na taṃ avahaṭo bhikkhu pārājikena kātabbo. Evaṃ paribhogo oloketabbo. Evaṃ imāni tulayitvā pañca ṭhānāni dhāreyyatthaṃ vicakkhaṇo, āpattiṃ vā anāpattiṃ vā garukaṃ vā lahukaṃ vā āpattiṃ yathāṭhāne ṭhapeyyāti.

    ನಿಟ್ಠಿತೋ ‘‘ಆದಿಯೇಯ್ಯ…ಪೇ॰… ಸಙ್ಕೇತಂ ವೀತಿನಾಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।

    Niṭṭhito ‘‘ādiyeyya…pe… saṅketaṃ vītināmeyyā’’ti.

    ಇಮೇಸಂ ಪದಾನಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    Imesaṃ padānaṃ vinicchayo.

    ಇದಾನಿ ಯದಿದಂ ‘‘ಯಥಾರೂಪೇ ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ’’ತಿಆದೀನಿ ವಿಭಜನ್ತೇನ ‘‘ಯಥಾರೂಪಂ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾರೂಪನ್ತಿ ಯಥಾಜಾತಿಕಂ। ತಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಪಾದತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಾದಂ ವಾ ಪಾದಾರಹಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಾದಂ ವಾ’’ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ಪಾದೇನ ಕಹಾಪಣಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಭಾಗಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಮೇವ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪಾದಾರಹೇನ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ। ಅತಿರೇಕಪಾದೇನ ಉಭಯಮ್ಪಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಪ್ಪಹೋನಕವತ್ಥು ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ।

    Idāni yadidaṃ ‘‘yathārūpe adinnādāne’’tiādīni vibhajantena ‘‘yathārūpaṃ nāmā’’tiādi vuttaṃ. Tattha yathārūpanti yathājātikaṃ. Taṃ pana yasmā pādato paṭṭhāya hoti, tasmā ‘‘pādaṃ vā pādārahaṃ vā atirekapādaṃ vā’’ti āha. Tattha pādena kahāpaṇassa catutthabhāgaṃ akappiyabhaṇḍameva dasseti. Pādārahena pādagghanakaṃ kappiyabhaṇḍaṃ. Atirekapādena ubhayampi. Ettāvatā sabbākārena dutiyapārājikappahonakavatthu dassitaṃ hoti.

    ಪಥಬ್ಯಾ ರಾಜಾತಿ ಸಕಲಪಥವಿಯಾ ರಾಜಾ ದೀಪಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಅಸೋಕಸದಿಸೋ, ಯೋ ವಾ ಪನಞ್ಞೋಪಿ ಏಕದೀಪೇ ರಾಜಾ, ಸೀಹಳರಾಜಸದಿಸೋ। ಪದೇಸರಾಜಾತಿ ಏಕದೀಪಸ್ಸ ಪದೇಸಿಸ್ಸರೋ, ಬಿಮ್ಬಿಸಾರ-ಪಸೇನದಿ-ಆದಯೋ ವಿಯ। ಮಣ್ಡಲಿಕಾ ನಾಮ ಯೇ ದೀಪಪದೇಸೇಪಿ ಏಕಮೇಕಂ ಮಣ್ಡಲಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ಅನ್ತರಭೋಗಿಕಾ ನಾಮ ದ್ವಿನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ಅನ್ತರಾ ಕತಿಪಯಗಾಮಸಾಮಿಕಾ। ಅಕ್ಖದಸ್ಸಾತಿ ಧಮ್ಮವಿನಿಚ್ಛನಕಾ, ತೇ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಪರಾಧಾನುರೂಪಂ ಚೋರಾನಂ ಹತ್ಥಪಾದಚ್ಛೇಜ್ಜಾದಿಂ ಅನುಸಾಸನ್ತಿ। ಯೇ ಪನ ಠಾನನ್ತರಪ್ಪತ್ತಾ ಅಮಚ್ಚಾ ವಾ ರಾಜಕುಮಾರಾ ವಾ ಕತಾಪರಾಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇನ್ತಿ, ಗರುಕಂ ಠಾನಂ ಸಯಂ ನ ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತಿ। ಮಹಾಮತ್ತಾತಿ ಠಾನನ್ತರಪ್ಪತ್ತಾ ಮಹಾಅಮಚ್ಚಾ; ತೇಪಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ರಾಜಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಯೇ ವಾ ಪನಾತಿ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಯೇ ರಾಜಕುಲನಿಸ್ಸಿತಾ ವಾ ಸಕಿಸ್ಸರಿಯನಿಸ್ಸಿತಾ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಛೇಜ್ಜಭೇಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ‘‘ರಾಜಾನೋ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।

    Pathabyā rājāti sakalapathaviyā rājā dīpacakkavattī asokasadiso, yo vā panaññopi ekadīpe rājā, sīhaḷarājasadiso. Padesarājāti ekadīpassa padesissaro, bimbisāra-pasenadi-ādayo viya. Maṇḍalikā nāma ye dīpapadesepi ekamekaṃ maṇḍalaṃ bhuñjanti. Antarabhogikā nāma dvinnaṃ rājūnaṃ antarā katipayagāmasāmikā. Akkhadassāti dhammavinicchanakā, te dhammasabhāyaṃ nisīditvā aparādhānurūpaṃ corānaṃ hatthapādacchejjādiṃ anusāsanti. Ye pana ṭhānantarappattā amaccā vā rājakumārā vā katāparādhā honti, te rañño ārocenti, garukaṃ ṭhānaṃ sayaṃ na vinicchinanti. Mahāmattāti ṭhānantarappattā mahāamaccā; tepi tattha tattha gāme vā nigame vā nisīditvā rājakiccaṃ karonti. Ye vā panāti aññepi ye rājakulanissitā vā sakissariyanissitā vā hutvā chejjabhejjaṃ anusāsanti, sabbepi te imasmiṃ atthe ‘‘rājāno’’ti dasseti.

    ಹನೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಪೋಥೇಯ್ಯುಞ್ಚೇವ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯುಞ್ಚ। ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯುನ್ತಿ ನೀಹರೇಯ್ಯುಂ। ಚೋರೋಸೀತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ಚ ವತ್ವಾ ಪರಿಭಾಸೇಯ್ಯುಂ; ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಪರಿಭಾಸೋ ಏಸೋ’’ತಿ। ಪುರಿಮಂ ಉಪಾದಾಯಾತಿ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವಿತ್ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಉಪಾದಾಯ। ಸೇಸಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಪದತ್ಥತ್ತಾ ಚ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ।

    Haneyyunti potheyyuñceva chindeyyuñca. Pabbājeyyunti nīhareyyuṃ. Corosīti evamādīni ca vatvā paribhāseyyuṃ; tenevāha – ‘‘paribhāso eso’’ti. Purimaṃ upādāyāti methunaṃ dhammaṃ paṭisevitvā pārājikaṃ āpattiṃ āpannaṃ puggalaṃ upādāya. Sesaṃ pubbe vuttanayattā uttānapadatthattā ca pākaṭamevāti.

    ೯೩. ಏವಂ ಉದ್ದಿಟ್ಠಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪದಾನುಕ್ಕಮೇನ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಯಂ ತಂ ಆದಿಯೇಯ್ಯಾತಿಆದೀಹಿ ಛಹಿ ಪದೇಹಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಆದಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಙ್ಖೇಪತೋಏವ ‘‘ಪಾದಂ ವಾ ಪಾದಾರಹಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಾದಂ ವಾ’’ತಿ ಆದಾತಬ್ಬಭಣ್ಡಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ತಂ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಠಿತಂ, ಯಥಾ ಯಥಾ ಆದಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಅನಾಗತೇ ಪಾಪಭಿಕ್ಖೂನಂ ಲೇಸೋಕಾಸನಿರುನ್ಧನತ್ಥಂ ತಥಾ ತಥಾ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಭೂಮಟ್ಠಂ ಥಲಟ್ಠ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಭೂಮಟ್ಠಂ ನಾಮ ಭಣ್ಡಂ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ತಸ್ಸ ವಿಭಙ್ಗಂ ಆಹ।

    93. Evaṃ uddiṭṭhasikkhāpadaṃ padānukkamena vibhajitvā idāni yaṃ taṃ ādiyeyyātiādīhi chahi padehi saṅkhepato ādānaṃ dassetvā saṅkhepatoeva ‘‘pādaṃ vā pādārahaṃ vā atirekapādaṃ vā’’ti ādātabbabhaṇḍaṃ dassitaṃ, taṃ yattha yattha ṭhitaṃ, yathā yathā ādānaṃ gacchati, anāgate pāpabhikkhūnaṃ lesokāsanirundhanatthaṃ tathā tathā vitthārato dassetuṃ ‘‘bhūmaṭṭhaṃ thalaṭṭha’’ntiādinā nayena mātikaṃ ṭhapetvā ‘‘bhūmaṭṭhaṃ nāma bhaṇḍaṃ bhūmiyaṃ nikkhittaṃ hotī’’tiādinā nayena tassa vibhaṅgaṃ āha.

    ಪಞ್ಚವೀಸತಿಅವಹಾರಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Pañcavīsatiavahārakathā niṭṭhitā.

    ಭೂಮಟ್ಠಕಥಾ

    Bhūmaṭṭhakathā

    ೯೪. ತತ್ರಾಯಂ ಅನುತ್ತಾನಪದವಣ್ಣನಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ। ನಿಖಾತನ್ತಿ ಭೂಮಿಯಂ ಖಣಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ। ಪಟಿಚ್ಛನ್ನನ್ತಿ ಪಂಸುಇಟ್ಠಕಾದೀಹಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ। ಭೂಮಟ್ಠಂ ಭಣ್ಡಂ…ಪೇ॰… ಗಚ್ಛತಿ ವಾ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ತಂ ಏವಂ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ವಾ ಠಪಿತತ್ತಾ ಭೂಮಿಯಂ ಠಿತಂ ಭಣ್ಡಂ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಕೇನಚಿದೇವ ಉಪಾಯೇನ ಞತ್ವಾ ‘‘ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಉಟ್ಠಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಸೋ ಭಣ್ಡಟ್ಠಾನಂ ಅಪ್ಪತ್ವಾಪಿ ಸಬ್ಬಕಾಯವಚೀವಿಕಾರೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಕಥಂ? ಸೋ ಹಿ ತಸ್ಸ ಆಹರಣತ್ಥಾಯ ಉಟ್ಠಹನ್ತೋ ಯಂ ಯಂ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ ಫನ್ದಾಪೇತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಂ ಸಣ್ಠಪೇತಿ, ಹತ್ಥವಾರೇ ಹತ್ಥವಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ‘‘ಮಹನ್ತಂ ನಿಧಾನಂ ನ ಸಕ್ಕಾ ಏಕೇನ ಆಹರಿತುಂ, ದುತಿಯಂ ಪರಿಯೇಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಸಹಾಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ದ್ವಾರಂ ವಿವರತಿ, ಪದವಾರೇ ಚ ಹತ್ಥವಾರೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ। ದ್ವಾರಪಿದಹನೇ ಪನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಾ ಗಮನಸ್ಸ ಅನುಪಕಾರೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ತಸ್ಸ ನಿಪನ್ನೋಕಾಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಾ’’ತಿ ಪಕ್ಕೋಸತಿ, ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನೇನ ಉಟ್ಠಹತಿ, ತಸ್ಸಾಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ। ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಂ ಸಣ್ಠಪೇತಿ, ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸಮೀಪಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಹತ್ಥವಾರಪದವಾರೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸೋ ತಂ ಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಅಸುಕೋ ಚ ಅಸುಕೋ ಚ ಕುಹಿಂ, ಅಸುಕಞ್ಚ ಅಸುಕಞ್ಚ ಪಕ್ಕೋಸಾಹೀ’’ತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಬ್ಬೇ ಸಮಾಗತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಯಾ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಠಾನೇ ಏವರೂಪೋ ನಿಧಿ ಉಪಲದ್ಧೋ, ಗಚ್ಛಾಮ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಸುಖಞ್ಚ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ದುಕ್ಕಟಮೇವ।

    94. Tatrāyaṃ anuttānapadavaṇṇanāya saddhiṃ vinicchayakathā. Nikhātanti bhūmiyaṃ khaṇitvā ṭhapitaṃ. Paṭicchannanti paṃsuiṭṭhakādīhi paṭicchannaṃ. Bhūmaṭṭhaṃ bhaṇḍaṃ…pe… gacchati vā, āpatti dukkaṭassāti taṃ evaṃ nikhaṇitvā vā paṭicchādetvā vā ṭhapitattā bhūmiyaṃ ṭhitaṃ bhaṇḍaṃ yo bhikkhu kenacideva upāyena ñatvā ‘‘āharissāmī’’ti theyyacitto hutvā rattibhāge uṭṭhāya gacchati, so bhaṇḍaṭṭhānaṃ appatvāpi sabbakāyavacīvikāresu dukkaṭaṃ āpajjati. Kathaṃ? So hi tassa āharaṇatthāya uṭṭhahanto yaṃ yaṃ aṅgapaccaṅgaṃ phandāpeti, sabbattha dukkaṭameva. Nivāsanapārupanaṃ saṇṭhapeti, hatthavāre hatthavāre dukkaṭaṃ. ‘‘Mahantaṃ nidhānaṃ na sakkā ekena āharituṃ, dutiyaṃ pariyesissāmī’’ti kassaci sahāyassa santikaṃ gantukāmo dvāraṃ vivarati, padavāre ca hatthavāre ca dukkaṭaṃ. Dvārapidahane pana aññasmiṃ vā gamanassa anupakāre anāpatti. Tassa nipannokāsaṃ gantvā ‘‘itthannāmā’’ti pakkosati, tamatthaṃ ārocetvā ‘‘ehi gacchāmā’’ti vadati, vācāya vācāya dukkaṭaṃ. So tassa vacanena uṭṭhahati, tassāpi dukkaṭaṃ. Uṭṭhahitvā tassa santikaṃ gantukāmo nivāsanapārupanaṃ saṇṭhapeti, dvāraṃ vivaritvā tassa samīpaṃ gacchati, hatthavārapadavāresu sabbattha dukkaṭaṃ. So taṃ pucchati ‘‘asuko ca asuko ca kuhiṃ, asukañca asukañca pakkosāhī’’ti, vācāya vācāya dukkaṭaṃ. Sabbe samāgate disvā ‘‘mayā asukasmiṃ nāma ṭhāne evarūpo nidhi upaladdho, gacchāma taṃ gahetvā puññāni ca karissāma, sukhañca jīvissāmā’’ti vadati, vācāya vācāya dukkaṭameva.

    ಏವಂ ಲದ್ಧಸಹಾಯೋ ಕುದಾಲಂ ಪರಿಯೇಸತಿ। ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಕುದಾಲೋ ಅತ್ಥಿ, ‘‘ತಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಚ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಚ ಆಹರನ್ತೋ ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಹತ್ಥವಾರಪದವಾರೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ । ಸಚೇ ನತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವಾ ಗಹಟ್ಠಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಾಚತಿ, ಯಾಚನ್ತೋ ಚ ಸಚೇ ‘‘ಕುದಾಲಂ ಮೇ ದೇಹಿ, ಕುದಾಲೇನ ಮೇ ಅತ್ಥೋ , ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾತಬ್ಬಮತ್ಥಿ, ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮುಸಾ ಅಭಣನ್ತೋ ಯಾಚತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ‘‘ಮಾತಿಕಾ ಸೋಧೇತಬ್ಬಾ ಅತ್ಥಿ, ವಿಹಾರೇ ಭೂಮಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಮುಸಾಪಿ ಭಣತಿ, ಯಂ ಯಂ ವಚನಂ ಮುಸಾ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಸಚ್ಚೇಪಿ ಅಲಿಕೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಪಮಾದಲಿಖಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ನ ಹಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಪಯೋಗೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಟ್ಠಾನೇ ದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ। ಸಚೇ ಪನ ಕುದಾಲಸ್ಸ ದಣ್ಡೋ ನತ್ಥಿ, ‘‘ದಣ್ಡಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾಸಿಂ ವಾ ಫರಸುಂ ವಾ ನಿಸೇತಿ, ತದತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಗನ್ತ್ವಾ ಸುಕ್ಖಕಟ್ಠಂ ಛಿನ್ದತಿ ತಚ್ಛತಿ ಆಕೋಟೇತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಹತ್ಥವಾರಪದವಾರೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ। ಅಲ್ಲರುಕ್ಖಂ ಛಿನ್ದತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ತತೋ ಪರಂ ಸಬ್ಬಪಯೋಗೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಙ್ಖೇಪಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಞ್ಚ ತತ್ಥ ಜಾತಕಕಟ್ಠಲತಾಛೇದನತ್ಥಂ ವಾಸಿಫರಸುಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಾನಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ। ಸಚೇ ಪನ ತೇಸಂ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ವಾಸಿಫರಸುಕುದಾಲೇ ಯಾಚನ್ತಾ ಆಸಙ್ಕಿತಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮ, ಲೋಹಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಕರೋಮಾ’’ತಿ। ತತೋ ಅರಞ್ಞಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಲೋಹಬೀಜತ್ಥಂ ಪಥವಿಂ ಖಣನ್ತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಂ ಖಣನ್ತಾನಂ ದುಕ್ಕಟೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಚ ಇಧ, ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಟ್ಠಾನೇ ದುಕ್ಕಟಾ ನ ಮುಚ್ಚತಿ। ಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಂ ಖಣನ್ತಾನಂ ದುಕ್ಕಟಾನಿಯೇವ। ಬೀಜಂ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ ಸಬ್ಬಕಿರಿಯಾಸು ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ।

    Evaṃ laddhasahāyo kudālaṃ pariyesati. Sace panassa attano kudālo atthi, ‘‘taṃ āharissāmī’’ti gacchanto ca gaṇhanto ca āharanto ca sabbattha hatthavārapadavāresu dukkaṭaṃ āpajjati . Sace natthi, aññaṃ bhikkhuṃ vā gahaṭṭhaṃ vā gantvā yācati, yācanto ca sace ‘‘kudālaṃ me dehi, kudālena me attho , kiñci kātabbamatthi, taṃ katvā paccāharissāmī’’ti musā abhaṇanto yācati, vācāya vācāya dukkaṭaṃ. Sace ‘‘mātikā sodhetabbā atthi, vihāre bhūmikammaṃ kātabbaṃ atthī’’ti musāpi bhaṇati, yaṃ yaṃ vacanaṃ musā, tattha tattha pācittiyaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana saccepi alikepi dukkaṭameva vuttaṃ, taṃ pamādalikhitanti veditabbaṃ. Na hi adinnādānassa pubbapayoge pācittiyaṭṭhāne dukkaṭaṃ nāma atthi. Sace pana kudālassa daṇḍo natthi, ‘‘daṇḍaṃ karissāmī’’ti vāsiṃ vā pharasuṃ vā niseti, tadatthāya gacchati, gantvā sukkhakaṭṭhaṃ chindati tacchati ākoṭeti, sabbattha hatthavārapadavāresu dukkaṭaṃ. Allarukkhaṃ chindati, pācittiyaṃ. Tato paraṃ sabbapayogesu dukkaṭaṃ. Saṅkhepaṭṭhakathāyaṃ pana mahāpaccariyañca tattha jātakakaṭṭhalatāchedanatthaṃ vāsipharasuṃ pariyesantānampi dukkaṭaṃ vuttaṃ. Sace pana tesaṃ evaṃ hoti ‘‘vāsipharasukudāle yācantā āsaṅkitā bhavissāma, lohaṃ samuṭṭhāpetvā karomā’’ti. Tato araññaṃ gantvā lohabījatthaṃ pathaviṃ khaṇanti, akappiyapathaviṃ khaṇantānaṃ dukkaṭehi saddhiṃ pācittiyānīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Yathā ca idha, evaṃ sabbattha pācittiyaṭṭhāne dukkaṭā na muccati. Kappiyapathaviṃ khaṇantānaṃ dukkaṭāniyeva. Bījaṃ pana gahetvā tato paraṃ sabbakiriyāsu payoge payoge dukkaṭaṃ.

    ಪಿಟಕಪರಿಯೇಸನೇಪಿ ಹತ್ಥವಾರಪದವಾರೇಸು ವುತ್ತನಯೇನೇವ ದುಕ್ಕಟಂ। ಮುಸಾವಾದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಪಿಟಕಂ ಕಾತುಕಾಮತಾಯ ವಲ್ಲಿಚ್ಛೇದನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಗಚ್ಛತಿ ವಾ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಪರಿಯಿಟ್ಠಸಹಾಯಕುದಾಲಪಿಟಕೋ ನಿಧಿಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಪದವಾರೇ ಪದವಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಇಮಂ ನಿಧಿಂ ಲದ್ಧಾ ಬುದ್ಧಪೂಜಂ ವಾ ಧಮ್ಮಪೂಜಂ ವಾ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕುಸಲಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಕುಸಲಚಿತ್ತೇನ ಗಮನೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ‘‘ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ದುತಿಯಂ ವಾ…ಪೇ॰… ಗಚ್ಛತಿ ವಾ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಯಥಾ ಚ ಇಧ, ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಮಗ್ಗತೋ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ನಿಧಾನಟ್ಠಾನಂ ಗಮನತ್ಥಾಯ ಮಗ್ಗಂ ಕರೋನ್ತೋ ಭೂತಗಾಮಂ ಛಿನ್ದತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಸುಕ್ಖಕಟ್ಠಂ ಛಿನ್ದತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ।

    Piṭakapariyesanepi hatthavārapadavāresu vuttanayeneva dukkaṭaṃ. Musāvāde pācittiyaṃ. Piṭakaṃ kātukāmatāya vallicchedane pācittiyanti sabbaṃ purimanayeneva veditabbaṃ. Gacchati vā āpatti dukkaṭassāti evaṃ pariyiṭṭhasahāyakudālapiṭako nidhiṭṭhānaṃ gacchati, padavāre padavāre dukkaṭaṃ. Sace pana gacchanto ‘‘imaṃ nidhiṃ laddhā buddhapūjaṃ vā dhammapūjaṃ vā saṅghabhattaṃ vā karissāmī’’ti kusalaṃ uppādeti, kusalacittena gamane anāpatti. Kasmā? ‘‘Theyyacitto dutiyaṃ vā…pe… gacchati vā, āpatti dukkaṭassā’’ti vuttattā. Yathā ca idha, evaṃ sabbattha atheyyacittassa anāpatti. Maggato okkamma nidhānaṭṭhānaṃ gamanatthāya maggaṃ karonto bhūtagāmaṃ chindati, pācittiyaṃ. Sukkhakaṭṭhaṃ chindati, dukkaṭaṃ.

    ತತ್ಥಜಾತಕನ್ತಿ ಚಿರನಿಹಿತಾಯ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉಪರಿ ಜಾತಕಂ। ಕಟ್ಠಂ ವಾ ಲತಂ ವಾತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಕಟ್ಠಲತಮೇವ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅಲ್ಲಂ ವಾ ಸುಕ್ಖಂ ವಾ ತಿಣರುಕ್ಖಲತಾದಿಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಸಹಪಯೋಗತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಹೋತಿ।

    Tatthajātakanti ciranihitāya kumbhiyā upari jātakaṃ. Kaṭṭhaṃ vā lataṃ vāti na kevalaṃ kaṭṭhalatameva, yaṃkiñci allaṃ vā sukkhaṃ vā tiṇarukkhalatādiṃ chindantassa sahapayogattā dukkaṭameva hoti.

    ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಹೇತಂ ದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಥೇರೇಹಿ ದಸ್ಸಿತಂ – ಪುಬ್ಬಪಯೋಗದುಕ್ಕಟಂ , ಸಹಪಯೋಗದುಕ್ಕಟಂ, ಅನಾಮಾಸದುಕ್ಕಟಂ, ದುರುಪಚಿಣ್ಣದುಕ್ಕಟಂ, ವಿನಯದುಕ್ಕಟಂ, ಞಾತದುಕ್ಕಟಂ, ಞತ್ತಿದುಕ್ಕಟಂ, ಪಟಿಸ್ಸವದುಕ್ಕಟನ್ತಿ। ತತ್ಥ ‘‘ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ದುತಿಯಂ ವಾ ಕುದಾಲಂ ವಾ ಪಿಟಕಂ ವಾ ಪರಿಯೇಸತಿ ಗಚ್ಛತಿ ವಾ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇದಂ ಪುಬ್ಬಪಯೋಗದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ। ಏತ್ಥ ಹಿ ದುಕ್ಕಟಟ್ಠಾನೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಟ್ಠಾನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ತತ್ಥಜಾತಕಂ ಕಟ್ಠಂ ವಾ ಲತಂ ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸಹಪಯೋಗದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ। ಏತ್ಥ ಪನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯವತ್ಥು ಚ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥು ಚ ದುಕ್ಕಟಟ್ಠಾನೇಯೇವ ತಿಟ್ಠತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಅವಹಾರಸ್ಸ ಸಹಪಯೋಗತ್ತಾತಿ। ಯಂ ಪನ ದಸವಿಧಂ ರತನಂ, ಸತ್ತವಿಧಂ ಧಞ್ಞಂ, ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಆವುಧಭಣ್ಡಾದಿಂ ಆಮಸನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಂ ಅನಾಮಾಸದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ। ಯಂ ಕದಲಿನಾಳಿಕೇರಾದೀನಂ ತತ್ಥಜಾತಕಫಲಾನಿ ಆಮಸನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಂ ದುರುಪಚಿಣ್ಣದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ। ಯಂ ಪನ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ರಜೇ ಪತಿತೇ ಪತ್ತಂ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಧೋವಿತ್ವಾ ವಾ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಂ ವಿನಯದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ। ‘‘ಸುತ್ವಾ ನ ವದನ್ತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೧೯) ಇದಂ ಞಾತದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ। ಯಂ ಏಕಾದಸಸು ಸಮನುಭಾಸನಾಸು ‘‘ಞತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೧೪) ವುತ್ತಂ, ಇದಂ ಞತ್ತಿದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ। ‘‘ತಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪುರಿಮಿಕಾ ಚ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಪಟಿಸ್ಸವೇ ಚ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೦೭) ಇದಂ ಪಟಿಸ್ಸವದುಕ್ಕಟಂ ನಾಮ। ಇದಂ ಪನ ಸಹಪಯೋಗದುಕ್ಕಟಂ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅಲ್ಲಂ ವಾ ಸುಕ್ಖಂ ವಾ ತಿಣರುಕ್ಖಲತಾದಿಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಸಹಪಯೋಗತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಹೋತೀ’’ತಿ।

    Aṭṭhavidhaṃ hetaṃ dukkaṭaṃ nāma imasmiṃ ṭhāne samodhānetvā therehi dassitaṃ – pubbapayogadukkaṭaṃ , sahapayogadukkaṭaṃ, anāmāsadukkaṭaṃ, durupaciṇṇadukkaṭaṃ, vinayadukkaṭaṃ, ñātadukkaṭaṃ, ñattidukkaṭaṃ, paṭissavadukkaṭanti. Tattha ‘‘theyyacitto dutiyaṃ vā kudālaṃ vā piṭakaṃ vā pariyesati gacchati vā, āpatti dukkaṭassā’’ti idaṃ pubbapayogadukkaṭaṃ nāma. Ettha hi dukkaṭaṭṭhāne dukkaṭaṃ, pācittiyaṭṭhāne pācittiyameva hoti. ‘‘Tatthajātakaṃ kaṭṭhaṃ vā lataṃ vā chindati, āpatti dukkaṭassā’’ti idaṃ sahapayogadukkaṭaṃ nāma. Ettha pana pācittiyavatthu ca dukkaṭavatthu ca dukkaṭaṭṭhāneyeva tiṭṭhati. Kasmā? Avahārassa sahapayogattāti. Yaṃ pana dasavidhaṃ ratanaṃ, sattavidhaṃ dhaññaṃ, sabbañca āvudhabhaṇḍādiṃ āmasantassa dukkaṭaṃ vuttaṃ, idaṃ anāmāsadukkaṭaṃ nāma. Yaṃ kadalināḷikerādīnaṃ tatthajātakaphalāni āmasantassa dukkaṭaṃ vuttaṃ, idaṃ durupaciṇṇadukkaṭaṃ nāma. Yaṃ pana piṇḍāya carantassa patte raje patite pattaṃ appaṭiggahetvā adhovitvā vā tattha bhikkhaṃ gaṇhantassa dukkaṭaṃ vuttaṃ, idaṃ vinayadukkaṭaṃ nāma. ‘‘Sutvā na vadanti, āpatti dukkaṭassā’’ti (pārā. 419) idaṃ ñātadukkaṭaṃ nāma. Yaṃ ekādasasu samanubhāsanāsu ‘‘ñattiyā dukkaṭa’’nti (pārā. 414) vuttaṃ, idaṃ ñattidukkaṭaṃ nāma. ‘‘Tassa, bhikkhave, bhikkhuno purimikā ca na paññāyati, paṭissave ca āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 207) idaṃ paṭissavadukkaṭaṃ nāma. Idaṃ pana sahapayogadukkaṭaṃ. Tena vuttaṃ – ‘‘yaṃkiñci allaṃ vā sukkhaṃ vā tiṇarukkhalatādiṃ chindantassa sahapayogattā dukkaṭameva hotī’’ti.

    ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ತತ್ಥಜಾತಕೇ ತಿಣರುಕ್ಖಲತಾದಿಮ್ಹಿ ಛಿನ್ನೇಪಿ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮೋ ಓಕ್ಕಮತಿ, ಸಂವರೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಛೇದನಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮುಚ್ಚತಿ। ಅಥ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಅಕತ್ವಾ ಸಉಸ್ಸಾಹೋವ ಪಂಸುಂ ಖಣತಿ, ಛೇದನದುಕ್ಕಟಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಖಣನದುಕ್ಕಟೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಂ ಖಣನ್ತೋಪಿ ಹಿ ಇಧ ಸಹಪಯೋಗತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ಖಣಿತ್ವಾ ಕುಮ್ಭಿಮೂಲಂ ಪತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮೋ ಓಕ್ಕಮತಿ, ಖಣನಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮುಚ್ಚತಿ।

    Sace panassa tatthajātake tiṇarukkhalatādimhi chinnepi lajjidhammo okkamati, saṃvaro uppajjati, chedanapaccayā dukkaṭaṃ desetvā muccati. Atha dhuranikkhepaṃ akatvā saussāhova paṃsuṃ khaṇati, chedanadukkaṭaṃ paṭippassambhati, khaṇanadukkaṭe patiṭṭhāti. Akappiyapathaviṃ khaṇantopi hi idha sahapayogattā dukkaṭameva āpajjati. Sace panassa sabbadisāsu khaṇitvā kumbhimūlaṃ pattassāpi lajjidhammo okkamati, khaṇanapaccayā dukkaṭaṃ desetvā muccati.

    ಬ್ಯೂಹತಿ ವಾತಿ ಅಥ ಪನ ಸಉಸ್ಸಾಹೋವ ಪಂಸುಂ ವಿಯೂಹತಿ, ಏಕಪಸ್ಸೇ ರಾಸಿಂ ಕರೋತಿ, ಖಣನದುಕ್ಕಟಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ವಿಯೂಹನದುಕ್ಕಟೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ತಞ್ಚ ಪಂಸುಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪುಞ್ಜಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸಚೇ ಪನ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕರೋತಿ, ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಆಪಜ್ಜತಿ , ವಿಯೂಹನದುಕ್ಕಟಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮುಚ್ಚತಿ। ಉದ್ಧರತಿ ವಾತಿ ಅಥ ಪನ ಸಉಸ್ಸಾಹೋವ ಪಂಸುಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಪಾತೇತಿ, ವಿಯೂಹನದುಕ್ಕಟಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಉದ್ಧರಣದುಕ್ಕಟೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ಪಂಸುಂ ಪನ ಕುದಾಲೇನ ವಾ ಹತ್ಥೇಹಿ ವಾ ಪಚ್ಛಿಯಾ ವಾ ತಹಿಂ ತಹಿಂ ಪಾತೇನ್ತೋ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಸಬ್ಬಂ ಪಂಸುಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಕುಮ್ಭಿಂ ಥಲಟ್ಠಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಉದ್ಧರಣದುಕ್ಕಟಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮುಚ್ಚತಿ। ಅಥ ಪನ ಸಉಸ್ಸಾಹೋವ ಕುಮ್ಭಿಂ ಆಮಸತಿ, ಉದ್ಧರಣದುಕ್ಕಟಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಆಮಸನದುಕ್ಕಟೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ಆಮಸಿತ್ವಾಪಿ ಚ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಆಮಸನದುಕ್ಕಟಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮುಚ್ಚತಿ। ಅಥ ಸಉಸ್ಸಾಹೋವ ಕುಮ್ಭಿಂ ಫನ್ದಾಪೇತಿ, ಆಮಸನದುಕ್ಕಟಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ‘‘ಫನ್ದಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಥುಲ್ಲಚ್ಚಯೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ।

    Byūhati vāti atha pana saussāhova paṃsuṃ viyūhati, ekapasse rāsiṃ karoti, khaṇanadukkaṭaṃ paṭippassambhati, viyūhanadukkaṭe patiṭṭhāti. Tañca paṃsuṃ tattha tattha puñjaṃ karonto payoge payoge dukkaṭaṃ āpajjati. Sace pana rāsiṃ katvāpi dhuranikkhepaṃ karoti, lajjidhammaṃ āpajjati , viyūhanadukkaṭaṃ desetvā muccati. Uddharati vāti atha pana saussāhova paṃsuṃ uddharitvā bahi pāteti, viyūhanadukkaṭaṃ paṭippassambhati, uddharaṇadukkaṭe patiṭṭhāti. Paṃsuṃ pana kudālena vā hatthehi vā pacchiyā vā tahiṃ tahiṃ pātento payoge payoge dukkaṭaṃ āpajjati. Sace pana sabbaṃ paṃsuṃ nīharitvā kumbhiṃ thalaṭṭhaṃ katvāpi lajjidhammaṃ āpajjati, uddharaṇadukkaṭaṃ desetvā muccati. Atha pana saussāhova kumbhiṃ āmasati, uddharaṇadukkaṭaṃ paṭippassambhati, āmasanadukkaṭe patiṭṭhāti. Āmasitvāpi ca lajjidhammaṃ āpajjanto āmasanadukkaṭaṃ desetvā muccati. Atha saussāhova kumbhiṃ phandāpeti, āmasanadukkaṭaṃ paṭippassambhati, ‘‘phandāpeti, āpatti thullaccayassā’’ti vuttathullaccaye patiṭṭhāti.

    ತತ್ರಾಯಂ ದುಕ್ಕಟಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ವಚನತ್ಥೋ – ಪಠಮಂ ತಾವೇತ್ಥ ದುಟ್ಠು ಕತಂ ಸತ್ಥಾರಾ ವುತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ವಿರಾಧೇತ್ವಾ ಕತನ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಂ। ಅಥ ವಾ ದುಟ್ಠಂ ಕತಂ, ವಿರೂಪಾ ಸಾ ಕಿರಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುಕಿರಿಯಾನಂ ಮಜ್ಝೇ ನ ಸೋಭತೀತಿ ಏವಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ। ವುತ್ತಞ್ಚೇತಂ –

    Tatrāyaṃ dukkaṭathullaccayānaṃ dvinnampi vacanattho – paṭhamaṃ tāvettha duṭṭhu kataṃ satthārā vuttakiccaṃ virādhetvā katanti dukkaṭaṃ. Atha vā duṭṭhaṃ kataṃ, virūpā sā kiriyā bhikkhukiriyānaṃ majjhe na sobhatīti evampi dukkaṭaṃ. Vuttañcetaṃ –

    ‘‘ದುಕ್ಕಟಂ ಇತಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಸುಣೋಹಿ ಯಥಾತಥಂ।

    ‘‘Dukkaṭaṃ iti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;

    ಅಪರದ್ಧಂ ವಿರದ್ಧಞ್ಚ, ಖಲಿತಂ ಯಞ್ಚ ದುಕ್ಕಟಂ॥

    Aparaddhaṃ viraddhañca, khalitaṃ yañca dukkaṭaṃ.

    ‘‘ಯಂ ಮನುಸ್ಸೋ ಕರೇ ಪಾಪಂ, ಆವಿ ವಾ ಯದಿ ವಾ ರಹೋ।

    ‘‘Yaṃ manusso kare pāpaṃ, āvi vā yadi vā raho;

    ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಪವೇದೇನ್ತಿ, ತೇನೇತಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥ (ಪರಿ॰ ೩೩೯)।

    Dukkaṭanti pavedenti, tenetaṃ iti vuccatī’’ti. (pari. 339);

    ಇತರಂ ಪನ ಥೂಲತ್ತಾ, ಅಚ್ಚಯತ್ತಾ ಚ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ‘‘ಸಮ್ಪರಾಯೇ ಚ ದುಗ್ಗತಿ’’ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೪೯), ‘‘ಯಂ ಹೋತಿ ಕಟುಕಪ್ಫಲ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಧ॰ ಪ॰ ೬೬; ನೇತ್ತಿ॰ ೯೧) ವಿಯ ಚೇತ್ಥ ಸಂಯೋಗಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದೇಸೇತಬ್ಬೇಸು ಹಿ ಅಚ್ಚಯೇಸು ತೇನ ಸಮೋ ಥೂಲೋ ಅಚ್ಚಯೋ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಥೂಲತ್ತಾ ಅಚ್ಚಯತ್ತಾ ಚ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯ’’ನ್ತಿ। ವುತ್ತಞ್ಚೇತಂ –

    Itaraṃ pana thūlattā, accayattā ca thullaccayaṃ. ‘‘Samparāye ca duggati’’ (saṃ. ni. 1.49), ‘‘yaṃ hoti kaṭukapphala’’ntiādīsu (dha. pa. 66; netti. 91) viya cettha saṃyogabhāvo veditabbo. Ekassa santike desetabbesu hi accayesu tena samo thūlo accayo natthi. Tasmā vuttaṃ ‘‘thūlattā accayattā ca thullaccaya’’nti. Vuttañcetaṃ –

    ‘‘ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯನ್ತಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಸುಣೋಹಿ ಯಥಾತಥಂ।

    ‘‘Thullaccayanti yaṃ vuttaṃ, taṃ suṇohi yathātathaṃ;

    ಏಕಸ್ಸ ಮೂಲೇ ಯೋ ದೇಸೇತಿ, ಯೋ ಚ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹತಿ।

    Ekassa mūle yo deseti, yo ca taṃ paṭiggaṇhati;

    ಅಚ್ಚಯೋ ತೇನ ಸಮೋ ನತ್ಥಿ, ತೇನೇತಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ॥ (ಪರಿ॰ ೩೩೯)।

    Accayo tena samo natthi, tenetaṃ iti vuccatī’’ti. (pari. 339);

    ಫನ್ದಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಚ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಫನ್ದಾಪೇತ್ವಾಪಿ ಚ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮುಚ್ಚತಿ। ಸಹಪಯೋಗತೋ ಪಟ್ಠಾಯೇವ ಚೇತ್ಥ ಪುರಿಮಾ ಪುರಿಮಾ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಹಪಯೋಗಂ ಪನ ಅಕತ್ವಾ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತೇನ ಯಾ ಪುಬ್ಬಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಪಾಚಿತ್ತಿಯಾ ಆಪನ್ನಾ, ಸಬ್ಬಾ ತಾ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ। ಸಹಪಯೋಗೇ ಚ ತತ್ಥಜಾತಕಚ್ಛೇದನೇ ಬಹುಕಾನಿಪಿ ದುಕ್ಕಟಾನಿ ಪಂಸುಖಣನಂ ಪತ್ವಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನ್ತಿ। ಏಕಂ ಖಣನದುಕ್ಕಟಮೇವ ಹೋತಿ। ಖಣನೇ ಬಹುಕಾನಿಪಿ ವಿಯೂಹನಂ, ವಿಯೂಹನೇ ಬಹುಕಾನಿಪಿ ಉದ್ಧರಣಂ, ಉದ್ಧರಣೇ ಬಹುಕಾನಿಪಿ ಆಮಸನಂ, ಆಮಸನೇ ಬಹುಕಾನಿಪಿ ಫನ್ದಾಪನಂ ಪತ್ವಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನ್ತಿ। ಪಂಸುಖಣನಾದೀಸು ಚ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಬಹುಕಾಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತು, ಏಕಮೇವ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮುಚ್ಚತೀತಿ ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಪುರಿಮಾಪತ್ತಿಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಚ ನಾಮೇಸಾ ‘‘ಞತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ದ್ವೀಹಿ ಕಮ್ಮವಾಚಾಹಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೧೪) ಏವಂ ಅನುಸಾವನಾಸುತ್ತೇಸುಯೇವ ಆಗತಾ। ಇಧ ಪನ ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕೇ ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಪ್ಪಮಾಣೇನ ಗಹೇತಬ್ಬಾತಿ।

    Phandāpentassa ca payoge payoge thullaccayaṃ. Phandāpetvāpi ca lajjidhammaṃ okkanto thullaccayaṃ desetvā muccati. Sahapayogato paṭṭhāyeva cettha purimā purimā āpatti paṭippassambhati. Sahapayogaṃ pana akatvā lajjidhammaṃ okkantena yā pubbapayoge dukkaṭapācittiyā āpannā, sabbā tā desetabbā. Sahapayoge ca tatthajātakacchedane bahukānipi dukkaṭāni paṃsukhaṇanaṃ patvā paṭippassambhanti. Ekaṃ khaṇanadukkaṭameva hoti. Khaṇane bahukānipi viyūhanaṃ, viyūhane bahukānipi uddharaṇaṃ, uddharaṇe bahukānipi āmasanaṃ, āmasane bahukānipi phandāpanaṃ patvā paṭippassambhanti. Paṃsukhaṇanādīsu ca lajjidhamme uppanne bahukāpi āpattiyo hontu, ekameva desetvā muccatīti kurundaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Purimāpattipaṭippassaddhi ca nāmesā ‘‘ñattiyā dukkaṭaṃ, dvīhi kammavācāhi thullaccayā paṭippassambhantī’’ti (pārā. 414) evaṃ anusāvanāsuttesuyeva āgatā. Idha pana dutiyapārājike aṭṭhakathācariyappamāṇena gahetabbāti.

    ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾತಿ ಯೋ ಪನ ಫನ್ದಾಪೇತ್ವಾಪಿ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಅನೋಕ್ಕಮಿತ್ವಾವ ತಂ ಕುಮ್ಭಿಂ ಠಾನತೋ ಅನ್ತಮಸೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಚಾವೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಠಾನಾ ಚಾವನಞ್ಚೇತ್ಥ ಛಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಕಥಂ? ಕುಮ್ಭಿಂ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಭಿಮುಖಂ ಆಕಡ್ಢನ್ತೋ ಇಮಿನಾ ಅನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪಾರಿಮನ್ತೇನ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತಥೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರತೋ ಪೇಲ್ಲೇನ್ತೋ ಪಾರಿಮನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಇಮಿನಾ ಅನ್ತೇನ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ವಾಮತೋ ವಾ ದಕ್ಖಿಣತೋ ವಾ ಅಪನಾಮೇನ್ತೋ ವಾಮನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ದಕ್ಖಿಣನ್ತೇನ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ದಕ್ಖಿಣನ್ತೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ವಾಮನ್ತೇನ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉದ್ಧಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಭೂಮಿತೋ ಮೋಚೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಖಣಿತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠತೋ ಓಸೀದೇನ್ತೋ ಬುನ್ದೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ಏವಂ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಾಯ ಕುಮ್ಭಿಯಾ। ಯದಿ ಪನ ಕುಮ್ಭಿಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಪಾಸಂ ಕತ್ವಾ ಲೋಹಖಾಣುಂ ವಾ ಖದಿರಸಾರಾದಿಖಾಣುಂ ವಾ ಪಥವಿಯಂ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಙ್ಖಲಿಕಾಯ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಿ, ಏಕಿಸ್ಸಾ ದಿಸಾಯ ಏಕಾಯ ಸಙ್ಖಲಿಕಾಯ ಬದ್ಧಾಯ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ದ್ವೀಸು ತೀಸು ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಖಲಿಕಾಹಿ ಬದ್ಧಾಯ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ।

    Ṭhānācāveti, āpatti pārājikassāti yo pana phandāpetvāpi lajjidhammaṃ anokkamitvāva taṃ kumbhiṃ ṭhānato antamaso kesaggamattampi cāveti, pārājikameva āpajjatīti attho. Ṭhānā cāvanañcettha chahi ākārehi veditabbaṃ. Kathaṃ? Kumbhiṃ mukhavaṭṭiyaṃ gahetvā attano abhimukhaṃ ākaḍḍhanto iminā antena phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi pārimantena atikkāmeti, pārājikaṃ. Tatheva gahetvā parato pellento pārimantena phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi iminā antena atikkāmeti, pārājikaṃ. Vāmato vā dakkhiṇato vā apanāmento vāmantena phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi dakkhiṇantena atikkāmeti, pārājikaṃ. Dakkhiṇantena vā phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi vāmantena atikkāmeti, pārājikaṃ. Uddhaṃ ukkhipanto kesaggamattampi bhūmito moceti, pārājikaṃ. Khaṇitvā heṭṭhato osīdento bundena phuṭṭhokāsaṃ kesaggamattampi mukhavaṭṭiyā atikkāmeti, pārājikanti evaṃ ekaṭṭhāne ṭhitāya kumbhiyā. Yadi pana kumbhimukhavaṭṭiyā pāsaṃ katvā lohakhāṇuṃ vā khadirasārādikhāṇuṃ vā pathaviyaṃ ākoṭetvā tattha saṅkhalikāya bandhitvā ṭhapenti, ekissā disāya ekāya saṅkhalikāya baddhāya dve ṭhānāni labbhanti, dvīsu tīsu catūsu disāsu catūhi saṅkhalikāhi baddhāya pañca ṭhānāni labbhanti.

    ತತ್ಥ ಏಕಖಾಣುಕೇ ಬದ್ಧಕುಮ್ಭಿಯಾ ಪಠಮಂ ಖಾಣುಕಂ ವಾ ಉದ್ಧರತಿ, ಸಙ್ಖಲಿಕಂ ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ತತೋ ಕುಮ್ಭಿಂ ಯಥಾವುತ್ತನಯೇನ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥ ಪಠಮಂ ಕುಮ್ಭಿಂ ಉದ್ಧರತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ತತೋ ಖಾಣುಕಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ಸಙ್ಖಲಿಕಂ ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಏತೇನ ಉಪಾಯೇನ ದ್ವೀಸು ತೀಸು ಚತೂಸು ಖಾಣುಕೇಸು ಬದ್ಧಕುಮ್ಭಿಯಾಪಿ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಠಾನಾಚಾವನೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸೇಸೇಸು ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Tattha ekakhāṇuke baddhakumbhiyā paṭhamaṃ khāṇukaṃ vā uddharati, saṅkhalikaṃ vā chindati, thullaccayaṃ. Tato kumbhiṃ yathāvuttanayena kesaggamattampi ṭhānā cāveti, pārājikaṃ. Atha paṭhamaṃ kumbhiṃ uddharati, thullaccayaṃ. Tato khāṇukaṃ kesaggamattampi ṭhānā cāveti, saṅkhalikaṃ vā chindati, pārājikaṃ. Etena upāyena dvīsu tīsu catūsu khāṇukesu baddhakumbhiyāpi pacchime ṭhānācāvane pārājikaṃ. Sesesu thullaccayaṃ veditabbaṃ.

    ಸಚೇ ಖಾಣು ನತ್ಥಿ, ಸಙ್ಖಲಿಕಾಯ ಅಗ್ಗೇ ವಲಯಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕೇ ಮೂಲೇ ಪವೇಸಿತಂ ಹೋತಿ, ಪಠಮಂ ಕುಮ್ಭಿಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಮೂಲಂ ಛೇತ್ವಾ ವಲಯಂ ನೀಹರತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥ ಮೂಲಂ ಅಚ್ಛೇತ್ವಾ ವಲಯಂ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸಾರೇತಿ, ರಕ್ಖತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಮೂಲತೋ ಅನೀಹರಿತ್ವಾಪಿ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸಗತಂ ಕರೋತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ।

    Sace khāṇu natthi, saṅkhalikāya agge valayaṃ katvā tatthajātake mūle pavesitaṃ hoti, paṭhamaṃ kumbhiṃ uddharitvā pacchā mūlaṃ chetvā valayaṃ nīharati, pārājikaṃ. Atha mūlaṃ acchetvā valayaṃ ito cito ca sāreti, rakkhati. Sace pana mūlato anīharitvāpi hatthena gahetvā ākāsagataṃ karoti, pārājikaṃ. Ayamettha viseso. Sesaṃ vuttanayameva.

    ಕೇಚಿ ಪನ ನಿಮಿತ್ತತ್ಥಾಯ ಕುಮ್ಭಿಮತ್ಥಕೇ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖಾದೀನಿ ರೋಪೇನ್ತಿ, ಮೂಲಾನಿ ಕುಮ್ಭಿಂ ವಿನನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಮೂಲಾನಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕುಮ್ಭಿಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕತ್ವಾ ಕುಮ್ಭಿಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಮೂಲಾನಿ ಛಿನ್ದತೋವ ಲುಠಿತ್ವಾ ಕುಮ್ಭೀ ನಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ ಗತಾ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಗತಟ್ಠಾನತೋ ಉದ್ಧರತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಛಿನ್ನೇಸು ಮೂಲೇಸು ಏಕಮೂಲಮತ್ತೇನ ಕುಮ್ಭೀ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೋ ಚ ತಂ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮೂಲೇ ಛಿನ್ನೇ ಪತಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಛಿನ್ದತಿ, ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ಏಕಮೂಲೇನೇವ ಪಾಸೇ ಬದ್ಧಸೂಕರೋ ವಿಯ ಠಿತಾ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಗ್ಗನಕಂ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಮೂಲೇ ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಕುಮ್ಭಿಮತ್ಥಕೇ ಮಹಾಪಾಸಾಣೋ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ದಣ್ಡೇನ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಪನೇತುಕಾಮೋ ಕುಮ್ಭಿಮತ್ಥಕೇ ಜಾತರುಕ್ಖಂ ಛಿನ್ದತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ತಸ್ಸಾ ಸಮೀಪೇ ಜಾತಕಂ ಛೇತ್ವಾ ಆಹರತಿ, ಅತತ್ಥಜಾತಕತ್ತಾ ತಂ ಛಿನ್ದತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

    Keci pana nimittatthāya kumbhimatthake nigrodharukkhādīni ropenti, mūlāni kumbhiṃ vinandhitvā ṭhitāni honti, ‘‘mūlāni chinditvā kumbhiṃ gahessāmī’’ti chindantassa payoge payoge dukkaṭaṃ. Chinditvā okāsaṃ katvā kumbhiṃ kesaggamattampi ṭhānā cāveti, pārājikaṃ. Mūlāni chindatova luṭhitvā kumbhī ninnaṭṭhānaṃ gatā, rakkhati tāva. Gataṭṭhānato uddharati, pārājikaṃ. Sace chinnesu mūlesu ekamūlamattena kumbhī tiṭṭhati, so ca taṃ ‘‘imasmiṃ mūle chinne patissatī’’ti chindati, chinnamatte pārājikaṃ. Sace pana ekamūleneva pāse baddhasūkaro viya ṭhitā hoti, aññaṃ kiñci lagganakaṃ natthi, tasmimpi mūle chinnamatte pārājikaṃ. Sace kumbhimatthake mahāpāsāṇo ṭhapito hoti, taṃ daṇḍena ukkhipitvā apanetukāmo kumbhimatthake jātarukkhaṃ chindati, dukkaṭaṃ. Tassā samīpe jātakaṃ chetvā āharati, atatthajātakattā taṃ chindato pācittiyaṃ.

    ಅತ್ತನೋ ಭಾಜನನ್ತಿ ಸಚೇ ಪನ ಕುಮ್ಭಿಂ ಉದ್ಧರಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಕುಮ್ಭಿಗತಭಣ್ಡಗ್ಗಹಣತ್ಥಂ ಅತ್ತನೋ ಭಾಜನಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋಕುಮ್ಭಿಯಂ ಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ವಾ ಅಗ್ಘನಕಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಆಮಸತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಚೇತ್ಥ ಪಾರಾಜಿಕನಿಯಮನತ್ಥಂ ವುತ್ತೋ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಊನಪಞ್ಚಮಾಸಕಮ್ಪಿ ಆಮಸನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿಯೇವ।

    Attano bhājananti sace pana kumbhiṃ uddharituṃ asakkonto kumbhigatabhaṇḍaggahaṇatthaṃ attano bhājanaṃ pavesetvā antokumbhiyaṃ pañcamāsakaṃ vā atirekapañcamāsakaṃ vā agghanakaṃ theyyacitto āmasati, āpatti dukkaṭassa. Paricchedo cettha pārājikaniyamanatthaṃ vutto. Theyyacittena pana ūnapañcamāsakampi āmasanto dukkaṭaṃ āpajjatiyeva.

    ಫನ್ದಾಪೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಯಾವ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಭಾಜನಂ ಪವೇಸೇತಿ, ತಾವ ಫನ್ದಾಪೇತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಪಿ ಚ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಅಪಬ್ಯೂಹನ್ತೋಪಿ ಫನ್ದಾಪೇತಿಯೇವ, ಸೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಯದಾ ಪನ ಏಕಾಬದ್ಧಭಾವೋ ಛಿನ್ನೋ, ಕುಮ್ಭಿಗತಂ ಕುಮ್ಭಿಯಮೇವ, ಭಾಜನಗತಮ್ಪಿ ಭಾಜನೇಯೇವ ಹೋತಿ, ತದಾ ಅತ್ತನೋ ಭಾಜನಗತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಕತ್ವಾ ಕುಮ್ಭಿತೋ ಅನೀಹತೇಪಿ ಚ ಭಾಜನೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।

    Phandāpetīti ettha yāva ekābaddhaṃ katvā attano bhājanaṃ paveseti, tāva phandāpetīti vuccati. Api ca ito cito ca apabyūhantopi phandāpetiyeva, so thullaccayaṃ āpajjati. Yadā pana ekābaddhabhāvo chinno, kumbhigataṃ kumbhiyameva, bhājanagatampi bhājaneyeva hoti, tadā attano bhājanagataṃ nāma hoti. Evaṃ katvā kumbhito anīhatepi ca bhājane pārājikaṃ āpajjati.

    ಮುಟ್ಠಿಂ ವಾ ಛಿನ್ದತೀತಿ ಏತ್ಥ ಯಥಾ ಅಙ್ಗುಲನ್ತರೇಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತಕಹಾಪಣಾ ಕುಮ್ಭಿಗತೇ ಕಹಾಪಣೇ ನ ಸಮ್ಫುಸನ್ತಿ, ಏವಂ ಮುಟ್ಠಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮುಟ್ಠಿಂ ಛಿನ್ದತಿ ನಾಮ; ಸೋಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।

    Muṭṭhiṃ vā chindatīti ettha yathā aṅgulantarehi nikkhantakahāpaṇā kumbhigate kahāpaṇe na samphusanti, evaṃ muṭṭhiṃ karonto muṭṭhiṃ chindati nāma; sopi pārājikaṃ āpajjati.

    ಸುತ್ತಾರೂಳ್ಹನ್ತಿ ಸುತ್ತೇ ಆರೂಳ್ಹಂ; ಸುತ್ತೇನ ಆವುತಸ್ಸಾಪಿ ಸುತ್ತಮಯಸ್ಸಾಪಿ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ । ಪಾಮಙ್ಗಾದೀನಿಹಿ ಸೋವಣ್ಣಮಯಾನಿಪಿ ಹೋನ್ತಿ ರೂಪಿಯಮಯಾನಿಪಿ ಸುತ್ತಮಯಾನಿಪಿ, ಮುತ್ತಾವಲಿಆದಯೋಪಿ ಏತ್ಥೇವ ಸಙ್ಗಹಂ ಗತಾ। ವೇಠನನ್ತಿ ಸೀಸವೇಠನಪಟೋ ವುಚ್ಚತಿ। ಏತೇಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಆಮಸತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಫನ್ದಾಪೇತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಪಾಮಙ್ಗಾದೀನಿ ಕೋಟಿಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸಟ್ಠಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ಉಚ್ಚಾರೇತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ।

    Suttārūḷhanti sutte ārūḷhaṃ; suttena āvutassāpi suttamayassāpi etaṃ adhivacanaṃ . Pāmaṅgādīnihi sovaṇṇamayānipi honti rūpiyamayānipi suttamayānipi, muttāvaliādayopi ettheva saṅgahaṃ gatā. Veṭhananti sīsaveṭhanapaṭo vuccati. Etesu yaṃkiñci theyyacitto āmasati, dukkaṭaṃ. Phandāpeti, thullaccayaṃ. Pāmaṅgādīni koṭiyaṃ gahetvā ākāsaṭṭhaṃ akaronto uccāreti, thullaccayaṃ.

    ಘಂಸನ್ತೋ ನೀಹರತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಪರಿಪುಣ್ಣಾಯ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉಪರಿ ಸಮತಿತ್ತಿಕಂ ಕುಮ್ಭಿಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ವಾ ಏಕಂ ಕೋಟಿಂ ಬುನ್ದೇ ಏಕಂ ಕೋಟಿಂ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ವಾ ಘಂಸನ್ತಸ್ಸ ನೀಹರತೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಕುಮ್ಭಿಮುಖಾ ಮೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯಂ ಪನ ಉಪಡ್ಢಕುಮ್ಭಿಯಂ ವಾ ರಿತ್ತಕುಮ್ಭಿಯಂ ವಾ ಠಪಿತಂ, ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೋವ ಠಾನಂ, ನ ಸಕಲಾ ಕುಮ್ಭೀ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಘಂಸನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ನೀಹರತೋ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತೇ ಮುತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಪನ ಪರಿಪುಣ್ಣಾಯ ವಾ ಊನಾಯ ವಾ ಉಜುಕಮೇವ ಉದ್ಧರನ್ತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಿಮಕೋಟಿಯಾ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸಾ ಮುತ್ತಮತ್ತೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅನ್ತೋಕುಮ್ಭಿಯಂ ಠಪಿತಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪಾರಾಜಿಕಪ್ಪಹೋನಕಂ ಭಣ್ಡಂ ಸಕಲಕುಮ್ಭಿಯಂ ಚಾರೇನ್ತಸ್ಸ, ಪಾಮಙ್ಗಾದಿಞ್ಚ ಘಂಸಿತ್ವಾ ನೀಹರನ್ತಸ್ಸ ಯಾವ ಮುಖವಟ್ಟಿಂ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ, ತಾವ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಮೇವ। ತಸ್ಸ ಹಿ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಕುಮ್ಭೀ ಠಾನನ್ತಿ ಸಙ್ಖೇಪಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಾದೀಸು ವುತ್ತಂ। ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಠಪಿತಟ್ಠಾನಮೇವ ಠಾನಂ, ನ ಸಕಲಾ ಕುಮ್ಭೀ। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಮೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಪಮಾಣಂ। ಇತರಂ ಪನ ಆಕಾಸಗತಂ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಚೀವರವಂಸೇ ಠಪಿತಚೀವರವೇಠನಕನಯೇನ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಹಿ ಆಗತೇ ಗರುಕೇ ಠಾತಬ್ಬಂ, ಏಸಾ ವಿನಯಧಮ್ಮತಾ। ಅಪಿಚ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಭಾಜನಗತಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಮುಟ್ಠಿಂ ವಾ ಛಿನ್ದತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪೇತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯಥಾ ಅನ್ತೋಕುಮ್ಭಿಯಂ ಠಿತಸ್ಸ ನ ಸಬ್ಬಾ ಕುಮ್ಭೀ ಠಾನನ್ತಿ।

    Ghaṃsanto nīharatīti ettha pana paripuṇṇāya kumbhiyā upari samatittikaṃ kumbhiṃ katvā ṭhapitaṃ vā ekaṃ koṭiṃ bunde ekaṃ koṭiṃ mukhavaṭṭiyaṃ katvā ṭhapitaṃ vā ghaṃsantassa nīharato thullaccayaṃ. Kumbhimukhā mocentassa pārājikaṃ. Yaṃ pana upaḍḍhakumbhiyaṃ vā rittakumbhiyaṃ vā ṭhapitaṃ, tassa attano phuṭṭhokāsova ṭhānaṃ, na sakalā kumbhī, tasmā taṃ ghaṃsantassāpi nīharato patiṭṭhitokāsato kesaggamatte mutte pārājikameva. Kumbhiyā pana paripuṇṇāya vā ūnāya vā ujukameva uddharantassa heṭṭhimakoṭiyā patiṭṭhitokāsā muttamatteva pārājikaṃ. Antokumbhiyaṃ ṭhapitaṃ yaṃkiñci pārājikappahonakaṃ bhaṇḍaṃ sakalakumbhiyaṃ cārentassa, pāmaṅgādiñca ghaṃsitvā nīharantassa yāva mukhavaṭṭiṃ nātikkamati, tāva thullaccayameva. Tassa hi sabbāpi kumbhī ṭhānanti saṅkhepamahāpaccariyādīsu vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘ṭhapitaṭṭhānameva ṭhānaṃ, na sakalā kumbhī. Tasmā yathāṭhitaṭṭhānato kesaggamattampi mocentassa pārājikamevā’’ti vuttaṃ, taṃ pamāṇaṃ. Itaraṃ pana ākāsagataṃ akarontassa cīvaravaṃse ṭhapitacīvaraveṭhanakanayena vuttaṃ, taṃ na gahetabbaṃ. Vinayavinicchaye hi āgate garuke ṭhātabbaṃ, esā vinayadhammatā. Apica ‘‘attano bhājanagataṃ vā karoti, muṭṭhiṃ vā chindatī’’ti vacanato petaṃ veditabbaṃ. Yathā antokumbhiyaṃ ṭhitassa na sabbā kumbhī ṭhānanti.

    ಸಪ್ಪಿಆದೀಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪಿವತೋ ಏಕಪಯೋಗೇನ ಪೀತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಾದೀಸು ಪನ ಅಯಂ ವಿಭಾಗೋ ದಸ್ಸಿತೋ – ‘‘ಮುಖಂ ಅನಪನೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಪಿವತೋ ಸಚೇ ಪರಗಲಗತಂ ಪಾದಂ ನ ಅಗ್ಘತಿ, ಮುಖಗತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಗ್ಘತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಕಣ್ಠೇನ ಪನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಕಾಲೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಹೋತಿ। ಸಚೇಪಿ ಓಟ್ಠೇಹಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಓಟ್ಠೇ ಪಿದಹತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಉಪ್ಪಲದಣ್ಡವೇಳುನಾಳಿನಳನಾಳಿಆದೀಹಿ ಪಿವನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಸಚೇ ಪರಗಲಗತಮೇವ ಪಾದಂ ಅಗ್ಘತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಸಹ ಮುಖಗತೇನ ಅಗ್ಘತಿ, ನ ತಾವ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಹೋತಿ। ಉಪ್ಪಲದಣ್ಡಾದಿಗತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧಭಾವಂ ಕೋಪೇತ್ವಾ ಓಟ್ಠೇಹಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಉಪ್ಪಲದಣ್ಡಾದಿಗತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಗ್ಘತಿ, ಉಪ್ಪಲದಣ್ಡಾದೀನಂ ಬುನ್ದೇ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾಪಿ ಪಿಹಿತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಾದಗ್ಘನಕೇ ಪರಗಲಂ ಅಪ್ಪವಿಟ್ಠೇ ಉಪ್ಪಲದಣ್ಡಾದೀಸು ಚ ಮುಖೇ ಚ ಅತಿರೇಕಪಾದಾರಹಮ್ಪಿ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ರಕ್ಖತಿಯೇವಾ’’ತಿ। ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಭಾಜನಗತಂ ವಾ ಕರೋತಿ , ಮುಟ್ಠಿಂ ವಾ ಛಿನ್ದತೀ’’ತಿ ಇಮಂ ನಯಂ ಭಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸುದಸ್ಸಿತಮೇವ। ಏಸ ತಾವ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ನಯೋ।

    Sappiādīsu yaṃkiñci pivato ekapayogena pītamatte pārājikanti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Mahāpaccariyādīsu pana ayaṃ vibhāgo dassito – ‘‘mukhaṃ anapanetvā ākaḍḍhantassa pivato sace paragalagataṃ pādaṃ na agghati, mukhagatena saddhiṃ agghati, rakkhati tāva. Kaṇṭhena pana paricchinnakāleyeva pārājikaṃ hoti. Sacepi oṭṭhehi paricchindanto oṭṭhe pidahati, pārājikameva. Uppaladaṇḍaveḷunāḷinaḷanāḷiādīhi pivantassāpi sace paragalagatameva pādaṃ agghati, pārājikaṃ. Sace saha mukhagatena agghati, na tāva pārājikaṃ hoti. Uppaladaṇḍādigatena saddhiṃ ekābaddhabhāvaṃ kopetvā oṭṭhehi paricchinnamatte pārājikaṃ. Sace uppaladaṇḍādigatena saddhiṃ agghati, uppaladaṇḍādīnaṃ bunde aṅguliyāpi pihitamatte pārājikaṃ. Pādagghanake paragalaṃ appaviṭṭhe uppaladaṇḍādīsu ca mukhe ca atirekapādārahampi ekābaddhaṃ hutvā tiṭṭhati, rakkhatiyevā’’ti. Taṃ sabbampi yasmā ‘‘attano bhājanagataṃ vā karoti , muṭṭhiṃ vā chindatī’’ti imaṃ nayaṃ bhajati, tasmā sudassitameva. Esa tāva ekābaddhe nayo.

    ಸಚೇ ಪನ ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಪತ್ತೇನ ವಾ ಥಾಲಕಾದಿನಾ ವಾ ಕೇನಚಿ ಭಾಜನೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಿವತಿ, ಯಮ್ಹಿ ಪಯೋಗೇ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ಪೂರೇತಿ, ತಮ್ಹಿ ಗತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥ ಮಹಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ಸಿಪ್ಪಿಕಾಯಪಿ ಏಕಪಯೋಗೇನೇವ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ಗಹೇತುಂ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ, ಏಕುದ್ಧಾರೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭಾಜನಂ ಪನ ನಿಮುಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಯಾವ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ತಾವ ರಕ್ಖತಿ। ಮುಖವಟ್ಟಿಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ವಾ ಉದ್ಧಾರೇನ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯದಾ ಪನ ಸಪ್ಪಿಂ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ಅಚ್ಛಂ ತೇಲಸದಿಸಮೇವ ಮಧುಫಾಣಿತಂ ವಾ ಕುಮ್ಭಿಂ ಆವಿಞ್ಛೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಭಾಜನೇ ಪವೇಸೇತಿ, ತದಾ ತೇಸಂ ಅಚ್ಛತಾಯ ಏಕಾಬದ್ಧತಾ ನತ್ಥೀತಿ ಪಾದಗ್ಘನಕೇ ಮುಖವಟ್ಟಿತೋ ಗಳಿತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Sace pana hatthena vā pattena vā thālakādinā vā kenaci bhājanena gahetvā pivati, yamhi payoge pādagghanakaṃ pūreti, tamhi gate pārājikaṃ. Atha mahagghaṃ hoti, sippikāyapi ekapayogeneva pādagghanakaṃ gahetuṃ sakkā hoti, ekuddhāreyeva pārājikaṃ. Bhājanaṃ pana nimujjāpetvā gaṇhantassa yāva ekābaddhaṃ hoti, tāva rakkhati. Mukhavaṭṭiparicchedena vā uddhārena vā pārājikaṃ. Yadā pana sappiṃ vā telaṃ vā acchaṃ telasadisameva madhuphāṇitaṃ vā kumbhiṃ āviñchetvā attano bhājane paveseti, tadā tesaṃ acchatāya ekābaddhatā natthīti pādagghanake mukhavaṭṭito gaḷitamatte pārājikaṃ.

    ಪಚಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಪನ ಮಧುಫಾಣಿತಂ ಸಿಲೇಸೋ ವಿಯ ಚಿಕ್ಕನಂ ಆಕಡ್ಢನವಿಕಡ್ಢನಯೋಗ್ಗಂ ಹೋತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚೇ ಏಕಾಬದ್ಧಮೇವ ಹುತ್ವಾ ಪಟಿನೀಹರಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಏತಂ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಭಾಜನೇ ಪವಿಟ್ಠಮ್ಪಿ ಬಾಹಿರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧತ್ತಾ ರಕ್ಖತಿ, ಮುಖವಟ್ಟಿತೋ ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯೋಪಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಸ್ಸ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ಸಪ್ಪಿಂ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ಅವಸ್ಸಪಿವನಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ದುಕೂಲಸಾಟಕಂ ವಾ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡಾದೀನಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Pacitvā ṭhapitaṃ pana madhuphāṇitaṃ sileso viya cikkanaṃ ākaḍḍhanavikaḍḍhanayoggaṃ hoti, uppanne kukkucce ekābaddhameva hutvā paṭinīharituṃ sakkoti, etaṃ mukhavaṭṭiyā nikkhamitvā bhājane paviṭṭhampi bāhirena saddhiṃ ekābaddhattā rakkhati, mukhavaṭṭito chinnamatte pana pārājikaṃ. Yopi theyyacittena parassa kumbhiyā pādagghanakaṃ sappiṃ vā telaṃ vā avassapivanakaṃ yaṃkiñci dukūlasāṭakaṃ vā cammakhaṇḍādīnaṃ vā aññataraṃ pakkhipati, hatthato muttamatte pārājikaṃ.

    ರಿತ್ತಕುಮ್ಭಿಯಾ ‘‘ಇದಾನಿ ತೇಲಂ ಆಕಿರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಭಣ್ಡಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ತಂ ಚೇ ತತ್ಥ ತೇಲೇ ಆಕಿಣ್ಣೇ ಪಞ್ಚಮಾಸಕಅಗ್ಘನಕಂ ಪಿವತಿ, ಪೀತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಪನ ತತ್ಥೇವ ಸುಕ್ಖತಳಾಕೇ ಸುಕ್ಖಮಾತಿಕಾಯ ಉಜುಕರಣವಿನಿಚ್ಛಯೇನ ವಿರುಜ್ಝತಿ, ಅವಹಾರಲಕ್ಖಣಞ್ಚೇತ್ಥ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಾದೀಸು ಪನ ತಸ್ಸ ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಯುತ್ತಂ।

    Rittakumbhiyā ‘‘idāni telaṃ ākirissantī’’ti ñatvā yaṃkiñci bhaṇḍaṃ theyyacitto pakkhipati, taṃ ce tattha tele ākiṇṇe pañcamāsakaagghanakaṃ pivati, pītamatte pārājikanti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Taṃ pana tattheva sukkhataḷāke sukkhamātikāya ujukaraṇavinicchayena virujjhati, avahāralakkhaṇañcettha na paññāyati, tasmā na gahetabbaṃ. Mahāpaccariyādīsu pana tassa uddhāre pārājikaṃ vuttaṃ, taṃ yuttaṃ.

    ಪರಸ್ಸ ರಿತ್ತಕುಮ್ಭಿಯಾ ಸಙ್ಗೋಪನತ್ಥಾಯ ಭಣ್ಡಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ತೇಲೇ ಆಕಿಣ್ಣೇ ‘‘ಸಚೇ ಅಯಂ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ಮಂ ಪಲಿಬುಜ್ಝಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಭೀತೋ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ತೇಲಂ ಪೀತಂ ಭಣ್ಡಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಉದ್ಧರತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಉದ್ಧರತಿ, ಪರೇ ಆಹರಾಪೇನ್ತೇ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ನಾಮ ಯಂ ಪರಸ್ಸ ನಟ್ಠಂ, ತಸ್ಸ ಮೂಲಂ ವಾ ತದೇವ ವಾ ಭಣ್ಡಂ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನೋ ಚೇ ದೇತಿ, ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪರಸ್ಸ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಅಞ್ಞೋ ಸಪ್ಪಿಂ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ಆಕಿರತಿ, ತತ್ರ ಚಾಯಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ತೇಲಪಿವನಕಂ ಭಣ್ಡಂ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅತ್ತನೋ ರಿತ್ತಕುಮ್ಭಿಯಾ ಪರಸ್ಸ ಸಪ್ಪಿಂ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ಆಕಿರಣಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಭಣ್ಡಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಉದ್ಧರತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೋವ ಉದ್ಧರತಿ, ನೇವ ಅವಹಾರೋ, ನ ಗೀವಾ; ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಅನಾಪತ್ತಿಮತ್ತಮೇವ ವುತ್ತಂ। ‘‘‘ಕಿಸ್ಸ ಮಮ ಕುಮ್ಭಿಯಂ ತೇಲಂ ಆಕಿರಸೀ’ತಿ ಕುಪಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಭಣ್ಡಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇತಿ, ನೋ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕುಮ್ಭಿಂ ಆವಿಞ್ಛತಿ ತೇಲಂ ಗಳೇತುಕಾಮೋ, ಪಾದಗ್ಘನಕೇ ಗಳಿತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನೇವ ಜಜ್ಜರಂ ಕರೋತಿ ‘‘ಸವಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಾದಗ್ಘನಕೇ ಸವಿತ್ವಾ ಗತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನೇವ ಛಿದ್ದಂ ಕರೋತಿ ಓಮಟ್ಠಂ ವಾ ಉಮ್ಮಟ್ಠಂ ವಾ ವೇಮಟ್ಠಂ ವಾ, ಇದಂ ಪನ ಸಮ್ಮೋಹಟ್ಠಾನಂ; ತಸ್ಮಾ ಸುಟ್ಠು ಸಲ್ಲೇಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಓಮಟ್ಠಂ ನಾಮ ಅಧೋಮುಖಛಿದ್ದಂ; ಉಮ್ಮಟ್ಠಂ ನಾಮ ಉದ್ಧಂಮುಖಛಿದ್ದಂ; ವೇಮಟ್ಠಂ ನಾಮ ಉಳುಙ್ಕಸ್ಸೇವ ಉಜುಗತಛಿದ್ದಂ। ತತ್ರ ಓಮಟ್ಠಸ್ಸ ಬಹಿ ಪಟ್ಠಾಯ ಕತಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರನ್ತತೋ ಪಾದಗ್ಘನಕೇ ತೇಲೇ ಗಳಿತೇ ಬಹಿ ಅನಿಕ್ಖನ್ತೇಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ತತೋ ಗಳಿತಮತ್ತಮೇವ ಬಹಿಗತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನ ಕುಮ್ಭಿಗತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಲಭತಿ। ಅನ್ತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕತಸ್ಸ ಬಾಹಿರನ್ತತೋ ಪಾದಗ್ಘನಕೇ ಗಳಿತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉಮ್ಮಟ್ಠಸ್ಸ ಯಥಾ ತಥಾ ವಾ ಕತಸ್ಸ ಬಾಹಿರನ್ತತೋ ಪಾದಗ್ಘನಕೇ ಗಳಿತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತಞ್ಹಿ ಯಾವ ಬಾಹಿರನ್ತತೋ ನ ಗಳತಿ, ತಾವ ಕುಮ್ಭಿಗತಮೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ವೇಮಟ್ಠಸ್ಸ ಚ ಕಪಾಲಮಜ್ಝತೋ ಗಳಿತವಸೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತಂ। ತಂ ಪನ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಜ್ಝೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಕತಛಿದ್ದೇ ತಳಾಕಸ್ಸ ಚ ಮರಿಯಾದಭೇದೇನ ಸಮೇತಿ। ಅನ್ತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕತೇ ಪನ ಬಾಹಿರನ್ತೇನ, ಬಹಿ ಪಟ್ಠಾಯ ಕತೇ ಅಬ್ಭನ್ತರನ್ತೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಯುತ್ತಂ। ಯೋ ಪನ ‘‘ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಆಧಾರಕಂ ವಾ ಉಪತ್ಥಮ್ಭನಲೇಡ್ಡುಕೇ ವಾ ಅಪನೇತಿ, ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ಗತಾಯ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತೇಲಾಕಿರಣಭಾವಂ ಪನ ಞತ್ವಾ ರಿತ್ತಕುಮ್ಭಿಯಾ ಜಜ್ಜರಭಾವೇ ವಾ ಛಿದ್ದೇಸು ವಾ ಕತೇಸು ಪಚ್ಛಾ ನಿಕ್ಖನ್ತತೇಲಪ್ಪಮಾಣೇನ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ। ಅಟ್ಠಕಥಾಸಉ ಪನ ಕತ್ಥಚಿ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿಪಿ ಲಿಖಿತಂ, ತಂ ಪಮಾದಲಿಖಿತಂ।

    Parassa rittakumbhiyā saṅgopanatthāya bhaṇḍaṃ ṭhapetvā tattha tele ākiṇṇe ‘‘sace ayaṃ jānissati, maṃ palibujjhissatī’’ti bhīto pādagghanakaṃ telaṃ pītaṃ bhaṇḍaṃ theyyacittena uddharati, pārājikaṃ. Suddhacittena uddharati, pare āharāpente bhaṇḍadeyyaṃ. Bhaṇḍadeyyaṃ nāma yaṃ parassa naṭṭhaṃ, tassa mūlaṃ vā tadeva vā bhaṇḍaṃ dātabbanti attho. No ce deti, sāmikassa dhuranikkhepe pārājikaṃ. Sace parassa kumbhiyā añño sappiṃ vā telaṃ vā ākirati, tatra cāyaṃ theyyacittena telapivanakaṃ bhaṇḍaṃ pakkhipati, vuttanayeneva pārājikaṃ. Attano rittakumbhiyā parassa sappiṃ vā telaṃ vā ākiraṇabhāvaṃ ñatvā theyyacittena bhaṇḍaṃ nikkhipati, pubbe vuttanayeneva uddhāre pārājikaṃ. Suddhacitto nikkhipitvā pacchā theyyacittena uddharati, pārājikameva. Suddhacittova uddharati, neva avahāro, na gīvā; mahāpaccariyaṃ pana anāpattimattameva vuttaṃ. ‘‘‘Kissa mama kumbhiyaṃ telaṃ ākirasī’ti kupito attano bhaṇḍaṃ uddharitvā chaḍḍeti, no bhaṇḍadeyya’’nti kurundiyaṃ vuttaṃ. Theyyacittena mukhavaṭṭiyaṃ gahetvā kumbhiṃ āviñchati telaṃ gaḷetukāmo, pādagghanake gaḷite pārājikaṃ. Theyyacitteneva jajjaraṃ karoti ‘‘savitvā gamissatī’’ti pādagghanake savitvā gate pārājikaṃ. Theyyacitteneva chiddaṃ karoti omaṭṭhaṃ vā ummaṭṭhaṃ vā vemaṭṭhaṃ vā, idaṃ pana sammohaṭṭhānaṃ; tasmā suṭṭhu sallekkhetabbaṃ. Ayañhettha vinicchayo – omaṭṭhaṃ nāma adhomukhachiddaṃ; ummaṭṭhaṃ nāma uddhaṃmukhachiddaṃ; vemaṭṭhaṃ nāma uḷuṅkasseva ujugatachiddaṃ. Tatra omaṭṭhassa bahi paṭṭhāya katassa abbhantarantato pādagghanake tele gaḷite bahi anikkhantepi pārājikaṃ. Kasmā? Yasmā tato gaḷitamattameva bahigataṃ nāma hoti, na kumbhigatasaṅkhyaṃ labhati. Anto paṭṭhāya katassa bāhirantato pādagghanake gaḷite pārājikaṃ. Ummaṭṭhassa yathā tathā vā katassa bāhirantato pādagghanake gaḷite pārājikaṃ. Tañhi yāva bāhirantato na gaḷati, tāva kumbhigatameva hoti. ‘‘Vemaṭṭhassa ca kapālamajjhato gaḷitavasena kāretabbo’’ti aṭṭhakathāsu vuttaṃ. Taṃ pana anto ca bahi ca paṭṭhāya majjhe ṭhapetvā katachidde taḷākassa ca mariyādabhedena sameti. Anto paṭṭhāya kate pana bāhirantena, bahi paṭṭhāya kate abbhantarantena kāretabboti idamettha yuttaṃ. Yo pana ‘‘vaṭṭitvā gacchissatī’’ti theyyacittena kumbhiyā ādhārakaṃ vā upatthambhanaleḍḍuke vā apaneti, vaṭṭitvā gatāya pārājikaṃ. Telākiraṇabhāvaṃ pana ñatvā rittakumbhiyā jajjarabhāve vā chiddesu vā katesu pacchā nikkhantatelappamāṇena bhaṇḍadeyyaṃ hoti. Aṭṭhakathāsau pana katthaci pārājikantipi likhitaṃ, taṃ pamādalikhitaṃ.

    ಪರಿಪುಣ್ಣಾಯ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉಪರಿ ಕಥಲಂ ವಾ ಪಾಸಾಣಂ ವಾ ‘‘ಪತಿತ್ವಾ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ತತೋ ತೇಲಂ ಪಗ್ಘರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ದುಬ್ಬನ್ಧಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ದುಟ್ಠಪಿತಂ ವಾ ಠಪೇತಿ, ಅವಸ್ಸಪತನಕಂ ತಥಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಕತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ರಿತ್ತಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉಪರಿ ಕರೋತಿ, ತಂ ಪಚ್ಛಾ ಪುಣ್ಣಕಾಲೇ ಪತಿತ್ವಾ ಭಿನ್ದತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಈದಿಸೇಸು ಹಿ ಠಾನೇಸು ಭಣ್ಡಸ್ಸ ನತ್ಥಿಕಾಲೇ ಕತಪಯೋಗತ್ತಾ ಆದಿತೋವ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನ ಹೋತಿ। ಭಣ್ಡವಿನಾಸದ್ವಾರಸ್ಸ ಪನ ಕತತ್ತಾ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ। ಆಹರಾಪೇನ್ತೇಸು ಅದದತೋ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Paripuṇṇāya kumbhiyā upari kathalaṃ vā pāsāṇaṃ vā ‘‘patitvā bhindissati, tato telaṃ paggharissatī’’ti theyyacittena dubbandhaṃ vā karoti, duṭṭhapitaṃ vā ṭhapeti, avassapatanakaṃ tathā karontassa katamatte pārājikaṃ. Rittakumbhiyā upari karoti, taṃ pacchā puṇṇakāle patitvā bhindati, bhaṇḍadeyyaṃ. Īdisesu hi ṭhānesu bhaṇḍassa natthikāle katapayogattā āditova pārājikaṃ na hoti. Bhaṇḍavināsadvārassa pana katattā bhaṇḍadeyyaṃ hoti. Āharāpentesu adadato sāmikānaṃ dhuranikkhepena pārājikaṃ.

    ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಮಾತಿಕಂ ಉಜುಕಂ ಕರೋತಿ ‘‘ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ವಾ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ವೇಲಂ ವಾ ಉತ್ತರಾಪೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ; ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ವಾ ಗಚ್ಛತು, ವೇಲಂ ವಾ ಉತ್ತರತು, ಉಜುಕರಣಕಾಲೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಈದಿಸಾ ಹಿ ಪಯೋಗಾ ಪುಬ್ಬಪಯೋಗಾವಹಾರೇ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಸುಕ್ಖಮಾತಿಕಾಯ ಉಜುಕತಾಯ ಪಚ್ಛಾ ಉದಕೇ ಆಗತೇ ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ವಾ ಗಚ್ಛತು, ವೇಲಂ ವಾ ಉತ್ತರತು, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಠಾನಾ ಚಾವನಪಯೋಗಸ್ಸ ಅಭಾವಾ। ತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಂ ನಾವಟ್ಠೇ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ।

    Theyyacittena mātikaṃ ujukaṃ karoti ‘‘vaṭṭitvā vā gamissati, velaṃ vā uttarāpessatī’’ti ; vaṭṭitvā vā gacchatu, velaṃ vā uttaratu, ujukaraṇakāle pārājikaṃ. Īdisā hi payogā pubbapayogāvahāre saṅgahaṃ gacchanti. Sukkhamātikāya ujukatāya pacchā udake āgate vaṭṭitvā vā gacchatu, velaṃ vā uttaratu, bhaṇḍadeyyaṃ. Kasmā? Ṭhānā cāvanapayogassa abhāvā. Tassa lakkhaṇaṃ nāvaṭṭhe āvi bhavissati.

    ತತ್ಥೇವ ಭಿನ್ದತಿ ವಾತಿಆದೀಸು ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ತಾವ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಭಿನ್ದತಿ ವಾತಿ ಮುಗ್ಗರೇನ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಭಿನ್ದತಿ। ಛಡ್ಡೇತಿ ವಾತಿ ಉದಕಂ ವಾ ವಾಲಿಕಂ ವಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉತ್ತರಾಪೇತಿ। ಝಾಪೇತಿ ವಾತಿ ದಾರೂನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಝಾಪೇತಿ। ಅಪರಿಭೋಗಂ ವಾ ಕರೋತೀತಿ ಅಖಾದಿತಬ್ಬಂ ವಾ ಅಪಾತಬ್ಬಂ ವಾ ಕರೋತಿ; ಉಚ್ಚಾರಂ ವಾ ಪಸ್ಸಾವಂ ವಾ ವಿಸಂ ವಾ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಂ ವಾ ಕುಣಪಂ ವಾ ಪಾತೇಸಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಠಾನಾಚಾವನಸ್ಸ ನತ್ಥಿತಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ, ಬುದ್ಧವಿಸಯೋ ನಾಮೇಸೋ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ, ಆಹರಾಪೇನ್ತೇ ಪನ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಪುರಿಮದ್ವಯಂ ನ ಸಮೇತಿ। ತಞ್ಹಿ ಕುಮ್ಭಿಜಜ್ಜರಕರಣೇನ ಚ ಮಾತಿಕಾಉಜುಕರಣೇನ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಲಕ್ಖಣಂ। ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪನ ದ್ವಯಂ ಠಾನಾ ಅಚಾವೇನ್ತೇನಾಪಿ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತುಂ। ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥ ಏವಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಕಿರ ‘ಠಾನಾ ಚಾವನಸ್ಸ ನತ್ಥಿತಾಯ ದುಕ್ಕಟ’ನ್ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಛಿಮದ್ವಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಠಾನಾ ಚಾವನಂ ಅಕರೋನ್ತೋಯೇವ ಹಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ವಾ ವಿನಾಸೇತುಕಾಮತಾಯ ವಾ ಝಾಪೇಯ್ಯಪಿ, ಅಪರಿಭೋಗಮ್ಪಿ ಕರೇಯ್ಯ। ಪುರಿಮದ್ವಯೇ ಪನ ವುತ್ತನಯೇನ ಭಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಛಡ್ಡೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಠಾನಾ ಚಾವನಂ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ತಥಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ವಿನಾಸೇತುಕಾಮತಾಯ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪಾರಾಜಿಕ’’ನ್ತಿ। ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಅಯುತ್ತನ್ತಿ ಚೇ? ನ; ಅಞ್ಞಥಾ ಗಹೇತಬ್ಬತ್ಥತೋ। ಪಾಳಿಯಞ್ಹಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಪಕ್ಖೇ ‘‘ಭಿನ್ದತಿ ವಾತಿ ಉದಕೇನ ಸಮ್ಭಿನ್ದತಿ, ಛಡ್ಡೇತಿ ವಾತಿ ತತ್ಥ ವಮತಿ ವಾ ಪಸ್ಸಾವಂ ವಾ ಛಡ್ಡೇತೀ’’ತಿ ಏವಮೇಕೇ ವದನ್ತಿ।

    Tattheva bhindati vātiādīsu aṭṭhakathāyaṃ tāva vuttaṃ – ‘‘bhindati vāti muggarena pothetvā bhindati. Chaḍḍeti vāti udakaṃ vā vālikaṃ vā ākiritvā uttarāpeti. Jhāpeti vāti dārūni āharitvā jhāpeti. Aparibhogaṃ vā karotīti akhāditabbaṃ vā apātabbaṃ vā karoti; uccāraṃ vā passāvaṃ vā visaṃ vā ucchiṭṭhaṃ vā kuṇapaṃ vā pātesi, āpatti dukkaṭassāti ṭhānācāvanassa natthitāya dukkaṭaṃ, buddhavisayo nāmeso. Kiñcāpi dukkaṭaṃ, āharāpente pana bhaṇḍadeyya’’nti. Tattha purimadvayaṃ na sameti. Tañhi kumbhijajjarakaraṇena ca mātikāujukaraṇena ca saddhiṃ ekalakkhaṇaṃ. Pacchimaṃ pana dvayaṃ ṭhānā acāventenāpi sakkā kātuṃ. Tasmā ettha evaṃ vinicchayaṃ vadanti – ‘‘aṭṭhakathāyaṃ kira ‘ṭhānā cāvanassa natthitāya dukkaṭa’nti idaṃ pacchimadvayaṃ sandhāya vuttaṃ. Ṭhānā cāvanaṃ akarontoyeva hi theyyacittena vā vināsetukāmatāya vā jhāpeyyapi, aparibhogampi kareyya. Purimadvaye pana vuttanayena bhindantassa vā chaḍḍentassa vā ṭhānā cāvanaṃ atthi, tasmā tathā karontassa vināsetukāmatāya bhaṇḍadeyyaṃ, theyyacittena pārājika’’nti. Pāḷiyaṃ ‘‘dukkaṭa’’nti vuttattā ayuttanti ce? Na; aññathā gahetabbatthato. Pāḷiyañhi theyyacittapakkhe ‘‘bhindati vāti udakena sambhindati, chaḍḍeti vāti tattha vamati vā passāvaṃ vā chaḍḍetī’’ti evameke vadanti.

    ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಸಾರೋ – ವಿನೀತವತ್ಥುಮ್ಹಿ ತಿಣಜ್ಝಾಪಕೋ ವಿಯ ಠಾನಾ ಅಚಾವೇತುಕಾಮೋವ ಕೇವಲಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಭಿನ್ನತ್ತಾ ಪನ ತೇಲಾದೀನಿ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ಯಂ ವಾ ಪನೇತ್ಥ ಪತ್ಥಿನ್ನಂ, ತಂ ಏಕಾಬದ್ಧಮೇವ ತಿಟ್ಠತಿ। ಅಛಡ್ಡೇತುಕಾಮೋಯೇವ ಚ ಕೇವಲಂ ತತ್ಥ ಉದಕವಾಲಿಕಾದೀನಿ ಆಕಿರತಿ, ಆಕಿಣ್ಣತ್ತಾ ಪನ ತೇಲಂ ಛಡ್ಡೀಯತಿ। ತಸ್ಮಾ ವೋಹಾರವಸೇನ ‘‘ಭಿನ್ದತಿ ವಾ ಛಡ್ಡೇತಿ ವಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ। ಏವಮೇತೇಸಂ ಪದಾನಂ ಅತ್ಥೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ನಾಸೇತುಕಾಮತಾಪಕ್ಖೇ ಪನ ಇತರಥಾಪಿ ಯುಜ್ಜತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ಕಥಿಯಮಾನೇ ಪಾಳಿ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾ ಚ ಪುಬ್ಬಾಪರೇನ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಕಥಿತಾ ಹೋನ್ತಿ। ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಚ ಸನ್ತೋಸಂ ಅಕತ್ವಾ ಆಚರಿಯೇ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ।

    Ayaṃ panettha sāro – vinītavatthumhi tiṇajjhāpako viya ṭhānā acāvetukāmova kevalaṃ bhindati, bhinnattā pana telādīni nikkhamanti, yaṃ vā panettha patthinnaṃ, taṃ ekābaddhameva tiṭṭhati. Achaḍḍetukāmoyeva ca kevalaṃ tattha udakavālikādīni ākirati, ākiṇṇattā pana telaṃ chaḍḍīyati. Tasmā vohāravasena ‘‘bhindati vā chaḍḍeti vā’’ti vuccatīti. Evametesaṃ padānaṃ attho gahetabbo. Nāsetukāmatāpakkhe pana itarathāpi yujjati. Evañhi kathiyamāne pāḷi ca aṭṭhakathā ca pubbāparena saṃsanditvā kathitā honti. Ettāvatāpi ca santosaṃ akatvā ācariye payirupāsitvā vinicchayo veditabboti.

    ಭೂಮಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Bhūmaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ಥಲಟ್ಠಕಥಾ

    Thalaṭṭhakathā

    ೯೫. ಥಲಟ್ಠೇ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತನ್ತಿ ಭೂಮಿತಲೇ ವಾ ಪಾಸಾಣತಲಪಬ್ಬತತಲಾದೀಸು ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ವಾ ಠಪಿತಂ ಥಲಟ್ಠನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಂ ಸಚೇ ರಾಸಿಕತಂ ಹೋತಿ, ಅನ್ತೋಕುಮ್ಭಿಯಂ ಭಾಜನಗತಕರಣಮುಟ್ಠಿಚ್ಛೇದನವಿನಿಚ್ಛಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಸಿಲೇಸನಿಯ್ಯಾಸಾದಿ ಪಕ್ಕಮಧುಫಾಣಿತವಿನಿಚ್ಛಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಗರುಕಂ ಹೋತಿ ಭಾರಬದ್ಧಂ ಲೋಹಪಿಣ್ಡಿ-ಗುಳಪಿಣ್ಡಿ-ತೇಲಮಧುಘಟಾದಿ ವಾ, ಕುಮ್ಭಿಯಂ ಠಾನಾಚಾವನವಿನಿಚ್ಛಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ। ಸಙ್ಖಲಿಕಬದ್ಧಸ್ಸ ಚ ಠಾನಭೇದೋ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬೋ। ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಪನ ಪಾವಾರತ್ಥರಣಸಾಟಕಾದಿಂ ಉಜುಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢತಿ, ಪಾರಿಮನ್ತೇ ಓರಿಮನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಏವಂ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ। ವೇಠೇತ್ವಾ ಉದ್ಧರತಿ, ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಆಕಾಸಗತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವಾತಿ।

    95. Thalaṭṭhe thale nikkhittanti bhūmitale vā pāsāṇatalapabbatatalādīsu vā yattha katthaci paṭicchanne vā appaṭicchanne vā ṭhapitaṃ thalaṭṭhanti veditabbaṃ. Taṃ sace rāsikataṃ hoti, antokumbhiyaṃ bhājanagatakaraṇamuṭṭhicchedanavinicchayena vinicchinitabbaṃ. Sace ekābaddhaṃ silesaniyyāsādi pakkamadhuphāṇitavinicchayena vinicchinitabbaṃ. Sace garukaṃ hoti bhārabaddhaṃ lohapiṇḍi-guḷapiṇḍi-telamadhughaṭādi vā, kumbhiyaṃ ṭhānācāvanavinicchayena vinicchinitabbaṃ. Saṅkhalikabaddhassa ca ṭhānabhedo sallakkhetabbo. Pattharitvā ṭhapitaṃ pana pāvārattharaṇasāṭakādiṃ ujukaṃ gahetvā ākaḍḍhati, pārimante orimantena phuṭṭhokāsaṃ atikkante pārājikaṃ. Evaṃ sabbadisāsu sallakkhetabbaṃ. Veṭhetvā uddharati, kesaggamattaṃ ākāsagataṃ karontassa pārājikaṃ. Sesaṃ vuttanayamevāti.

    ಥಲಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Thalaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ಆಕಾಸಟ್ಠಕಥಾ

    Ākāsaṭṭhakathā

    ೯೬. ಆಕಾಸಟ್ಠೇ ಮೋರಸ್ಸ ಛಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಪುರತೋ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ, ಪಚ್ಛತೋ ಕಲಾಪಗ್ಗೇನ, ಉಭಯಪಸ್ಸೇಸು ಪಕ್ಖಪರಿಯನ್ತೇಹಿ, ಅಧೋ ಪಾದನಖಸಿಖಾಯ, ಉದ್ಧಂ ಸಿಖಗ್ಗೇನಾತಿ। ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಸಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಆಕಾಸಟ್ಠಂ ಮೋರಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪುರತೋ ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಹತ್ಥಂ ವಾ ಪಸಾರೇತಿ, ಮೋರೋ ಆಕಾಸೇಯೇವ ಪಕ್ಖೇ ಚಾರೇತಿ, ವಾತಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಗಮನಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಕ್ಕಟಂ। ತಂ ಅಫನ್ದೇನ್ತೋ ಹತ್ಥೇನ ಆಮಸತಿ, ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ಠಾನಾ ಅಚಾವೇನ್ತೋ ಫನ್ದಾಪೇತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಹತ್ಥೇನ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಕಲಾಪಗ್ಗಂ, ಕಲಾಪಗ್ಗೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಮುಖತುಣ್ಡಕಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತಥಾ ವಾಮಪಕ್ಖಪರಿಯನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ದಕ್ಖಿಣಪಕ್ಖಪರಿಯನ್ತಂ, ದಕ್ಖಿಣಪಕ್ಖಪರಿಯನ್ತೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ವಾಮಪಕ್ಖಪರಿಯನ್ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತಥಾ ಪಾದನಖಸಿಖಾಯ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಸಿಖಗ್ಗಂ, ಸಿಖಗ್ಗೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಪಾದನಖಸಿಖಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    96. Ākāsaṭṭhe morassa chahi ākārehi ṭhānaparicchedo veditabbo – purato mukhatuṇḍakena, pacchato kalāpaggena, ubhayapassesu pakkhapariyantehi, adho pādanakhasikhāya, uddhaṃ sikhaggenāti. Bhikkhu ‘‘sassāmikaṃ ākāsaṭṭhaṃ moraṃ gahessāmī’’ti purato vā tiṭṭhati, hatthaṃ vā pasāreti, moro ākāseyeva pakkhe cāreti, vātaṃ gāhāpetvā gamanaṃ upacchinditvā tiṭṭhati. Tassa bhikkhuno dukkaṭaṃ. Taṃ aphandento hatthena āmasati, dukkaṭameva. Ṭhānā acāvento phandāpeti, thullaccayaṃ. Hatthena pana gahetvā vā aggahetvā vā mukhatuṇḍakena phuṭṭhokāsaṃ kalāpaggaṃ, kalāpaggena vā phuṭṭhokāsaṃ mukhatuṇḍakaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ. Tathā vāmapakkhapariyantena phuṭṭhokāsaṃ dakkhiṇapakkhapariyantaṃ, dakkhiṇapakkhapariyantena vā phuṭṭhokāsaṃ vāmapakkhapariyantaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ. Tathā pādanakhasikhāya phuṭṭhokāsaṃ sikhaggaṃ, sikhaggena vā phuṭṭhokāsaṃ pādanakhasikhaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.

    ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಮೋರೋ ಸೀಸಾದೀಸು ಯಸ್ಮಿಂ ಅಙ್ಗೇ ನಿಲೀಯತಿ, ತಂ ತಸ್ಸ ಠಾನಂ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ಹತ್ಥೇ ನಿಲೀನಂ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಕರೋನ್ತೋಪಿ ಫನ್ದಾಪೇತಿಯೇವ, ಯದಿ ಪನ ಇತರೇನ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ । ಇತರಂ ಹತ್ಥಂ ಉಪನೇತಿ, ಮೋರೋ ಸಯಮೇವ ಉಡ್ಡೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಲೀಯತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ । ಅಙ್ಗೇ ನಿಲೀನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಏಕಂ ಪದವಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ದುತಿಯೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Ākāsena gacchanto moro sīsādīsu yasmiṃ aṅge nilīyati, taṃ tassa ṭhānaṃ. Tasmā taṃ hatthe nilīnaṃ ito cito ca karontopi phandāpetiyeva, yadi pana itarena hatthena gahetvā ṭhānā cāveti, pārājikaṃ . Itaraṃ hatthaṃ upaneti, moro sayameva uḍḍetvā tattha nilīyati, anāpatti . Aṅge nilīnabhāvaṃ ñatvā theyyacittena ekaṃ padavāraṃ gacchati, thullaccayaṃ. Dutiye pārājikaṃ.

    ಭೂಮಿಯಂ ಠಿತಮೋರೋ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಾ ಪಾದಾನಂ ಕಲಾಪಸ್ಸ ಚ ವಸೇನ ತೀಣಿ ಠಾನಾನಿ ಲಭತಿ। ತಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಯಾವ ಏಕಮ್ಪಿ ಠಾನಂ ಪಥವಿಂ ಫುಸತಿ, ತಾವ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪಥವಿಯಾ ಮೋಚಿತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಞ್ಜರೇ ಠಿತಂ ಸಹ ಪಞ್ಜರೇನ ಉದ್ಧರತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯದಿ ಪನ ಪಾದಂ ನ ಅಗ್ಘತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅಗ್ಘವಸೇನ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಅನ್ತೋವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಚರನ್ತಂ ಮೋರಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪದಸಾ ಬಹಿವತ್ಥುಂ ನೀಹರನ್ತೋ ದ್ವಾರಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ವಜೇ ಠಿತಬಲೀಬದ್ದಸ್ಸ ಹಿ ವಜೋ ವಿಯ ಅನ್ತೋವತ್ಥು ತಸ್ಸ ಠಾನಂ। ಹತ್ಥೇನ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋವತ್ಥುಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಆಕಾಸಗತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಚರನ್ತಮ್ಪಿ ಗಾಮಪರಿಕ್ಖೇಪಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ । ಸಯಮೇವ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗಾಮೂಪಚಾರೇ ವಾ ವತ್ಥೂಪಚಾರೇ ವಾ ಚರನ್ತಂ ಪನ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಥಲಾಯ ವಾ ಉತ್ರಾಸೇತ್ವಾ ಅಟವಿಮುಖಂ ಕರೋತಿ, ಮೋರೋ ಉಡ್ಡೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ವಾ ಅನ್ತೋವತ್ಥುಮ್ಹಿ ವಾ ಛದನಪಿಟ್ಠೇ ವಾ ನಿಲೀಯತಿ, ರಕ್ಖತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಅಟವಿಮುಖೇ ಉಡ್ಡೇತಿ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ವಾ ‘‘ಅಟವಿಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಿಕಪ್ಪೇ ಅಸತಿ ಪಥವಿತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಉಡ್ಡಿತಮತ್ತೇ ವಾ ದುತಿಯಪದವಾರೇ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಠಿತಟ್ಠಾನಮೇವ ಠಾನಂ ಹೋತಿ। ಕಪಿಞ್ಜರಾದೀಸುಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    Bhūmiyaṃ ṭhitamoro dvinnaṃ vā pādānaṃ kalāpassa ca vasena tīṇi ṭhānāni labhati. Taṃ ukkhipantassa yāva ekampi ṭhānaṃ pathaviṃ phusati, tāva thullaccayaṃ. Kesaggamattampi pathaviyā mocitamatte pārājikaṃ. Pañjare ṭhitaṃ saha pañjarena uddharati, pārājikaṃ. Yadi pana pādaṃ na agghati, sabbattha agghavasena kātabbaṃ. Antovatthumhi carantaṃ moraṃ theyyacittena padasā bahivatthuṃ nīharanto dvāraparicchedaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ. Vaje ṭhitabalībaddassa hi vajo viya antovatthu tassa ṭhānaṃ. Hatthena pana gahetvā antovatthusmimpi ākāsagataṃ karontassa pārājikameva. Antogāme carantampi gāmaparikkhepaṃ atikkāmentassa pārājikaṃ . Sayameva nikkhamitvā gāmūpacāre vā vatthūpacāre vā carantaṃ pana theyyacitto kaṭṭhena vā kathalāya vā utrāsetvā aṭavimukhaṃ karoti, moro uḍḍetvā antogāme vā antovatthumhi vā chadanapiṭṭhe vā nilīyati, rakkhati. Sace pana aṭavimukhe uḍḍeti vā gacchati vā ‘‘aṭaviṃ pavesetvā gahessāmī’’ti parikappe asati pathavito kesaggamattampi uḍḍitamatte vā dutiyapadavāre vā pārājikaṃ. Kasmā? Yasmā gāmato nikkhantassa ṭhitaṭṭhānameva ṭhānaṃ hoti. Kapiñjarādīsupi ayameva vinicchayo.

    ಸಾಟಕಂ ವಾತಿ ವಾತವೇಗುಕ್ಖಿತ್ತಂ ಪಥವಿತಲೇ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಮಿವ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಖಲಿಬದ್ಧಂ ಸಾಟಕಂ ಅಭಿಮುಖಾಗತಂ ಹತ್ಥೇನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತೇ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಠಾನಂ ಅವಿಕೋಪೇನ್ತೋಯೇವ ಗಮನುಪಚ್ಛೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಠಾನಾಚಾವನಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ಚಾಲೇತಿ, ಫನ್ದಾಪನೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಚಸ್ಸ ಮೋರಸ್ಸೇವ ಛಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Sāṭakaṃ vāti vātavegukkhittaṃ pathavitale pattharitvā ṭhapitamiva ākāsena gacchantaṃ khalibaddhaṃ sāṭakaṃ abhimukhāgataṃ hatthena ekasmiṃ ante gaṇhāti, ito cito ca ṭhānaṃ avikopentoyeva gamanupacchede dukkaṭaṃ. Ṭhānācāvanaṃ akaronto cāleti, phandāpane thullaccayaṃ. Ṭhānā cāveti, pārājikaṃ. Ṭhānaparicchedo cassa morasseva chahi ākārehi veditabbo.

    ಅಬದ್ಧಸಾಟಕೋ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತೇ ಗಹಿತಮತ್ತೇವ ದುತಿಯೇನನ್ತೇನ ಪತಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ತಸ್ಸ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ – ಹತ್ಥೋ ಚೇವ ಭೂಮಿ ಚ। ತಂ ಯಥಾಗಹಿತಮೇವ ಪಠಮಂ ಗಹಿತೋಕಾಸಪ್ಪದೇಸತೋ ಚಾಲೇತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಪಚ್ಛಾ ಭೂಮಿತೋ ದುತಿಯಹತ್ಥೇನ ವಾ ಪಾದೇನ ವಾ ಉಕ್ಖಿಪತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಠಮಂ ವಾ ಭೂಮಿತೋ ಉದ್ಧರತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಪಚ್ಛಾ ಗಹಿತೋಕಾಸಪ್ಪದೇಸತೋ ಚಾವೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಗಹಣಂ ವಾ ಅಮುಞ್ಚನ್ತೋ ಉಜುಕಮೇವ ಹತ್ಥಂ ಓನಾಮೇತ್ವಾ ಭೂಮಿಗತಂ ಕತ್ವಾ ತೇನೇವ ಹತ್ಥೇನ ಉಕ್ಖಿಪತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ವೇಠನೇಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    Abaddhasāṭako pana ekasmiṃ ante gahitamatteva dutiyenantena patitvā bhūmiyaṃ patiṭṭhāti, tassa dve ṭhānāni honti – hattho ceva bhūmi ca. Taṃ yathāgahitameva paṭhamaṃ gahitokāsappadesato cāleti, thullaccayaṃ. Pacchā bhūmito dutiyahatthena vā pādena vā ukkhipati, pārājikaṃ. Paṭhamaṃ vā bhūmito uddharati, thullaccayaṃ. Pacchā gahitokāsappadesato cāveti, pārājikaṃ. Gahaṇaṃ vā amuñcanto ujukameva hatthaṃ onāmetvā bhūmigataṃ katvā teneva hatthena ukkhipati, pārājikaṃ. Veṭhanepi ayameva vinicchayo.

    ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ ಸುವಣ್ಣಂ ವಾ ಛಿಜ್ಜಮಾನನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅಲಙ್ಕರೋನ್ತಾನಂ ಗೀವೇಯ್ಯಕಾದಿಪಿಳನ್ಧನಂ ವಾ ಸುವಣ್ಣಸಲಾಕಂ ಛಿನ್ದನ್ತಾನಂ ಸುವಣ್ಣಕಾರಾನಂ ಸುವಣ್ಣಖಣ್ಡಂ ವಾ ಛಿಜ್ಜಮಾನಂ ಪತತಿ, ತಞ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖು ಆಕಾಸೇನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಹತ್ಥೇನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಗಹಣಮೇವ ಠಾನಂ। ಗಹಿತಪ್ಪದೇಸತೋ ಹತ್ಥಂ ಅಪನೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಚೀವರೇ ಪತಿತಂ ಹತ್ಥೇನ ಉಕ್ಖಿಪತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅನುದ್ಧರಿತ್ವಾವ ಯಾತಿ, ದುತಿಯೇ ಪದವಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪತ್ತೇ ಪತಿತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸೀಸೇ ವಾ ಮುಖೇ ವಾ ಪಾದೇ ವಾ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಹತ್ಥೇನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾವ ಯಾತಿ, ದುತಿಯೇ ಪದವಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪತತಿ, ತಸ್ಸ ಪತಿತೋಕಾಸೋವ ಠಾನಂ, ನ ಸಬ್ಬಂ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ವಾತಿ।

    Hiraññaṃvā suvaṇṇaṃ vā chijjamānanti manussānaṃ alaṅkarontānaṃ gīveyyakādipiḷandhanaṃ vā suvaṇṇasalākaṃ chindantānaṃ suvaṇṇakārānaṃ suvaṇṇakhaṇḍaṃ vā chijjamānaṃ patati, tañce bhikkhu ākāsena āgacchantaṃ theyyacitto hatthena gaṇhāti, gahaṇameva ṭhānaṃ. Gahitappadesato hatthaṃ apaneti, pārājikaṃ. Cīvare patitaṃ hatthena ukkhipati, pārājikaṃ. Anuddharitvāva yāti, dutiye padavāre pārājikaṃ. Patte patitepi eseva nayo. Sīse vā mukhe vā pāde vā patiṭṭhitaṃ hatthena gaṇhāti, pārājikaṃ. Aggahetvāva yāti, dutiye padavāre pārājikaṃ. Yattha katthaci patati, tassa patitokāsova ṭhānaṃ, na sabbaṃ aṅgapaccaṅgaṃ pattacīvaraṃ vāti.

    ಆಕಾಸಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Ākāsaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ವೇಹಾಸಟ್ಠಕಥಾ

    Vehāsaṭṭhakathā

    ೯೭. ವೇಹಾಸಟ್ಠೇ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀಸು ಠಪಿತಂ ಭಣ್ಡಂ ಆಮಾಸಂ ವಾ ಹೋತು ಅನಾಮಾಸಂ ವಾ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಆಮಸನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಮಞ್ಚಪೀಠೇಸು ಠಪಿತಭಣ್ಡೇಸು ಪನೇತ್ಥ ಥಲಟ್ಠೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಸಚೇ ಖಲಿಯಾ ಬದ್ಧಸಾಟಕೋ ಮಞ್ಚೇ ವಾ ಪೀಠೇ ವಾ ಪತ್ಥಟೋ ಮಜ್ಝೇನ ಮಞ್ಚತಲಂ ನ ಫುಸತಿ, ಮಞ್ಚಪಾದೇವ ಫುಸತಿ, ತೇಸಂ ವಸೇನ ಠಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಪಾದಾನಂ ಉಪರಿ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಮೇವ ಹಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತಮತ್ತೇನ ತತ್ಥ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಹೋತಿ। ಸಹ ಮಞ್ಚಪೀಠೇಹಿ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಮಞ್ಚಪೀಠಪಾದಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸವಸೇನ ಠಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    97. Vehāsaṭṭhe mañcapīṭhādīsu ṭhapitaṃ bhaṇḍaṃ āmāsaṃ vā hotu anāmāsaṃ vā, theyyacittena āmasantassa dukkaṭaṃ. Mañcapīṭhesu ṭhapitabhaṇḍesu panettha thalaṭṭhe vuttanayena vinicchayo veditabbo. Ayaṃ pana viseso – sace khaliyā baddhasāṭako mañce vā pīṭhe vā patthaṭo majjhena mañcatalaṃ na phusati, mañcapādeva phusati, tesaṃ vasena ṭhānaṃ veditabbaṃ. Pādānaṃ upari phuṭṭhokāsameva hi atikkamitamattena tattha pārājikaṃ hoti. Saha mañcapīṭhehi harantassa pana mañcapīṭhapādānaṃ patiṭṭhitokāsavasena ṭhānaṃ veditabbaṃ.

    ಚೀವರವಂಸೇ ವಾತಿ ಚೀವರಠಪನತ್ಥಾಯ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತೇ ವಂಸೇ ವಾ ಕಟ್ಠದಣ್ಡಕೇ ವಾ। ತತ್ಥ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಪಾರತೋ ಅನ್ತಂ ಓರತೋ ಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತಚೀವರಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೋವ ಠಾನಂ, ನ ಸಬ್ಬೋ ಚೀವರವಂಸೋ। ತಸ್ಮಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ತಂ ಭೋಗೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಪಾರತೋ ವಂಸೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸಂ ಓರತೋ ಚೀವರೇನ ವಂಸಸ್ಸ ಫುಟ್ಠಪ್ಪದೇಸಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಏಕದ್ವಙ್ಗುಲಮತ್ತಾಕಡ್ಢನೇನೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅನ್ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತತ್ಥೇವ ಪನ ಚೀವರವಂಸೇ ವಾಮತೋ ವಾ ದಕ್ಖಿಣತೋ ವಾ ಸಾರೇನ್ತಸ್ಸ ವಾಮನ್ತೇನ ದಕ್ಖಿಣನ್ತಟ್ಠಾನಂ ದಕ್ಖಿಣನ್ತೇನ ವಾ ವಾಮನ್ತಟ್ಠಾನಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೇ ದಸದ್ವಾದಸಙ್ಗುಲಮತ್ತಸಾರಣೇನೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉದ್ಧಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತುಕ್ಖಿಪನೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಚೀವರವಂಸಂ ಫುಸನ್ತಂ ವಾ ಅಫುಸನ್ತಂ ವಾ ರಜ್ಜುಕೇನ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತಚೀವರಂ ಮೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಮುತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಮುತ್ತಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ತಂ ‘‘ಠಾನಾ ಚುತ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ। ವಂಸೇ ವೇಠೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ನಿಬ್ಬೇಠೇನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ನಿಬ್ಬೇಠಿತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ವಲಯಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತೇ ವಲಯಂ ಛಿನ್ದತಿ ವಾ ಮೋಚೇತಿ ವಾ ಏಕಂ ವಾ ವಂಸಕೋಟಿಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ನೀಹರತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ । ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ನೀಹಟಮತ್ತೇ ಚ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತಥಾ ಅಕತ್ವಾವ ಚೀವರವಂಸೇ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸಾರೇತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ವಲಯಸ್ಸ ಹಿ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಚೀವರವಂಸೋ ಠಾನಂ। ಕಸ್ಮಾ? ತತ್ಥ ಸಂಸರಣಧಮ್ಮತಾಯ। ಯದಾ ಪನ ನಂ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸಗತಂ ಕರೋತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಠಪಿತಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೋವ ಠಾನಂ। ತತ್ಥ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಠಪಿತೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯಂ ಪನ ಏಕೇನನ್ತೇನ ಭೂಮಿಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಚೀವರವಂಸೇ ಚ ಭೂಮಿಯಞ್ಚ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸವಸೇನ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ। ತತ್ಥ ಭೂಮಿಯಂ ಏಕೇನನ್ತೇನ ಪತಿಟ್ಠಿತೇ ಅಬದ್ಧಸಾಟಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಚೀವರರಜ್ಜುಯಾಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    Cīvaravaṃse vāti cīvaraṭhapanatthāya bandhitvā ṭhapite vaṃse vā kaṭṭhadaṇḍake vā. Tattha saṃharitvā pārato antaṃ orato bhogaṃ katvā ṭhapitacīvarassa patiṭṭhitokāsena phuṭṭhokāsova ṭhānaṃ, na sabbo cīvaravaṃso. Tasmā theyyacittena taṃ bhoge gahetvā ākaḍḍhantassa pārato vaṃse patiṭṭhitokāsaṃ orato cīvarena vaṃsassa phuṭṭhappadesaṃ atikkāmentassa ekadvaṅgulamattākaḍḍhaneneva pārājikaṃ. Ante gahetvā ākaḍḍhantassāpi eseva nayo. Tattheva pana cīvaravaṃse vāmato vā dakkhiṇato vā sārentassa vāmantena dakkhiṇantaṭṭhānaṃ dakkhiṇantena vā vāmantaṭṭhānaṃ atikkantamatte dasadvādasaṅgulamattasāraṇeneva pārājikaṃ. Uddhaṃ ukkhipantassa kesaggamattukkhipanena pārājikaṃ. Cīvaravaṃsaṃ phusantaṃ vā aphusantaṃ vā rajjukena bandhitvā ṭhapitacīvaraṃ mocentassa thullaccayaṃ, mutte pārājikaṃ. Muttamattameva hi taṃ ‘‘ṭhānā cuta’’nti saṅkhyaṃ gacchati. Vaṃse veṭhetvā ṭhapitaṃ nibbeṭhentassa thullaccayaṃ, nibbeṭhitamatte pārājikaṃ. Valayaṃ katvā ṭhapite valayaṃ chindati vā moceti vā ekaṃ vā vaṃsakoṭiṃ mocetvā nīharati, thullaccayaṃ . Chinnamatte muttamatte nīhaṭamatte ca pārājikaṃ. Tathā akatvāva cīvaravaṃse ito cito ca sāreti, rakkhati tāva. Valayassa hi sabbopi cīvaravaṃso ṭhānaṃ. Kasmā? Tattha saṃsaraṇadhammatāya. Yadā pana naṃ hatthena gahetvā ākāsagataṃ karoti, pārājikaṃ. Pasāretvā ṭhapitassa patiṭṭhitokāsena phuṭṭhokāsova ṭhānaṃ. Tattha saṃharitvā ṭhapite vuttanayena vinicchayo veditabbo. Yaṃ pana ekenantena bhūmiṃ phusitvā ṭhitaṃ hoti, tassa cīvaravaṃse ca bhūmiyañca patiṭṭhitokāsavasena dve ṭhānāni. Tattha bhūmiyaṃ ekenantena patiṭṭhite abaddhasāṭake vuttanayeneva vinicchayo veditabbo. Cīvararajjuyāpi ayameva vinicchayo.

    ಅಙ್ಕುಸಕೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಠಪಿತಭಣ್ಡಂ ಪನ ಭೇಸಜ್ಜಘಟೋ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥವಿಕಾ ವಾ ಸಚೇ ಭಿತ್ತಿಂ ವಾ ಭೂಮಿಂ ವಾ ಅಫುಸಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಲಗ್ಗನಕಂ ಘಂಸನ್ತಸ್ಸ ನೀಹರತೋ ಅಙ್ಕುಸಕೋಟಿತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಲಗ್ಗನಕಂ ಬದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಬುನ್ದೇನ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಗತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅಙ್ಕುಸಕೋಟಿತೋ ಅನಿಕ್ಖನ್ತೇಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭಿತ್ತಿನಿಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ, ಪಠಮಂ ಅಙ್ಕುಸಕೋಟಿತೋ ನೀಹರತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಪಚ್ಛಾ ಭಿತ್ತಿಂ ಮೋಚೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಠಮಂ ಭಿತ್ತಿಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಅಙ್ಕುಸತೋ ನೀಹರನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ಭಾರಿಯಂ ಭಣ್ಡಂ ನೀಹರಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಸಯಂ ಭಿತ್ತಿನಿಸ್ಸಿತಂ ಕತ್ವಾ ಅಙ್ಕುಸತೋ ನೀಹರತಿ, ಪುನ ಭಿತ್ತಿಂ ಅಮೋಚೇತ್ವಾಪಿ ಅಙ್ಕುಸತೋ ನೀಹಟಮತ್ತೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅತ್ತನಾ ಕತಟ್ಠಾನಞ್ಹಿ ಠಾನಂ ನ ಹೋತಿ। ಭೂಮಿಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಪನ ದ್ವೇ ಏವ ಠಾನಾನಿ। ತತ್ಥ ವುತ್ತೋಯೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ । ಯಂ ಪನ ಸಿಕ್ಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಲಗ್ಗಿತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಸಿಕ್ಕಾತೋ ನೀಹರನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಸಹ ಸಿಕ್ಕಾಯ ಅಙ್ಕುಸತೋ ನೀಹರನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭಿತ್ತಿಭೂಮಿಸನ್ನಿಸ್ಸಿತವಸೇನ ಚೇತ್ಥ ಠಾನಭೇದೋಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Aṅkusake laggetvā ṭhapitabhaṇḍaṃ pana bhesajjaghaṭo vā bhesajjatthavikā vā sace bhittiṃ vā bhūmiṃ vā aphusitvā ṭhapitaṃ lagganakaṃ ghaṃsantassa nīharato aṅkusakoṭito nikkhantamatte pārājikaṃ. Lagganakaṃ baddhaṃ hoti, bundena ukkhipitvā ākāsagataṃ karontassa aṅkusakoṭito anikkhantepi pārājikaṃ. Bhittinissitaṃ hoti, paṭhamaṃ aṅkusakoṭito nīharati, thullaccayaṃ. Pacchā bhittiṃ moceti, pārājikaṃ. Paṭhamaṃ bhittiṃ mocetvā pacchā aṅkusato nīharantassāpi eseva nayo. Sace pana bhāriyaṃ bhaṇḍaṃ nīharituṃ asakkonto sayaṃ bhittinissitaṃ katvā aṅkusato nīharati, puna bhittiṃ amocetvāpi aṅkusato nīhaṭamatteyeva pārājikaṃ. Attanā kataṭṭhānañhi ṭhānaṃ na hoti. Bhūmiṃ phusitvā ṭhitassa pana dve eva ṭhānāni. Tattha vuttoyeva vinicchayo . Yaṃ pana sikkāya pakkhipitvā laggitaṃ hoti, taṃ sikkāto nīharantassāpi saha sikkāya aṅkusato nīharantassāpi pārājikaṃ. Bhittibhūmisannissitavasena cettha ṭhānabhedopi veditabbo.

    ಭಿತ್ತಿಖೀಲೋತಿ ಉಜುಕಂ ಕತ್ವಾ ಭಿತ್ತಿಯಂ ಆಕೋಟಿತೋ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕೋ ಏವ ವಾ; ನಾಗದನ್ತೋ ಪನ ವಙ್ಕೋ ಆಕೋಟಿತೋ ಏವ। ತೇಸು ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಅಙ್ಕುಸಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ। ದ್ವೀಸು ತೀಸು ಪನ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠಿತೇಸು ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಕುನ್ತಂ ವಾ ಭಿನ್ದಿವಾಲಂ ವಾ ಅಗ್ಗೇ ವಾ ಬುನ್ದೇ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢತಿ, ಏಕಮೇಕಸ್ಸ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಮತ್ತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ತೇಸಂ ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ನ ಸಬ್ಬೇ ಖೀಲಾ ವಾ ನಾಗದನ್ತಾ ವಾ। ಭಿತ್ತಿಅಭಿಮುಖೋ ಠತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢತಿ, ಓರಿಮನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಪಾರಿಮನ್ತೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪರತೋ ಪೇಲ್ಲೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಜುಕಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಆಕಾಸಗತಂ ಕರೋತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭಿತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಪಿತಂ ಭಿತ್ತಿಂ ಘಂಸನ್ತೋ ಆಕಡ್ಢತಿ, ಅಗ್ಗೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಬುನ್ದಂ, ಬುನ್ದೇನ ವಾ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಅಗ್ಗಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ । ಭಿತ್ತಿಅಭಿಮುಖೋ ಠತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢನ್ತೋ ಏಕೇನನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಅಪರನ್ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉಜುಕಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಆಕಾಸಗತಂ ಕರೋತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Bhittikhīloti ujukaṃ katvā bhittiyaṃ ākoṭito vā tatthajātako eva vā; nāgadanto pana vaṅko ākoṭito eva. Tesu laggetvā ṭhapitaṃ aṅkusake vuttanayeneva vinicchinitabbaṃ. Dvīsu tīsu pana paṭipāṭiyā ṭhitesu āropetvā ṭhapitaṃ kuntaṃ vā bhindivālaṃ vā agge vā bunde vā gahetvā ākaḍḍhati, ekamekassa phuṭṭhokāsamatte atikkante pārājikaṃ. Phuṭṭhokāsamattameva hi tesaṃ ṭhānaṃ hoti, na sabbe khīlā vā nāgadantā vā. Bhittiabhimukho ṭhatvā majjhe gahetvā ākaḍḍhati, orimantena phuṭṭhokāsaṃ pārimantena atikkantamatte pārājikaṃ. Parato pellentassāpi eseva nayo. Hatthena gahetvā ujukaṃ ukkhipanto kesaggamattampi ākāsagataṃ karoti, pārājikaṃ. Bhittiṃ nissāya ṭhapitaṃ bhittiṃ ghaṃsanto ākaḍḍhati, aggena phuṭṭhokāsaṃ bundaṃ, bundena vā phuṭṭhokāsaṃ aggaṃ atikkāmentassa pārājikaṃ . Bhittiabhimukho ṭhatvā ākaḍḍhanto ekenantena phuṭṭhokāsaṃ aparantaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ. Ujukaṃ ukkhipanto kesaggamattaṃ ākāsagataṃ karoti, pārājikaṃ.

    ರುಕ್ಖೇ ವಾ ಲಗ್ಗಿತನ್ತಿ ತಾಲರುಕ್ಖಾದೀಸು ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಲಗ್ಗಿತೇ ಅಙ್ಕುಸಕಾದೀಸು ವುತ್ತನಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥಜಾತಕಂ ಪನ ತಾಲಪಿಣ್ಡಿಂ ಚಾಲೇನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ಫಲೇ ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥು ಪೂರತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಬನ್ಧನಾ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಿಣ್ಡಿಂ ಛಿನ್ದತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಗ್ಗೇನ ಪಣ್ಣನ್ತರಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಠಪಿತಾ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ ಲಭತಿ – ಠಪಿತಟ್ಠಾನಞ್ಚ ವಣ್ಟಟ್ಠಾನಞ್ಚ; ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಛಿನ್ನಮತ್ತಾ ಪತಮಾನಾ ಸದ್ದಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಭಯೇನ ಸಯಂ ಅಗ್ಗೇನ ಪಣ್ಣನ್ತರಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ । ಅತ್ತನಾ ಕತಟ್ಠಾನಞ್ಹಿ ಠಾನಂ ನ ಹೋತಿ। ಏತೇನ ಉಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬರುಕ್ಖಾನಂ ಪುಪ್ಫಫಲೇಸು ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Rukkhe vā laggitanti tālarukkhādīsu āropetvā laggite aṅkusakādīsu vuttanayena vinicchayo veditabbo. Tatthajātakaṃ pana tālapiṇḍiṃ cālentassa thullaccayaṃ. Yasmiṃ phale pārājikavatthu pūrati, tasmiṃ bandhanā muttamatte pārājikaṃ. Piṇḍiṃ chindati, pārājikaṃ. Aggena paṇṇantaraṃ āropetvā ṭhapitā dve ṭhānāni labhati – ṭhapitaṭṭhānañca vaṇṭaṭṭhānañca; tattha vuttanayena vinicchayo veditabbo. Yo pana ‘‘chinnamattā patamānā saddaṃ kareyyā’’ti bhayena sayaṃ aggena paṇṇantaraṃ āropetvā chindati, chinnamatte pārājikaṃ . Attanā kataṭṭhānañhi ṭhānaṃ na hoti. Etena upāyena sabbarukkhānaṃ pupphaphalesu vinicchayo veditabbo.

    ಪತ್ತಾಧಾರಕೇಪೀತಿ ಏತ್ಥ ರುಕ್ಖಾಧಾರಕೋ ವಾ ಹೋತು ವಲಯಾಧಾರಕೋ ವಾ ದಣ್ಡಾಧಾರಕೋ ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪತ್ತಟ್ಠಪನಕಂ ಪಚ್ಛಿಕಾಪಿ ಹೋತು ಪತ್ತಾಧಾರಕೋ ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ। ತತ್ಥ ಠಪಿತಪತ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೋ ಏವ ಠಾನಂ। ತತ್ಥ ರುಕ್ಖಾಧಾರಕೇ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಠಿತಂ ಪತ್ತಂ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಯತೋ ಕುತೋಚಿ ಕಡ್ಢನ್ತೋ ಏಕೇನನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಅಪರನ್ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉದ್ಧಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಉಕ್ಖಿಪತೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಹಾಧಾರಕೇನ ಹರನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋತಿ।

    Pattādhārakepīti ettha rukkhādhārako vā hotu valayādhārako vā daṇḍādhārako vā yaṃkiñci pattaṭṭhapanakaṃ pacchikāpi hotu pattādhārako tveva saṅkhyaṃ gacchati. Tattha ṭhapitapattassa pattena phuṭṭhokāso eva ṭhānaṃ. Tattha rukkhādhārake pañcahākārehi ṭhānaparicchedo hoti. Tattha ṭhitaṃ pattaṃ mukhavaṭṭiyaṃ gahetvā catūsu disāsu yato kutoci kaḍḍhanto ekenantena phuṭṭhokāsaṃ aparantaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ. Uddhaṃ kesaggamattaṃ ukkhipato pārājikaṃ. Sahādhārakena harantassāpi eseva nayoti.

    ವೇಹಾಸಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Vehāsaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ಉದಕಟ್ಠಕಥಾ

    Udakaṭṭhakathā

    ೯೮. ಉದಕಟ್ಠೇ – ಉದಕೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ರಾಜಭಯಾದಿಭೀತೇಹಿ ಉದಕೇನ ಅವಿನಸ್ಸನಧಮ್ಮೇಸು ತಮ್ಬಲೋಹಭಾಜನಾದೀಸು ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಕತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀಆದೀಸು ಅಸನ್ದನಕೇ ಉದಕೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸೋಯೇವ ಠಾನಂ, ನ ಸಬ್ಬಂ ಉದಕಂ। ಗಚ್ಛತಿ ವಾ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಅಗಮ್ಭೀರೇ ಉದಕೇ ಪದಸಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪದವಾರೇ ಪದವಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಗಮ್ಭೀರೇ ಹತ್ಥೇಹಿ ವಾ ಪಾದೇಹಿ ವಾ ಪಯೋಗಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಹತ್ಥವಾರೇಹಿ ವಾ ಪದವಾರೇಹಿ ವಾ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಕುಮ್ಭಿಗಹಣತ್ಥಂ ನಿಮುಜ್ಜನುಮ್ಮುಜ್ಜನೇಸು। ಸಚೇ ಪನ ಅನ್ತರಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಉದಕಸಪ್ಪಂ ವಾ ವಾಳಮಚ್ಛಂ ವಾ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತೋ ಪಲಾಯತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಆಮಸನಾದೀಸು ಭೂಮಿಗತಾಯ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ । ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ತತ್ಥ ಭೂಮಿಂ ಖಣಿತ್ವಾ ಕಡ್ಢತಿ, ಇಧ ಕದ್ದಮೇ ಓಸಾರೇತಿ। ಏವಂ ಛಹಾಕಾರೇಹಿ ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ।

    98. Udakaṭṭhe – udake nikkhittaṃ hotīti rājabhayādibhītehi udakena avinassanadhammesu tambalohabhājanādīsu suppaṭicchannaṃ katvā pokkharaṇīādīsu asandanake udake nikkhittaṃ. Tassa patiṭṭhitokāsoyeva ṭhānaṃ, na sabbaṃ udakaṃ. Gacchati vā āpatti dukkaṭassāti agambhīre udake padasā gacchantassa padavāre padavāre dukkaṭaṃ. Gambhīre hatthehi vā pādehi vā payogaṃ karontassa hatthavārehi vā padavārehi vā payoge payoge dukkaṭaṃ. Eseva nayo kumbhigahaṇatthaṃ nimujjanummujjanesu. Sace pana antarā kiñci udakasappaṃ vā vāḷamacchaṃ vā disvā bhīto palāyati, anāpatti. Āmasanādīsu bhūmigatāya kumbhiyā vuttanayeneva vinicchayo veditabbo . Ayaṃ pana viseso – tattha bhūmiṃ khaṇitvā kaḍḍhati, idha kaddame osāreti. Evaṃ chahākārehi ṭhānaparicchedo hoti.

    ಉಪ್ಪಲಾದೀಸು ಯಸ್ಮಿಂ ಪುಪ್ಫೇ ವತ್ಥುಂ ಪೂರೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉಪ್ಪಲಜಾತಿಕಾನಞ್ಚೇತ್ಥ ಯಾವ ಏಕಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸೇ ವಾಕೋ ನ ಛಿಜ್ಜತಿ, ತಾವ ರಕ್ಖತಿ। ಪದುಮಜಾತಿಕಾನಂ ಪನ ದಣ್ಡೇ ಛಿನ್ನೇ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಸುತ್ತಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಮ್ಪಿ ನ ರಕ್ಖತಿ। ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಠಪಿತಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾದೀನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಯಂ ವತ್ಥುಂ ಪೂರೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಉದ್ಧಟೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಹತ್ಥಕಬದ್ಧಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಹತ್ಥಕೇ ವತ್ಥು ಪೂರತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಉದ್ಧಟೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭಾರಬದ್ಧಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಭಾರಂ ಛನ್ನಂ ಆಕಾರಾನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಠಾನಾ ಚಾವೇನ್ತಸ್ಸ ಭೂಮಟ್ಠಕುಮ್ಭಿಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ದೀಘನಾಳಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾದೀನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಪುಪ್ಫೇಸು ವಾ ನಾಳೇಸು ವಾ ವೇಣಿಂ ಕತ್ವಾ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ ರಜ್ಜುಕೇಸು ತಿಣಾನಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಿ ವಾ ಬನ್ಧನ್ತಿ ವಾ, ತೇಸಂ ದೀಘತೋ ಪುಪ್ಫಗ್ಗೇನ ಚ ನಾಳನ್ತೇನ ಚ ತಿರಿಯಂ ಪರಿಯನ್ತೇಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸೇನ ಉದ್ಧಂ ಉಪರಿ ಠಿತಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಯಾತಿ ಛಹಾಕಾರೇಹಿ ಠಾನಾ ಚಾವನಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Uppalādīsu yasmiṃ pupphe vatthuṃ pūreti, tasmiṃ chinnamatte pārājikaṃ. Uppalajātikānañcettha yāva ekasmimpi passe vāko na chijjati, tāva rakkhati. Padumajātikānaṃ pana daṇḍe chinne abbhantare suttaṃ acchinnampi na rakkhati. Sāmikehi chinditvā ṭhapitāni uppalādīni honti, yaṃ vatthuṃ pūreti, tasmiṃ uddhaṭe pārājikaṃ. Hatthakabaddhāni honti, yasmiṃ hatthake vatthu pūrati, tasmiṃ uddhaṭe pārājikaṃ. Bhārabaddhāni honti, taṃ bhāraṃ channaṃ ākārānaṃ yena kenaci ākārena ṭhānā cāventassa bhūmaṭṭhakumbhiyaṃ vuttanayena pārājikaṃ. Dīghanāḷāni uppalādīni honti, pupphesu vā nāḷesu vā veṇiṃ katvā udakapiṭṭhe rajjukesu tiṇāni santharitvā ṭhapenti vā bandhanti vā, tesaṃ dīghato pupphaggena ca nāḷantena ca tiriyaṃ pariyantehi heṭṭhā patiṭṭhitokāsena uddhaṃ upari ṭhitassa piṭṭhiyāti chahākārehi ṭhānā cāvanaparicchedo veditabbo.

    ಯೋಪಿ ಉದಕಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಠಪಿತಪುಪ್ಫಕಲಾಪಂ ಉದಕಂ ಚಾಲೇತ್ವಾ ವೀಚಿಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಯಥಾಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಚಾವೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥ ಪನ ಪರಿಕಪ್ಪೇತಿ ‘‘ಏತ್ಥ ಗತಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ; ಗತಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಉದ್ಧರತೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉದಕತೋ ಅಚ್ಚುಗ್ಗತಸ್ಸ ಪುಪ್ಫಸ್ಸ ಸಕಲಮುದಕಂ ಠಾನಂ, ತಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ಉಜುಕಂ ಉದ್ಧರನ್ತಸ್ಸ ನಾಳನ್ತೇ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಉದಕತೋ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪುಪ್ಫೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಪನಾಮೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢನ್ತೋ ಉಪ್ಪಾಟೇತಿ, ನ ಉದಕಂ ಠಾನಂ, ಉಪ್ಪಾಟಿತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕಲಾಪಬದ್ಧಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಉದಕಟ್ಠಾನೇ ವಾ ರುಕ್ಖೇ ವಾ ಗಚ್ಛೇ ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಿ, ಬನ್ಧನಂ ಅಮೋಚೇತ್ವಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಬನ್ಧನೇ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಠಮಂ ಬನ್ಧನಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಹರತಿ, ಏತ್ಥ ಛಹಾಕಾರೇಹಿ ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದೋತಿ ಇದಂ ಉಭಯಂ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಾದೀಸು ವುತ್ತಂ। ಪದುಮಿನಿಯಂ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಸಹ ಪದುಮಿನಿಂಯಾ ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮಸ್ಸ ಪುಪ್ಫನಾಳೇಹಿ ಚ ಪತ್ತನಾಳೇಹಿ ಚ ಫುಟ್ಠಉದಕವಸೇನ ಉದ್ಧಞ್ಚೇವ ತಿರಿಯಞ್ಚ ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಂ ಪನಸ್ಸ ಪದುಮಿನಿಂ ಅನುಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಾ ಪತ್ತಾನಿ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಭಿಮುಖಂ ಆಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಉಪ್ಪಾಟಿತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Yopi udakapiṭṭhiyaṃ ṭhapitapupphakalāpaṃ udakaṃ cāletvā vīciṃ uṭṭhāpetvā kesaggamattampi yathāṭhitaṭṭhānato cāveti, pārājikaṃ. Atha pana parikappeti ‘‘ettha gataṃ gahessāmī’’ti, rakkhati tāva; gataṭṭhāne pana uddharato pārājikaṃ. Udakato accuggatassa pupphassa sakalamudakaṃ ṭhānaṃ, taṃ uppāṭetvā ujukaṃ uddharantassa nāḷante kesaggamattaṃ udakato atikkante pārājikaṃ. Pupphe gahetvā apanāmetvā ākaḍḍhanto uppāṭeti, na udakaṃ ṭhānaṃ, uppāṭitamatte pārājikaṃ. Kalāpabaddhāni pupphāni udakaṭṭhāne vā rukkhe vā gacche vā bandhitvā ṭhapenti, bandhanaṃ amocetvā ito cito ca karontassa thullaccayaṃ, bandhane muttamatte pārājikaṃ. Paṭhamaṃ bandhanaṃ mocetvā pacchā harati, ettha chahākārehi ṭhānaparicchedoti idaṃ ubhayaṃ mahāpaccariyādīsu vuttaṃ. Paduminiyaṃ pupphāni saha paduminiṃyā gaṇhitukāmassa pupphanāḷehi ca pattanāḷehi ca phuṭṭhaudakavasena uddhañceva tiriyañca ṭhānaparicchedo veditabbo. Taṃ panassa paduminiṃ anuppāṭetvā pupphāni vā pattāni vā attano abhimukhaṃ ākaḍḍhantassa thullaccayaṃ. Uppāṭitamatte pārājikaṃ.

    ಪುಪ್ಫಪತ್ತನಾಳೇ ಠಾನತೋ ಅಚಾವೇತ್ವಾಪಿ ಪಠಮಂ ಪದುಮಿನಿಂ ಉಪ್ಪಾಟೇನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಪಚ್ಛಾ ಪುಪ್ಫಪತ್ತನಾಳೇಸು ಠಾನಾ ಚಾವಿತೇಸು ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉಪ್ಪಾಟಿತಾಯ ಪದುಮಿನಿಯಾ ಪುಪ್ಫಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪನ ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಬಹಿ ಠಪಿತೇ ರಾಸಿಕತಕಲಾಪಬದ್ಧಭಾರಬದ್ಧಪುಪ್ಫೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಭಿಸಂ ವಾ ಮುಳಾಲಂ ವಾ ಯೇನ ವತ್ಥು ಪೂರತಿ, ತಂ ಉಪ್ಪಾಟೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕದ್ದಮೇ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸವಸೇನ ಚೇತ್ಥ ಠಾನಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ। ತಾನಿ ಉಪ್ಪಾಟೇನ್ತಸ್ಸ ಸುಖುಮಮ್ಪಿ ಮೂಲಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಭಿಸಪಬ್ಬೇ ಜಾತಂ ಪತ್ತಂ ವಾ ಪುಪ್ಫಂ ವಾ ಹೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಮೇವ ವುತ್ತಂ। ಭಿಸಗಣ್ಠಿಮ್ಹಿ ಪನ ಕಣ್ಟಕೋ ಹೋತಿ ಯೋಬ್ಬನಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಮುಖಪಿಳಕಾ ವಿಯ, ಅಯಂ ಅದೀಘತ್ತಾ ನ ರಕ್ಖತಿ। ಸೇಸಂ ಉಪ್ಪಲಾದೀಸು ವುತ್ತನಯಮೇವ।

    Pupphapattanāḷe ṭhānato acāvetvāpi paṭhamaṃ paduminiṃ uppāṭentassa thullaccayaṃ. Pacchā pupphapattanāḷesu ṭhānā cāvitesu pārājikaṃ. Uppāṭitāya paduminiyā pupphaṃ gaṇhanto pana bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabbo. Bahi ṭhapite rāsikatakalāpabaddhabhārabaddhapupphepi eseva nayo. Bhisaṃ vā muḷālaṃ vā yena vatthu pūrati, taṃ uppāṭentassa pārājikaṃ. Kaddame phuṭṭhokāsavasena cettha ṭhānaṃ paricchinditabbaṃ. Tāni uppāṭentassa sukhumampi mūlaṃ acchinnaṃ hoti, rakkhati tāva. Bhisapabbe jātaṃ pattaṃ vā pupphaṃ vā hoti, tampi rakkhatīti mahāaṭṭhakathāyameva vuttaṃ. Bhisagaṇṭhimhi pana kaṇṭako hoti yobbanappattānaṃ mukhapiḷakā viya, ayaṃ adīghattā na rakkhati. Sesaṃ uppalādīsu vuttanayameva.

    ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಾನಂ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಾನಂ ವಾಪಿಆದೀಸು ಸಕಲಮುದಕಂ ಠಾನಂ। ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಪಟಿಜಗ್ಗನಟ್ಠಾನೇ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಮಚ್ಛಂ ಬಳಿಸೇನ ವಾ ಜಾಲೇನ ವಾ ಕುಮನೇನ ವಾ ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸ ಯೇನ ಮಚ್ಛೇನ ವತ್ಥು ಪೂರತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಉದಕತೋ ಉದ್ಧಟಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕೋಚಿ ಮಚ್ಛೋ ಗಯ್ಹಮಾನೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಧಾವತಿ, ಆಕಾಸಂ ವಾ ಉಪ್ಪತತಿ, ತೀರೇ ವಾ ಪತತಿ, ಆಕಾಸೇ ವಾ ಠಿತಂ ತೀರೇ ವಾ ಪತಿತಂ ಗಣ್ಹತೋಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಕಚ್ಛಪಮ್ಪಿ ಬಹಿ ಗೋಚರತ್ಥಂ ಗತಂ ಗಣ್ಹತೋ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಉದಕಟ್ಠಂ ಪನ ಉದಕಾ ಮೋಚಯತೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Macchakacchapānaṃ sassāmikānaṃ vāpiādīsu sakalamudakaṃ ṭhānaṃ. Tasmā yo paṭijagganaṭṭhāne sassāmikaṃ macchaṃ baḷisena vā jālena vā kumanena vā hatthena vā gaṇhāti, tassa yena macchena vatthu pūrati, tasmiṃ kesaggamattampi udakato uddhaṭamatte pārājikaṃ. Koci maccho gayhamāno ito cito ca dhāvati, ākāsaṃ vā uppatati, tīre vā patati, ākāse vā ṭhitaṃ tīre vā patitaṃ gaṇhatopi pārājikameva. Kacchapampi bahi gocaratthaṃ gataṃ gaṇhato eseva nayo. Udakaṭṭhaṃ pana udakā mocayato pārājikaṃ.

    ತೇಸು ತೇಸು ಪನ ಜನಪದೇಸು ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಸ್ಸ ಮಹಾತಳಾಕಸ್ಸ ನಿದ್ಧಮನತುಮ್ಬಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಮೇವ ಕುನ್ನದೀಸದಿಸಂ ಉದಕವಾಹಕಂ ಖಣನ್ತಿ। ತತೋ ಖುದ್ದಕಮಾತಿಕಾಯೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಮಾತಿಕಾಕೋಟಿಯಂ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ವಳಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಆವಾಟೇ ಖಣನ್ತಿ। ತೇಸಂ ಪನ ಯದಾ ಉದಕೇನ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ತದಾ ಆವಾಟೇ ಖುದ್ದಕಮಾತಿಕಾಯೋ ಉದಕವಾಹಕಞ್ಚ ಸೋಧೇತ್ವಾ ನಿದ್ಧಮನತುಮ್ಬಂ ಉಗ್ಘಾಟೇನ್ತಿ। ತತೋ ಉದಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಚ್ಛಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಆವಾಟೇ ಪತ್ವಾ ವಸನ್ತಿ। ತತ್ಥ ತಳಾಕೇ ಚ ಉದಕವಾಹಕೇಸು ಚ ಮಚ್ಛೇ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ನ ವಾರೇನ್ತಿ। ಖುದ್ದಕಾಸು ಪನ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಮಾತಿಕಾಸು ಉದಕಆವಾಟೇಸು ಚ ಪವಿಟ್ಠಮಚ್ಛೇ ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ದೇನ್ತಿ, ವಾರೇನ್ತಿ; ತತ್ಥ ಯೋ ತಳಾಕೇ ವಾ ನಿದ್ಧಮನತುಮ್ಬೇ ವಾ ಉದಕವಾಹಕೇ ವಾ ಮಚ್ಛೇ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅವಹಾರೇನ ಸೋ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಖುದ್ದಕಮಾತಿಕಾಸು ಪನ ಆವಾಟೇಸು ವಾ ಪವಿಟ್ಠಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಗಹಿತಸ್ಸ ಅಗ್ಘವಸೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ತತೋ ಗಯ್ಹಮಾನೋ ಮಚ್ಛೋ ಆಕಾಸೇ ವಾ ಉಪ್ಪತತಿ, ತೀರೇ ವಾ ಪತತಿ, ತಂ ಆಕಾಸಟ್ಠಂ ವಾ ತೀರಟ್ಠಂ ವಾ ಉದಕವಿನಿಮುತ್ತಂ ಗಣ್ಹತೋ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಗ್ಗಹಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಸ್ಸೇವ ತೇ ಸಾಮಿಕಾ। ಏವರೂಪಾ ಹಿ ತತ್ಥ ಕತಿಕಾ। ಕಚ್ಛಪೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Tesu tesu pana janapadesu sabbasādhāraṇassa mahātaḷākassa niddhamanatumbaṃ nissāya sabbasādhāraṇameva kunnadīsadisaṃ udakavāhakaṃ khaṇanti. Tato khuddakamātikāyo nīharitvā mātikākoṭiyaṃ attano attano vaḷañjanatthāya āvāṭe khaṇanti. Tesaṃ pana yadā udakena attho hoti, tadā āvāṭe khuddakamātikāyo udakavāhakañca sodhetvā niddhamanatumbaṃ ugghāṭenti. Tato udakena saddhiṃ macchā nikkhamitvā anupubbena āvāṭe patvā vasanti. Tattha taḷāke ca udakavāhakesu ca macche gaṇhante na vārenti. Khuddakāsu pana attano attano mātikāsu udakaāvāṭesu ca paviṭṭhamacche gaṇhituṃ na denti, vārenti; tattha yo taḷāke vā niddhamanatumbe vā udakavāhake vā macche gaṇhāti, avahārena so na kāretabbo. Khuddakamātikāsu pana āvāṭesu vā paviṭṭhaṃ gaṇhanto gahitassa agghavasena kāretabbo. Sace tato gayhamāno maccho ākāse vā uppatati, tīre vā patati, taṃ ākāsaṭṭhaṃ vā tīraṭṭhaṃ vā udakavinimuttaṃ gaṇhato avahāro natthi. Kasmā? Yasmā attano pariggahaṭṭhāne ṭhitasseva te sāmikā. Evarūpā hi tattha katikā. Kacchapepi eseva nayo.

    ಸಚೇ ಪನ ಮಚ್ಛೋ ಗಯ್ಹಮಾನೋ ಆವಾಟತೋ ಖುದ್ದಕಮಾತಿಕಂ ಆರುಹತಿ, ತತ್ಥ ನಂ ಗಣ್ಹತೋಪಿ ಅವಹಾರೋಯೇವ। ಖುದ್ದಕಮಾತಿಕಾತೋ ಪನ ಉದಕವಾಹಕಂ, ತತೋ ಚ ತಳಾಕಂ ಆರೂಳ್ಹಂ ಗಣ್ಹತೋ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಯೋ ಆವಾಟತೋ ಭತ್ತಸಿತ್ಥೇಹಿ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಮಾತಿಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅವಹಾರೋವ। ತತೋ ಪನ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಉದಕವಾಹಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ಕುತೋಚಿದೇವ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಟ್ಠಾನತೋ ಮಚ್ಛೇ ಆನೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮವತ್ಥುಭಾಗೇ ಉದಕಾವಾಟೇ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪೋಸೇತ್ವಾ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗತ್ಥಾಯ ಮಾರೇನ್ತಿ। ಏವರೂಪಂ ಮಚ್ಛಂ ಉದಕೇ ವಾ ಆಕಾಸೇ ವಾ ತೀರೇ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಠಿತಂ ಗಣ್ಹತೋ ಅವಹಾರೋ ಏವ। ಕಚ್ಛಪೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Sace pana maccho gayhamāno āvāṭato khuddakamātikaṃ āruhati, tattha naṃ gaṇhatopi avahāroyeva. Khuddakamātikāto pana udakavāhakaṃ, tato ca taḷākaṃ ārūḷhaṃ gaṇhato avahāro natthi. Yo āvāṭato bhattasitthehi palobhetvā mātikaṃ āropetvā gaṇhāti, avahārova. Tato pana palobhetvā udakavāhakaṃ āropetvā gaṇhantassa avahāro natthi. Keci pana kutocideva sabbasādhāraṇaṭṭhānato macche ānetvā pacchimavatthubhāge udakāvāṭe khipitvā posetvā divase divase dve tīṇi uttaribhaṅgatthāya mārenti. Evarūpaṃ macchaṃ udake vā ākāse vā tīre vā yattha katthaci ṭhitaṃ gaṇhato avahāro eva. Kacchapepi eseva nayo.

    ನಿದಾಘಕಾಲೇ ಪನ ನದಿಯಾ ಸೋತೇ ಪಚ್ಛಿನ್ನೇ ಕತ್ಥಚಿ ನಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಉದಕಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛಾನಂ ವಿನಾಸಾಯ ಮದನಫಲವಸಾದೀನಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮಚ್ಛಾ ತಾನಿ ಖಾದನ್ತಾ ಮರಿತ್ವಾ ಉತ್ತಾನಾ ಉದಕೇ ಪ್ಲವನ್ತಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ಯೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಯಾವ ಸಾಮಿಕಾ ನಾಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಾವಿಮೇ ಮಚ್ಛೇ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅಗ್ಘವಸೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಾಯ ಗಣ್ಹತೋ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ, ಆಹರಾಪೇನ್ತೇ ಪನ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಮಚ್ಛವಿಸಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗತಮನುಸ್ಸಾ ಭಾಜನಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಾವ ‘‘ಪುನಪಿ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಾಲಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಾವ ತೇ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಮಚ್ಛಾವ। ಯದಾ ಪನ ತೇ ‘‘ಅಲಂ ಅಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿ ನಿರಾಲಯಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಯಥಾ ಚ ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪೇಸು, ಏವಂ ಸಬ್ಬಾಯಪಿ ಓದಕಜಾತಿಯಾ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ।

    Nidāghakāle pana nadiyā sote pacchinne katthaci ninnaṭṭhāne udakaṃ tiṭṭhati, tattha manussā macchānaṃ vināsāya madanaphalavasādīni pakkhipitvā gacchanti, macchā tāni khādantā maritvā uttānā udake plavantā tiṭṭhanti. Yo tattha gantvā ‘‘yāva sāmikā nāgacchanti, tāvime macche gaṇhissāmī’’ti gaṇhāti, agghavasena kāretabbo. Paṃsukūlasaññāya gaṇhato avahāro natthi, āharāpente pana bhaṇḍadeyyaṃ. Macchavisaṃ pakkhipitvā gatamanussā bhājanāni āharitvā pūretvā gacchanti, yāva ‘‘punapi āgacchissāmā’’ti sālayā honti, tāva te sassāmikamacchāva. Yadā pana te ‘‘alaṃ amhāka’’nti nirālayā pakkamanti, tato paṭṭhāya theyyacittena gaṇhantassa dukkaṭaṃ. Paṃsukūlasaññissa anāpatti. Yathā ca macchakacchapesu, evaṃ sabbāyapi odakajātiyā vinicchayo veditabboti.

    ಉದಕಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Udakaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ನಾವಟ್ಠಕಥಾ

    Nāvaṭṭhakathā

    ೯೯. ನಾವಟ್ಠೇ – ಪಠಮಂ ತಾವ ನಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ನಾವಾ ನಾಮ ಯಾಯ ತರತೀ’’ತಿ ಆಹ। ತಸ್ಮಾ ಇಧ ಅನ್ತಮಸೋ ರಜನದೋಣಿಕಾಪಿ ವೇಣುಕಲಾಪಕೋಪಿ ‘‘ನಾವಾ’’ತ್ವೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸೀಮಾಸಮ್ಮನ್ನನೇ ಪನ ಧುವನಾವಾ ಅನ್ತೋ ಖಣಿತ್ವಾ ವಾ ಫಲಕೇಹಿ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ಕತಾ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ತಿಣ್ಣಂ ವಾಹನಿಕಾ ಏವ ವಟ್ಟತಿ। ಇಧ ಪನ ಏಕಸ್ಸಪಿ ವಾಹನಿಕಾ ‘‘ನಾವಾ’’ ತ್ವೇವ ವುಚ್ಚತಿ। ನಾವಾಯ ನಿಕ್ಖಿತ್ತನ್ತಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಂ ವಾ ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಂ ವಾ; ತಸ್ಸ ಅವಹಾರಲಕ್ಖಣಂ ಥಲಟ್ಠೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ನಾವಂ ಅವಹರಿಸ್ಸಾಮೀತಿಆದಿಮ್ಹಿ ಚ ದುತಿಯಪರಿಯೇಸನಗಮನಆಮಸನಫನ್ದಾಪನಾನಿ ವುತ್ತನಯಾನೇವ। ಬನ್ಧನಂ ಮೋಚೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಯಾ ಬನ್ಧನೇ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಠಾನಾ ನ ಚವತಿ, ತಸ್ಸಾ ಬನ್ಧನಂ ಯಾವ ನ ಮುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಾವ ದುಕ್ಕಟಂ। ಮುತ್ತೇ ಪನ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಮ್ಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಮ್ಪಿ ಹೋತಿ, ತಂ ಪರತೋ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಅಯಂ ತಾವ ಪಾಳಿವಣ್ಣನಾ।

    99. Nāvaṭṭhe – paṭhamaṃ tāva nāvaṃ dassento ‘‘nāvā nāma yāya taratī’’ti āha. Tasmā idha antamaso rajanadoṇikāpi veṇukalāpakopi ‘‘nāvā’’tveva veditabbo. Sīmāsammannane pana dhuvanāvā anto khaṇitvā vā phalakehi bandhitvā vā katā sabbantimena paricchedena tiṇṇaṃ vāhanikā eva vaṭṭati. Idha pana ekassapi vāhanikā ‘‘nāvā’’ tveva vuccati. Nāvāya nikkhittanti yaṃkiñci indriyabaddhaṃ vā anindriyabaddhaṃ vā; tassa avahāralakkhaṇaṃ thalaṭṭhe vuttanayeneva veditabbaṃ. Nāvaṃ avaharissāmītiādimhi ca dutiyapariyesanagamanaāmasanaphandāpanāni vuttanayāneva. Bandhanaṃ mocetīti ettha pana yā bandhane muttamatte ṭhānā na cavati, tassā bandhanaṃ yāva na muttaṃ hoti, tāva dukkaṭaṃ. Mutte pana thullaccayampi pārājikampi hoti, taṃ parato āvi bhavissati. Sesaṃ vuttanayameva. Ayaṃ tāva pāḷivaṇṇanā.

    ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಚಣ್ಡಸೋತೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತನಾವಾಯ ಏಕಂ ಠಾನಂ ಬನ್ಧನಮೇವ , ತಸ್ಮಿಂ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತತ್ಥ ಯುತ್ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಾ ಏವ। ವಿಪ್ಪನಟ್ಠಾ ನಾವಾ ಪನ ಯಂ ಯಂ ಉದಕಪ್ಪದೇಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ಠಿತಾ ಹೋತಿ, ಸ್ವಾಸ್ಸಾ ಠಾನಂ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ಉದ್ಧಂ ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇನ್ತಸ್ಸ, ಅಧೋ ವಾ ಓಪಿಲಾಪೇನ್ತಸ್ಸ, ಚತೂಸು ವಾ ದಿಸಾಸು ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ನಿಚ್ಚಲೇ ಉದಕೇ ಅಬನ್ಧನಂ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಠಿತನಾವಂ ಪುರತೋ ವಾ ಪಚ್ಛತೋ ವಾ ವಾಮದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸತೋ ವಾ ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಏಕೇನನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಅಪರೇನ ಉದಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತನ್ತೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉದ್ಧಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಉದಕತೋ ಮೋಚಿತೇ ಅಧೋ ನಾವಾತಲೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಮುಖವಟ್ಟಿಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತೀರೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಲೇ ಉದಕೇ ಠಪಿತನಾವಾಯ ಬನ್ಧನಞ್ಚ ಠಿತೋಕಾಸೋ ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ। ತಂ ಪಠಮಂ ಬನ್ಧನಾ ಮೋಚೇತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಪಚ್ಛಾ ಛನ್ನಂ ಆಕಾರಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಠಮಂ ಠಾನಾ ಚಾವೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಬನ್ಧನಮೋಚನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಥಲೇ ಉಸ್ಸಾದೇತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಠಪಿತನಾವಾಯ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೋವ ಠಾನಂ। ತಸ್ಸಾ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Ayaṃ panettha pāḷimuttakavinicchayo – caṇḍasote bandhitvā ṭhapitanāvāya ekaṃ ṭhānaṃ bandhanameva , tasmiṃ muttamatte pārājikaṃ. Tattha yutti pubbe vuttā eva. Vippanaṭṭhā nāvā pana yaṃ yaṃ udakappadesaṃ pharitvā ṭhitā hoti, svāssā ṭhānaṃ. Tasmā taṃ uddhaṃ vā uccārentassa, adho vā opilāpentassa, catūsu vā disāsu phuṭṭhokāsaṃ atikkāmentassa atikkantamatte pārājikaṃ. Niccale udake abandhanaṃ attano dhammatāya ṭhitanāvaṃ purato vā pacchato vā vāmadakkhiṇapassato vā kaḍḍhantassa ekenantena phuṭṭhokāsaṃ aparena udake patiṭṭhitantena atikkantamatte pārājikaṃ. Uddhaṃ kesaggamattaṃ udakato mocite adho nāvātalena phuṭṭhokāsaṃ mukhavaṭṭiṃ atikkantamatte pārājikaṃ. Tīre bandhitvā niccale udake ṭhapitanāvāya bandhanañca ṭhitokāso cāti dve ṭhānāni. Taṃ paṭhamaṃ bandhanā moceti, thullaccayaṃ. Pacchā channaṃ ākārānaṃ aññatarena ṭhānā cāveti, pārājikaṃ. Paṭhamaṃ ṭhānā cāvetvā pacchā bandhanamocanepi eseva nayo. Thale ussādetvā ukkujjitvā ṭhapitanāvāya phuṭṭhokāsova ṭhānaṃ. Tassā pañcahākārehi ṭhānaparicchedo veditabbo.

    ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಠಪಿತನಾವಾಯ ಪನ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೋವ ಠಾನಂ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಞತ್ವಾ ಯತೋ ಕುತೋಚಿ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಉದ್ಧಞ್ಚ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಥಲೇ ಪನ ಉಸ್ಸಾದೇತ್ವಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ದಾರುಘಟಿಕಾನಂ ಉಪರಿ ಠಪಿತನಾವಾಯ ದಾರುಘಟಿಕಾನಂ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೋಯೇವ ಠಾನಂ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಮಞ್ಚಪಾದಮತ್ಥಕೇಸುಯೇವ ಪತ್ಥಟಬದ್ಧಸಾಟಕೇ ನಾಗದನ್ತೇಸು ಠಪಿತಭಿನ್ದಿವಾಲೇ ಚ ವುತ್ತನಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Nikkujjitvā ṭhapitanāvāya pana mukhavaṭṭiyā phuṭṭhokāsova ṭhānaṃ, tassāpi pañcahākārehi ṭhānaparicchedaṃ ñatvā yato kutoci phuṭṭhokāsaṃ uddhañca kesaggamattaṃ atikkantamatte pārājikaṃ veditabbaṃ. Thale pana ussādetvā dvinnaṃ dārughaṭikānaṃ upari ṭhapitanāvāya dārughaṭikānaṃ phuṭṭhokāsoyeva ṭhānaṃ, tasmā tattha mañcapādamatthakesuyeva patthaṭabaddhasāṭake nāgadantesu ṭhapitabhindivāle ca vuttanayena vinicchayo veditabbo.

    ಯೋತ್ತಬದ್ಧಾಯ ಪನ ನಾವಾಯ ಸಟ್ಠಿಸತ್ತತಿಬ್ಯಾಮಪ್ಪಮಾಣಂ ಯೋತ್ತಂ ಅಮೋಚೇತ್ವಾವ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ

    Yottabaddhāya pana nāvāya saṭṭhisattatibyāmappamāṇaṃ yottaṃ amocetvāva ākaḍḍhitvā

    ಪಥವಿಲಗ್ಗಂ ಕತ್ವಾ ಸಹ ಯೋತ್ತೇನ ಥಲೇ ಠಪಿತಾಯ ನಾವಾಯ ನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಮತ್ತಮೇವ ಠಾನಂ। ಅಥ ಖೋ ಯೋತ್ತಕೋಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ನಾವಾಯ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮನ್ತೋ ತಾವ ದೀಘತೋ, ತಿರಿಯಂ ಪನ ನಾವಾಯ ಚ ಯೋತ್ತಸ್ಸ ಚ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಪರಿಯನ್ತಪ್ಪಮಾಣಂ ಠಾನನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಂ ದೀಘತೋ ವಾ ತಿರಿಯತೋ ವಾ ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಏಕೇನನ್ತೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಅಪರೇನ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತನ್ತೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೇ, ಉದ್ಧಂ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಸಹ ಯೋತ್ತೇನ ಪಥವಿತೋ ಮೋಚಿತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯೋ ಪನ ತಿತ್ಥೇ ಠಿತನಾವಂ ಆರುಹಿತ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಅರಿತ್ತೇನ ವಾ ಫಿಯೇನ ವಾ ಪಾಜೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ಛತ್ತಂ ವಾ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಪಾದೇಹಿ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಹತ್ಥೇಹಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಲಙ್ಕಾರಸದಿಸಂ ಕತ್ವಾ ವಾತಂ ಗಣ್ಹಾಪೇತಿ, ಬಲವಾ ಚ ವಾತೋ ಆಗಮ್ಮ ನಾವಂ ಹರತಿ, ವಾತೇನೇವ ಸಾ ಹಟಾ ಹೋತಿ; ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ಅವಹಾರೋ। ಪಯೋಗೋ ಅತ್ಥಿ, ಸೋ ಪನ ಠಾನಾ ಚಾವನಪಯೋಗೋ ನ ಹೋತಿ। ಯದಿ ಪನ ತಂ ನಾವಂ ಏವಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ಪಕತಿಗಮನಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ದಿಸಾಭಾಗಂ ನೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಯಮೇವ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಗಾಮತಿತ್ಥಂ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ಠಾನಾ ಅಚಾವೇನ್ತೋವ ವಿಕ್ಕಿಣಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ನೇವ ಅತ್ಥಿ ಅವಹಾರೋ। ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಪನ ಹೋತೀತಿ।

    Pathavilaggaṃ katvā saha yottena thale ṭhapitāya nāvāya na phuṭṭhokāsamattameva ṭhānaṃ. Atha kho yottakoṭito paṭṭhāya yāva nāvāya pathaviyaṃ patiṭṭhitokāsassa pacchimanto tāva dīghato, tiriyaṃ pana nāvāya ca yottassa ca pathaviyaṃ patiṭṭhitapariyantappamāṇaṃ ṭhānanti veditabbaṃ. Taṃ dīghato vā tiriyato vā kaḍḍhantassa ekenantena phuṭṭhokāsaṃ aparena pathaviyaṃ patiṭṭhitantena atikkantamatte, uddhaṃ kesaggamattaṃ saha yottena pathavito mocite pārājikaṃ. Yo pana titthe ṭhitanāvaṃ āruhitvā theyyacitto arittena vā phiyena vā pājeti, pārājikaṃ. Sace pana chattaṃ vā paṇāmetvā cīvaraṃ vā pādehi akkamitvā hatthehi ukkhipitvā laṅkārasadisaṃ katvā vātaṃ gaṇhāpeti, balavā ca vāto āgamma nāvaṃ harati, vāteneva sā haṭā hoti; puggalassa natthi avahāro. Payogo atthi, so pana ṭhānā cāvanapayogo na hoti. Yadi pana taṃ nāvaṃ evaṃ gacchantiṃ pakatigamanaṃ upacchinditvā aññaṃ disābhāgaṃ neti, pārājikaṃ. Sayameva yaṃkiñci gāmatitthaṃ sampattaṃ ṭhānā acāventova vikkiṇitvā gacchati, neva atthi avahāro. Bhaṇḍadeyyaṃ pana hotīti.

    ನಾವಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Nāvaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ಯಾನಟ್ಠಕಥಾ

    Yānaṭṭhakathā

    ೧೦೦. ಯಾನಟ್ಠೇ – ಯಾನಂ ತಾವ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯಾನಂ ನಾಮ ವಯ್ಹ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಉಪರಿ ಮಣ್ಡಪಸದಿಸಂ ಪದರಚ್ಛನ್ನಂ ಸಬ್ಬಪಲಿಗುಣ್ಠಿಮಂ ವಾ ಛಾದೇತ್ವಾ ಕತಂ ವಯ್ಹಂ। ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಸುವಣ್ಣರಜತಾದಿಮಯಾ ಗೋಪಾನಸಿಯೋ ದತ್ವಾ ಗರುಳಪಕ್ಖಕನಯೇನ ಕತಾ ಸನ್ದಮಾನಿಕಾ। ರಥೋ ಚ ಸಕಟಞ್ಚ ಪಾಕಟಮೇವ। ತೇಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕಂ ವಾ ಅವಿಞ್ಞಾಣಕಂ ವಾ ರಾಸಿಆದಿವಸೇನ ಠಪಿತಂ ಭಣ್ಡಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಠಾನಾ ಚಾವೇನ್ತಸ್ಸ ನಾವಟ್ಠೇ ಚ ಥಲಟ್ಠೇ ಚ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    100. Yānaṭṭhe – yānaṃ tāva dassento ‘‘yānaṃ nāma vayha’’ntiādimāha. Tattha upari maṇḍapasadisaṃ padaracchannaṃ sabbapaliguṇṭhimaṃ vā chādetvā kataṃ vayhaṃ. Ubhosu passesu suvaṇṇarajatādimayā gopānasiyo datvā garuḷapakkhakanayena katā sandamānikā. Ratho ca sakaṭañca pākaṭameva. Tesu yattha katthaci saviññāṇakaṃ vā aviññāṇakaṃ vā rāsiādivasena ṭhapitaṃ bhaṇḍaṃ theyyacittena ṭhānā cāventassa nāvaṭṭhe ca thalaṭṭhe ca vuttanayeneva pārājikaṃ veditabbaṃ.

    ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಯಾನಟ್ಠಂ ತಣ್ಡುಲಾದಿಭಣ್ಡಂ ಪಿಟಕೇನ ಗಣ್ಹತೋ ಪಿಟಕೇ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತೇಪಿ ಪಿಟಕಂ ಅಪಹರಿತ್ವಾ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಂ ಏಕಾಬದ್ಧಭಾವೇ ವಿಕೋಪಿತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಥಲಟ್ಠಾದೀಸುಪಿ ಅಯಂ ನಯೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಯಾನಂ ಅವಹರಿಸ್ಸಾಮೀತಿಆದಿಮ್ಹಿ ದುತಿಯಪರಿಯೇಸನಾದೀನಿ ವುತ್ತನಯಾನೇವ। ಠಾನಾ ಚಾವೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ದುಕಯುತ್ತಸ್ಸ ಯಾನಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ಗೋಣಾನಂ ಅಟ್ಠ ಪಾದಾ, ದ್ವೇ ಚ ಚಕ್ಕಾನೀತಿ ದಸ ಠಾನಾನಿ। ತಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಸ್ಸ ಧುರೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪಾಜಯತೋ ಗೋಣಾನಂ ಪಾದುದ್ಧಾರೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಚಕ್ಕಾನಂ ಪನ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಪ್ಪದೇಸತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ಗೋಣಾ ‘‘ನಾಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಮಿಕೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಧುರಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢನ್ತಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ವಾ ಫನ್ದನ್ತಿ ವಾ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಗೋಣೇ ಪುನ ಉಜುಕಂ ಪಟಿಪಾದೇತ್ವಾ ಧುರಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ದಳ್ಹಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಪಾಚನೇನ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪಾಜೇನ್ತಸ್ಸ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ತೇಸಂ ಪಾದುದ್ಧಾರೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಚಕ್ಕಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Ayaṃ pana viseso – yānaṭṭhaṃ taṇḍulādibhaṇḍaṃ piṭakena gaṇhato piṭake anukkhittepi piṭakaṃ apaharitvā taṇḍulādīnaṃ ekābaddhabhāve vikopite pārājikaṃ. Thalaṭṭhādīsupi ayaṃ nayo labbhati. Yānaṃ avaharissāmītiādimhi dutiyapariyesanādīni vuttanayāneva. Ṭhānā cāvetīti ettha pana dukayuttassa yānassa dvinnaṃ goṇānaṃ aṭṭha pādā, dve ca cakkānīti dasa ṭhānāni. Taṃ theyyacittassa dhure nisīditvā pājayato goṇānaṃ pāduddhāre thullaccayaṃ. Cakkānaṃ pana pathaviyaṃ patiṭṭhitappadesato kesaggamatte atikkante pārājikaṃ. Sace pana goṇā ‘‘nāyaṃ amhākaṃ sāmiko’’ti ñatvā dhuraṃ chaḍḍetvā ākaḍḍhantā tiṭṭhanti vā phandanti vā, rakkhati tāva. Goṇe puna ujukaṃ paṭipādetvā dhuraṃ āropetvā daḷhaṃ yojetvā pācanena vijjhitvā pājentassa vuttanayeneva tesaṃ pāduddhāre thullaccayaṃ. Cakkātikkame pārājikaṃ.

    ಸಚೇಪಿ ಸಕದ್ದಮೇ ಮಗ್ಗೇ ಏಕಂ ಚಕ್ಕಂ ಕದ್ದಮೇ ಲಗ್ಗಂ ಹೋತಿ, ದುತಿಯಂ ಚಕ್ಕಂ ಗೋಣಾ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಾ ಪವತ್ತೇನ್ತಿ, ಏಕಸ್ಸ ಠಿತತ್ತಾ ನ ತಾವ ಅವಹಾರೋ ಹೋತಿ । ಗೋಣೇ ಪನ ಪುನ ಉಜುಕಂ ಪಟಿಪಾದೇತ್ವಾ ಪಾಜೇನ್ತಸ್ಸ ಠಿತಚಕ್ಕೇ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಚತುಯುತ್ತಕಸ್ಸ ಪನ ಅಟ್ಠಾರಸ ಠಾನಾನಿ, ಅಟ್ಠಯುತ್ತಕಸ್ಸ ಚತುತ್ತಿಂಸಾತಿ – ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಯುತ್ತಯಾನಸ್ಸ ಠಾನಭೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Sacepi sakaddame magge ekaṃ cakkaṃ kaddame laggaṃ hoti, dutiyaṃ cakkaṃ goṇā parivattentā pavattenti, ekassa ṭhitattā na tāva avahāro hoti . Goṇe pana puna ujukaṃ paṭipādetvā pājentassa ṭhitacakke kesaggamattaṃ phuṭṭhokāsaṃ atikkante pārājikaṃ. Catuyuttakassa pana aṭṭhārasa ṭhānāni, aṭṭhayuttakassa catuttiṃsāti – etenupāyena yuttayānassa ṭhānabhedo veditabbo.

    ಯಂ ಪನ ಅಯುತ್ತಕಂ ಧುರೇ ಏಕಾಯ ಪಚ್ಛತೋ ಚ ದ್ವೀಹಿ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಿನೀಹಿ ಉಪತ್ಥಮ್ಭೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ, ತಸ್ಸ ತಿಣ್ಣಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಿನೀನಂ ಚಕ್ಕಾನಞ್ಚ ವಸೇನ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ। ಸಚೇ ಧುರೇ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಿನೀ ಹೇಟ್ಠಾಭಾಗೇ ಕಪ್ಪಕತಾ ಹೋತಿ, ಛ ಠಾನಾನಿ। ಪಚ್ಛತೋ ಪನ ಅನುಪತ್ಥಮ್ಭೇತ್ವಾ ಧುರೇ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಿತಸ್ಸೇವ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಿನೀವಸೇನ ತೀಣಿ ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ವಾ ಠಾನಾನಿ। ಧುರೇನ ಫಲಕಸ್ಸ ವಾ ದಾರುಕಸ್ಸ ವಾ ಉಪರಿ ಠಪಿತಸ್ಸ ತೀಣಿ ಠಾನಾನಿ। ತಥಾ ಪಥವಿಯಂ ಠಪಿತಸ್ಸ। ತಂ ಧುರಂಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಾ ಪುರತೋ ಚ ಪಚ್ಛತೋ ಚ ಠಾನಾ ಚಾವೇನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಚಕ್ಕಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಟ್ಠಾನೇ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಚಕ್ಕಾನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ದ್ವೀಹಿ ಅಕ್ಖಸೀಸೇಹಿ ದಾರೂನಂ ಉಪರಿ ಠಪಿತಸ್ಸ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ। ತಂ ಕಡ್ಢನ್ತೋ ವಾ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ವಾ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭೂಮಿಯಂ ಠಪಿತಸ್ಸ ಧುರೇನ ಚ ಚತೂಹಿ ಚ ಅಕ್ಖುದ್ಧೀಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತವಸೇನ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ। ತಂ ಧುರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢತೋ ಉದ್ಧೀನಂ ಪಚ್ಛಿಮನ್ತೇಹಿ ಪುರಿಮನ್ತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಉದ್ಧೀಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢತೋ ಉದ್ಧೀನಂ ಪುರಿಮನ್ತೇಹಿ ಪಚ್ಛಿಮನ್ತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಸ್ಸೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢತೋ ಉದ್ಧೀನಂಯೇವ ತಿರಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕಮೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಮಜ್ಝೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಪಥವಿತೋ ಮುತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥ ಉದ್ಧಿಖಾಣುಕಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಸಮಮೇವ ಬಾಹಂ ಕತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಕ್ಖಸೀಸಾನಿ ಪವೇಸಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಿಮತಲಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಸಬ್ಬಂ ಪಥವಿಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ತತ್ಥ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಉದ್ಧಞ್ಚ ಫುಟ್ಠಟ್ಠಾನಾತಿಕ್ಕಮವಸೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಭೂಮಿಯಂ ನಾಭಿಯಾ ಠಪಿತಚಕ್ಕಸ್ಸ ಏಕಮೇವ ಠಾನಂ, ತಸ್ಸ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ನೇಮಿಪಸ್ಸೇನ ಚ ನಾಭಿಯಾ ಚ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ। ನೇಮಿಯಾ ಉಟ್ಠಿತಭಾಗಂ ಪಾದೇನ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಫುಸಾಪೇತ್ವಾ ಅರೇಸು ವಾ ನೇಮಿಯಾ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಅತ್ತನಾ ಕತಟ್ಠಾನಂ ಠಾನಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಮಿಂ ಠಿತೇಪಿ ಅವಸೇಸಟ್ಠಾನೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Yaṃ pana ayuttakaṃ dhure ekāya pacchato ca dvīhi upatthambhinīhi upatthambhetvā ṭhapitaṃ, tassa tiṇṇaṃ upatthambhinīnaṃ cakkānañca vasena pañca ṭhānāni. Sace dhure upatthambhinī heṭṭhābhāge kappakatā hoti, cha ṭhānāni. Pacchato pana anupatthambhetvā dhure upatthambhitasseva upatthambhinīvasena tīṇi vā cattāri vā ṭhānāni. Dhurena phalakassa vā dārukassa vā upari ṭhapitassa tīṇi ṭhānāni. Tathā pathaviyaṃ ṭhapitassa. Taṃ dhuraṃkaḍḍhitvā vā ukkhipitvā vā purato ca pacchato ca ṭhānā cāventassa thullaccayaṃ. Cakkānaṃ patiṭṭhitaṭṭhāne kesaggamattaṃ atikkante pārājikaṃ. Cakkāni apanetvā dvīhi akkhasīsehi dārūnaṃ upari ṭhapitassa dve ṭhānāni. Taṃ kaḍḍhanto vā ukkhipanto vā phuṭṭhokāsaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ. Bhūmiyaṃ ṭhapitassa dhurena ca catūhi ca akkhuddhīhi patiṭṭhitavasena pañca ṭhānāni. Taṃ dhure gahetvā kaḍḍhato uddhīnaṃ pacchimantehi purimante atikkante pārājikaṃ. Uddhīsu gahetvā kaḍḍhato uddhīnaṃ purimantehi pacchimante atikkante pārājikaṃ. Passe gahetvā kaḍḍhato uddhīnaṃyeva tiriyaṃ patiṭṭhitaṭṭhānassa atikkamena pārājikaṃ. Majjhe gahetvā ukkhipato kesaggamattaṃ pathavito mutte pārājikaṃ. Atha uddhikhāṇukā na honti, samameva bāhaṃ katvā majjhe vijjhitvā akkhasīsāni pavesitāni honti, taṃ heṭṭhimatalassa samantā sabbaṃ pathaviṃ phusitvā tiṭṭhati. Tattha catūsu disāsu uddhañca phuṭṭhaṭṭhānātikkamavasena pārājikaṃ veditabbaṃ. Bhūmiyaṃ nābhiyā ṭhapitacakkassa ekameva ṭhānaṃ, tassa pañcahākārehi paricchedo. Nemipassena ca nābhiyā ca phusitvā ṭhitassa dve ṭhānāni. Nemiyā uṭṭhitabhāgaṃ pādena akkamitvā bhūmiyaṃ phusāpetvā aresu vā nemiyā vā gahetvā ukkhipantassa attanā kataṭṭhānaṃ ṭhānaṃ na hoti, tasmā tasmiṃ ṭhitepi avasesaṭṭhāne atikkantamatte pārājikaṃ.

    ಭಿತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಪಿತಚಕ್ಕಸ್ಸಾಪಿ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ। ತತ್ಥ ಪಠಮಂ ಭಿತ್ತಿತೋ ಮೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಪಚ್ಛಾ ಪಥವಿತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತುದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಠಮಂ ಭೂಮಿತೋ ಮೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಸಚೇ ಭಿತ್ತಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಟ್ಠಾನಂ ನ ಕುಪ್ಪತಿ, ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಥ ಅರೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಭಿತ್ತಿಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತೋಕಾಸಸ್ಸ ಉಪರಿಮೋ ಅನ್ತೋ ಹೇಟ್ಠಿಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇ ಯಾನೇ ಯಾನಸಾಮಿಕೋ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಾ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಥಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಟಿಪಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಆರಕ್ಖಸುಞ್ಞಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ, ‘‘ಯಾನಂ ಅವಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆರೋಹತಿ, ತಸ್ಸ ಪಯೋಗಂ ವಿನಾಯೇವ ಗೋಣಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕನ್ತಾ, ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಸೇಸಂ ನಾವಾಯಂ ವುತ್ತಸದಿಸನ್ತಿ।

    Bhittiṃ nissāya ṭhapitacakkassāpi dve ṭhānāni. Tattha paṭhamaṃ bhittito mocentassa thullaccayaṃ. Pacchā pathavito kesaggamattuddhāre pārājikaṃ. Paṭhamaṃ bhūmito mocentassa pana sace bhittiyaṃ patiṭṭhitaṭṭhānaṃ na kuppati, eseva nayo. Atha aresu gahetvā heṭṭhā kaḍḍhantassa bhittiṃ phusitvā ṭhitokāsassa uparimo anto heṭṭhimaṃ atikkamati, pārājikaṃ. Maggappaṭipanne yāne yānasāmiko kenacideva karaṇīyena orohitvā maggā okkanto hoti, athañño bhikkhu paṭipathaṃ āgacchanto ārakkhasuññaṃ passitvā, ‘‘yānaṃ avaharissāmī’’ti ārohati, tassa payogaṃ vināyeva goṇā gahetvā pakkantā, avahāro natthi. Sesaṃ nāvāyaṃ vuttasadisanti.

    ಯಾನಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Yānaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ಭಾರಟ್ಠಕಥಾ

    Bhāraṭṭhakathā

    ೧೦೧. ಇತೋ ಪರಂ ಭಾರೋಯೇವ ಭಾರಟ್ಠಂ। ಸೋ ಸೀಸಭಾರಾದಿವಸೇನ ಚತುಧಾ ದಸ್ಸಿತೋ। ತತ್ಥ ಸೀಸಭಾರಾದೀಸು ಅಸಮ್ಮೋಹತ್ಥಂ ಸೀಸಾದೀನಂ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಸೀಸಸ್ಸ ತಾವ ಪುರಿಮಗಲೇ ಗಲವಾಟಕೋ, ಪಿಟ್ಠಿಗಲೇ ಕೇಸಞ್ಚಿ ಕೇಸನ್ತೇ ಆವಟ್ಟೋ ಹೋತಿ, ಗಲಸ್ಸೇವ ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಕೇಸಞ್ಚಿ ಕೇಸಾ ಓರುಯ್ಹ ಜಾಯನ್ತಿ, ಯೇ ಕಣ್ಣಚೂಳಿಕಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅಧೋಭಾಗೋ ಚಾತಿ ಅಯಂ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೋ, ತತೋ ಉಪರಿ ಸೀಸಂ। ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಠಿತಭಾರೋ ಸೀಸಭಾರೋ ನಾಮ।

    101. Ito paraṃ bhāroyeva bhāraṭṭhaṃ. So sīsabhārādivasena catudhā dassito. Tattha sīsabhārādīsu asammohatthaṃ sīsādīnaṃ paricchedo veditabbo. Tattha sīsassa tāva purimagale galavāṭako, piṭṭhigale kesañci kesante āvaṭṭo hoti, galasseva ubhosu passesu kesañci kesā oruyha jāyanti, ye kaṇṇacūḷikāti vuccanti, tesaṃ adhobhāgo cāti ayaṃ heṭṭhimaparicchedo, tato upari sīsaṃ. Etthantare ṭhitabhāro sīsabhāro nāma.

    ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಕಣ್ಣಚೂಳಿಕಾಹಿ ಪಟ್ಠಾಯ ಹೇಟ್ಠಾ, ಕಪ್ಪರೇಹಿ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪರಿ, ಪಿಟ್ಠಿಗಲಾವತ್ತತೋ ಚ ಗಲವಾಟಕತೋ ಚ ಪಟ್ಠಾಯ ಹೇಟ್ಠಾ, ಪಿಟ್ಠಿವೇಮಜ್ಝಾವತ್ತತೋ ಚ ಉರಪರಿಚ್ಛೇದಮಜ್ಝೇ ಹದಯಆವಾಟತೋ ಚ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪರಿ ಖನ್ಧೋ। ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಠಿತಭಾರೋ ಖನ್ಧಭಾರೋ ನಾಮ।

    Ubhosu passesu kaṇṇacūḷikāhi paṭṭhāya heṭṭhā, kapparehi paṭṭhāya upari, piṭṭhigalāvattato ca galavāṭakato ca paṭṭhāya heṭṭhā, piṭṭhivemajjhāvattato ca uraparicchedamajjhe hadayaāvāṭato ca paṭṭhāya upari khandho. Etthantare ṭhitabhāro khandhabhāro nāma.

    ಪಿಟ್ಠಿವೇಮಜ್ಝಾವತ್ತತೋ ಪನ ಹದಯಆವಾಟತೋ ಚ ಪಟ್ಠಾಯ ಹೇಟ್ಠಾ ಯಾವ ಪಾದನಖಸಿಖಾ, ಅಯಂ ಕಟಿಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಸಮನ್ತತೋ ಸರೀರೇ ಠಿತಭಾರೋ ಕಟಿಭಾರೋ ನಾಮ।

    Piṭṭhivemajjhāvattato pana hadayaāvāṭato ca paṭṭhāya heṭṭhā yāva pādanakhasikhā, ayaṃ kaṭiparicchedo. Etthantare samantato sarīre ṭhitabhāro kaṭibhāro nāma.

    ಕಪ್ಪರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಹೇಟ್ಠಾ ಯಾವ ಹತ್ಥನಖಸಿಖಾ, ಅಯಂ ಓಲಮ್ಬಕಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಠಿತಭಾರೋ ಓಲಮ್ಬಕೋ ನಾಮ।

    Kapparato paṭṭhāya pana heṭṭhā yāva hatthanakhasikhā, ayaṃ olambakaparicchedo. Etthantare ṭhitabhāro olambako nāma.

    ಇದಾನಿ ಸೀಸೇ ಭಾರನ್ತಿಆದೀಸು ಅಯಂ ಅಪುಬ್ಬವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಇದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏತ್ಥ ಯಾಹೀ’’ತಿ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಅನಾಣತ್ತೋ ಸಯಮೇವ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಇದಂ ನಾಮ ದೇಥ, ಅಹಂ ವೋ ಭಣ್ಡಂ ವಹಾಮೀ’’ತಿ ತೇಸಂ ಭಣ್ಡಂ ಸೀಸೇನ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಆಮಸತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಯಥಾವುತ್ತಸೀಸಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಅನತಿಕ್ಕಾಮೇನ್ತೋವ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಘಂಸನ್ತೋ ಸಾರೇತಿಪಿ ಪಚ್ಚಾಸಾರೇತಿಪಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಖನ್ಧಂ ಓರೋಪಿತಮತ್ತೇ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸಾಮಿಕಾನಂ ‘‘ವಹತೂ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಅತ್ಥಿ, ತೇಹಿ ಪನ ಅನಾಣತ್ತತ್ತಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಖನ್ಧಂ ಪನ ಅನೋರೋಪೇತ್ವಾಪಿ ಸೀಸತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಮೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯಮಕಭಾರಸ್ಸ ಪನ ಏಕೋ ಭಾರೋ ಸೀಸೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಏಕೋ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ, ತತ್ಥ ದ್ವಿನ್ನಂ ಠಾನಾನಂ ವಸೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಯಂ ಪನ ಸುದ್ಧಸೀಸಭಾರಾದೀನಂಯೇವ ವಸೇನ ದೇಸನಾ ಆರದ್ಧಾ। ಯೋ ಚಾಯಂ ಸೀಸಭಾರೇ ವುತ್ತೋ, ಖನ್ಧಭಾರಾದೀಸುಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    Idāni sīse bhārantiādīsu ayaṃ apubbavinicchayo – yo bhikkhu ‘‘idaṃ gahetvā ettha yāhī’’ti sāmikehi anāṇatto sayameva ‘‘mayhaṃ idaṃ nāma detha, ahaṃ vo bhaṇḍaṃ vahāmī’’ti tesaṃ bhaṇḍaṃ sīsena ādāya gacchanto theyyacittena taṃ bhaṇḍaṃ āmasati, dukkaṭaṃ. Yathāvuttasīsaparicchedaṃ anatikkāmentova ito cito ca ghaṃsanto sāretipi paccāsāretipi, thullaccayaṃ. Khandhaṃ oropitamatte kiñcāpi sāmikānaṃ ‘‘vahatū’’ti cittaṃ atthi, tehi pana anāṇattattā pārājikaṃ. Khandhaṃ pana anoropetvāpi sīsato kesaggamattaṃ mocentassa pārājikaṃ. Yamakabhārassa pana eko bhāro sīse patiṭṭhāti, eko piṭṭhiyaṃ, tattha dvinnaṃ ṭhānānaṃ vasena vinicchayo veditabbo. Ayaṃ pana suddhasīsabhārādīnaṃyeva vasena desanā āraddhā. Yo cāyaṃ sīsabhāre vutto, khandhabhārādīsupi ayameva vinicchayo.

    ಹತ್ಥೇ ಭಾರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಹತ್ಥೇನ ಗಹಿತತ್ತಾ ಓಲಮ್ಬಕೋ ‘‘ಹತ್ಥೇ ಭಾರೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ।

    Hatthebhāranti ettha pana hatthena gahitattā olambako ‘‘hatthe bhāro’’ti vutto.

    ಸೋ ಪಠಮಂಯೇವ ಭೂಮಿತೋ ವಾ ಗಹಿತೋ ಹೋತು, ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಸೀಸಾದೀಹಿ ವಾ, ‘‘ಹತ್ಥೇ ಭಾರೋ’’ ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ । ತಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ತಾದಿಸಂ ಗಹನಟ್ಠಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಗಚ್ಛಾದೀಸು ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭೂಮಿತೋ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ತೇಸಂ ಭಾರಾನಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪಾತರಾಸಾದಿಕಾರಣಾ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಂ ಉದ್ಧರನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ।

    So paṭhamaṃyeva bhūmito vā gahito hotu, suddhacittena sīsādīhi vā, ‘‘hatthe bhāro’’ tveva saṅkhyaṃ gacchati . Taṃ theyyacittena tādisaṃ gahanaṭṭhānaṃ disvā bhūmiyaṃ vā gacchādīsu vā nikkhipantassa hatthato muttamatte pārājikaṃ. Bhūmito gaṇhātīti ettha pana tesaṃ bhārānaṃ yaṃkiñci pātarāsādikāraṇā suddhacittena bhūmiyaṃ nikkhipitvā puna theyyacittena kesaggamattaṃ uddharantassa pārājikanti.

    ಭಾರಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Bhāraṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ಆರಾಮಟ್ಠಕಥಾ

    Ārāmaṭṭhakathā

    ೧೦೨. ಆರಾಮಟ್ಠೇಪಿ – ಆರಾಮಂ ತಾವ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಆರಾಮೋ ನಾಮ ಪುಪ್ಫಾರಾಮೋ ಫಲಾರಾಮೋ’’ತಿ ಆಹ। ತೇಸು ವಸ್ಸಿಕಾದೀನಂ ಪುಪ್ಫನಕೋ ಪುಪ್ಫಾರಾಮೋ। ಅಮ್ಬಫಲಾದೀನಂ ಫಲನಕೋ ಫಲಾರಾಮೋ। ಆರಾಮೇ ಚತೂಹಿ ಠಾನೇಹಿ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಭೂಮಟ್ಠಾದೀಸು ವುತ್ತನಯೋ ಏವ।

    102. Ārāmaṭṭhepi – ārāmaṃ tāva dassento ‘‘ārāmo nāma pupphārāmo phalārāmo’’ti āha. Tesu vassikādīnaṃ pupphanako pupphārāmo. Ambaphalādīnaṃ phalanako phalārāmo. Ārāme catūhi ṭhānehi nikkhittassa vinicchayo bhūmaṭṭhādīsu vuttanayo eva.

    ತತ್ಥಜಾತಕೇ ಪನ ಮೂಲನ್ತಿ ಉಸೀರಹಿರಿವೇರಾದಿಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಮೂಲಂ, ತಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ವಾ ಉಪ್ಪಾಟಿತಂ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಯೇನ ಮೂಲೇನ ವತ್ಥು ಪೂರತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಹಿತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕನ್ದೋಪಿ ಮೂಲೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತೋ। ಉಪ್ಪಾಟೇನ್ತಸ್ಸ ಚೇತ್ಥ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇಪಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಮೇವ। ತತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಭಿಸೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಚನ್ತಿ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ವಾ ರಜನತ್ಥಾಯ ವಾ ಉಪಯೋಗಗಮನೂಪಗಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ರುಕ್ಖತ್ತಚಂ; ತಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ವಾ ಉಪ್ಪಾಟಿತಂ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಮೂಲೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪುಪ್ಫನ್ತಿ ವಸ್ಸಿಕಮಲ್ಲಿಕಾದಿಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪುಪ್ಫಂ, ತಂ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ವಾ ಓಚಿನಿತಂ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಲಪದುಮೇಸು ವುತ್ತನಯೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪುಪ್ಫಾನಮ್ಪಿ ಹಿ ವಣ್ಟಂ ವಾ ಬನ್ಧನಂ ವಾ ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ ರಕ್ಖತಿ। ವಣ್ಟಬ್ಭನ್ತರೇ ಪನ ಕೇಸಞ್ಚಿ ಸೂಚಿಕಾ ಹೋತಿ, ಸಾ ನ ರಕ್ಖತಿ। ಫಲನ್ತಿ ಅಮ್ಬಫಲತಾಲಫಲಾದಿಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ, ತಂ ರುಕ್ಖತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ರುಕ್ಖೇ ಲಗ್ಗಿತಕಥಾಯಂ ವುತ್ತೋ। ಅಪನೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಭೂಮಟ್ಠಾದಿಸಙ್ಗಹಿತಮೇವ।

    Tatthajātake pana mūlanti usīrahiriverādikaṃ yaṃkiñci mūlaṃ, taṃ uppāṭetvā vā uppāṭitaṃ vā gaṇhantassa yena mūlena vatthu pūrati, tasmiṃ gahite pārājikaṃ. Kandopi mūleneva saṅgahito. Uppāṭentassa cettha appamattakepi acchinne thullaccayameva. Tattha vinicchayo bhise vuttanayeneva veditabbo. Tacanti bhesajjatthāya vā rajanatthāya vā upayogagamanūpagaṃ yaṃkiñci rukkhattacaṃ; taṃ uppāṭetvā vā uppāṭitaṃ vā gaṇhantassa mūle vuttanayena pārājikaṃ. Pupphanti vassikamallikādikaṃ yaṃkiñci pupphaṃ, taṃ ocinitvā vā ocinitaṃ vā gaṇhantassa uppalapadumesu vuttanayena pārājikaṃ. Pupphānampi hi vaṇṭaṃ vā bandhanaṃ vā acchinnaṃ rakkhati. Vaṇṭabbhantare pana kesañci sūcikā hoti, sā na rakkhati. Phalanti ambaphalatālaphalādikaṃ yaṃkiñci, taṃ rukkhato gaṇhantassa vinicchayo rukkhe laggitakathāyaṃ vutto. Apanetvā ṭhapitaṃ bhūmaṭṭhādisaṅgahitameva.

    ಆರಾಮಂ ಅಭಿಯುಞ್ಜತೀತಿ ಪರಸನ್ತಕಂ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಮುಸಾ ಭಣಿತ್ವಾ ಅಭಿಯುಞ್ಜತಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಸ್ಸ ಪಯೋಗತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ವಿಮತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇತೀತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಕುಸಲತಾಯ ಬಲವನಿಸ್ಸಿತಾದಿಭಾವೇನ ವಾ ಆರಾಮಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಸಂಸಯಂ ಜನೇತಿ। ಕಥಂ? ತಞ್ಹಿ ತಥಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಪ್ಪಸುತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಾಮಿಕೋ ಚಿನ್ತೇತಿ – ‘‘ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇಮಂ ಆರಾಮಂ ಅತ್ತನೋ ಕಾತುಂ, ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ ನು ಖೋ’’ತಿ। ಏವಂ ತಸ್ಸ ವಿಮತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ತೇನ ಉಪ್ಪಾದಿತಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।

    Ārāmaṃ abhiyuñjatīti parasantakaṃ ‘‘mama santako aya’’nti musā bhaṇitvā abhiyuñjati, adinnādānassa payogattā dukkaṭaṃ. Sāmikassa vimatiṃuppādetīti vinicchayakusalatāya balavanissitādibhāvena vā ārāmasāmikassa saṃsayaṃ janeti. Kathaṃ? Tañhi tathā vinicchayappasutaṃ disvā sāmiko cinteti – ‘‘sakkhissāmi nu kho ahaṃ imaṃ ārāmaṃ attano kātuṃ, na sakkhissāmi nu kho’’ti. Evaṃ tassa vimati uppajjamānā tena uppāditā hoti, tasmā thullaccayaṃ āpajjati.

    ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತೀತಿ ಯದಾ ಪನ ಸಾಮಿಕೋ ‘‘ಅಯಂ ಥದ್ಧೋ ಕಕ್ಖಳೋ ಜೀವಿತಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯಮ್ಪಿ ಮೇ ಕರೇಯ್ಯ, ಅಲಂ ದಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ಆರಾಮೇನಾ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಅಭಿಯುಞ್ಜಕೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸಚೇ ಸಯಮ್ಪಿ ಕತಧುರನಿಕ್ಖೇಪೋ ಹೋತಿ, ಅಥ ಚ ಪನ ಸಾಮಿಕೇನ ಧುರೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೇಪಿ ಅಭಿಯುಞ್ಜಕೋ ಧುರಂ ಅನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾವ ‘‘ಇಮಂ ಸುಟ್ಠು ಪೀಳೇತ್ವಾ ಮಮ ಆಣಾಪವತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕಿಙ್ಕಾರಪ್ಪಟಿಸ್ಸಾವಿಭಾವೇ ನಂ ಠಪೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದಾತಬ್ಬಭಾವೇ ಸಉಸ್ಸಾಹೋ ಹೋತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಅಥಾಪಿ ಅಭಿಯುಞ್ಜಕೋ ‘‘ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ನ ದಾನಿ ನಂ ಇಮಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಸಾಮಿಕೋ ಪನ ನ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪಕ್ಖಂ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಕಾಲಂ ಆಗಮೇತಿ, ‘‘ಲಜ್ಜಿಪರಿಸಂ ತಾವ ಲಭಾಮಿ, ಪಚ್ಛಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪುನ ಗಹಣೇಯೇವ ಸಉಸ್ಸಾಹೋ ಹೋತಿ, ರಕ್ಖತಿಯೇವ। ಯದಾ ಪನ ಸೋಪಿ ‘‘ನ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಸಾಮಿಕೋಪಿ ‘‘ನ ಲಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ – ಏವಂ ಉಭೋಪಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ತದಾ ಅಭಿಯುಞ್ಜಕಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥ ಪನ ಅಭಿಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಕುರುಮಾನೋ ಅನಿಟ್ಠಿತೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಸಾಮಿಕೇನಪಿ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇ ಅಕತೇ ಅತ್ತನೋ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೋಯೇವ ತತೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಪುಪ್ಫಂ ವಾ ಫಲಂ ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ।

    Dhuraṃnikkhipatīti yadā pana sāmiko ‘‘ayaṃ thaddho kakkhaḷo jīvitabrahmacariyantarāyampi me kareyya, alaṃ dāni mayhaṃ iminā ārāmenā’’ti dhuraṃ nikkhipati, abhiyuñjako pārājikaṃ āpajjati. Sace sayampi katadhuranikkhepo hoti, atha ca pana sāmikena dhure nikkhittepi abhiyuñjako dhuraṃ anikkhipitvāva ‘‘imaṃ suṭṭhu pīḷetvā mama āṇāpavattiṃ dassetvā kiṅkārappaṭissāvibhāve naṃ ṭhapetvā dassāmī’’ti dātabbabhāve saussāho hoti, rakkhati tāva. Athāpi abhiyuñjako ‘‘acchinditvā na dāni naṃ imassa dassāmī’’ti dhuraṃ nikkhipati, sāmiko pana na dhuraṃ nikkhipati, pakkhaṃ pariyesati, kālaṃ āgameti, ‘‘lajjiparisaṃ tāva labhāmi, pacchā jānissāmī’’ti puna gahaṇeyeva saussāho hoti, rakkhatiyeva. Yadā pana sopi ‘‘na dassāmī’’ti, sāmikopi ‘‘na lacchāmī’’ti – evaṃ ubhopi dhuraṃ nikkhipanti, tadā abhiyuñjakassa pārājikaṃ. Atha pana abhiyuñjitvā vinicchayaṃ kurumāno aniṭṭhite vinicchaye sāmikenapi dhuranikkhepe akate attano assāmikabhāvaṃ jānantoyeva tato kiñci pupphaṃ vā phalaṃ vā gaṇhāti, bhaṇḍagghena kāretabbo.

    ಧಮ್ಮಂ ಚರನ್ತೋತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ವಾ ರಾಜಕುಲೇ ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಕರೋನ್ತೋ। ಸಾಮಿಕಂ ಪರಾಜೇತೀತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಿಕಾನಂ ಉಕ್ಕೋಚಂ ದತ್ವಾ ಕೂಟಸಕ್ಖಿಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಆರಾಮಸಾಮಿಕಂ ಜಿನಾತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾತಿ ನ ಕೇವಲಂ ತಸ್ಸೇವ, ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸಾಧನೇ ಪವತ್ತಾನಂ ಕೂಟವಿನಿಚ್ಛಯಿಕಾನಮ್ಪಿ ಕೂಟಸಕ್ಖೀನಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪವಸೇನೇವ ಪರಾಜಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಧುರೋ ಹಿ ಅಪರಾಜಿತೋವ ಹೋತಿ। ಧಮ್ಮಂ ಚರನ್ತೋ ಪರಜ್ಜತೀತಿ ಸಚೇಪಿ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯಸ್ಸ ಪವತ್ತತ್ತಾ ಸಯಂ ಪರಾಜಯಂ ಪಾಪುಣಾತಿ; ಏವಮ್ಪಿ ಮುಸಾವಾದೇನ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಪೀಳಾಕರಣಪಚ್ಚಯಾ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ।

    Dhammaṃ carantoti bhikkhusaṅghe vā rājakule vā vinicchayaṃ karonto. Sāmikaṃ parājetīti vinicchayikānaṃ ukkocaṃ datvā kūṭasakkhiṃ otāretvā ārāmasāmikaṃ jinātīti attho. Āpatti pārājikassāti na kevalaṃ tasseva, sañcicca tassa atthasādhane pavattānaṃ kūṭavinicchayikānampi kūṭasakkhīnampi sabbesaṃ pārājikaṃ. Ettha ca sāmikassa dhuranikkhepavaseneva parājayo veditabbo. Anikkhittadhuro hi aparājitova hoti. Dhammaṃ caranto parajjatīti sacepi dhammena vinayena satthusāsanena vinicchayassa pavattattā sayaṃ parājayaṃ pāpuṇāti; evampi musāvādena sāmikānaṃ pīḷākaraṇapaccayā thullaccayaṃ āpajjatīti.

    ಆರಾಮಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Ārāmaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ವಿಹಾರಟ್ಠಕಥಾ

    Vihāraṭṭhakathā

    ೧೦೩. ವಿಹಾರಟ್ಠೇಪಿ – ಚತೂಹಿ ಠಾನೇಹಿ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಅಭಿಯೋಗೇಪಿ ಚೇತ್ಥ ಚಾತುದ್ದಿಸಂ ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಿನ್ನಂ ವಿಹಾರಂ ವಾ ಪರಿವೇಣಂ ವಾ ಆವಾಸಂ ವಾ ಮಹನ್ತಮ್ಪಿ ಖುದ್ದಕಮ್ಪಿ ಅಭಿಯುಞ್ಜತೋ ಅಭಿಯೋಗೋ ನ ರುಹತಿ। ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಮ್ಪಿ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಸಬ್ಬೇಸಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಾಭಾವತೋ। ನ ಹೇತ್ಥ ಸಬ್ಬೇ ಚಾತುದ್ದಿಸಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ । ದೀಘಭಾಣಕಾದಿಭೇದಸ್ಸ ಪನ ಗಣಸ್ಸ ಏಕಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಕಂ ಅಭಿಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಸಕ್ಕೋತಿ ತೇ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಾಪೇತುಂ। ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಆರಾಮೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ।

    103. Vihāraṭṭhepi – catūhi ṭhānehi nikkhittaṃ vuttanayameva. Abhiyogepi cettha cātuddisaṃ saṅghaṃ uddissa bhikkhūnaṃ dinnaṃ vihāraṃ vā pariveṇaṃ vā āvāsaṃ vā mahantampi khuddakampi abhiyuñjato abhiyogo na ruhati. Acchinditvā gaṇhitumpi na sakkoti. Kasmā? Sabbesaṃ dhuranikkhepābhāvato. Na hettha sabbe cātuddisā bhikkhū dhuranikkhepaṃ karontīti . Dīghabhāṇakādibhedassa pana gaṇassa ekapuggalassa vā santakaṃ abhiyuñjitvā gaṇhanto sakkoti te dhuraṃ nikkhipāpetuṃ. Tasmā tattha ārāme vuttanayena vinicchayo veditabboti.

    ವಿಹಾರಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Vihāraṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ಖೇತ್ತಟ್ಠಕಥಾ

    Khettaṭṭhakathā

    ೧೦೪. ಖೇತ್ತಟ್ಠೇಪಿ – ಖೇತ್ತಂ ತಾವ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಖೇತ್ತಂ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಪುಬ್ಬಣ್ಣಂ ವಾ ಅಪರಣ್ಣಂ ವಾ ಜಾಯತೀ’’ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬಣ್ಣನ್ತಿ ಸಾಲಿಆದೀನಿ ಸತ್ತ ಧಞ್ಞಾನಿ; ಅಪರಣ್ಣನ್ತಿ ಮುಗ್ಗಮಾಸಾದೀನಿ; ಉಚ್ಛುಖೇತ್ತಾದಿಕಮ್ಪಿ ಏತ್ಥೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ಇಧಾಪಿ ಚತೂಹಿ ಠಾನೇಹಿ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ತತ್ಥಜಾತಕೇ ಪನ ಸಾಲಿಸೀಸಾದೀನಿ ನಿರುಮ್ಭಿತ್ವಾ ವಾ ಏಕಮೇಕಂ ಹತ್ಥೇನೇವ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಅಸಿತೇನ ಲಾಯಿತ್ವಾ ವಾ ಬಹೂನಿ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಯಸ್ಮಿಂ ಬೀಜೇ ವಾ ಸೀಸೇ ವಾ ಮುಟ್ಠಿಯಂ ವಾ ಮುಗ್ಗಮಾಸಾದಿಫಲೇ ವಾ ವತ್ಥು ಪೂರತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಬನ್ಧನಾ ಮೋಚಿತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಚ್ಛಿಜ್ಜಮಾನೋ ಪನ ದಣ್ಡಕೋ ವಾ ವಾಕೋ ವಾ ತಚೋ ವಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋಪಿ ರಕ್ಖತಿ।

    104. Khettaṭṭhepi – khettaṃ tāva dassento ‘‘khettaṃ nāma yattha pubbaṇṇaṃ vā aparaṇṇaṃ vā jāyatī’’ti āha. Tattha pubbaṇṇanti sāliādīni satta dhaññāni; aparaṇṇanti muggamāsādīni; ucchukhettādikampi ettheva saṅgahitaṃ. Idhāpi catūhi ṭhānehi nikkhittaṃ vuttanayameva. Tatthajātake pana sālisīsādīni nirumbhitvā vā ekamekaṃ hattheneva chinditvā vā asitena lāyitvā vā bahūni ekato uppāṭetvā vā gaṇhantassa yasmiṃ bīje vā sīse vā muṭṭhiyaṃ vā muggamāsādiphale vā vatthu pūrati, tasmiṃ bandhanā mocitamatte pārājikaṃ. Acchijjamāno pana daṇḍako vā vāko vā taco vā appamattakopi rakkhati.

    ವೀಹಿನಾಳಂ ದೀಘಮ್ಪಿ ಹೋತಿ, ಯಾವ ಅನ್ತೋನಾಳತೋ ವೀಹಿಸೀಸದಣ್ಡಕೋ ನ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ತಾವ ರಕ್ಖತಿ। ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ನಾಳತೋ ದಣ್ಡಕಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಿಮತಲೇ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಅಸಿತೇನ ಲಾಯಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೋ ಪನ ಮುಟ್ಠಿಗತೇಸು ಹೇಟ್ಠಾ ಛಿನ್ನೇಸುಪಿ ಸಚೇ ಸೀಸಾನಿ ಜಟಿತಾನಿ, ರಕ್ಖನ್ತಿ ತಾವ। ವಿಜಟೇತ್ವಾ ಪನ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಉಕ್ಖಿಪತೋ ಸಚೇ ವತ್ಥು ಪೂರತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಪನ ಲಾಯಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಸಭುಸಂ ವಾ ಅಭುಸಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೋ ಯೇನ ವತ್ಥು ಪೂರತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಹಿತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪರಿಕಪ್ಪೇತಿ ‘‘ಇದಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಸಾರಮೇವ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಮದ್ದನಪಪ್ಫೋಟನೇಸು ಠಾನಾ ಚಾವೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ, ಪಚ್ಛಾ ಭಾಜನಗತೇ ಕತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಭಿಯೋಗೋ ಪನೇತ್ಥ ವುತ್ತನಯೋ ಏವ।

    Vīhināḷaṃ dīghampi hoti, yāva antonāḷato vīhisīsadaṇḍako na nikkhamati, tāva rakkhati. Kesaggamattampi nāḷato daṇḍakassa heṭṭhimatale nikkhante bhaṇḍagghena kāretabbo. Asitena lāyitvā gaṇhato pana muṭṭhigatesu heṭṭhā chinnesupi sace sīsāni jaṭitāni, rakkhanti tāva. Vijaṭetvā pana kesaggamattampi ukkhipato sace vatthu pūrati, pārājikaṃ. Sāmikehi pana lāyitvā ṭhapitaṃ sabhusaṃ vā abhusaṃ vā katvā gaṇhato yena vatthu pūrati, tasmiṃ gahite pārājikaṃ. Sace parikappeti ‘‘idaṃ madditvā papphoṭetvā sārameva gaṇhissāmī’’ti rakkhati tāva. Maddanapapphoṭanesu ṭhānā cāventassāpi pārājikaṃ natthi, pacchā bhājanagate katamatte pārājikaṃ. Abhiyogo panettha vuttanayo eva.

    ಖೀಲಸಙ್ಕಮನಾದೀಸು ಪಥವೀ ನಾಮ ಅನಗ್ಘಾ। ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಏಕೇನೇವ ಖೀಲೇನ ಇತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪಥವಿಪ್ಪದೇಸಂ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ವಾ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಖೀಲೇ ನಾಮಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಸಙ್ಕಾಮಿತಮತ್ತೇ ತಸ್ಸ ಚ, ಯೇ ಚಸ್ಸ ಏಕಚ್ಛನ್ದಾ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ದ್ವೀಹಿ ಖೀಲೇಹಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಪಠಮೇ ಖೀಲೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ; ದುತಿಯೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ತೀಹಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಪಠಮೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ದುತಿಯೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ತತಿಯೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಏವಂ ಬಹುಕೇಸುಪಿ ಅವಸಾನೇ ದ್ವೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪುರಿಮೇಹಿ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅವಸಾನೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಏಕೇನ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಇತರೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇನ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ।

    Khīlasaṅkamanādīsu pathavī nāma anagghā. Tasmā sace ekeneva khīlena ito kesaggamattampi pathavippadesaṃ sāmikānaṃ passantānaṃ vā apassantānaṃ vā attano santakaṃ karoti, tasmiṃ khīle nāmaṃ chinditvā vā acchinditvā vā saṅkāmitamatte tassa ca, ye cassa ekacchandā, sabbesaṃ pārājikaṃ. Sace pana dvīhi khīlehi gahetabbaṃ hoti, paṭhame khīle thullaccayaṃ; dutiye pārājikaṃ. Sace tīhi gahetabbaṃ hoti, paṭhame dukkaṭaṃ, dutiye thullaccayaṃ, tatiye pārājikaṃ. Evaṃ bahukesupi avasāne dve ṭhapetvā purimehi dukkaṭaṃ, avasāne dvinnaṃ ekena thullaccayaṃ, itarena pārājikaṃ veditabbaṃ. Tañca kho sāmikānaṃ dhuranikkhepena. Evaṃ sabbattha.

    ರಜ್ಜುಂ ವಾತಿ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಇದ’’ನ್ತಿ ಞಾಪೇತುಕಾಮೋ ರಜ್ಜುಂ ವಾ ಪಸಾರೇತಿ, ಯಟ್ಠಿಂ ವಾ ಪಾತೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ‘‘ಇದಾನಿ ದ್ವೀಹಿ ಪಯೋಗೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೇಸಂ ಪಠಮೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ದುತಿಯೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Rajjuṃ vāti ‘‘mama santakaṃ ida’’nti ñāpetukāmo rajjuṃ vā pasāreti, yaṭṭhiṃ vā pāteti, dukkaṭaṃ. ‘‘Idāni dvīhi payogehi attano santakaṃ karissāmī’’ti tesaṃ paṭhame thullaccayaṃ, dutiye pārājikaṃ.

    ವತಿಂ ವಾತಿ ಪರಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ ಪರಿಕ್ಖೇಪವಸೇನ ಅತ್ತನೋ ಕಾತುಕಾಮೋ ದಾರೂನಿ ನಿಖಣತಿ, ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅನಾಗತೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಆಗತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ತತ್ತಕೇನ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಸಾಖಾಪರಿವಾರೇನೇವ ಅತ್ತನೋ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸಾಖಾಪಾತನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏವಂ ಯೇನ ಯೇನ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಠಮಪಯೋಗೇಹಿ ದುಕ್ಕಟಂ। ಅವಸಾನೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಏಕೇನ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಇತರೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Vatiṃ vāti parassa khettaṃ parikkhepavasena attano kātukāmo dārūni nikhaṇati, payoge payoge dukkaṭaṃ. Ekasmiṃ anāgate thullaccayaṃ, tasmiṃ āgate pārājikaṃ. Sace tattakena asakkonto sākhāparivāreneva attano kātuṃ sakkoti, sākhāpātanepi eseva nayo. Evaṃ yena yena parikkhipitvā attano kātuṃ sakkoti, tattha tattha paṭhamapayogehi dukkaṭaṃ. Avasāne dvinnaṃ ekena thullaccayaṃ, itarena pārājikaṃ veditabbaṃ.

    ಮರಿಯಾದಂ ವಾತಿ ಪರಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ ‘‘ಮಮ ಇದ’’ನ್ತಿ ಞಾಪೇತುಕಾಮೋ ಅತ್ತನೋ ಖೇತ್ತಮರಿಯಾದಂ

    Mariyādaṃ vāti parassa khettaṃ ‘‘mama ida’’nti ñāpetukāmo attano khettamariyādaṃ

    ಕೇದಾರಪಾಳಿಂ ಯಥಾ ಪರಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಏವಂ ಸಙ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಂಸುಮತ್ತಿಕಾದೀಹಿ ವಾ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ವಿತ್ಥತಂ ಕರೋತಿ, ಅಕತಂ ವಾ ಪನ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಪುರಿಮಪಯೋಗೇಹಿ ದುಕ್ಕಟಂ। ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಚ್ಛಿಮಾನಂ ಏಕೇನ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಇತರೇನ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ।

    Kedārapāḷiṃ yathā parassa khettaṃ atikkamati, evaṃ saṅkāmeti, paṃsumattikādīhi vā vaḍḍhetvā vitthataṃ karoti, akataṃ vā pana patiṭṭhāpeti, purimapayogehi dukkaṭaṃ. Dvinnaṃ pacchimānaṃ ekena thullaccayaṃ, itarena pārājikanti.

    ಖೇತ್ತಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Khettaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ವತ್ಥುಟ್ಠಕಥಾ

    Vatthuṭṭhakathā

    ೧೦೫. ವತ್ಥುಟ್ಠೇಪಿ – ವತ್ಥುಂ ತಾವ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವತ್ಥು ನಾಮ ‘‘ಆರಾಮವತ್ಥು ವಿಹಾರವತ್ಥೂ’’ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ಬೀಜಂ ವಾ ಉಪರೋಪಕೇ ವಾ ಅರೋಪೇತ್ವಾವ ಕೇವಲಂ ಭೂಮಿಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ಪಾಕಾರಾನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಾ ಪುಪ್ಫಾರಾಮಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಠಪಿತೋ ಭೂಮಿಭಾಗೋ ಆರಾಮವತ್ಥು ನಾಮ। ಏತೇನೇವ ನಯೇನ ಏಕವಿಹಾರಪರಿವೇಣಆವಾಸಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಠಪಿತೋ ಭೂಮಿಭಾಗೋ ವಿಹಾರವತ್ಥು ನಾಮ। ಯೋಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಆರಾಮೋ ಚ ವಿಹಾರೋ ಚ ಹುತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿನಸ್ಸಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಮತ್ತೋ ಠಿತೋ, ಆರಾಮವಿಹಾರಕಿಚ್ಚಂ ನ ಕರೋತಿ, ಸೋಪಿ ಆರಾಮವಿಹಾರವತ್ಥುಸಙ್ಗಹೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತೋ। ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಪನೇತ್ಥ ಖೇತ್ತಟ್ಠೇ ವುತ್ತಸದಿಸೋಯೇವಾತಿ।

    105. Vatthuṭṭhepi – vatthuṃ tāva dassento vatthu nāma ‘‘ārāmavatthu vihāravatthū’’ti āha. Tattha bījaṃ vā uparopake vā aropetvāva kevalaṃ bhūmiṃ sodhetvā tiṇṇaṃ pākārānaṃ yena kenaci parikkhipitvā vā aparikkhipitvā vā pupphārāmādīnaṃ atthāya ṭhapito bhūmibhāgo ārāmavatthu nāma. Eteneva nayena ekavihārapariveṇaāvāsānaṃ atthāya ṭhapito bhūmibhāgo vihāravatthu nāma. Yopi pubbe ārāmo ca vihāro ca hutvā pacchā vinassitvā bhūmimatto ṭhito, ārāmavihārakiccaṃ na karoti, sopi ārāmavihāravatthusaṅgaheneva saṅgahito. Vinicchayo panettha khettaṭṭhe vuttasadisoyevāti.

    ವತ್ಥುಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Vatthuṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ೧೦೬. ಗಾಮಟ್ಠೇ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ತಂ ವುತ್ತಮೇವ।

    106. Gāmaṭṭhe yaṃ vattabbaṃ taṃ vuttameva.

    ಅರಞ್ಞಟ್ಠಕಥಾ

    Araññaṭṭhakathā

    ೧೦೭. ಅರಞ್ಞಟ್ಠೇ – ಅರಞ್ಞಂ ತಾವ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅರಞ್ಞಂ ನಾಮ ಯಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಅರಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಅರಞ್ಞಂ ನಾಮ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತಮ್ಪಿ; ಇಧ ಪನ ಯಂ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಸಾರಕ್ಖಂ, ಯತೋ ನ ವಿನಾ ಮೂಲೇನ ಕಟ್ಠಲತಾದೀನಿ ಗಹೇತುಂ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಯಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ಅರಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತೇನ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ – ‘‘ನ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಭಾವೋ ಅರಞ್ಞಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಂ। ಯಂ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಅರಞ್ಞಲಕ್ಖಣೇನ ಅರಞ್ಞಂ ಮನುಸ್ಸಾನಞ್ಚ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ, ತಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಅರಞ್ಞ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಆರಾಮಟ್ಠಾದೀಸು ವುತ್ತಸದಿಸೋ।

    107. Araññaṭṭhe – araññaṃ tāva dassento ‘‘araññaṃ nāma yaṃ manussānaṃ pariggahitaṃ hoti, taṃ arañña’’nti āha. Tattha yasmā araññaṃ nāma manussānaṃ pariggahitampi atthi, apariggahitampi; idha pana yaṃ pariggahitaṃ sārakkhaṃ, yato na vinā mūlena kaṭṭhalatādīni gahetuṃ labbhanti, taṃ adhippetaṃ. Tasmā ‘‘yaṃ manussānaṃ pariggahitaṃ hotī’’ti vatvā puna ‘‘arañña’’nti vuttaṃ. Tena imamatthaṃ dasseti – ‘‘na pariggahitabhāvo araññassa lakkhaṇaṃ. Yaṃ pana attano araññalakkhaṇena araññaṃ manussānañca pariggahitaṃ, taṃ imasmiṃ atthe arañña’’nti. Tattha vinicchayo ārāmaṭṭhādīsu vuttasadiso.

    ತತ್ಥಜಾತಕೇಸು ಪನೇತ್ಥ ಏಕಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಮಹಗ್ಘರುಕ್ಖೇ ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಲತಂ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ ವೇತ್ತೋಪಿ ಲತಾಪಿ ಲತಾ ಏವ; ತತ್ಥ ಯೋ ವೇತ್ತೋ ವಾ ಲತಾ ವಾ ದೀಘಾ ಹೋತಿ, ಮಹಾರುಕ್ಖೇ ಚ ಗಚ್ಛೇ ಚ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಾ ವೇಠೇತ್ವಾ ವಾ ಗತಾ, ಸಾ ಮೂಲೇ ಛಿನ್ನಾಪಿ ಅವಹಾರಂ ನ ಜನೇತಿ ಅಗ್ಗೇ ಛಿನ್ನಾಪಿ, ಯದಾ ಪನ ಅಗ್ಗೇಪಿ ಮೂಲೇಪಿ ಛಿನ್ನಾ ಹೋತಿ, ತದಾ ಅವಹಾರಂ ಜನೇತಿ। ಸಚೇ ಪನ ವೇಠೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಹೋತಿ, ವೇಠೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಪನ ರುಕ್ಖತೋ ಮೋಚಿತಮತ್ತಾ ಅವಹಾರಂ ಜನೇತಿ।

    Tatthajātakesu panettha ekasmimpi mahaggharukkhe chinnamatte pārājikaṃ. Lataṃ vāti ettha ca vettopi latāpi latā eva; tattha yo vetto vā latā vā dīghā hoti, mahārukkhe ca gacche ca vinivijjhitvā vā veṭhetvā vā gatā, sā mūle chinnāpi avahāraṃ na janeti agge chinnāpi, yadā pana aggepi mūlepi chinnā hoti, tadā avahāraṃ janeti. Sace pana veṭhetvā ṭhitā hoti, veṭhetvā ṭhitā pana rukkhato mocitamattā avahāraṃ janeti.

    ತಿಣಂ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ತಿಣಂ ವಾ ಹೋತು ಪಣ್ಣಂ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ತಿಣಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತಂ; ತಂ ಗೇಹಚ್ಛದನಾದೀನಮತ್ಥಾಯ ಪರೇಹಿ ಛಿನ್ನಂ ವಾ ಅತ್ತನಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ತಿಣಪಣ್ಣಮೇವ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಾಕಛಲ್ಲಿ ಆದಿ, ಯತ್ಥ ಸಾಮಿಕಾ ಸಾಲಯಾ, ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ತಚ್ಛೇತ್ವಾ ಠಪಿತೋ ಅದ್ಧಗತೋಪಿ ರುಕ್ಖೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಯೋ ಪನ ಅಗ್ಗೇ ಚ ಮೂಲೇ ಚ ಛಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಸಾಖಾಪಿಸ್ಸ ಪೂತಿಕಾ ಜಾತಾ, ಛಲ್ಲಿಯೋಪಿ ಗಳಿತಾ, ‘‘ಅಯಂ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಛಡ್ಡಿತೋ’’ತಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಲಕ್ಖಣಚ್ಛಿನ್ನಸ್ಸಾಪಿ ಯದಾ ಲಕ್ಖಣಂ ಛಲ್ಲಿಯಾ ಪರಿಯೋನದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ತದಾ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಗೇಹಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ರುಕ್ಖೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಯದಾ ತಾನಿ ಕತಾನಿ ಅಜ್ಝಾವುತ್ಥಾನಿ ಚ ಹೋನ್ತಿ, ದಾರೂನಿಪಿ ಅರಞ್ಞೇ ವಸ್ಸೇನ ಚ ಆತಪೇನ ಚ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ, ಈದಿಸಾನಿಪಿ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಛಡ್ಡಿತಾನೀ’’ತಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಅರಞ್ಞಸಾಮಿಕಾ ಏತೇಸಂ ಅನಿಸ್ಸರಾ। ಯೇಹಿ ಅರಞ್ಞಸಾಮಿಕಾನಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ದತ್ವಾ ಛಿನ್ನಾನಿ, ತೇ ಏವ ಇಸ್ಸರಾ, ತೇಹಿ ಚ ತಾನಿ ಛಡ್ಡಿತಾನಿ, ನಿರಾಲಯಾ ತತ್ಥ ಜಾತಾತಿ।

    Tiṇaṃvāti ettha tiṇaṃ vā hotu paṇṇaṃ vā, sabbaṃ tiṇaggahaṇeneva gahitaṃ; taṃ gehacchadanādīnamatthāya parehi chinnaṃ vā attanā chinditvā vā gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo. Na kevalañca tiṇapaṇṇameva, aññampi yaṃkiñci vākachalli ādi, yattha sāmikā sālayā, taṃ gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo. Tacchetvā ṭhapito addhagatopi rukkho na gahetabbo. Yo pana agge ca mūle ca chinno hoti, sākhāpissa pūtikā jātā, challiyopi gaḷitā, ‘‘ayaṃ sāmikehi chaḍḍito’’ti gahetuṃ vaṭṭati. Lakkhaṇacchinnassāpi yadā lakkhaṇaṃ challiyā pariyonaddhaṃ hoti, tadā gahetuṃ vaṭṭati. Gehādīnaṃ atthāya rukkhe chinditvā yadā tāni katāni ajjhāvutthāni ca honti, dārūnipi araññe vassena ca ātapena ca vinassanti, īdisānipi disvā ‘‘chaḍḍitānī’’ti gahetuṃ vaṭṭati. Kasmā? Yasmā araññasāmikā etesaṃ anissarā. Yehi araññasāmikānaṃ deyyadhammaṃ datvā chinnāni, te eva issarā, tehi ca tāni chaḍḍitāni, nirālayā tattha jātāti.

    ಯೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಠಮಂಯೇವ ಅರಞ್ಞಪಾಲಾನಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ದತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಯಥಾರುಚಿತೇ ರುಕ್ಖೇ ಗಾಹಾಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ತೇಸಂ ಆರಕ್ಖಟ್ಠಾನಂ ಅಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಯಥಾರುಚಿತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅಥಾಪಿ ಪವಿಸನ್ತೋ ಅದತ್ವಾ ‘‘ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರುಕ್ಖೇ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋ ತೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ ದತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ವಟ್ಟತಿ ಏವ। ಅಥಾಪಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ‘‘ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ‘‘ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ದಾತಬ್ಬಮೇವ। ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಅತ್ತನೋ ಧನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಗನ್ತುಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಲದ್ಧಕಪ್ಪಮೇವ, ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಇಸ್ಸರಜಾತಿಕೋ ಧನಂ ಅದತ್ವಾವ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಾಗಂ ಮಾ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವಾರೇತಿ, ಅರಞ್ಞಪಾಲಾ ಚ ‘‘ಮಯಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತಾಪಸಾನಞ್ಚ ಭಾಗಂ ಅಗಣ್ಹನ್ತಾ ಕುತೋ ಲಚ್ಛಾಮ, ದೇಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ದಾತಬ್ಬಮೇವ।

    Yopi bhikkhu paṭhamaṃyeva araññapālānaṃ deyyadhammaṃ datvā araññaṃ pavisitvā yathārucite rukkhe gāhāpeti, tassa tesaṃ ārakkhaṭṭhānaṃ agantvāpi yathārucitena maggena gantuṃ vaṭṭati. Athāpi pavisanto adatvā ‘‘nikkhamanto dassāmī’’ti rukkhe gāhāpetvā nikkhamanto tesaṃ dātabbaṃ datvā gacchati, vaṭṭati eva. Athāpi ābhogaṃ katvā gacchati ‘‘dehī’’ti vutte ‘‘dassāmī’’ti, ‘‘dehī’’ti vutte dātabbameva. Sace koci attano dhanaṃ datvā ‘‘bhikkhussa gantuṃ dethā’’ti vadati, laddhakappameva, gantuṃ vaṭṭati. Sace pana koci issarajātiko dhanaṃ adatvāva ‘‘bhikkhūnaṃ bhāgaṃ mā gaṇhathā’’ti vāreti, araññapālā ca ‘‘mayaṃ bhikkhūnaṃ tāpasānañca bhāgaṃ agaṇhantā kuto lacchāma, detha, bhante’’ti vadanti, dātabbameva.

    ಯೋ ಪನ ಅರಞ್ಞಪಾಲೇಸು ನಿದ್ದಾಯನ್ತೇಸು ವಾ ಕೀಳಾಪಸುತೇಸು ವಾ ಕತ್ಥಚಿ ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕುಹಿಂ ಅರಞ್ಞಪಾಲಾ’’ತಿ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾಪಿ ಅದಿಸ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಯೋಪಿ ಆರಕ್ಖಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಮನಸಿಕರೋನ್ತೋ ವಾ ಅಞ್ಞವಿಹಿತೋ ವಾ ಅಸ್ಸತಿಯಾ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ಯಸ್ಸಾಪಿ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಚೋರೋ ವಾ ಹತ್ಥೀ ವಾ ವಾಳಮಿಗೋ ವಾ ಮಹಾಮೇಘೋ ವಾ ವುಟ್ಠಹತಿ, ಸೋ ಚ ತಮ್ಹಾ ಉಪದ್ದವಾ ಮುಚ್ಚಿತುಕಮ್ಯತಾಯ ಸಹಸಾ ತಂ ಠಾನಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಪನ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಪನ ಅರಞ್ಞೇ ಆರಕ್ಖಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಸುಙ್ಕಘಾತತೋಪಿ ಗರುಕತರಂ। ಸುಙ್ಕಘಾತಸ್ಸ ಹಿ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಅನೋಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ದೂರತೋವ ಪರಿಹರನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ ಪನ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಹರನ್ತಸ್ಸ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛತೋಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥ ಅಪ್ಪಮತ್ತೇನ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ।

    Yo pana araññapālesu niddāyantesu vā kīḷāpasutesu vā katthaci pakkantesu vā āgantvā ‘‘kuhiṃ araññapālā’’ti pakkositvāpi adisvā gacchati, bhaṇḍadeyyaṃ. Yopi ārakkhaṭṭhānaṃ patvā kammaṭṭhānādīni manasikaronto vā aññavihito vā assatiyā atikkamati, bhaṇḍadeyyameva. Yassāpi taṃ ṭhānaṃ pattassa coro vā hatthī vā vāḷamigo vā mahāmegho vā vuṭṭhahati, so ca tamhā upaddavā muccitukamyatāya sahasā taṃ ṭhānaṃ atikkamati, rakkhati tāva, bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti. Idaṃ pana araññe ārakkhaṭṭhānaṃ nāma suṅkaghātatopi garukataraṃ. Suṅkaghātassa hi paricchedaṃ anokkamitvā dūratova pariharanto dukkaṭameva āpajjati. Idaṃ pana theyyacittena pariharantassa ākāsena gacchatopi pārājikameva. Tasmā ettha appamattena bhavitabbanti.

    ಅರಞ್ಞಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Araññaṭṭhakathā niṭṭhitā.

    ಉದಕಕಥಾ

    Udakakathā

    ೧೦೮. ಉದಕೇ ಪನ – ಭಾಜನಗತನ್ತಿ ಉದಕದುಲ್ಲಭಕಾಲೇ ಉದಕಮಣಿಕಾದೀಸು ಭಾಜನೇಸು ಸಙ್ಗೋಪೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ; ತಂ ಯಸ್ಮಿಂ ಭಾಜನೇ ಠಪಿತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಭಾಜನಂ ಆವಿಞ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ಛಿದ್ದಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ತತ್ಥ ಪೋಕ್ಖರಣೀತಳಾಕೇಸು ಚ ಅತ್ತನೋ ಭಾಜನಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಸಪ್ಪಿತೇಲೇಸು ವುತ್ತನಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    108. Udake pana – bhājanagatanti udakadullabhakāle udakamaṇikādīsu bhājanesu saṅgopetvā ṭhapitaṃ; taṃ yasmiṃ bhājane ṭhapitaṃ hoti, taṃ bhājanaṃ āviñchitvā vā chiddaṃ katvā vā tattha pokkharaṇītaḷākesu ca attano bhājanaṃ pavesetvā gaṇhantassa sappitelesu vuttanayena vinicchayo veditabbo.

    ಮರಿಯಾದಚ್ಛೇದನೇ ಪನ ತತ್ಥ ಜಾತಕಭೂತಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಮ್ಪಿ ಮರಿಯಾದಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಅದಿನ್ನಾದಾನಪಯೋಗತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ತಞ್ಚ ಪನ ಪಹಾರೇ ಪಹಾರೇ ಹೋತಿ। ಅನ್ತೋಠತ್ವಾ ಬಹಿಮುಖೋ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಬಹಿ ಅನ್ತೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಬಹಿ ಠತ್ವಾ ಅನ್ತೋಮುಖೋ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಅನ್ತೋಅನ್ತೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತಂ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಮಜ್ಝೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಮರಿಯಾದಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕತ್ವಾ ಗಾವೋ ಪಕ್ಕೋಸತಿ, ಗಾಮದಾರಕೇಹಿ ವಾ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತಿ, ತಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಖುರೇಹಿ ಮರಿಯಾದಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ತೇನೇವ ಛಿನ್ನಾ ಹೋತಿ। ಮರಿಯಾದಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕತ್ವಾ ಗಾವೋ ಉದಕೇ ಪವೇಸೇತಿ, ಗಾಮದಾರಕೇಹಿ ವಾ ಪವೇಸಾಪೇತಿ, ತಾಹಿ ಉಟ್ಠಾಪಿತವೀಚಿಯೋ ಮರಿಯಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಗಾಮದಾರಕೇ ವಾ ‘‘ಉದಕೇ ಕೀಳಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಕೀಳನ್ತೇ ವಾ ಉತ್ರಾಸೇತಿ, ತೇಹಿ ಉಟ್ಠಾಪಿತವೀಚಿಯೋಪಿ ಮರಿಯಾದಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಅನ್ತೋಉದಕೇ ಜಾತರುಕ್ಖಂ ಛಿನ್ದತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಛಿನ್ದಾಪೇತಿ, ತೇನಪಿ ಪತನ್ತೇನ ಉಟ್ಠಾಪಿತವೀಚಿಯೋ ಮರಿಯಾದಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇನೇವ ಛಿನ್ನಾ ಹೋತಿ। ಮರಿಯಾದಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕತ್ವಾ ತಳಾಕರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ತಳಾಕತೋ ನಿಬ್ಬಹನಉದಕಂ ವಾ ನಿದ್ಧಮನತುಮ್ಬಂ ವಾ ಪಿದಹತಿ, ಅಞ್ಞತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ವಾ ಉದಕಂ ಯಥಾ ಏತ್ಥ ಪವಿಸತಿ, ಏವಂ ಪಾಳಿಂ ವಾ ಬನ್ಧತಿ, ಮಾತಿಕಂ ವಾ ಉಜುಕಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಉಪರಿಭಾಗೇ ಠಿತಂ ಅತ್ತನೋ ತಳಾಕಂ ವಾ ಭಿನ್ದತಿ, ಉಸ್ಸನ್ನಂ ಉದಕಂ ಮರಿಯಾದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ತೇನೇವ ಛಿನ್ನಾ ಹೋತಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ನಿಕ್ಖನ್ತಉದಕಗ್ಘಾನುರೂಪೇನ ಅವಹಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ।

    Mariyādacchedane pana tattha jātakabhūtagāmena saddhimpi mariyādaṃ chindantassa adinnādānapayogattā dukkaṭaṃ. Tañca pana pahāre pahāre hoti. Antoṭhatvā bahimukho chindanto bahi antena kāretabbo. Bahi ṭhatvā antomukho chindanto antoantena kāretabbo. Anto ca bahi ca chinditvā majjhe ṭhapetvā taṃ chindanto majjhena kāretabbo. Mariyādaṃ dubbalaṃ katvā gāvo pakkosati, gāmadārakehi vā pakkosāpeti, tā āgantvā khurehi mariyādaṃ chindanti, teneva chinnā hoti. Mariyādaṃ dubbalaṃ katvā gāvo udake paveseti, gāmadārakehi vā pavesāpeti, tāhi uṭṭhāpitavīciyo mariyādaṃ bhinditvā gacchanti. Gāmadārake vā ‘‘udake kīḷathā’’ti vadati, kīḷante vā utrāseti, tehi uṭṭhāpitavīciyopi mariyādaṃ chinditvā gacchanti. Antoudake jātarukkhaṃ chindati, aññena vā chindāpeti, tenapi patantena uṭṭhāpitavīciyo mariyādaṃ chinditvā gacchanti, teneva chinnā hoti. Mariyādaṃ dubbalaṃ katvā taḷākarakkhaṇatthāya taḷākato nibbahanaudakaṃ vā niddhamanatumbaṃ vā pidahati, aññato gacchantaṃ vā udakaṃ yathā ettha pavisati, evaṃ pāḷiṃ vā bandhati, mātikaṃ vā ujukaṃ karoti, tassa uparibhāge ṭhitaṃ attano taḷākaṃ vā bhindati, ussannaṃ udakaṃ mariyādaṃ gahetvā gacchati, teneva chinnā hoti. Sabbattha nikkhantaudakagghānurūpena avahārena kāretabbo.

    ನಿದ್ಧಮನಪನಾಳಿಂ ಉಗ್ಘಾಟೇತ್ವಾ ನೀಹರನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ತೇನ ಮರಿಯಾದಾಯ ದುಬ್ಬಲಾಯ ಕತಾಯ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಾ ಅನಾಣತ್ತೇಹಿ ಗಾಮದಾರಕೇಹಿ ಆರೋಪಿತಾ ವಾ ಗಾವಿಯೋ ಖುರೇಹಿ ಮರಿಯಾದಂ ಭಿನ್ದನ್ತಿ, ಅತ್ತನೋಯೇವ ಧಮ್ಮತಾಯ ಅನಾಣತ್ತೇಹಿ ವಾ ಗಾಮದಾರಕೇಹಿ ಉದಕೇ ಪವೇಸಿತಾ ವೀಚಿಯೋ ಉಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ, ಗಾಮದಾರಕಾ ವಾ ಸಯಮೇವ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕೀಳನ್ತಾ ಉಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ ಅನ್ತೋಉದಕೇ ವಾ ರುಕ್ಖೋ ಅಞ್ಞೇನ ಛಿಜ್ಜಮಾನೋ ಪತಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಉಟ್ಠಾಪಿತಾ ವೀಚಿಯೋ ಮರಿಯಾದಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಸಚೇಪಿ ಮರಿಯಾದಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕತ್ವಾ ಸುಕ್ಖತಳಾಕಸ್ಸ ಉದಕನಿಬ್ಬಹನಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಉದಕನಿದ್ಧಮನತುಮ್ಬಂ ವಾ ಪಿದಹತಿ, ಅಞ್ಞತೋ ಗಮನಮಗ್ಗೇ ವಾ ಪಾಳಿಂ ಬನ್ಧತಿ, ಸುಕ್ಖಮಾತಿಕಂ ವಾ ಉಜುಕಂ ಕರೋತಿ, ಪಚ್ಛಾ ದೇವೇ ವುಟ್ಠೇ ಉದಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮರಿಯಾದಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ।

    Niddhamanapanāḷiṃ ugghāṭetvā nīharantassāpi eseva nayo. Sace pana tena mariyādāya dubbalāya katāya attano dhammatāya āgantvā vā anāṇattehi gāmadārakehi āropitā vā gāviyo khurehi mariyādaṃ bhindanti, attanoyeva dhammatāya anāṇattehi vā gāmadārakehi udake pavesitā vīciyo uṭṭhāpenti, gāmadārakā vā sayameva pavisitvā kīḷantā uṭṭhāpenti antoudake vā rukkho aññena chijjamāno patitvā uṭṭhāpeti, uṭṭhāpitā vīciyo mariyādaṃ chindanti, sacepi mariyādaṃ dubbalaṃ katvā sukkhataḷākassa udakanibbahanaṭṭhānaṃ vā udakaniddhamanatumbaṃ vā pidahati, aññato gamanamagge vā pāḷiṃ bandhati, sukkhamātikaṃ vā ujukaṃ karoti, pacchā deve vuṭṭhe udakaṃ āgantvā mariyādaṃ bhindati, sabbattha bhaṇḍadeyyaṃ.

    ಯೋ ಪನ ನಿದಾಘೇ ಸುಕ್ಖವಾಪಿಯಾ ಮರಿಯಾದಂ ಯಾವ ತಲಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ಪಚ್ಛಾ ದೇವೇ ವುಟ್ಠೇ ಆಗತಾಗತಂ ಉದಕಂ ಪಲಾಯತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಯತ್ತಕಂ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತತೋ ಪಾದಮತ್ತಗ್ಘನಕಮ್ಪಿ ಅದೇನ್ತೋ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇನ ಅಸ್ಸಮಣೋ ಹೋತಿ।

    Yo pana nidāghe sukkhavāpiyā mariyādaṃ yāva talaṃ pāpetvā chindati, pacchā deve vuṭṭhe āgatāgataṃ udakaṃ palāyati, bhaṇḍadeyyaṃ. Yattakaṃ tappaccayā sassaṃ uppajjati, tato pādamattagghanakampi adento sāmikānaṃ dhuranikkhepena assamaṇo hoti.

    ಯಂ ಪನ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಂ ತಳಾಕಂ ಹೋತಿ; ತಳಾಕೇ ಉದಕಸ್ಸ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಇಸ್ಸರಾ। ಹೇಟ್ಠತೋ ಪನಸ್ಸ ಸಸ್ಸಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಸ್ಸಪಾಲನತ್ಥಂ ತಳಾಕತೋ ಮಹಾಮಾತಿಕಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಖೇತ್ತಮಜ್ಝೇನ ಯಾತಿ, ಸಾಪಿ ಸದಾ ಸನ್ದನಕಾಲೇ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಾ। ತತೋ ಪನ ಖುದ್ದಕಮಾತಿಕಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಕೇದಾರೇಸು ಉದಕಂ ಪವೇಸೇನ್ತಿ। ತಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಗಹೇತುಂ ನ ದೇನ್ತಿ। ನಿದಾಘಸಮಯೇವ ಉದಕೇ ಮನ್ದೀಭೂತೇ ವಾರೇನ ಉದಕಂ ದೇನ್ತಿ, ಯೋ ಉದಕವಾರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ನ ಲಭತಿ, ತಸ್ಸ ಸಸ್ಸಾನಿ ಮಿಲಾಯನ್ತಿ; ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಾರೇ ಅಞ್ಞೋ ಗಹೇತುಂ ನ ಲಭತಿ। ತತ್ಥ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಪರೇಸಂ ಖುದ್ದಕಮಾತಿಕಾತೋ ವಾ ಕೇದಾರತೋ ವಾ ಉದಕಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಪರಸ್ಸ ವಾ ಮಾತಿಕಂ ವಾ ಕೇದಾರಂ ವಾ ಪವೇಸೇತಿ, ಅಟವಿಮುಖಂ ವಾ ವಾಹೇತಿ, ಅವಹಾರೋ ವಸ್ಸ ಹೋತಿ।

    Yaṃ pana sabbasādhāraṇaṃ taḷākaṃ hoti; taḷāke udakassa sabbepi manussā issarā. Heṭṭhato panassa sassāni karonti, sassapālanatthaṃ taḷākato mahāmātikā nikkhamitvā khettamajjhena yāti, sāpi sadā sandanakāle sabbasādhāraṇā. Tato pana khuddakamātikā nīharitvā attano attano kedāresu udakaṃ pavesenti. Taṃ aññesaṃ gahetuṃ na denti. Nidāghasamayeva udake mandībhūte vārena udakaṃ denti, yo udakavāre sampatte na labhati, tassa sassāni milāyanti; tasmā aññesaṃ vāre añño gahetuṃ na labhati. Tattha yo bhikkhu paresaṃ khuddakamātikāto vā kedārato vā udakaṃ theyyacittena attano vā parassa vā mātikaṃ vā kedāraṃ vā paveseti, aṭavimukhaṃ vā vāheti, avahāro vassa hoti.

    ಯೋಪಿ ‘‘ಚಿರೇನ ಮೇ ಉದಕವಾರೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಇದಞ್ಚ ಸಸ್ಸಂ ಮಿಲಾಯತೀ’’ತಿ ಪರೇಸಂ ಕೇದಾರೇ

    Yopi ‘‘cirena me udakavāro bhavissati, idañca sassaṃ milāyatī’’ti paresaṃ kedāre

    ಪವಿಸನ್ತಸ್ಸ ಉದಕಸ್ಸ ಪವಿಸನಮಗ್ಗಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕೇದಾರಂ ಪವೇಸೇತಿ, ಅವಹಾರೋ ಏವ। ಸಚೇ ಪನ ತಳಾಕತೋ ಅನಿಗ್ಗತೇ ಪರೇಸಂ ಮಾತಿಕಾಮುಖಂ ಅಸಮ್ಪತ್ತೇವ ಉದಕೇ ಸುಕ್ಖಮಾತಿಕಂಯೇವ ಯಥಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಉದಕಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಕೇದಾರೇ ಅಪ್ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋಯೇವ ಕೇದಾರಂ ಪವಿಸತಿ, ಏವಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಬನ್ಧತಿ। ಅನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಬದ್ಧಾ ಸುಬದ್ಧಾ, ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಬದ್ಧಾ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ತಳಾಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ನಿದ್ಧಮನಪನಾಳಿಂ ಉಗ್ಘಾಟೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕೇದಾರಂ ಪವೇಸೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ನತ್ಥಿ ಅವಹಾರೋ। ಕಸ್ಮಾ? ತಳಾಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಖೇತ್ತಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ। ಕುರುನ್ದಿಯಾದೀಸು ಪನ ‘‘ಅವಹಾರೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಂ ‘‘ವತ್ಥುಂ ಕಾಲಞ್ಚ ದೇಸಞ್ಚಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಲಕ್ಖಣೇನ ನ ಸಮೇತಿ। ತಸ್ಮಾ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಮೇವ ಯುತ್ತನ್ತಿ।

    Pavisantassa udakassa pavisanamaggaṃ pidahitvā attano kedāraṃ paveseti, avahāro eva. Sace pana taḷākato aniggate paresaṃ mātikāmukhaṃ asampatteva udake sukkhamātikaṃyeva yathā āgacchantaṃ udakaṃ aññesaṃ kedāre appavisitvā attanoyeva kedāraṃ pavisati, evaṃ tattha tattha bandhati. Anikkhante baddhā subaddhā, nikkhante baddhā, bhaṇḍadeyyaṃ. Taḷākaṃ gantvā sayameva niddhamanapanāḷiṃ ugghāṭetvā attano kedāraṃ pavesentassāpi natthi avahāro. Kasmā? Taḷākaṃ nissāya khettassa katattā. Kurundiyādīsu pana ‘‘avahāro’’ti vuttaṃ. Taṃ ‘‘vatthuṃ kālañca desañcā’’ti iminā lakkhaṇena na sameti. Tasmā mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttameva yuttanti.

    ಉದಕಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Udakakathā niṭṭhitā.

    ದನ್ತಪೋನಕಥಾ

    Dantaponakathā

    ೧೦೯. ದನ್ತಪೋಣಂ ಆರಾಮಟ್ಠಕವಿನಿಚ್ಛಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಯೋ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವೇತನಭತೋ ಹುತ್ವಾ ದೇವಸಿಕಂ ವಾ ಪಕ್ಖಮಾಸವಾರೇನ ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಆಹರತಿ, ಸೋ ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾಪಿ ಯಾವ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತಿ, ತಾವ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥಜಾತಕಂ ಪನ ಗರುಭಣ್ಡಂ, ತಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಗಣಪುಗ್ಗಲಗಿಹಿಮನುಸ್ಸಸನ್ತಕೇಪಿ ಛಿನ್ನಕೇ ಅಚ್ಛಿನ್ನಕೇ ಚ। ತೇಸಂ ಆರಾಮುಯ್ಯಾನಭೂಮೀಸು ಜಾತಂ ಸಾಮಣೇರಾ ವಾರೇನ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಆಹರನ್ತಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಮ್ಪಿ ಆಹರನ್ತಿ, ತಂ ಯಾವ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಂ ನ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇನ್ತಿ, ತಾವ ಸಬ್ಬಂ ತೇಸಂಯೇವ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ತಮ್ಪಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಯದಾ ಪನ ತೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠಮಾಳಕೇ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ‘‘ಯಥಾಸುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ; ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ, ವತ್ತಂ ಪನ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಹಿ ದೇವಸಿಕಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಓಸರತಿ, ತೇನ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಏಕಮೇವ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ದೇವಸಿಕಂ ನ ಓಸರತಿ, ಪಧಾನಘರೇ ವಸಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸವನೇ ವಾ ಉಪೋಸಥಗ್ಗೇ ವಾ ದಿಸ್ಸತಿ, ತೇನ ಪಮಾಣಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚದನ್ತಕಟ್ಠಾನಿ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಖಾದಿತಬ್ಬಾನಿ। ತೇಸು ಖೀಣೇಸು ಸಚೇ ಪುನಪಿ ದನ್ತಕಟ್ಠಮಾಳಕೇ ಬಹೂನಿ ಹೋನ್ತಿಯೇವ, ಪುನಪಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಖಾದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಯದಿ ಪನ ಪಮಾಣಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಆಹರತಿ, ತೇಸು ಅಕ್ಖೀಣೇಸುಯೇವ ಮಾಳಕೇ ಖೀಯನ್ತಿ, ತತೋ ಕೇಚಿ ಥೇರಾ ‘‘ಯೇಹಿ ಗಹಿತಾನಿ, ತೇ ಪಟಿಆಹರನ್ತೂ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯುಂ, ಕೇಚಿ ‘‘ಖಾದನ್ತು, ಪುನ ಸಾಮಣೇರಾ ಆಹರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿವಾದಪರಿಹರಣತ್ಥಂ ಪಮಾಣಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ। ಗಹಣೇ ಪನ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ। ಮಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇನಾಪಿ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಥವಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ।

    109. Dantapoṇaṃ ārāmaṭṭhakavinicchayena vinicchinitabbaṃ. Ayaṃ pana viseso – yo saṅghassa vetanabhato hutvā devasikaṃ vā pakkhamāsavārena vā dantakaṭṭhaṃ āharati, so taṃ āharitvā chinditvāpi yāva bhikkhusaṅghaṃ na sampaṭicchāpeti, tāva tasseva hoti. Tasmā taṃ theyyacittena gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo. Tatthajātakaṃ pana garubhaṇḍaṃ, tampi bhikkhusaṅghena rakkhitagopitaṃ gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo. Eseva nayo gaṇapuggalagihimanussasantakepi chinnake acchinnake ca. Tesaṃ ārāmuyyānabhūmīsu jātaṃ sāmaṇerā vārena bhikkhusaṅghassa dantakaṭṭhaṃ āharantā ācariyupajjhāyānampi āharanti, taṃ yāva chinditvā saṅghaṃ na paṭicchāpenti, tāva sabbaṃ tesaṃyeva hoti. Tasmā tampi theyyacittena gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo. Yadā pana te chinditvā saṅghassa paṭicchāpetvā dantakaṭṭhamāḷake nikkhipanti, ‘‘yathāsukhaṃ bhikkhusaṅgho paribhuñjatū’’ti; tato paṭṭhāya avahāro natthi, vattaṃ pana jānitabbaṃ. Yo hi devasikaṃ saṅghamajjhe osarati, tena divase divase ekameva dantakaṭṭhaṃ gahetabbaṃ. Yo pana devasikaṃ na osarati, padhānaghare vasitvā dhammasavane vā uposathagge vā dissati, tena pamāṇaṃ sallakkhetvā cattāri pañcadantakaṭṭhāni attano vasanaṭṭhāne ṭhapetvā khāditabbāni. Tesu khīṇesu sace punapi dantakaṭṭhamāḷake bahūni hontiyeva, punapi āharitvā khāditabbāni. Yadi pana pamāṇaṃ asallakkhetvā āharati, tesu akkhīṇesuyeva māḷake khīyanti, tato keci therā ‘‘yehi gahitāni, te paṭiāharantū’’ti vadeyyuṃ, keci ‘‘khādantu, puna sāmaṇerā āharissantī’’ti, tasmā vivādapariharaṇatthaṃ pamāṇaṃ sallakkhetabbaṃ. Gahaṇe pana doso natthi. Maggaṃ gacchantenāpi ekaṃ vā dve vā thavikāya pakkhipitvā gantabbanti.

    ದನ್ತಪೋನಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dantaponakathā niṭṭhitā.

    ವನಪ್ಪತಿಕಥಾ

    Vanappatikathā

    ೧೧೦. ವನಸ್ಸ ಪತೀತಿ ವನಪ್ಪತಿ; ವನಜೇಟ್ಠಕರುಕ್ಖಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಇಧ ಪನ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಪರಿಗ್ಗಹಿತರುಕ್ಖೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ ಅಮ್ಬಲಬುಜಪನಸಾದಿಕೋ। ಯತ್ಥ ವಾ ಪನ ಮರಿಚವಲ್ಲಿಆದೀನಿ ಆರೋಪೇನ್ತಿ, ಸೋ ಛಿಜ್ಜಮಾನೋ ಸಚೇ ಏಕಾಯಪಿ ಛಲ್ಲಿಯಾ ವಾ ವಾಕೇನ ವಾ ಸಕಲಿಕಾಯ ವಾ ಫೇಗ್ಗುನಾ ವಾ ಸಮ್ಬದ್ಧೋವ ಹುತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಪತತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ।

    110. Vanassa patīti vanappati; vanajeṭṭhakarukkhassetaṃ adhivacanaṃ. Idha pana sabbopi manussehi pariggahitarukkho adhippeto ambalabujapanasādiko. Yattha vā pana maricavalliādīni āropenti, so chijjamāno sace ekāyapi challiyā vā vākena vā sakalikāya vā pheggunā vā sambaddhova hutvā bhūmiyaṃ patati, rakkhati tāva.

    ಯೋ ಪನ ಛಿನ್ನೋಪಿ ವಲ್ಲೀಹಿ ವಾ ಸಾಮನ್ತರುಕ್ಖಸಾಖಾಹಿ ವಾ ಸಮ್ಬದ್ಧೋ ಸನ್ಧಾರಿತತ್ತಾ ಉಜುಕಮೇವ ತಿಟ್ಠತಿ, ಪತನ್ತೋ ವಾ ಭೂಮಿಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ನತ್ಥಿ ತತ್ಥ ಪರಿಹಾರೋ, ಅವಹಾರೋ ಏವ ಹೋತಿ। ಯೋಪಿ ಕಕಚೇನ ಛಿನ್ನೋ ಅಚ್ಛಿನ್ನೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ತಥೇವ ತಿಟ್ಠತಿ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Yo pana chinnopi vallīhi vā sāmantarukkhasākhāhi vā sambaddho sandhāritattā ujukameva tiṭṭhati, patanto vā bhūmiṃ na pāpuṇāti, natthi tattha parihāro, avahāro eva hoti. Yopi kakacena chinno acchinno viya hutvā tatheva tiṭṭhati, tasmimpi eseva nayo.

    ಯೋ ಪನ ರುಕ್ಖಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಪಾತೇತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಚಾಲಾಪೇತಿ; ಅಞ್ಞಂ ವಾಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ರುಕ್ಖಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ, ಪರೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಾಪೇತಿ; ಮಕ್ಕಟೇ ವಾ ಪರಿಪಾತೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಆರೋಪೇತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಆರೋಪಾಪೇತಿ; ವಗ್ಗುಲಿಯೋ ವಾ ತತ್ಥ ಆರೋಪೇತಿ, ಪರೇನ ವಾ ಆರೋಪಾಪೇತಿ; ತಾ ತಂ ರುಕ್ಖಂ ಪಾತೇನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಅವಹಾರೋ।

    Yo pana rukkhaṃ dubbalaṃ katvā pacchā cāletvā pāteti, aññena vā cālāpeti; aññaṃ vāssa santike rukkhaṃ chinditvā ajjhottharati, parena vā ajjhottharāpeti; makkaṭe vā paripātetvā tattha āropeti, aññena vā āropāpeti; vagguliyo vā tattha āropeti, parena vā āropāpeti; tā taṃ rukkhaṃ pātenti, tasseva avahāro.

    ಸಚೇ ಪನ ತೇನ ರುಕ್ಖೇ ದುಬ್ಬಲೇ ಕತೇ ಅಞ್ಞೋ ಅನಾಣತ್ತೋ ಏವ ತಂ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಪಾತೇತಿ,

    Sace pana tena rukkhe dubbale kate añño anāṇatto eva taṃ cāletvā pāteti,

    ರುಕ್ಖೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ, ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಮಕ್ಕಟಾ ವಾ ವಗ್ಗುಲಿಯೋ ವಾ ಆರೋಹನ್ತಿ, ಪರೋ ವಾ ಅನಾಣತ್ತೋ ಆರೋಪೇತಿ, ಸಯಂ ವಾ ಏಸ ವಾತಮುಖಂ ಸೋಧೇತಿ, ಬಲವವಾತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ರುಕ್ಖಂ ಪಾತೇತಿ; ಸಬ್ಬತ್ಥ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ವಾತಮುಖಸೋಧನಂ ಪನೇತ್ಥ ಅಸಮ್ಪತ್ತೇ ವಾತೇ ಸುಕ್ಖಮಾತಿಕಾಯ ಉಜುಕರಣಾದೀಹಿ ಸಮೇತಿ, ನೋ ಅಞ್ಞಥಾ। ರುಕ್ಖಂ ಆವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಸತ್ಥೇನ ವಾ ಆಕೋಟೇತಿ, ಅಗ್ಗಿಂ ವಾ ದೇತಿ, ಮಣ್ಡುಕಕಣ್ಟಕಂ ವಾ ವಿಸಂ ವಾ ಆಕೋಟೇತಿ, ಯೇನ ಸೋ ಮರತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ।

    Rukkhena vā ajjhottharati, attano dhammatāya makkaṭā vā vagguliyo vā ārohanti, paro vā anāṇatto āropeti, sayaṃ vā esa vātamukhaṃ sodheti, balavavāto āgantvā rukkhaṃ pāteti; sabbattha bhaṇḍadeyyaṃ. Vātamukhasodhanaṃ panettha asampatte vāte sukkhamātikāya ujukaraṇādīhi sameti, no aññathā. Rukkhaṃ āvijjhitvā satthena vā ākoṭeti, aggiṃ vā deti, maṇḍukakaṇṭakaṃ vā visaṃ vā ākoṭeti, yena so marati, sabbattha bhaṇḍadeyyamevāti.

    ವನಪ್ಪತಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Vanappatikathā niṭṭhitā.

    ಹರಣಕಕಥಾ

    Haraṇakakathā

    ೧೧೧. ಹರಣಕೇ – ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಹರಣಕಂ ಭಣ್ಡಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಆಮಸತೀತಿ ಪರಂ ಸೀಸಭಾರಾದೀಹಿ ಭಣ್ಡಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏತಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವೇಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಮಸತಿ, ಏತ್ತಾವತಾ ಅಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಫನ್ದಾಪೇತೀತಿ ಆಕಡ್ಢನವಿಕಡ್ಢನಂ ಕರೋತಿ, ಸಾಮಿಕೋ ನ ಮುಞ್ಚತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಠಾನಾ ಚಾವೇತೀತಿ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಮೋಚೇತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ತಂ ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಮೋಚಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಭಿಕ್ಖು ಪಠಮಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಪಾರಾಜಿಕೋ। ಸೀಸತೋ ವಾ ಕಣ್ಣತೋ ವಾ ಗೀವತೋ ವಾ ಹತ್ಥತೋ ವಾ ಅಲಙ್ಕಾರಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಮೋಚೇತ್ವಾ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಸೀಸಾದೀಹಿ ಮೋಚಿತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಹತ್ಥೇ ಪನ ವಲಯಂ ವಾ ಕಟಕಂ ವಾ ಅನೀಹರಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಬಾಹಂ ಘಂಸನ್ತೋವ ಅಪರಾಪರಂ ವಾ ಸಾರೇತಿ, ಆಕಾಸಗತಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ರುಕ್ಖಮೂಲಚೀವರವಂಸೇಸು ವಲಯಮಿವ ನ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಜನೇತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಸವಿಞ್ಞಾಣಕತ್ತಾ। ಸವಿಞ್ಞಾಣಕಕೋಟ್ಠಾಸಗತಞ್ಹಿ ಯಾವ ತತೋ ನ ನೀಹಟಂ, ತಾವ ತತ್ಥೇವ ಹೋತಿ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಅಙ್ಗುಲಿಮುದ್ದಿಕಪಾದಕಟಕಕಟೂಪಗಪಿಳನ್ಧನೇಸು।

    111. Haraṇake – aññassa haraṇakaṃ bhaṇḍaṃ theyyacitto āmasatīti paraṃ sīsabhārādīhi bhaṇḍaṃ ādāya gacchantaṃ disvā ‘‘etaṃ harissāmī’’ti vegena gantvā āmasati, ettāvatā assa dukkaṭaṃ. Phandāpetīti ākaḍḍhanavikaḍḍhanaṃ karoti, sāmiko na muñcati, tenassa thullaccayaṃ. Ṭhānā cāvetīti ākaḍḍhitvā sāmikassa hatthato moceti, tenassa pārājikaṃ. Sace pana taṃ bhaṇḍasāmiko uṭṭhahitvā pothetvā puna taṃ bhaṇḍaṃ mocāpetvā gaṇheyya, bhikkhu paṭhamaggahaṇeneva pārājiko. Sīsato vā kaṇṇato vā gīvato vā hatthato vā alaṅkāraṃ chinditvā vā mocetvā vā gaṇhantassa sīsādīhi mocitamatte pārājikaṃ. Hatthe pana valayaṃ vā kaṭakaṃ vā anīharitvā aggabāhaṃ ghaṃsantova aparāparaṃ vā sāreti, ākāsagataṃ vā karoti, rakkhati tāva. Rukkhamūlacīvaravaṃsesu valayamiva na pārājikaṃ janeti. Kasmā? Saviññāṇakattā. Saviññāṇakakoṭṭhāsagatañhi yāva tato na nīhaṭaṃ, tāva tattheva hoti. Eseva nayo aṅgulimuddikapādakaṭakakaṭūpagapiḷandhanesu.

    ಯೋ ಪನ ಪರಸ್ಸ ನಿವತ್ಥಸಾಟಕಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದತಿ, ಪರೋ ಚ ಸಲಜ್ಜಿತಾಯ ಸಹಸಾ ನ ಮುಞ್ಚತಿ, ಏಕೇನನ್ತೇನ ಚೋರೋ ಕಡ್ಢತಿ, ಏಕೇನನ್ತೇನ ಪರೋ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಪರಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥಾಪಿ ತಂ ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಛಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಏಕದೇಸೋ ಹತ್ಥಗತೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚ ಪಾದಂ ಅಗ್ಘತಿ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಸಹಭಣ್ಡಹಾರಕನ್ತಿ ‘‘ಸಭಣ್ಡಹಾರಕಂ ಭಣ್ಡಂ ನೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ಯಾಹೀ’’ತಿ ಭಣ್ಡಹಾರಕಂ ತಜ್ಜೇತಿ, ಸೋ ಭೀತೋ ಚೋರೇನ ಅಧಿಪ್ಪೇತದಿಸಾಭಿಮುಖೋ ಹುತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಾದಂ ಸಙ್ಕಾಮೇತಿ, ಚೋರಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ; ದುತಿಯೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಾತಾಪೇತೀತಿ ಅಥಾಪಿ ಚೋರೋ ಭಣ್ಡಹಾರಕಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಆವುಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಾಸಙ್ಕೋ ಹುತ್ವಾ ಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಗಹೇತುಕಾಮೋ ಏಕಮನ್ತಂ ಪಟಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸನ್ತಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಾತಾಪೇತಿ, ಪರಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Yo pana parassa nivatthasāṭakaṃ acchindati, paro ca salajjitāya sahasā na muñcati, ekenantena coro kaḍḍhati, ekenantena paro, rakkhati tāva. Parassa hatthato muttamatte pārājikaṃ. Athāpi taṃ kaḍḍhantassa chijjitvā ekadeso hatthagato hoti, so ca pādaṃ agghati pārājikameva. Sahabhaṇḍahārakanti ‘‘sabhaṇḍahārakaṃ bhaṇḍaṃ nessāmī’’ti cintetvā ‘‘ito yāhī’’ti bhaṇḍahārakaṃ tajjeti, so bhīto corena adhippetadisābhimukho hutvā ekaṃ pādaṃ saṅkāmeti, corassa thullaccayaṃ; dutiye pārājikaṃ. Pātāpetīti athāpi coro bhaṇḍahārakassa hatthe āvudhaṃ disvā sāsaṅko hutvā pātāpetvā gahetukāmo ekamantaṃ paṭikkamma santajjetvā pātāpeti, parassa hatthato muttamatte pārājikaṃ.

    ಪಾತಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿಆದಿ ಪನ ಪರಿಕಪ್ಪವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಯೋ ಹಿ ಭಣ್ಡಂ ಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಯಂ ಮಮ ರುಚ್ಚತಿ, ತಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪಾತಾಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಪಾತಾಪನೇ ಚ ಆಮಸನೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ, ಫನ್ದಾಪನೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಪಾದಗ್ಘನಕಸ್ಸ ಠಾನಾ ಚಾವನೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತಂ ಪಚ್ಛಾ ಪಟಿಪಾತಿಯಮಾನಸ್ಸ ಮುಞ್ಚತೋಪಿ ನತ್ಥಿಯೇವ ಸಮಣಭಾವೋ। ಯೋಪಿ ಭಣ್ಡಹಾರಕಂ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅನುಬನ್ಧನ್ತೋ ‘‘ತಿಟ್ಠ, ತಿಟ್ಠ, ಭಣ್ಡಂ ಪಾತೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಾತಾಪೇತಿ, ತಸ್ಸಾಪಿ ತೇನ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Pātāpeti, āpatti dukkaṭassātiādi pana parikappavasena vuttaṃ. Yo hi bhaṇḍaṃ pātāpetvā ‘‘yaṃ mama ruccati, taṃ gahessāmī’’ti parikappetvā pātāpeti, tassa pātāpane ca āmasane ca dukkaṭaṃ, phandāpane thullaccayaṃ. Pādagghanakassa ṭhānā cāvane pārājikaṃ. Taṃ pacchā paṭipātiyamānassa muñcatopi natthiyeva samaṇabhāvo. Yopi bhaṇḍahārakaṃ atikkamantaṃ disvā anubandhanto ‘‘tiṭṭha, tiṭṭha, bhaṇḍaṃ pātehī’’ti vatvā pātāpeti, tassāpi tena hatthato muttamatte pārājikaṃ.

    ಯೋ ಪನ ‘‘ತಿಟ್ಠ ತಿಟ್ಠಾ’’ತಿ ವದತಿ, ‘‘ಪಾತೇಹೀ’’ತಿ ನ ವದತಿ; ಇತರೋ ಚ ತಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಏಸ ಮಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ, ಘಾತೇಯ್ಯಾಪಿ ಮ’’ ನ್ತಿ ಸಾಲಯೋವ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಗಹನಟ್ಠಾನೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ‘‘ಪುನ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಪಾತನಪಚ್ಚಯಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ। ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪನ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹತೋ ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥ ಪನಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಮಯಾ ಪಾತಾಪೇನ್ತೇನೇವ ಇದಂ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ತತೋ ನಂ ಸಕಸಞ್ಞಾಯ ಗಣ್ಹಾತಿ; ಗಹಣೇ ರಕ್ಖತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಪನ ಹೋತಿ। ‘‘ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅದೇನ್ತಸ್ಸ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ‘‘ಸೋ ಇಮಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಗತೋ, ಅನಜ್ಝಾವುತ್ಥಕಂ ದಾನಿ ಇದ’’ನ್ತಿ ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಾಯ ಗಣ್ಹತೋಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಥ ಪನ ಸಾಮಿಕೋ ‘‘ತಿಟ್ಠ ತಿಟ್ಠಾ’’ತಿ ವುತ್ತಮತ್ತೇನೇವ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ನ ದಾನಿ ಇದಂ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ನಿರಾಲಯೋ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಲಾಯತಿ, ತಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹತೋ ಉದ್ಧಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಆಹರಾಪೇನ್ತೇ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅದೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕಸ್ಮಾ? ತಸ್ಸ ಪಯೋಗೇನ ಛಡ್ಡಿತತ್ತಾತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಅಞ್ಞೇಸು ಪನ ವಿಚಾರಣಾ ಏವ ನತ್ಥಿ। ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಸಕಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೇಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ।

    Yo pana ‘‘tiṭṭha tiṭṭhā’’ti vadati, ‘‘pātehī’’ti na vadati; itaro ca taṃ oloketvā ‘‘sace esa maṃ pāpuṇeyya, ghāteyyāpi ma’’ nti sālayova hutvā taṃ bhaṇḍaṃ gahanaṭṭhāne pakkhipitvā ‘‘puna nivattitvā gahessāmī’’ti pakkamati, pātanapaccayā pārājikaṃ natthi. Āgantvā pana theyyacittena gaṇhato uddhāre pārājikaṃ. Atha panassa evaṃ hoti – ‘‘mayā pātāpenteneva idaṃ mama santakaṃ kata’’nti tato naṃ sakasaññāya gaṇhāti; gahaṇe rakkhati, bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti. ‘‘Dehī’’ti vutte adentassa sāmikānaṃ dhuranikkhepe pārājikaṃ. ‘‘So imaṃ chaḍḍetvā gato, anajjhāvutthakaṃ dāni ida’’nti paṃsukūlasaññāya gaṇhatopi eseva nayo. Atha pana sāmiko ‘‘tiṭṭha tiṭṭhā’’ti vuttamatteneva olokento taṃ disvā ‘‘na dāni idaṃ mayha’’nti dhuranikkhepaṃ katvā nirālayo chaḍḍetvā palāyati, taṃ theyyacittena gaṇhato uddhāre dukkaṭaṃ. Āharāpente dātabbaṃ, adentassa pārājikaṃ. Kasmā? Tassa payogena chaḍḍitattāti mahāaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Aññesu pana vicāraṇā eva natthi. Purimanayeneva sakasaññāya vā paṃsukūlasaññāya vā gaṇhantepi ayameva vinicchayoti.

    ಹರಣಕಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Haraṇakakathā niṭṭhitā.

    ಉಪನಿಧಿಕಥಾ

    Upanidhikathā

    ೧೧೨. ಉಪನಿಧಿಮ್ಹಿ – ನಾಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀತಿ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇಪಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸ್ಸ ಪಯೋಗತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ‘‘ಕಿಂ ತುಮ್ಹೇ ಭಣಥ? ನೇವಿದಂ ಮಯ್ಹಂ ಅನುರೂಪಂ, ನ ತುಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ‘‘ರಹೋ ಮಯಾ ಏತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಠಪಿತಂ, ನ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಜಾನಾತಿ, ‘ದಸ್ಸತಿ ನು ಖೋ ಮೇ ನೋ’’’ತಿ ಸಾಮಿಕೋ ವಿಮತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ತಸ್ಸ ಫರುಸಾದಿಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಾಮಿಕೋ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ತತ್ರ ಸಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಕಿಲಮೇತ್ವಾ ನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದಾನೇ ಸಉಸ್ಸಾಹೋ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಸಚೇಪಿ ಸೋ ದಾನೇ ನಿರುಸ್ಸಾಹೋ, ಭಣ್ಡಸ್ಸಾಮಿಕೋ ಪನ ಗಹಣೇ ಸಉಸ್ಸಾಹೋ , ರಕ್ಖತೇವ। ಯದಿ ಪನ ಸೋ ದಾನೇ ನಿರುಸ್ಸಾಹೋ ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕೋಪಿ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಏವಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇನ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ । ಯದಿಪಿ ಮುಖೇನ ‘‘ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಅದಾತುಕಾಮೋ, ಏವಮ್ಪಿ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತಂ ಪನ ಉಪನಿಧಿ ನಾಮ ಸಙ್ಗೋಪನತ್ಥಾಯ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ಪರೇಹಿ ಠಪಿತಭಣ್ಡಂ, ಅಗುತ್ತದೇಸತೋ ಠಾನಾ ಚಾವೇತ್ವಾ ಗುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಪನತ್ಥಾಯ ಹರತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನಪಿ ಠಾನಾ ಚಾವೇನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಪನ ಹೋತಿ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತಾವಕಾಲಿಕಗ್ಗಹಣೇಪಿ ತಥೇವ। ಧಮ್ಮಂ ಚರನ್ತೋತಿಆದಿ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಅಯಂ ತಾವ ಪಾಳಿವಣ್ಣನಾ।

    112. Upanidhimhi – nāhaṃ gaṇhāmīti sampajānamusāvādepi adinnādānassa payogattā dukkaṭaṃ. ‘‘Kiṃ tumhe bhaṇatha? Nevidaṃ mayhaṃ anurūpaṃ, na tumhāka’’ntiādīni vadantassāpi dukkaṭameva. ‘‘Raho mayā etassa hatthe ṭhapitaṃ, na añño koci jānāti, ‘dassati nu kho me no’’’ti sāmiko vimatiṃ uppādeti, bhikkhussa thullaccayaṃ. Tassa pharusādibhāvaṃ disvā sāmiko ‘‘na mayhaṃ dassatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, tatra sacāyaṃ bhikkhu ‘‘kilametvā naṃ dassāmī’’ti dāne saussāho, rakkhati tāva. Sacepi so dāne nirussāho, bhaṇḍassāmiko pana gahaṇe saussāho , rakkhateva. Yadi pana so dāne nirussāho bhaṇḍasāmikopi ‘‘na mayhaṃ dassatī’’ti dhuraṃ nikkhipati, evaṃ ubhinnaṃ dhuranikkhepena bhikkhuno pārājikaṃ . Yadipi mukhena ‘‘dassāmī’’ti vadati, cittena pana adātukāmo, evampi sāmikassa dhuranikkhepe pārājikaṃ. Taṃ pana upanidhi nāma saṅgopanatthāya attano hatthe parehi ṭhapitabhaṇḍaṃ, aguttadesato ṭhānā cāvetvā guttaṭṭhāne ṭhapanatthāya harato anāpatti. Theyyacittenapi ṭhānā cāventassa avahāro natthi. Kasmā? Attano hatthe nikkhittattā, bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti. Theyyacittena paribhuñjatopi eseva nayo. Tāvakālikaggahaṇepi tatheva. Dhammaṃ carantotiādi vuttanayameva. Ayaṃ tāva pāḷivaṇṇanā.

    ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಪನೇತ್ಥ ಪತ್ತಚತುಕ್ಕಾದಿವಸೇನ ಏವಂ ವುತ್ತೋ – ಏಕೋ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖು ಪರಸ್ಸ ಮಹಗ್ಘೇ ಪತ್ತೇ ಲೋಭಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತಂ ಹರಿತುಕಾಮೋ ಠಪಿತಟ್ಠಾನಮಸ್ಸ ಸುಟ್ಠು ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋಪಿ ಪತ್ತಂ ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಿಕೇ ಠಪೇಸಿ। ಸೋ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ವಾಚಾಪೇತ್ವಾ ನಿದ್ದಾಯಮಾನಂ ಮಹಾಥೇರಮಾಹ – ‘‘ವನ್ದಾಮಿ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ‘‘ಕೋ ಏಸೋ’’ತಿ? ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಗನ್ತುಕಭಿಕ್ಖು, ಕಾಲಸ್ಸೇವಮ್ಹಿ ಗನ್ತುಕಾಮೋ, ಅಸುಕಸ್ಮಿಞ್ಚ ಮೇ ಠಾನೇ ಈದಿಸೇನ ನಾಮ ಅಂಸಬದ್ಧಕೇನ ಈದಿಸಾಯ ಪತ್ತತ್ಥವಿಕಾಯ ಪತ್ತೋ ಠಪಿತೋ। ಸಾಧಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಲಭೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಥೇರೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಂ ಗಣ್ಹಿ। ಉದ್ಧಾರೇಯೇವ ಚೋರಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕೋಸಿ ತ್ವಂ ಅವೇಲಾಯ ಆಗತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಭೀತೋ ಪಲಾಯತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಪತ್ವಾವ ಪಲಾಯತಿ। ಥೇರಸ್ಸ ಪನ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಥೇರೋ ‘‘ತಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಗಣ್ಹಿ, ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಯಂ ಪನ ಅಞ್ಞಂ ತಾದಿಸಮೇವ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ಯುಜ್ಜತಿ, ಮನುಸ್ಸವಿಗ್ಗಹೇ ಆಣತ್ತಸದಿಸವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವಿಯ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಪದವಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಅತಾದಿಸಮೇವ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ಯುಜ್ಜತಿ।

    Pāḷimuttakavinicchayo panettha pattacatukkādivasena evaṃ vutto – eko kira bhikkhu parassa mahagghe patte lobhaṃ uppādetvā taṃ haritukāmo ṭhapitaṭṭhānamassa suṭṭhu sallakkhetvā attanopi pattaṃ tasseva santike ṭhapesi. So paccūsasamaye āgantvā dhammaṃ vācāpetvā niddāyamānaṃ mahātheramāha – ‘‘vandāmi, bhante’’ti. ‘‘Ko eso’’ti? ‘‘Ahaṃ, bhante, āgantukabhikkhu, kālassevamhi gantukāmo, asukasmiñca me ṭhāne īdisena nāma aṃsabaddhakena īdisāya pattatthavikāya patto ṭhapito. Sādhāhaṃ, bhante, taṃ labheyya’’nti thero pavisitvā taṃ gaṇhi. Uddhāreyeva corassa pārājikaṃ. Sace āgantvā ‘‘kosi tvaṃ avelāya āgato’’ti vutto bhīto palāyati, pārājikaṃ patvāva palāyati. Therassa pana suddhacittattā anāpatti. Thero ‘‘taṃ gaṇhissāmī’’ti aññaṃ gaṇhi, eseva nayo. Ayaṃ pana aññaṃ tādisameva gaṇhante yujjati, manussaviggahe āṇattasadisavatthusmiṃ viya. Kurundiyaṃ pana ‘‘padavārena kāretabbo’’ti vuttaṃ, taṃ atādisameva gaṇhante yujjati.

    ತಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ, ಚೋರಸ್ಸ ಸಾಮಿಕೇನ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ, ಅಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಗಹಿತತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ತಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಚೋರಸ್ಸೇವ ಪತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ, ಇಧಾಪಿ ಚೋರಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕತ್ತಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ, ಅಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಗಹಿತತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ಥೇರಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ।

    Taṃ maññamāno attano pattaṃ gaṇhitvā adāsi, corassa sāmikena dinnattā pārājikaṃ natthi, asuddhacittena pana gahitattā dukkaṭaṃ. Taṃ maññamāno corasseva pattaṃ gaṇhitvā adāsi, idhāpi corassa attano santakattā pārājikaṃ natthi, asuddhacittena pana gahitattā dukkaṭameva. Sabbattha therassa anāpatti.

    ಅಪರೋ ‘‘ಪತ್ತಂ ಚೋರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಥೇವ ನಿದ್ದಾಯಮಾನಂ ಥೇರಂ ವನ್ದಿ। ‘‘ಕೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಗಿಲಾನಭಿಕ್ಖು, ಏಕಂ ತಾವ ಮೇ ಪತ್ತಂ ದೇಥ, ಗಾಮದ್ವಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಥೇರೋ ‘‘ಇಧ ಗಿಲಾನೋ ನತ್ಥಿ, ಚೋರೋ ಅಯಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಹರತೂ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ವೇರಿಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ, ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಉದ್ಧಾರೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ‘‘ವೇರಿಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಉದ್ಧರನ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ವೇರಿಸ್ಸಾಯ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಚೋರಸ್ಸೇವ ಪತ್ತಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಥೇರಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ಚೋರಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಅಥ ‘‘ವೇರಿಸ್ಸಾಯ’’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಂ ದೇತಿ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ।

    Aparo ‘‘pattaṃ coressāmī’’ti tatheva niddāyamānaṃ theraṃ vandi. ‘‘Ko aya’’nti ca vutte ‘ahaṃ, bhante, gilānabhikkhu, ekaṃ tāva me pattaṃ detha, gāmadvāraṃ gantvā bhesajjaṃ āharissāmī’’ti. Thero ‘‘idha gilāno natthi, coro ayaṃ bhavissatī’’ti sallakkhetvā ‘‘imaṃ haratū’’ti attano veribhikkhussa pattaṃ nīharitvā adāsi, dvinnampi uddhāreyeva pārājikaṃ. ‘‘Veribhikkhussa patto’’ti saññāya aññassa pattaṃ uddharantepi eseva nayo. Sace pana ‘‘verissāya’’nti saññāya corasseva pattaṃ uddharitvā deti, vuttanayeneva therassa pārājikaṃ, corassa dukkaṭaṃ. Atha ‘‘verissāya’’nti maññamāno attano pattaṃ deti, vuttanayeneva ubhinnampi dukkaṭaṃ.

    ಏಕೋ ಮಹಾಥೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ದಹರಭಿಕ್ಖುಂ ‘‘ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಣ್ಹ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಹ। ದಹರೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪಚ್ಛತೋ ಪಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಸಚೇ ಸೀಸೇ ಭಾರಂ ಖನ್ಧೇ ಕರೋತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಆಣತ್ತಿಯಾ ಗಹಿತತ್ತಾ। ಸಚೇ ಪನ ಮಗ್ಗತೋ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ಅಟವಿಂ ಪವಿಸತಿ, ಪದವಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಅಥ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಾಭಿಮುಖೋ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಉಪಚಾರಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥಾಪಿ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ನಿವಾಸನಪರಿವತ್ತನಟ್ಠಾನತೋ ಗಾಮಾಭಿಮುಖೋ ಪಲಾಯತಿ, ಗಾಮೂಪಚಾರಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯದಿ ಪನ ಉಭೋಪಿ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ಥೇರೋ ಚ ಪುನಪಿ ತಂ ವದತಿ – ‘‘ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಣ್ಹ, ವಿಹಾರಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ತತ್ರ ಚೇ ಸೋ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಸೀಸೇ ಭಾರಂ ಖನ್ಧೇ ಕರೋತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಅಟವಿಂ ಪವಿಸತಿ, ಪದವಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಗಾಮಾಭಿಮುಖೋ ಏವ ಪಲಾಯತಿ, ಗಾಮೂಪಚಾರಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪುರತೋ ವಿಹಾರಾಭಿಮುಖೋ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ವಿಹಾರೇ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಅನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅವೂಪಸನ್ತೇನೇವ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಚ್ಛತಿ, ಉಪಚಾರಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯೋ ಪನ ಅನಾಣತ್ತೋ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸ ಸೀಸೇ ಭಾರಂ ಖನ್ಧೇ ಕರಣಾದೀಸುಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ।

    Eko mahāthero upaṭṭhākaṃ daharabhikkhuṃ ‘‘pattacīvaraṃ gaṇha, asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā piṇḍāya carissāmā’’ti āha. Daharo gahetvā therassa pacchato pacchato gacchanto theyyacittaṃ uppādetvā sace sīse bhāraṃ khandhe karoti, pārājikaṃ natthi. Kasmā? Āṇattiyā gahitattā. Sace pana maggato okkamma aṭaviṃ pavisati, padavārena kāretabbo. Atha nivattitvā vihārābhimukho palāyitvā vihāraṃ pavisitvā gacchati, upacārātikkame pārājikaṃ. Athāpi mahātherassa nivāsanaparivattanaṭṭhānato gāmābhimukho palāyati, gāmūpacārātikkame pārājikaṃ. Yadi pana ubhopi piṇḍāya caritvā bhuñjitvā vā gahetvā vā nikkhamanti, thero ca punapi taṃ vadati – ‘‘pattacīvaraṃ gaṇha, vihāraṃ gamissāmā’’ti. Tatra ce so purimanayeneva theyyacittena sīse bhāraṃ khandhe karoti, rakkhati tāva. Aṭaviṃ pavisati, padavārena kāretabbo. Nivattitvā gāmābhimukho eva palāyati, gāmūpacārātikkame pārājikaṃ. Purato vihārābhimukho palāyitvā vihāre aṭṭhatvā anisīditvā avūpasanteneva theyyacittena gacchati, upacārātikkame pārājikaṃ. Yo pana anāṇatto gaṇhāti, tassa sīse bhāraṃ khandhe karaṇādīsupi pārājikaṃ. Sesaṃ purimasadisameva.

    ಯೋ ಪನ ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ವಾ ಏಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಭಾರಂ ಖನ್ಧೇ ಕರಣಾದೀಸು ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ। ಮಗ್ಗಾ ಓಕ್ಕಮನೇ ಪದವಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ತಂ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ವಸನ್ತೋ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಜೀರಾಪೇತಿ, ಚೋರಾ ವಾ ತಸ್ಸ ತಂ ಹರನ್ತಿ, ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಪನ ಹೋತಿ। ತತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛತೋಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Yo pana ‘‘asukaṃ nāma vihāraṃ gantvā cīvaraṃ dhovitvā rajitvā vā ehī’’ti vutto ‘‘sādhū’’ti gahetvā gacchati, tassapi antarāmagge theyyacittaṃ uppādetvā sīse bhāraṃ khandhe karaṇādīsu pārājikaṃ natthi. Maggā okkamane padavārena kāretabbo. Taṃ vihāraṃ gantvā tattheva vasanto theyyacittena paribhuñjanto jīrāpeti, corā vā tassa taṃ haranti, avahāro natthi, bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti. Tato nikkhamitvā āgacchatopi eseva nayo.

    ಯೋ ಪನ ಅನಾಣತ್ತೋ ಥೇರೇನ ನಿಮಿತ್ತೇ ವಾ ಕತೇ ಸಯಮೇವ ವಾ ಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ದೇಥ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರಂ; ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ; ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಭಾರಂ ಖನ್ಧೇ ಕರಣಾದೀಸು ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಅನಾಣತ್ತಿಯಾ ಗಹಿತತ್ತಾ। ಮಗ್ಗಾ ಓಕ್ಕಮತೋಪಿ ಪಟಿನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ತಮೇವ ವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಿಹಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮತೋಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛತೋಪಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ಯತ್ಥ ಗತೋ, ತತ್ಥ ವಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ವಿಹಾರೇ ವಾ ತಮೇವ ವಿಹಾರಂ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಏಕಪಸ್ಸೇ ವಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಜೀರಾಪೇತಿ, ಚೋರಾ ವಾ ತಸ್ಸ ತಂ ಹರನ್ತಿ, ಯಥಾ ವಾ ತಥಾ ವಾ ನಸ್ಸತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮತೋ ಪನ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Yo pana anāṇatto therena nimitte vā kate sayameva vā kiliṭṭhaṃ sallakkhetvā ‘‘detha, bhante, cīvaraṃ; asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā rajitvā āharissāmī’’ti gahetvā gacchati; tassa antarāmagge theyyacittaṃ uppādetvā sīse bhāraṃ khandhe karaṇādīsu pārājikaṃ. Kasmā? Anāṇattiyā gahitattā. Maggā okkamatopi paṭinivattitvā tameva vihāraṃ āgantvā vihārasīmaṃ atikkamatopi vuttanayeneva pārājikaṃ. Tattha gantvā rajitvā paccāgacchatopi theyyacitte uppanne eseva nayo. Sace pana yattha gato, tattha vā antarāmagge vihāre vā tameva vihāraṃ paccāgantvā tassa ekapasse vā upacārasīmaṃ anatikkamitvā vasanto theyyacittena paribhuñjanto jīrāpeti, corā vā tassa taṃ haranti, yathā vā tathā vā nassati, bhaṇḍadeyyaṃ. Upacārasīmaṃ atikkamato pana pārājikaṃ.

    ಯೋ ಪನ ಥೇರೇನ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ‘‘ದೇಥ, ಭನ್ತೇ, ಅಹಂ ರಜಿತ್ವಾ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಕತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ, ಭನ್ತೇ, ರಜಾಮೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಥೇರೋ ಚ ನಂ ‘‘ಯತ್ಥ ಇಚ್ಛಸಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ರಜಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಅಯಂ ‘‘ವಿಸ್ಸಟ್ಠದೂತೋ’’ ನಾಮ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪಲಾಯನ್ತೋಪಿ ನ ಅವಹಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಪಲಾಯತೋಪಿ ಪರಿಭೋಗೇನ ವಾ ಅಞ್ಞಥಾ ವಾ ನಾಸಯತೋಪಿ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ ಹೋತಿ। ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಪಹಿಣತಿ – ‘‘ಅಸುಕವಿಹಾರೇ ಅಸುಕಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ವಾ ಏಹೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ವುತ್ತಸದಿಸೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    Yo pana therena nimitte kayiramāne ‘‘detha, bhante, ahaṃ rajitvā āharissāmī’’ti vatvā ‘‘kattha gantvā, bhante, rajāmī’’ti pucchati. Thero ca naṃ ‘‘yattha icchasi, tattha gantvā rajāhī’’ti vadati, ayaṃ ‘‘vissaṭṭhadūto’’ nāma. Theyyacittena palāyantopi na avahārena kāretabbo. Theyyacittena pana palāyatopi paribhogena vā aññathā vā nāsayatopi bhaṇḍadeyyameva hoti. Bhikkhu bhikkhussa hatthe kiñci parikkhāraṃ pahiṇati – ‘‘asukavihāre asukabhikkhussa dehī’’ti, tassa theyyacitte uppanne sabbaṭṭhānesu ‘‘asukaṃ nāma vihāraṃ gantvā cīvaraṃ dhovitvā rajitvā vā ehī’’ti ettha vuttasadiso vinicchayo.

    ಅಪರೋ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಹಿಣಿತುಕಾಮೋ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಏಕೋ – ‘‘ದೇಥ, ಭನ್ತೇ, ಅಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು ‘‘ದೇಥ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರಂ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ವುತ್ತಸದಿಸೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ। ಥೇರೇನ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ವತ್ಥಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕಕುಲೇ ಠಪಿತಂ ಹೋತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ವತ್ಥಂ ಹರಿತುಕಾಮೋ ತತ್ರ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ತಂ ಕಿರ ವತ್ಥಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ಥೇರೇನ ಪೇಸಿತೋ ವಿಯ ವದತಿ; ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಉಪಾಸಕೇನ ಠಪಿತಂ ಉಪಾಸಿಕಾ ವಾ, ಉಪಾಸಿಕಾಯ ಠಪಿತಂ ಉಪಾಸಕೋ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ, ಕೋಚಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ಉದ್ಧಾರೇಯೇವಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ಥೇರಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕೇಹಿ ‘‘ಇಮಂ ಥೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ವತ್ಥಂ ಠಪಿತಂ ಹೋತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ತಂ ಹರಿತುಕಾಮೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಕಿರ ವತ್ಥಂ ದಾತುಕಾಮತ್ಥ, ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ। ತೇ ಚಸ್ಸ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮಾತಿ ಠಪಯಿಮ್ಹ, ಹನ್ದ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ। ಸಾಮಿಕೇಹಿ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ, ಅಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಗಹಿತತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಞ್ಚ ಹೋತಿ।

    Aparo bhikkhuṃ pahiṇitukāmo nimittaṃ karoti – ‘‘ko nu kho gahetvā gamissatī’’ti, tatra ce eko – ‘‘detha, bhante, ahaṃ gahetvā gamissāmī’’ti gahetvā gacchati, tassa theyyacitte uppanne sabbaṭṭhānesu ‘‘detha, bhante, cīvaraṃ, asukaṃ nāma gāmaṃ gantvā rajitvā āharissāmī’’ti ettha vuttasadiso vinicchayo. Therena cīvaratthāya vatthaṃ labhitvā upaṭṭhākakule ṭhapitaṃ hoti. Athassa antevāsiko vatthaṃ haritukāmo tatra gantvā ‘‘taṃ kira vatthaṃ dethā’’ti therena pesito viya vadati; tassa vacanaṃ saddahitvā upāsakena ṭhapitaṃ upāsikā vā, upāsikāya ṭhapitaṃ upāsako vā añño vā, koci nīharitvā deti, uddhāreyevassa pārājikaṃ. Sace pana therassa upaṭṭhākehi ‘‘imaṃ therassa dassāmā’’ti attano vatthaṃ ṭhapitaṃ hoti. Athassa antevāsiko taṃ haritukāmo tattha gantvā ‘‘therassa kira vatthaṃ dātukāmattha, taṃ dethā’’ti vadati. Te cassa saddahitvā ‘‘mayaṃ, bhante, bhojetvā dassāmāti ṭhapayimha, handa gaṇhāhī’’ti denti. Sāmikehi dinnattā pārājikaṃ natthi, asuddhacittena pana gahitattā dukkaṭaṃ, bhaṇḍadeyyañca hoti.

    ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ವತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಮಮ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದಸ್ಸತಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತೇನ ದಿನ್ನಂ ಮಹಗ್ಘಸಾಟಕಂ ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧೇನ ಅಪ್ಪಗ್ಘಸಾಟಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತೇನ ಆಗತೇನ ಅತ್ತನೋ ಮಹಗ್ಘಸಾಟಕಸ್ಸ ಲದ್ಧಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ವಾ ಅಞತ್ವಾ ವಾ ‘‘ದೇಹಿ ಮೇ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ತವ ಥೂಲಸಾಟಕೋ ಲದ್ಧೋ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಸಾಟಕೋ ಮಹಗ್ಘೋ, ದ್ವೇಪಿ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಓಕಾಸೇ ಠಪಿತಾ, ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ। ತೇನ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಥೂಲಸಾಟಕೇ ಗಹಿತೇ ಇತರಸ್ಸ ಇತರಂ ಗಣ್ಹತೋ ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಥಾಪಿ ತಸ್ಸ ಸಾಟಕೇ ಅತ್ತನೋ ನಾಮಂ ಅತ್ತನೋ ಚ ಸಾಟಕೇ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಲಿಖಿತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛ ನಾಮಂ ವಾಚೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತತ್ರಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯೋ ಪನ ಅತ್ತನಾ ಚ ತೇನ ಚ ಲದ್ಧಸಾಟಕೇ ಏಕತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ತಂ ಏವಂ ವದತಿ – ‘‘ತಯಾ ಚ ಮಯಾ ಚ ಲದ್ಧಸಾಟಕಾ ದ್ವೇಪಿ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ಠಪಿತಾ, ಗಚ್ಛ ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಚ ಲಜ್ಜಾಯ ಆವಾಸಿಕೇನ ಲದ್ಧಂ ಥೂಲಸಾಟಕಮೇವ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ತತ್ರಾವಾಸಿಕಸ್ಸ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಗಹಿತಾವಸೇಸಂ ಇತರಂ ಗಣ್ಹತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಆಗನ್ತುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆವಾಸಿಕಾನಂ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಸಮೀಪೇ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏತೇ ಸಙ್ಗೋಪೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ನ್ಹಾಯಿತುಂ ವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ। ಸಚೇ ನಂ ಆವಾಸಿಕಾ ಸಙ್ಗೋಪೇನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ನೋ ಚೇ, ನಟ್ಠೇ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ। ಸಚೇಪಿ ಸೋ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಠಪೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಇತರೇ ಚ ಸಕಿಚ್ಚಪ್ಪಸುತತ್ತಾ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಥಾಪಿ ತೇ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಠಪೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ‘‘ಮಯಂ ಬ್ಯಾವಟಾ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಇತರೋ ಚ ‘‘ಅವಸ್ಸಂ ಠಪೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ತೇನ ಯಾಚಿತಾ ವಾ ಅಯಾಚಿತಾ ವಾ ‘‘ಮಯಂ ಠಪೇಸ್ಸಾಮ, ತ್ವಂ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ; ತಂ ಸಙ್ಗೋಪಿತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ ಸಙ್ಗೋಪೇನ್ತಿ, ನಟ್ಠೇ ಗೀವಾ। ಕಸ್ಮಾ? ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ।

    Bhikkhu bhikkhussa vatvā gāmaṃ gacchati, ‘‘itthannāmo mama vassāvāsikaṃ dassati, taṃ gahetvā ṭhapeyyāsī’’ti. ‘‘Sādhū’’ti so bhikkhu tena dinnaṃ mahagghasāṭakaṃ attanā laddhena appagghasāṭakena saddhiṃ ṭhapetvā tena āgatena attano mahagghasāṭakassa laddhabhāvaṃ ñatvā vā añatvā vā ‘‘dehi me vassāvāsika’’nti vutto ‘‘tava thūlasāṭako laddho, mayhaṃ pana sāṭako mahaggho, dvepi asukasmiṃ nāma okāse ṭhapitā, pavisitvā gaṇhāhī’’ti vadati. Tena pavisitvā thūlasāṭake gahite itarassa itaraṃ gaṇhato uddhāre pārājikaṃ. Athāpi tassa sāṭake attano nāmaṃ attano ca sāṭake tassa nāmaṃ likhitvā ‘‘gaccha nāmaṃ vācetvā gaṇhāhī’’ti vadati, tatrāpi eseva nayo. Yo pana attanā ca tena ca laddhasāṭake ekato ṭhapetvā taṃ evaṃ vadati – ‘‘tayā ca mayā ca laddhasāṭakā dvepi antogabbhe ṭhapitā, gaccha yaṃ icchasi, taṃ vicinitvā gaṇhāhī’’ti. So ca lajjāya āvāsikena laddhaṃ thūlasāṭakameva gaṇheyya, tatrāvāsikassa vicinitvā gahitāvasesaṃ itaraṃ gaṇhato anāpatti. Āgantuko bhikkhu āvāsikānaṃ cīvarakammaṃ karontānaṃ samīpe pattacīvaraṃ ṭhapetvā ‘‘ete saṅgopessantī’’ti maññamāno nhāyituṃ vā aññatra vā gacchati. Sace naṃ āvāsikā saṅgopenti, iccetaṃ kusalaṃ. No ce, naṭṭhe gīvā na hoti. Sacepi so ‘‘idaṃ, bhante, ṭhapethā’’ti vatvā gacchati, itare ca sakiccappasutattā na jānanti, eseva nayo. Athāpi te ‘‘idaṃ, bhante, ṭhapethā’’ti vuttā ‘‘mayaṃ byāvaṭā’’ti paṭikkhipanti, itaro ca ‘‘avassaṃ ṭhapessantī’’ti anādiyitvā gacchati, eseva nayo. Sace pana tena yācitā vā ayācitā vā ‘‘mayaṃ ṭhapessāma, tvaṃ gacchā’’ti vadanti; taṃ saṅgopitabbaṃ. No ce saṅgopenti, naṭṭhe gīvā. Kasmā? Sampaṭicchitattā.

    ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಏವ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಓರೋಪೇತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಅಪಿದಹಿತ್ವಾ ತೇಸಮ್ಪಿ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾವ ದೂರೇ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ; ತಾನಿ ಚೇ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ। ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ಓರೋಪೇಥ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ; ಕಾಲೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಹಣಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಸಮಾಗತತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ಸಮಾಗತಮ್ಹಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರದ್ವಾರಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದದ್ವಾರಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ। ತತ್ರ ಚೇಕೋ ಅಲಸಜಾತಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಗತೇಸು ಪಚ್ಛಾ ಅಕ್ಖೀನಿ ಪುಞ್ಛನ್ತೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಉದಕಟ್ಠಾನಂ ಮುಖಧೋವನತ್ಥಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ಖಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಚೋರಾ ತಸ್ಸ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಹರನ್ತಿ, ಸುಹಟಂ। ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ।

    Yo bhikkhu bhaṇḍāgāriko hutvā paccūsasamaye eva bhikkhūnaṃ pattacīvarāni heṭṭhāpāsādaṃ oropetvā dvāraṃ apidahitvā tesampi anārocetvāva dūre bhikkhācāraṃ gacchati; tāni ce corā haranti, tasseva gīvā. Yo pana bhikkhūhi ‘‘oropetha, bhante, pattacīvarāni; kālo salākaggahaṇassā’’ti vutto ‘‘samāgatatthā’’ti pucchitvā ‘‘āma, samāgatamhā’’ti vutte pattacīvarāni nīharitvā nikkhipitvā bhaṇḍāgāradvāraṃ bandhitvā ‘‘tumhe pattacīvarāni gahetvā heṭṭhāpāsādadvāraṃ paṭijaggitvā gaccheyyāthā’’ti vatvā gacchati. Tatra ceko alasajātiko bhikkhu bhikkhūsu gatesu pacchā akkhīni puñchanto uṭṭhahitvā udakaṭṭhānaṃ mukhadhovanatthaṃ gacchati, taṃ khaṇaṃ disvā corā tassa pattacīvaraṃ haranti, suhaṭaṃ. Bhaṇḍāgārikassa gīvā na hoti.

    ಸಚೇಪಿ ಕೋಚಿ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾವ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಠಪೇತಿ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಟ್ಠೇ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿತ’’ನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇತಿ, ನಟ್ಠೇ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ। ಸಚೇಪಿ ಠಪಿತಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಮಯಾ, ಭನ್ತೇ, ಈದಿಸೋ ನಾಮ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಠಪಿತೋ, ಉಪಧಾರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಾ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠಪೇತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ। ‘‘ನಾಹಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಪನ ನತ್ಥಿ ಗೀವಾ। ಯೋಪಿ ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ಠಪೇತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಞ್ಚ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತಿ , ನಟ್ಠಂ ಸುನಟ್ಠಮೇವ। ಸಚೇ ತಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಠಪೇತಿ, ನಟ್ಠೇ ಗೀವಾ। ಸಚೇ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಸುಗುತ್ತಂ, ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ತತ್ಥೇವ ಠಪೀಯತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಚ ಬಾಲೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಂ ವಾ ಸೋತುಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾತುಂ ಕತ್ಥಚಿ ಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ಖಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಯತ್ತಕಂ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ। ಭಣ್ಡಾಗಾರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಚಙ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ವಾ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಸರೀರಂ ಉತುಂ ಗಾಹಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ತತ್ಥೇವ ಸಮಣಧಮ್ಮಾನುಯೋಗೇನ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ವಾ ತತ್ಥೇವ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕೇನಚಿ ಕಮ್ಮೇನ ಬ್ಯಾವಟಸ್ಸ ವಾ ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಪೀಳಿತಸ್ಸಾಪಿ ತತೋ ತತ್ಥೇವ ಉಪಚಾರೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ ಬಹಿ ಗಚ್ಛತೋ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಸತೋ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಾ ವಿವಟಮೇವ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ವಾ ಸನ್ಧಿಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಯತ್ತಕಂ ತಸ್ಸ ಪಮಾದಪಚ್ಚಯಾ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ। ಉಣ್ಹಸಮಯೇ ಪನ ವಾತಪಾನಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಉಚ್ಚಾರಪೀಳಿತಸ್ಸ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪಚಾರೇ ಅಸತಿ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಗಿಲಾನಪಕ್ಖೇ ಠಿತತ್ತಾ ಅವಿಸಯೋ; ತಸ್ಮಾ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ।

    Sacepi koci bhaṇḍāgārikassa anārocetvāva bhaṇḍāgāre attano parikkhāraṃ ṭhapeti, tasmimpi naṭṭhe bhaṇḍāgārikassa gīvā na hoti. Sace pana bhaṇḍāgāriko taṃ disvā ‘‘aṭṭhāne ṭhapita’’nti gahetvā ṭhapeti, naṭṭhe tassa gīvā. Sacepi ṭhapitabhikkhunā ‘‘mayā, bhante, īdiso nāma parikkhāro ṭhapito, upadhāreyyāthā’’ti vutto ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchati, dunnikkhittaṃ vā maññamāno aññasmiṃ ṭhāne ṭhapeti, tasseva gīvā. ‘‘Nāhaṃ jānāmī’’ti paṭikkhipantassa pana natthi gīvā. Yopi tassa passantasseva ṭhapeti, bhaṇḍāgārikañca na sampaṭicchāpeti , naṭṭhaṃ sunaṭṭhameva. Sace taṃ bhaṇḍāgāriko aññatra ṭhapeti, naṭṭhe gīvā. Sace bhaṇḍāgāraṃ suguttaṃ, sabbo saṅghassa ca cetiyassa ca parikkhāro tattheva ṭhapīyati, bhaṇḍāgāriko ca bālo abyatto dvāraṃ vivaritvā dhammakathaṃ vā sotuṃ, aññaṃ vā kiñci kātuṃ katthaci gacchati, taṃ khaṇaṃ disvā yattakaṃ corā haranti, sabbaṃ tassa gīvā. Bhaṇḍāgārato nikkhamitvā bahi caṅkamantassa vā dvāraṃ vivaritvā sarīraṃ utuṃ gāhāpentassa vā tattheva samaṇadhammānuyogena nisinnassa vā tattheva nisīditvā kenaci kammena byāvaṭassa vā uccārapassāvapīḷitassāpi tato tattheva upacāre vijjamāne bahi gacchato vā aññena vā kenaci ākārena pamattassa sato dvāraṃ vivaritvā vā vivaṭameva pavisitvā vā sandhiṃ chinditvā vā yattakaṃ tassa pamādapaccayā corā haranti, sabbaṃ tasseva gīvā. Uṇhasamaye pana vātapānaṃ vivaritvā nipajjituṃ vaṭṭatīti vadanti. Uccārapīḷitassa pana tasmiṃ upacāre asati aññattha gacchantassa gilānapakkhe ṭhitattā avisayo; tasmā gīvā na hoti.

    ಯೋ ಪನ ಅನ್ತೋ ಉಣ್ಹಪೀಳಿತೋ ದ್ವಾರಂ ಸುಗುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಚೋರಾ ಚ ನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ದ್ವಾರಂ ವಿವರಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಯಾವ ತತಿಯಂ ನ ವಿವರಿತಬ್ಬಂ। ಯದಿ ಪನ ತೇ ಚೋರಾ ‘‘ಸಚೇ ನ ವಿವರಸಿ, ತಞ್ಚ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮ, ದ್ವಾರಞ್ಚ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಫರಸುಆದೀನಿ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ‘‘ಮಯಿ ಚ ಮತೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಸೇನಾಸನೇ ವಿನಟ್ಠೇ ಗುಣೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವಿವರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಇಧಾಪಿ ಅವಿಸಯತ್ತಾ ಗೀವಾ ನತ್ಥೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಆಗನ್ತುಕೋ ಕುಞ್ಚಿಕಂ ವಾ ದೇತಿ, ದ್ವಾರಂ ವಾ ವಿವರತಿ, ಯತ್ತಕಂ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ। ಸಙ್ಘೇನ ಭಣ್ಡಾಗಾರಗುತ್ತತ್ಥಾಯ ಸೂಚಿಯನ್ತಕಞ್ಚ ಕುಞ್ಚಿಕಮುದ್ದಿಕಾ ಚ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಘಟಿಕಮತ್ತಂ ದತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ಚೋರಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಹರನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ। ಸೂಚಿಯನ್ತಕಞ್ಚ ಕುಞ್ಚಿಕಮುದ್ದಿಕಞ್ಚ ಯೋಜೇತ್ವಾ ನಿಪನ್ನಂ ಪನೇತಂ ಸಚೇ ಚೋರಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ವಿವರಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಗುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೇ ಪನ ಸಚೇ ಭಿತ್ತಿಂ ವಾ ಛದನಂ ವಾ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉಮಙ್ಗೇನ ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಹರನ್ತಿ, ನ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ। ಸಚೇ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಥೇರಾ ವಸನ್ತಿ, ವಿವಟೇ ದ್ವಾರೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ತೇಸು ಗತೇಸು ದ್ವಾರಂ ನ ಜಗ್ಗತಿ, ಸಚೇ ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವಹರೀಯತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಇಸ್ಸರತಾಯ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ। ಥೇರೇಹಿ ಪನ ಸಹಾಯೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ।

    Yo pana anto uṇhapīḷito dvāraṃ suguttaṃ katvā bahi nikkhamati, corā ca naṃ gahetvā ‘‘dvāraṃ vivarā’’ti vadanti, yāva tatiyaṃ na vivaritabbaṃ. Yadi pana te corā ‘‘sace na vivarasi, tañca māressāma, dvārañca bhinditvā parikkhāraṃ harissāmā’’ti pharasuādīni ukkhipanti. ‘‘Mayi ca mate saṅghassa ca senāsane vinaṭṭhe guṇo natthī’’ti vivarituṃ vaṭṭati. Idhāpi avisayattā gīvā natthīti vadanti. Sace koci āgantuko kuñcikaṃ vā deti, dvāraṃ vā vivarati, yattakaṃ corā haranti, sabbaṃ tassa gīvā. Saṅghena bhaṇḍāgāraguttatthāya sūciyantakañca kuñcikamuddikā ca yojetvā dinnā hoti, bhaṇḍāgāriko ghaṭikamattaṃ datvā nipajjati, corā vivaritvā parikkhāraṃ haranti, tasseva gīvā. Sūciyantakañca kuñcikamuddikañca yojetvā nipannaṃ panetaṃ sace corā āgantvā ‘‘vivarā’’ti vadanti, tattha purimanayeneva paṭipajjitabbaṃ. Evaṃ guttaṃ katvā nipanne pana sace bhittiṃ vā chadanaṃ vā bhinditvā umaṅgena vā pavisitvā haranti, na tassa gīvā. Sace bhaṇḍāgāre aññepi therā vasanti, vivaṭe dvāre attano attano parikkhāraṃ gahetvā gacchanti, bhaṇḍāgāriko tesu gatesu dvāraṃ na jaggati, sace tattha kiñci avaharīyati, bhaṇḍāgārikassa issaratāya bhaṇḍāgārikasseva gīvā. Therehi pana sahāyehi bhavitabbaṃ. Ayaṃ tattha sāmīci.

    ಯದಿ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಬಹಿ ಠತ್ವಾವ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಗಣ್ಹಥ, ಮಾ ಪವಿಸಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತೇಸಞ್ಚ ಏಕೋ ಲೋಲಮಹಾಥೇರೋ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಚೇವ ಉಪಟ್ಠಾಕೇಹಿ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ ಚೇವ ನಿಪಜ್ಜತಿ ಚ, ಯತ್ತಕಂ ಭಣ್ಡಂ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ। ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೇನ ಪನ ಅವಸೇಸತ್ಥೇರೇಹಿ ಚ ಸಹಾಯೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಅಥ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋವ ಲೋಲಸಾಮಣೇರೇ ಚ ಉಪಟ್ಠಾಕೇ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ನಿಸೀದತಿ ಚೇವ ನಿಪಜ್ಜತಿ ಚ, ಯಂ ತತ್ಥ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ। ತಸ್ಮಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೇನೇವ ತತ್ಥ ವಸಿತಬ್ಬಂ। ಅವಸೇಸೇಹಿ ಅಪ್ಪೇವ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ನ ಚ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇತಿ।

    Yadi bhaṇḍāgāriko ‘‘tumhe bahi ṭhatvāva tumhākaṃ parikkhāraṃ gaṇhatha, mā pavisitthā’’ti vadati, tesañca eko lolamahāthero sāmaṇerehi ceva upaṭṭhākehi ca saddhiṃ bhaṇḍāgāraṃ pavisitvā nisīdati ceva nipajjati ca, yattakaṃ bhaṇḍaṃ nassati, sabbaṃ tassa gīvā. Bhaṇḍāgārikena pana avasesattherehi ca sahāyehi bhavitabbaṃ. Atha bhaṇḍāgārikova lolasāmaṇere ca upaṭṭhāke ca gahetvā bhaṇḍāgāre nisīdati ceva nipajjati ca, yaṃ tattha nassati, sabbaṃ tasseva gīvā. Tasmā bhaṇḍāgārikeneva tattha vasitabbaṃ. Avasesehi appeva rukkhamūle vasitabbaṃ, na ca bhaṇḍāgāreti.

    ಯೇ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಸನಗಬ್ಭೇಸು ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಠಪೇನ್ತಿ, ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ನಟ್ಠೇ ಯೇಹಿ ಠಪಿತೋ, ತೇಸಂಯೇವ ಗೀವಾ। ಇತರೇಹಿ ಪನ ಸಹಾಯೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಯದಿ ಪನ ಸಙ್ಘೋ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೇಯೇವ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ದಾಪೇತಿ, ಸೋ ಚ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರತ್ಥಾಯ ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ನಟ್ಠಂ ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ। ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಪವಿಸನ್ತೇಹಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಠಪಿತವಿಹಾರವಾರಿಕಸ್ಸಾಪಿ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ವಾ ನಿವಾಪಂ ವಾ ಲಭಮಾನಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗಚ್ಛತೋ ಯಂ ತತ್ಥ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಗೀವಾ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತ್ತಕಮೇವ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ವಿಯ ಯಂ ತಸ್ಸ ಪಮಾದಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಗೀವಾ।

    Ye pana attano attano sabhāgabhikkhūnaṃ vasanagabbhesu parikkhāraṃ ṭhapenti, parikkhāre naṭṭhe yehi ṭhapito, tesaṃyeva gīvā. Itarehi pana sahāyehi bhavitabbaṃ. Yadi pana saṅgho bhaṇḍāgārikassa vihāreyeva yāgubhattaṃ dāpeti, so ca bhikkhācāratthāya gāmaṃ gacchati, naṭṭhaṃ tasseva gīvā. Bhikkhācāraṃ pavisantehi atirekacīvararakkhaṇatthāya ṭhapitavihāravārikassāpi yāgubhattaṃ vā nivāpaṃ vā labhamānasseva bhikkhācāraṃ gacchato yaṃ tattha nassati, sabbaṃ gīvā. Na kevalañca ettakameva, bhaṇḍāgārikassa viya yaṃ tassa pamādappaccayā nassati, sabbaṃ gīvā.

    ಸಚೇ ವಿಹಾರೋ ಮಹಾ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಪದೇಸಂ ರಕ್ಖಿತುಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹರನ್ತಿ, ಅವಿಸಯತ್ತಾ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ। ಈದಿಸೇ ಪನ ವಿಹಾರೇ ವೇಮಜ್ಝೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಓಸರಣಟ್ಠಾನೇ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ। ವಿಹಾರವಾರಿಕಾ ವಾ ದ್ವೇ ತಯೋ ಠಪೇತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ತೇಸಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾನಂ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ರಕ್ಖತಂಯೇವ ಕಿಞ್ಚಿ ನಸ್ಸತಿ, ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ। ವಿಹಾರವಾರಿಕೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಹರಿತಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ಚೋರಾನಂ ಪಟಿಪಥಂ ಗತೇಸು ಅಞ್ಞೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಹರಿತಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ನ ತೇಸಂ ಗೀವಾ। ಸಚೇ ವಿಹಾರವಾರಿಕಾನಂ ವಿಹಾರೇ ದಾತಬ್ಬಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ವಾ ನಿವಾಪೋ ವಾ ನ ಹೋತಿ, ತೇಹಿ ಪತ್ತಬ್ಬಲಾಭತೋ ಅತಿರೇಕಾ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಯಾಗುಸಲಾಕಾ, ತೇಸಂ ಪಹೋನಕಭತ್ತಸಲಾಕಾ ಚ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ನಿಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಪನ ನ ಠಪೇತಬ್ಬಾ, ಮನುಸ್ಸಾ ಹಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ವಿಹಾರವಾರಿಕಾಯೇವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ತೇಸಂ ಸಭಾಗಾ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ; ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ವಾರಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ನೀಹರಾಪೇತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ ವಿಹಾರವಾರಿಕೋ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಯಾಗುಸಲಾಕಾ, ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ ಚ ಲಭಮಾನೋವ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ವಿಯ ಸಬ್ಬಂ ನಟ್ಠಂ ಗೀವಾ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿಹಾರಪಾಲಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ ಭತ್ತಂ ವಾ ನಿವಾಪೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹಾರವಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ಜಗ್ಗೇನ್ತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತವಾರಂ ಅಗ್ಗಹೇತುಂ ನ ಲಭನ್ತಿ, ಯಥಾ ಅಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಥೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪನ ಅಸಹಾಯಕಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ತದುತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಯಸ್ಸ ಸಭಾಗೋ ಭಿಕ್ಖು ಭತ್ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ದಾತಾ ನತ್ಥಿ, ಏವರೂಪಸ್ಸ ವಾರೋ ನ ಪಾಪೇತಬ್ಬೋ।

    Sace vihāro mahā hoti, aññaṃ padesaṃ rakkhituṃ gacchantassa aññasmiṃ padese nikkhittaṃ haranti, avisayattā gīvā na hoti. Īdise pana vihāre vemajjhe sabbesaṃ osaraṇaṭṭhāne parikkhāre ṭhapetvā nisīditabbaṃ. Vihāravārikā vā dve tayo ṭhapetabbā. Sace tesaṃ appamattānaṃ ito cito ca rakkhataṃyeva kiñci nassati, gīvā na hoti. Vihāravārike bandhitvā haritabhaṇḍampi corānaṃ paṭipathaṃ gatesu aññena maggena haritabhaṇḍampi na tesaṃ gīvā. Sace vihāravārikānaṃ vihāre dātabbaṃ yāgubhattaṃ vā nivāpo vā na hoti, tehi pattabbalābhato atirekā dve tisso yāgusalākā, tesaṃ pahonakabhattasalākā ca ṭhapetuṃ vaṭṭati. Nibaddhaṃ katvā pana na ṭhapetabbā, manussā hi vippaṭisārino honti, ‘‘vihāravārikāyeva amhākaṃ bhattaṃ bhuñjantī’’ti. Tasmā parivattetvā ṭhapetabbā. Sace tesaṃ sabhāgā salākabhattāni āharitvā denti, iccetaṃ kusalaṃ; no ce denti, vāraṃ gāhāpetvā nīharāpetabbāni. Sace vihāravāriko dve tisso yāgusalākā, cattāri pañca salākabhattāni ca labhamānova bhikkhācāraṃ gacchati, bhaṇḍāgārikassa viya sabbaṃ naṭṭhaṃ gīvā hoti. Sace saṅghassa vihārapālānaṃ dātabbaṃ bhattaṃ vā nivāpo vā natthi, bhikkhū vihāravāraṃ gahetvā attano attano nissitake jaggenti, sampattavāraṃ aggahetuṃ na labhanti, yathā aññe bhikkhū karonti, tatheva kātabbaṃ. Bhikkhūhi pana asahāyakassa vā attadutiyassa vā yassa sabhāgo bhikkhu bhattaṃ ānetvā dātā natthi, evarūpassa vāro na pāpetabbo.

    ಯಮ್ಪಿ ಪಾಕವತ್ತತ್ಥಾಯ ವಿಹಾರೇ ಠಪೇನ್ತಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಜೀವನ್ತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ। ಯೋ ತಂ ನ ಉಪಜೀವತಿ , ಸೋ ವಾರಂ ನ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಫಲಾಫಲತ್ಥಾಯಪಿ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖುಂ ಠಪೇನ್ತಿ, ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಗೋಪೇತ್ವಾ ಫಲವಾರೇನ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಿ। ಯೋ ತಾನಿ ಖಾದತಿ, ತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ। ಅನುಪಜೀವನ್ತೋ ನ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಸೇನಾಸನಮಞ್ಚಪೀಠಪಚ್ಚತ್ಥರಣರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯಪಿ ಠಪೇನ್ತಿ, ಆವಾಸೇ ವಸನ್ತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ। ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕೋ ಪನ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕೋ ವಾ ನ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬೋ।

    Yampi pākavattatthāya vihāre ṭhapenti, taṃ gahetvā upajīvantena ṭhātabbaṃ. Yo taṃ na upajīvati , so vāraṃ na gāhāpetabbo. Phalāphalatthāyapi vihāre bhikkhuṃ ṭhapenti, jaggitvā gopetvā phalavārena bhājetvā khādanti. Yo tāni khādati, tena ṭhātabbaṃ. Anupajīvanto na gāhāpetabbo. Senāsanamañcapīṭhapaccattharaṇarakkhaṇatthāyapi ṭhapenti, āvāse vasantena ṭhātabbaṃ. Abbhokāsiko pana rukkhamūliko vā na gāhāpetabbo.

    ಏಕೋ ನವಕೋ ಹೋತಿ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಪನ ಬಹೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ವಾಚೇತಿ, ಪರಿಪುಚ್ಛಂ ದೇತಿ, ಪಾಳಿಂ ವಣ್ಣೇತಿ, ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಾರಂ ನಿತ್ಥರತಿ, ಅಯಂ ಲಾಭಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋಪಿ ಆವಾಸೇ ವಸನ್ತೋಪಿ ವಾರಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ। ‘‘ಪುರಿಸವಿಸೇಸೋ ನಾಮ ಞಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ।

    Eko navako hoti, bahussuto pana bahūnaṃ dhammaṃ vāceti, paripucchaṃ deti, pāḷiṃ vaṇṇeti, dhammakathaṃ katheti, saṅghassa bhāraṃ nittharati, ayaṃ lābhaṃ paribhuñjantopi āvāse vasantopi vāraṃ na gāhetabbo. ‘‘Purisaviseso nāma ñātabbo’’ti vadanti.

    ಉಪೋಸಥಾಗಾರಪಟಿಮಾಘರಜಗ್ಗಕಸ್ಸ ಪನ ದಿಗುಣಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ದೇವಸಿಕಂ ತಣ್ಡುಲನಾಳಿ ಸಂವಚ್ಛರೇ ತಿಚೀವರಂ, ದಸವೀಸಗ್ಘನಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಞ್ಚ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ತಸ್ಸ ತಂ ಲಭಮಾನಸ್ಸೇವ ಪಮಾದೇನ ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಗೀವಾ। ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ ಪನ ನ ಗೀವಾ। ತತ್ಥ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಕೇನ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ರಕ್ಖಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ರಕ್ಖಾಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯಂ ಪನ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಠಪಿತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಚೇತಿಯಸನ್ತಕೇ ರಕ್ಖಾಪಿತೇ ರಕ್ಖಿತಮೇವ ಹೋತೀತಿ ಏವಂ ವಟ್ಟತಿ। ಪಕ್ಖವಾರೇನ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಾದೀನಿ ರಕ್ಖತೋಪಿ ಪಮಾದವಸೇನ ನಟ್ಠಂ ಗೀವಾಯೇವಾತಿ।

    Uposathāgārapaṭimāgharajaggakassa pana diguṇaṃ yāgubhattaṃ devasikaṃ taṇḍulanāḷi saṃvacchare ticīvaraṃ, dasavīsagghanakaṃ kappiyabhaṇḍañca dātabbaṃ. Sace pana tassa taṃ labhamānasseva pamādena tattha kiñci nassati, sabbaṃ gīvā. Bandhitvā balakkārena acchinnaṃ pana na gīvā. Tattha cetiyassa vā saṅghassa vā santakena cetiyassa santakaṃ rakkhāpetuṃ vaṭṭati. Cetiyassa santakena saṅghassa santakaṃ rakkhāpetuṃ na vaṭṭati. Yaṃ pana cetiyassa santakena saddhiṃ saṅghassa santakaṃ ṭhapitaṃ hoti, taṃ cetiyasantake rakkhāpite rakkhitameva hotīti evaṃ vaṭṭati. Pakkhavārena uposathāgārādīni rakkhatopi pamādavasena naṭṭhaṃ gīvāyevāti.

    ಉಪನಿಧಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Upanidhikathā niṭṭhitā.

    ಸುಙ್ಕಘಾತಕಥಾ

    Suṅkaghātakathā

    ೧೧೩. ಸುಙ್ಕಂ ತತೋ ಹನನ್ತೀತಿ ಸುಙ್ಕಘಾತಂ; ಸುಙ್ಕಟ್ಠಾನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತಞ್ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ತತೋ ಸುಙ್ಕಾರಹಂ ಭಣ್ಡಂ ಸುಙ್ಕಂ ಅದತ್ವಾ ನೀಹರನ್ತಾ ರಞ್ಞೋ ಸುಙ್ಕಂ ಹನನ್ತಿ ವಿನಾಸೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸುಙ್ಕಘಾತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ರ ಪವಿಸಿತ್ವಾತಿ ತತ್ರ ಪಬ್ಬತಖಣ್ಡಾದೀಸು ರಞ್ಞಾ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತೇ ಸುಙ್ಕಟ್ಠಾನೇ ಪವಿಸಿತ್ವಾ। ರಾಜಗ್ಗಂ ಭಣ್ಡನ್ತಿ ರಾಜಾರಹಂ ಭಣ್ಡಂ; ಯತೋ ರಞ್ಞೋ ಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ವಾ ಅಗ್ಘನಕಂ ಸುಙ್ಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಭಣ್ಡನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ರಾಜಕನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಅಯಮೇವತ್ಥೋ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋತಿ ‘‘ಇತೋ ರಞ್ಞೋ ಸುಙ್ಕಂ ನ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಆಮಸತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಠಪಿತಟ್ಠಾನತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಥವಿಕಾಯ ವಾ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಊರುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಬನ್ಧತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಸುಙ್ಕಟ್ಠಾನೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನತ್ತಾ ಠಾನಾಚಾವನಂ ನ ಹೋತಿ। ಸುಙ್ಕಟ್ಠಾನಪರಿಚ್ಛೇದಂ ದುತಿಯಂ ಪಾದಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    113. Suṅkaṃ tato hanantīti suṅkaghātaṃ; suṅkaṭṭhānassetaṃ adhivacanaṃ. Tañhi yasmā tato suṅkārahaṃ bhaṇḍaṃ suṅkaṃ adatvā nīharantā rañño suṅkaṃ hananti vināsenti, tasmā suṅkaghātanti vuttaṃ. Tatra pavisitvāti tatra pabbatakhaṇḍādīsu raññā paricchedaṃ katvā ṭhapite suṅkaṭṭhāne pavisitvā. Rājaggaṃ bhaṇḍanti rājārahaṃ bhaṇḍaṃ; yato rañño pañcamāsakaṃ vā atirekapañcamāsakaṃ vā agghanakaṃ suṅkaṃ dātabbaṃ hoti, taṃ bhaṇḍanti attho. Rājakantipi pāṭho, ayamevattho. Theyyacittoti ‘‘ito rañño suṅkaṃ na dassāmī’’ti theyyacittaṃ uppādetvā taṃ bhaṇḍaṃ āmasati, dukkaṭaṃ. Ṭhapitaṭṭhānato gahetvā thavikāya vā pakkhipati, paṭicchannaṭṭhāne vā ūrunā saddhiṃ bandhati, thullaccayaṃ. Suṅkaṭṭhānena paricchinnattā ṭhānācāvanaṃ na hoti. Suṅkaṭṭhānaparicchedaṃ dutiyaṃ pādaṃ atikkāmeti, pārājikaṃ.

    ಬಹಿಸುಙ್ಕಘಾತಂ ಪಾತೇತೀತಿ ರಾಜಪುರಿಸಾನಂ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಭಾವಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಠಿತೋವ ಬಹಿ ಪತನತ್ಥಾಯ ಖಿಪತಿ। ತಞ್ಚೇ ಅವಸ್ಸಂ ಪತನಕಂ, ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತಞ್ಚೇ ರುಕ್ಖೇ ವಾ ಖಾಣುಮ್ಹಿ ವಾ ಪಟಿಹತಂ ಬಲವವಾತವೇಗುಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಪುನ ಅನ್ತೋಯೇವ ಪತತಿ, ರಕ್ಖತಿ। ಪುನ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಖಿಪತಿ, ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿತ್ವಾ ವಟ್ಟನ್ತಂ ಪುನ ಅನ್ತೋ ಪವಿಸತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಕುರುನ್ದೀಸಙ್ಖೇಪಟ್ಠಕಥಾಸು ಪನ ‘‘ಸಚೇ ಬಹಿ ಪತಿತಂ ಠತ್ವಾ ವಟ್ಟನ್ತಂ ಪವಿಸತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಅತಿಟ್ಠಮಾನಂಯೇವ ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ಪವಿಸತಿ ರಕ್ಖತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

    Bahisuṅkaghātaṃ pātetīti rājapurisānaṃ aññavihitabhāvaṃ passitvā anto ṭhitova bahi patanatthāya khipati. Tañce avassaṃ patanakaṃ, hatthato muttamatte pārājikaṃ. Tañce rukkhe vā khāṇumhi vā paṭihataṃ balavavātavegukkhittaṃ vā hutvā puna antoyeva patati, rakkhati. Puna gaṇhitvā khipati, pubbe vuttanayeneva pārājikaṃ. Bhūmiyaṃ patitvā vaṭṭantaṃ puna anto pavisati, pārājikameva. Kurundīsaṅkhepaṭṭhakathāsu pana ‘‘sace bahi patitaṃ ṭhatvā vaṭṭantaṃ pavisati, pārājikaṃ. Sace atiṭṭhamānaṃyeva vaṭṭitvā pavisati rakkhatī’’ti vuttaṃ.

    ಅನ್ತೋ ಠತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಪಾದೇನ ವಾ ಯಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ವಟ್ಟೇತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ವಟ್ಟಾಪೇತಿ, ಸಚೇ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ವಟ್ಟಮಾನಂ ಗತಂ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅನ್ತೋ ಠತ್ವಾ ಬಹಿ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ರಕ್ಖತಿ, ‘‘ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞೋ ನಂ ವಟ್ಟೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವಾ ಅನ್ತೋ ಠಪಿತಂ ಪಚ್ಛಾ ಸಯಂ ವಾ ವಟ್ಟಮಾನಂ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ವಟ್ಟಿತಂ ಬಹಿ ಗಚ್ಛತಿ, ರಕ್ಖತಿಯೇವ। ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಠಪಿತೇ ಪನ ತಥಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ। ದ್ವೇ ಪುಟಕೇ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಕತ್ವಾ ಸುಙ್ಕಟ್ಠಾನಸೀಮನ್ತರೇ ಠಪೇತಿ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಬಹಿಪುಟಕೇ ಸುಙ್ಕಂ ಪಾದಂ ಅಗ್ಘತಿ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧತಾಯ ಪನ ಅನ್ತೋ ಪುಟಕೋ ರಕ್ಖತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಅಬ್ಭನ್ತರಿಮಂ ಬಹಿ ಠಪೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕಾಜೇಪಿ ಏಕಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತೇ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ಅಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕಾಜಕೋಟಿಯಂ ಠಪಿತಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Anto ṭhatvā hatthena vā pādena vā yaṭṭhiyā vā vaṭṭeti, aññena vā vaṭṭāpeti, sace aṭṭhatvā vaṭṭamānaṃ gataṃ, pārājikaṃ. Anto ṭhatvā bahi gacchantaṃ rakkhati, ‘‘vaṭṭitvā gamissatī’’ti vā ‘‘añño naṃ vaṭṭessatī’’ti vā anto ṭhapitaṃ pacchā sayaṃ vā vaṭṭamānaṃ aññena vā vaṭṭitaṃ bahi gacchati, rakkhatiyeva. Suddhacittena ṭhapite pana tathā gacchante vattabbameva natthi. Dve puṭake ekābaddhe katvā suṅkaṭṭhānasīmantare ṭhapeti, kiñcāpi bahipuṭake suṅkaṃ pādaṃ agghati, tena saddhiṃ ekābaddhatāya pana anto puṭako rakkhati. Sace pana parivattetvā abbhantarimaṃ bahi ṭhapeti, pārājikaṃ. Kājepi ekabaddhaṃ katvā ṭhapite eseva nayo. Sace pana abandhitvā kājakoṭiyaṃ ṭhapitamattameva hoti, pārājikaṃ.

    ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಯಾನೇ ವಾ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿಆದೀಸು ವಾ ಠಪೇತಿ ‘‘ಬಹಿ ನೀಹರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನೀಹಟೇಪಿ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮ್ಪಿ ನ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ‘‘ಅತ್ರ ಪವಿಟ್ಠಸ್ಸ ಸುಙ್ಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಇದಞ್ಚ ಸುಙ್ಕಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಬಹಿ ಠಿತಂ, ನ ಚ ತೇನ ನೀತಂ, ತಸ್ಮಾ ನೇವ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ನ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Gacchante yāne vā assapiṭṭhiādīsu vā ṭhapeti ‘‘bahi nīharissatī’’ti nīhaṭepi avahāro natthi, bhaṇḍadeyyampi na hoti. Kasmā? ‘‘Atra paviṭṭhassa suṅkaṃ gaṇhantū’’ti vuttattā idañca suṅkaṭṭhānassa bahi ṭhitaṃ, na ca tena nītaṃ, tasmā neva bhaṇḍadeyyaṃ na pārājikaṃ.

    ಠಿತಯಾನಾದೀಸು ಠಪಿತೇ ವಿನಾ ತಸ್ಸ ಪಯೋಗಂ ಗತೇಸು ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇಪಿ ಸತಿ ನೇವತ್ಥಿ ಅವಹಾರೋ। ಯದಿ ಪನ ಠಪೇತ್ವಾ ಯಾನಾದೀನಿ ಪಾಜೇನ್ತೋ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ , ಹತ್ಥಿಸುತ್ತಾದೀಸು ವಾ ಕತಪರಿಚಯತ್ತಾ ಪುರತೋ ಠತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ, ರೇ’’ತಿ ಪಕ್ಕೋಸತಿ, ಸೀಮಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಅಞ್ಞಂ ಹರಾಪೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ, ಇಧ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತತ್ರ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಯಾನೇ ವಾ ಭಣ್ಡೇ ವಾ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಿಯೋಜನಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಇಧ ಅನಾಪತ್ತಿ।

    Ṭhitayānādīsu ṭhapite vinā tassa payogaṃ gatesu theyyacittepi sati nevatthi avahāro. Yadi pana ṭhapetvā yānādīni pājento atikkāmeti , hatthisuttādīsu vā kataparicayattā purato ṭhatvā ‘‘ehi, re’’ti pakkosati, sīmātikkame pārājikaṃ. Eḷakalomasikkhāpade imasmiṃ ṭhāne aññaṃ harāpeti, anāpatti, idha pārājikaṃ. Tatra aññassa yāne vā bhaṇḍe vā ajānantassa pakkhipitvā tiyojanaṃ atikkāmeti, nissaggiyāni hontīti pācittiyaṃ. Idha anāpatti.

    ಸುಙ್ಕಟ್ಠಾನೇ ಸುಙ್ಕಂ ದತ್ವಾವ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏಕೋ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ‘‘ಸಚೇ ‘ಸುಙ್ಕಂ ದೇಹೀ’ತಿ ವಕ್ಖನ್ತಿ, ದಸ್ಸಾಮಿ; ನೋ ಚೇ ವಕ್ಖನ್ತಿ, ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಏಕೋ ಸುಙ್ಕಿಕೋ ‘‘ಏಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಗಚ್ಛತಿ, ಗಣ್ಹಥ ನಂ ಸುಙ್ಕ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಅಪರೋ ‘‘ಕುತೋ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಸುಙ್ಕಂ, ಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ಲದ್ಧಕಪ್ಪಂ ಹೋತಿ, ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸುಙ್ಕಂ ಅದತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಗಣ್ಹ ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸುಙ್ಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇಹಿ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಂ ತೇನ, ಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಮೇವ। ಸಚೇಪಿ ಸುಙ್ಕಿಕಾ ನಿದ್ದಾಯನ್ತಿ ವಾ, ಜೂತಂ ವಾ ಕೀಳನ್ತಿ, ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಾ ಗತಾ, ಅಯಞ್ಚ ‘‘ಕುಹಿಂ ಸುಙ್ಕಿಕಾ’’ತಿ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾಪಿ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಲದ್ಧಕಪ್ಪಮೇವ। ಸಚೇಪಿ ಸುಙ್ಕಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಅಞ್ಞವಿಹಿತೋ, ಕಿಞ್ಚಿ ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ವಾ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತೋ ವಾ ಮನಸಿಕಾರಂ ಅನುಯುಞ್ಜನ್ತೋ ವಾ ಚೋರಹತ್ಥಿಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಾದೀಹಿ ಸಹಸಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಸಮನುಬದ್ಧೋ ವಾ, ಮಹಾಮೇಘಂ ಉಟ್ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುರತೋ ಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತುಕಾಮೋ ವಾ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಠಾನಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಲದ್ಧಕಪ್ಪಮೇವ।

    Suṅkaṭṭhāne suṅkaṃ datvāva gantuṃ vaṭṭati. Eko ābhogaṃ katvā gacchati ‘‘sace ‘suṅkaṃ dehī’ti vakkhanti, dassāmi; no ce vakkhanti, gamissāmī’’ti. Taṃ disvā eko suṅkiko ‘‘eso bhikkhu gacchati, gaṇhatha naṃ suṅka’’nti vadati, aparo ‘‘kuto pabbajitassa suṅkaṃ, gacchatū’’ti vadati, laddhakappaṃ hoti, gantabbaṃ. ‘‘Bhikkhūnaṃ suṅkaṃ adatvā gantuṃ na vaṭṭati, gaṇha upāsakā’’ti vutte pana ‘‘bhikkhussa suṅkaṃ gaṇhantehi pattacīvaraṃ gahetabbaṃ bhavissati, kiṃ tena, gacchatū’’ti vuttepi laddhakappameva. Sacepi suṅkikā niddāyanti vā, jūtaṃ vā kīḷanti, yattha katthaci vā gatā, ayañca ‘‘kuhiṃ suṅkikā’’ti pakkositvāpi na passati, laddhakappameva. Sacepi suṅkaṭṭhānaṃ patvā aññavihito, kiñci cintento vā sajjhāyanto vā manasikāraṃ anuyuñjanto vā corahatthisīhabyagghādīhi sahasā vuṭṭhāya samanubaddho vā, mahāmeghaṃ uṭṭhitaṃ disvā purato sālaṃ pavisitukāmo vā hutvā taṃ ṭhānaṃ atikkamati, laddhakappameva.

    ಸುಙ್ಕಂ ಪರಿಹರತೀತಿ ಏತ್ಥ ಉಪಚಾರಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪರಿಹರತಿ, ಅವಹಾರೋಯೇವಾತಿ

    Suṅkaṃpariharatīti ettha upacāraṃ okkamitvā kiñcāpi pariharati, avahāroyevāti

    ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂಪನ ‘‘‘ಪರಿಹರನ್ತಂ ರಾಜಪುರಿಸಾ ವಿಹೇಠೇನ್ತೀ’ತಿ ಕೇವಲಂ ಆದೀನವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಉಪಚಾರಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪರಿಹರತೋ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅನೋಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪರಿಹರತೋ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇದಂ ಪಾಳಿಯಾ ಸಮೇತಿ। ಏತ್ಥ ದ್ವೀಹಿ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೇಹಿ ಉಪಚಾರೋ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬೋತಿ।

    Kurundaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ. Mahāaṭṭhakathāyaṃpana ‘‘‘pariharantaṃ rājapurisā viheṭhentī’ti kevalaṃ ādīnavaṃ dassetvā upacāraṃ okkamitvā pariharato dukkaṭaṃ, anokkamitvā pariharato anāpattī’’ti vuttaṃ. Idaṃ pāḷiyā sameti. Ettha dvīhi leḍḍupātehi upacāro paricchinditabboti.

    ಸುಙ್ಕಘಾತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Suṅkaghātakathā niṭṭhitā.

    ಪಾಣಕಥಾ

    Pāṇakathā

    ೧೧೪. ಇತೋ ಪರಸ್ಮಿಂ ಏಕಂಸೇನ ಅವಹಾರಪ್ಪಹೋನಕಪಾಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಮನುಸ್ಸಪಾಣೋ’’ತಿ ಆಹ। ತಮ್ಪಿ ಭುಜಿಸ್ಸಂ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಯೋಪಿ ಭುಜಿಸ್ಸೋ ಮಾತರಾ ವಾ ಪಿತರಾ ವಾ ಆಠಪಿತೋ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನಾ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉಪರಿ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಞಾಸಂ ವಾ ಸಟ್ಠಿಂ ವಾ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ, ತಮ್ಪಿ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ; ಧನಂ ಪನ ಗತಟ್ಠಾನೇ ವಡ್ಢತಿ। ಅನ್ತೋಜಾತಕ-ಧನಕ್ಕೀತ-ಕರಮರಾನೀತಪ್ಪಭೇದಂ ಪನ ದಾಸಂಯೇವ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ಹೋತಿ। ತಮೇವ ಹಿ ಸನ್ಧಾಯ ಇದಂ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪಾಣೋ ನಾಮ ಮನುಸ್ಸಪಾಣೋ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಗೇಹದಾಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ದಾಸಸ್ಸ ಜಾತೋ ಅನ್ತೋಜಾತಕೋ, ಧನೇನ ಕೀತೋ ಧನಕ್ಕೀತೋ, ಪರದೇಸತೋ ಪಹರಿತ್ವಾ ಆನೇತ್ವಾ ದಾಸಬ್ಯಂ ಉಪಗಮಿತೋ ಕರಮರಾನೀತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏವರೂಪಂ ಪಾಣಂ ‘‘ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಮಸತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಹತ್ಥೇ ವಾ ಪಾದೇ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಫನ್ದಾಪೇತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಲಾಯಿತುಕಾಮೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕೇಸೇಸು ವಾ ಹತ್ಥೇಸು ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢತಿ, ಪದವಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ।

    114. Ito parasmiṃ ekaṃsena avahārappahonakapāṇaṃ dassento ‘‘manussapāṇo’’ti āha. Tampi bhujissaṃ harantassa avahāro natthi. Yopi bhujisso mātarā vā pitarā vā āṭhapito hoti, attanā vā attano upari katvā paññāsaṃ vā saṭṭhiṃ vā aggahesi, tampi harantassa avahāro natthi; dhanaṃ pana gataṭṭhāne vaḍḍhati. Antojātaka-dhanakkīta-karamarānītappabhedaṃ pana dāsaṃyeva harantassa avahāro hoti. Tameva hi sandhāya idaṃ vuttaṃ – ‘‘pāṇo nāma manussapāṇo vuccatī’’ti. Ettha ca gehadāsiyā kucchimhi dāsassa jāto antojātako, dhanena kīto dhanakkīto, paradesato paharitvā ānetvā dāsabyaṃ upagamito karamarānītoti veditabbo. Evarūpaṃ pāṇaṃ ‘‘harissāmī’’ti āmasati, dukkaṭaṃ. Hatthe vā pāde vā gahetvā ukkhipanto phandāpeti, thullaccayaṃ. Ukkhipitvā palāyitukāmo kesaggamattampi ṭhitaṭṭhānato atikkāmeti, pārājikaṃ. Kesesu vā hatthesu vā gahetvā kaḍḍhati, padavārena kāretabbo.

    ಪದಸಾ ನೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ತಜ್ಜೇನ್ತೋ ವಾ ಪಹರನ್ತೋ ವಾ ‘‘ಇತೋ ಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತೇನ ವುತ್ತದಿಸಾಭಾಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ದುತಿಯಪದವಾರೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯೇಪಿ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಚ್ಛನ್ದಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಏಕಕ್ಖಣೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭಿಕ್ಖು ದಾಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಸುಖದುಕ್ಖಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛ, ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಸುಖಂ ಜೀವಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚೇ ಪಲಾಯತಿ, ದುತಿಯಪದವಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತಂ ಅತ್ತನೋ ಸಮೀಪಂ ಆಗತಂ ಅಞ್ಞೋ ‘‘ಪಲಾಯಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುಸತಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಸಮೀಪಮಾಗತಂ ವದತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಯೋ ಪನ ವೇಗಸಾ ಪಲಾಯನ್ತಂಯೇವ ‘‘ಪಲಾಯ, ಯಾವ ತಂ ಸಾಮಿಕಾ ನ ಗಣ್ಹನ್ತೀ’’ತಿ ಭಣತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ। ಸಚೇ ಪನ ಸಣಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಭಣತಿ, ಸೋ ಚ ತಸ್ಸ ವಚನೇನ ಸೀಘಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಗಾಮಂ ವಾ ದೇಸಂ ವಾ ಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ತತೋಪಿ ಪಲಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ।

    Padasānessāmīti tajjento vā paharanto vā ‘‘ito gacchāhī’’ti vadati, tena vuttadisābhāgaṃ gacchantassa dutiyapadavārena pārājikaṃ. Yepi tena saddhiṃ ekacchandā honti, sabbesaṃ ekakkhaṇe pārājikaṃ. Bhikkhu dāsaṃ disvā sukhadukkhaṃ pucchitvā vā apucchitvā vā ‘‘gaccha, palāyitvā sukhaṃ jīvā’’ti vadati, so ce palāyati, dutiyapadavāre pārājikaṃ. Taṃ attano samīpaṃ āgataṃ añño ‘‘palāyā’’ti vadati, sace bhikkhusataṃ paṭipāṭiyā attano samīpamāgataṃ vadati, sabbesaṃ pārājikaṃ. Yo pana vegasā palāyantaṃyeva ‘‘palāya, yāva taṃ sāmikā na gaṇhantī’’ti bhaṇati, anāpatti pārājikassa. Sace pana saṇikaṃ gacchantaṃ bhaṇati, so ca tassa vacanena sīghaṃ gacchati, pārājikaṃ. Palāyitvā aññaṃ gāmaṃ vā desaṃ vā gataṃ disvā tatopi palāpentassa pārājikameva.

    ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ನಾಮ ಪರಿಯಾಯೇನ ಮುಚ್ಚತಿ। ಯೋ ಹಿ ಏವಂ ವದತಿ – ‘‘ತ್ವಂ ಇಧ ಕಿಂ ಕರೋಸಿ,

    Adinnādānaṃ nāma pariyāyena muccati. Yo hi evaṃ vadati – ‘‘tvaṃ idha kiṃ karosi,

    ಕಿಂ ತೇ ಪಲಾಯಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ವಾ, ಕಿಂ ಕತ್ಥಚಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಸುಖಂ ಜೀವಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ವಾ, ದಾಸದಾಸಿಯೋ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಅಮುಕಂ ನಾಮ ಪದೇಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸುಖಂ ಜೀವನ್ತೀ’’ತಿ ವಾ, ಸೋ ಚ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಲಾಯತಿ, ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಯೋಪಿ ‘‘ಮಯಂ ಅಮುಕಂ ನಾಮ ಪದೇಸಂ ಗಚ್ಛಾಮ, ತತ್ರಾಗತಾ ಸುಖಂ ಜೀವನ್ತಿ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇಪಿ ಪಾಥೇಯ್ಯಾದೀಹಿ ಕಿಲಮಥೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸುಖಂ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ಮಗ್ಗಗಮನವಸೇನ, ನ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ; ನೇವತ್ಥಿ ಅವಹಾರೋ। ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಚ ಚೋರೇಸು ಉಟ್ಠಿತೇಸು ‘‘ಅರೇ! ಚೋರಾ ಉಟ್ಠಿತಾ, ವೇಗೇನ ಪಲಾಯ, ಏಹಿ ಯಾಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಚೋರನ್ತರಾಯ ಮೋಚನತ್ಥಾಯ ವುತ್ತತ್ತಾ ಅವಹಾರಂ ನ ವದನ್ತೀತಿ।

    Kiṃ te palāyituṃ na vaṭṭatīti vā, kiṃ katthaci gantvā sukhaṃ jīvituṃ na vaṭṭatīti vā, dāsadāsiyo palāyitvā amukaṃ nāma padesaṃ gantvā sukhaṃ jīvantī’’ti vā, so ca tassa vacanaṃ sutvā palāyati, avahāro natthi. Yopi ‘‘mayaṃ amukaṃ nāma padesaṃ gacchāma, tatrāgatā sukhaṃ jīvanti, amhehi ca saddhiṃ gacchantānaṃ antarāmaggepi pātheyyādīhi kilamatho natthī’’ti vatvā sukhaṃ attanā saddhiṃ āgacchantaṃ gahetvā gacchati maggagamanavasena, na theyyacittena; nevatthi avahāro. Antarāmagge ca coresu uṭṭhitesu ‘‘are! Corā uṭṭhitā, vegena palāya, ehi yāhī’’ti vadantassāpi corantarāya mocanatthāya vuttattā avahāraṃ na vadantīti.

    ಪಾಣಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Pāṇakathā niṭṭhitā.

    ಅಪದಕಥಾ

    Apadakathā

    ಅಪದೇಸು ಅಹಿ ನಾಮ ಸಸ್ಸಾಮಿಕೋ ಅಹಿತುಣ್ಡಿಕಾದೀಹಿ ಗಹಿತಸಪ್ಪೋ; ಯಂ ಕೀಳಾಪೇನ್ತಾ

    Apadesu ahi nāma sassāmiko ahituṇḍikādīhi gahitasappo; yaṃ kīḷāpentā

    ಅಡ್ಢಮ್ಪಿ ಪಾದಮ್ಪಿ ಕಹಾಪಣಮ್ಪಿ ಲಭನ್ತಿ, ಮುಞ್ಚನ್ತಾಪಿ ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ ಸುವಣ್ಣಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾವ ಮುಞ್ಚನ್ತಿ। ತೇ ಕಸ್ಸಚಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನಿಸಿನ್ನೋಕಾಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಪ್ಪಕರಣ್ಡಂ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿದ್ದಾಯನ್ತಿ ವಾ, ಕತ್ಥಚಿ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ತಂ ಕರಣ್ಡಂ ಆಮಸತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಫನ್ದಾಪೇತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ಕರಣ್ಡಕಂ ಉಗ್ಘಾಟೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಂ ಗೀವಾಯ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಉದ್ಧರತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಉಜುಕಂ ಕತ್ವಾ ಉದ್ಧರನ್ತಸ್ಸ ಕರಣ್ಡತಲತೋ ಸಪ್ಪಸ್ಸ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತೇ ಮುತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಘಂಸಿತ್ವಾ ಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇ ಮುಖವಟ್ಟಿತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ । ಕರಣ್ಡಮುಖಂ ಈಸಕಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಪಹಾರಂ ವಾ ದತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ, ರೇ’’ತಿ ನಾಮೇನ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ । ತಥೇವ ವಿವರಿತ್ವಾ ಮಣ್ಡೂಕಸದ್ದಂ ವಾ ಮೂಸಿಕಸದ್ದಂ ವಾ ಲಾಜಾವಿಕಿರಣಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ನಾಮೇನ ಪಕ್ಕೋಸತಿ, ಅಚ್ಛರಂ ವಾ ಪಹರತಿ, ಏವಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೇಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಮುಖಂ ಅವಿವರಿತ್ವಾಪಿ ಏವಂ ಕತೇ ಛಾತೋ ಸಪ್ಪೋ ಸೀಸೇನ ಕರಣ್ಡಪುಟಂ ಆಹಚ್ಚ ಓಕಾಸಂ ಕತ್ವಾ ಪಲಾಯತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಸಚೇ ಪನ ಮುಖೇ ವಿವರಿತೇ ಸಯಮೇವ ಸಪ್ಪೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಲಾಯತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಅಥಾಪಿ ಮುಖಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಾ ಅವಿವರಿತ್ವಾ ವಾ ಕೇವಲಂ ಮಣ್ಡೂಕಮೂಸಿಕಸದ್ದಂ ಲಾಜಾವಿಕಿರಣಮೇವ ಚ ಕರೋತಿ, ನ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕೋಸತಿ, ನ ಅಚ್ಛರಂ ವಾ ಪಹರತಿ, ಸಪ್ಪೋ ಚ ಛಾತತ್ತಾ ‘‘ಮಣ್ಡೂಕಾದೀನಿ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಲಾಯತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ಮಚ್ಛೋ ಕೇವಲಂ ಇಧ ಅಪದಗ್ಗಹಣೇನ ಆಗತೋ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಉದಕಟ್ಠೇ ವುತ್ತಮೇವಾತಿ।

    Aḍḍhampi pādampi kahāpaṇampi labhanti, muñcantāpi hiraññaṃ vā suvaṇṇaṃ vā gahetvāva muñcanti. Te kassaci bhikkhuno nisinnokāsaṃ gantvā sappakaraṇḍaṃ ṭhapetvā niddāyanti vā, katthaci vā gacchanti, tatra ce so bhikkhu theyyacittena taṃ karaṇḍaṃ āmasati, dukkaṭaṃ. Phandāpeti, thullaccayaṃ. Ṭhānā cāveti, pārājikaṃ. Sace pana karaṇḍakaṃ ugghāṭetvā sappaṃ gīvāya gaṇhāti, dukkaṭaṃ. Uddharati, thullaccayaṃ. Ujukaṃ katvā uddharantassa karaṇḍatalato sappassa naṅguṭṭhe kesaggamatte mutte pārājikaṃ. Ghaṃsitvā kaḍḍhantassa naṅguṭṭhe mukhavaṭṭito muttamatte pārājikaṃ . Karaṇḍamukhaṃ īsakaṃ vivaritvā pahāraṃ vā datvā ‘‘ehi, re’’ti nāmena pakkositvā nikkhāmeti, pārājikaṃ . Tatheva vivaritvā maṇḍūkasaddaṃ vā mūsikasaddaṃ vā lājāvikiraṇaṃ vā katvā nāmena pakkosati, accharaṃ vā paharati, evaṃ nikkhantepi pārājikaṃ. Mukhaṃ avivaritvāpi evaṃ kate chāto sappo sīsena karaṇḍapuṭaṃ āhacca okāsaṃ katvā palāyati, pārājikameva. Sace pana mukhe vivarite sayameva sappo nikkhamitvā palāyati, bhaṇḍadeyyaṃ. Athāpi mukhaṃ vivaritvā vā avivaritvā vā kevalaṃ maṇḍūkamūsikasaddaṃ lājāvikiraṇameva ca karoti, na nāmaṃ gahetvā pakkosati, na accharaṃ vā paharati, sappo ca chātattā ‘‘maṇḍūkādīni khādissāmī’’ti nikkhamitvā palāyati, bhaṇḍadeyyameva. Maccho kevalaṃ idha apadaggahaṇena āgato. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ udakaṭṭhe vuttamevāti.

    ಅಪದಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Apadakathā niṭṭhitā.

    ದ್ವಿಪದಕಥಾ

    Dvipadakathā

    ೧೧೫. ದ್ವಿಪದೇಸು – ಯೇ ಅವಹರಿತುಂ ಸಕ್ಕಾ, ತೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಮನುಸ್ಸಾ ಪಕ್ಖಜಾತಾ’’ತಿ ಆಹ। ದೇವತಾ ಪನ ಅವಹರಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ। ಪಕ್ಖಾ ಜಾತಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ಪಕ್ಖಜಾತಾ। ತೇ ಲೋಮಪಕ್ಖಾ ಚಮ್ಮಪಕ್ಖಾ ಅಟ್ಠಿಪಕ್ಖಾತಿ ತಿವಿಧಾ। ತತ್ಥ ಮೋರಕುಕ್ಕುಟಾದಯೋ ಲೋಮಪಕ್ಖಾ, ವಗ್ಗುಲಿಆದಯೋ ಚಮ್ಮಪಕ್ಖಾ, ಭಮರಾದಯೋ ಅಟ್ಠಿಪಕ್ಖಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಪಕ್ಖಜಾತಾ ಚ ಕೇವಲಂ ಇಧ ದ್ವಿಪದಗ್ಗಹಣೇನ ಆಗತಾ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಆಕಾಸಟ್ಠೇ ಚ ಪಾಣೇ ಚ ವುತ್ತನಯಮೇವಾತಿ।

    115. Dvipadesu – ye avaharituṃ sakkā, te dassento ‘‘manussā pakkhajātā’’ti āha. Devatā pana avaharituṃ na sakkā. Pakkhā jātā etesanti pakkhajātā. Te lomapakkhā cammapakkhā aṭṭhipakkhāti tividhā. Tattha morakukkuṭādayo lomapakkhā, vagguliādayo cammapakkhā, bhamarādayo aṭṭhipakkhāti veditabbā. Te sabbepi manussā ca pakkhajātā ca kevalaṃ idha dvipadaggahaṇena āgatā. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ ākāsaṭṭhe ca pāṇe ca vuttanayamevāti.

    ದ್ವಿಪದಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dvipadakathā niṭṭhitā.

    ಚತುಪ್ಪದಕಥಾ

    Catuppadakathā

    ೧೧೬. ಚತುಪ್ಪದೇಸು – ಪಸುಕಾತಿ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾವಸೇಸಾ ಸಬ್ಬಾ ಚತುಪ್ಪದಜಾತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಹತ್ಥಿಆದಯೋ ಪಾಕಟಾಯೇವ। ತತ್ಥ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಹತ್ಥಿಂ ಆಮಸನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಫನ್ದಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಯೋ ಪನ ಮಹಾಬಲೋ ಬಲಮದೇನ ತರುಣಂ ಭಿಙ್ಕಚ್ಛಾಪಂ ನಾಭಿಮೂಲೇ ಸೀಸೇನ ಉಚ್ಚಾರೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾದೇ, ಸೋಣ್ಡಂ ಚ ಭೂಮಿತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಮೋಚೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಹತ್ಥೀ ಪನ ಕೋಚಿ ಹತ್ಥಿಸಾಲಾಯಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ, ಕೋಚಿ ಅಬದ್ಧೋವ ತಿಟ್ಠತಿ, ಕೋಚಿ ಅನ್ತೋವತ್ಥುಮ್ಹಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಕೋಚಿ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ತತ್ಥ ಹತ್ಥಿಸಾಲಾಯಂ ಗೀವಾಯ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತಸ್ಸ ಗೀವಾಬನ್ಧನಞ್ಚ ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಪಾದಾತಿ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಗೀವಾಯ ಚ ಏಕಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪಾದೇ ಅಯಸಙ್ಖಲಿಕಾಯ ಬದ್ಧಸ್ಸ ಛ ಠಾನಾನಿ। ಗೀವಾಯ ಚ ದ್ವೀಸು ಚ ಪಾದೇಸು ಬದ್ಧಸ್ಸ ಸತ್ತ ಠಾನಾನಿ। ತೇಸಂ ವಸೇನ ಫನ್ದಾಪನಠಾನಾಚಾವನಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಅಬದ್ಧಸ್ಸ ಸಕಲಾ ಹತ್ಥಿಸಾಲಾ ಠಾನಂ। ತತೋ ಅತಿಕ್ಕಮನೇ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅನ್ತೋವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಠಿತಸ್ಸ ಸಕಲಂ ಅನ್ತೋವತ್ಥುಮೇವ ಠಾನಂ। ತಸ್ಸ ವತ್ಥುದ್ವಾರಾತಿಕ್ಕಮನೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಠಿತಸ್ಸ ಸಕಲನಗರಂ ಠಾನಂ। ತಸ್ಸ ನಗರದ್ವಾರಾತಿಕ್ಕಮನೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಬಹಿನಗರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಠಿತಟ್ಠಾನಮೇವ ಠಾನಂ। ತಂ ಹರನ್ತೋ ಪದವಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ನಿಪನ್ನಸ್ಸ ಏಕಮೇವ ಠಾನಂ। ತಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಉಟ್ಠಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಉಟ್ಠಿತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಸ್ಸೇಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಚತೂಸು ಪಾದೇಸು ಬದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಅಟ್ಠ ಠಾನಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಏಸ ನಯೋ ಓಟ್ಠೇಪಿ।

    116. Catuppadesu – pasukāti pāḷiyaṃ āgatāvasesā sabbā catuppadajātīti veditabbā. Hatthiādayo pākaṭāyeva. Tattha theyyacittena hatthiṃ āmasantassa dukkaṭaṃ, phandāpentassa thullaccayaṃ. Yo pana mahābalo balamadena taruṇaṃ bhiṅkacchāpaṃ nābhimūle sīsena uccāretvā gaṇhanto cattāro pāde, soṇḍaṃ ca bhūmito kesaggamattampi moceti, pārājikaṃ. Hatthī pana koci hatthisālāyaṃ bandhitvā ṭhapito hoti, koci abaddhova tiṭṭhati, koci antovatthumhi tiṭṭhati, koci rājaṅgaṇe tiṭṭhati, tattha hatthisālāyaṃ gīvāya bandhitvā ṭhapitassa gīvābandhanañca cattāro ca pādāti pañca ṭhānāni honti. Gīvāya ca ekasmiñca pāde ayasaṅkhalikāya baddhassa cha ṭhānāni. Gīvāya ca dvīsu ca pādesu baddhassa satta ṭhānāni. Tesaṃ vasena phandāpanaṭhānācāvanāni veditabbāni. Abaddhassa sakalā hatthisālā ṭhānaṃ. Tato atikkamane, pārājikaṃ. Antovatthumhi ṭhitassa sakalaṃ antovatthumeva ṭhānaṃ. Tassa vatthudvārātikkamane pārājikaṃ. Rājaṅgaṇe ṭhitassa sakalanagaraṃ ṭhānaṃ. Tassa nagaradvārātikkamane pārājikaṃ. Bahinagare ṭhitassa ṭhitaṭṭhānameva ṭhānaṃ. Taṃ haranto padavārena kāretabbo. Nipannassa ekameva ṭhānaṃ. Taṃ theyyacittena uṭṭhāpentassa uṭṭhitamatte pārājikaṃ. Assepi ayameva vinicchayo. Sace pana so catūsu pādesu baddho hoti, aṭṭha ṭhānāni veditabbāni. Esa nayo oṭṭhepi.

    ಗೋಣೋಪಿ ಕೋಚಿ ಗೇಹೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ। ಕೋಚಿ ಅಬದ್ಧೋವ ತಿಟ್ಠತಿ, ಕೋಚಿ ಪನ ವಜೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ, ಕೋಚಿ ಅಬದ್ಧೋವ ತಿಟ್ಠತಿ। ತತ್ಥ ಗೇಹೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತಸ್ಸ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾದಾ, ಬನ್ಧನಞ್ಚಾತಿ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ; ಅಬದ್ಧಸ್ಸ ಸಕಲಂ ಗೇಹಂ। ವಜೇಪಿ ಬದ್ಧಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ। ಅಬದ್ಧಸ್ಸ ಸಕಲೋ ವಜೋ। ತಂ ವಜದ್ವಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ವಜಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಹರನ್ತೋ ಖಣ್ಡದ್ವಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ದ್ವಾರಂ ವಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಜಂ ವಾ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಠಿತೋ ನಾಮೇನ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಾಮೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಾಖಾಭಙ್ಗಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕೋಸನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದ್ವಾರಂ ಅವಿವರಿತ್ವಾ ವಜಂ ಅಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಂ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕೋಸತಿ, ಗೋಣೋ ಛಾತತಾಯ ವಜಂ ಲಙ್ಘೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಸಚೇ ಪನ ದ್ವಾರೇ ವಿವರಿತೇ ವಜೇ ವಾ ಭಿನ್ನೇ ಸಯಮೇವ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಾ ಅವಿವರಿತ್ವಾ ವಾ ವಜಮ್ಪಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಅಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಕೇವಲಂ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಂ ಚಾಲೇತಿ, ನ ಪಕ್ಕೋಸತಿ, ಗೋಣೋ ಛಾತತಾಯ ಪದಸಾ ವಾ ಲಙ್ಘೇತ್ವಾ ವಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ಏಕೋ ಮಜ್ಝೇ ಗಾಮೇ ಬದ್ಧೋ ಠಿತೋ, ಏಕೋ ನಿಪನ್ನೋ। ಠಿತಗೋಣಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಪನ್ನಸ್ಸ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ; ತೇಸಂ ವಸೇನ ಫನ್ದಾಪನಠಾನಾಚಾವನಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।

    Goṇopi koci gehe bandhitvā ṭhapito hoti. Koci abaddhova tiṭṭhati, koci pana vaje bandhitvā ṭhapito hoti, koci abaddhova tiṭṭhati. Tattha gehe bandhitvā ṭhapitassa cattāro pādā, bandhanañcāti pañca ṭhānāni; abaddhassa sakalaṃ gehaṃ. Vajepi baddhassa pañca ṭhānāni. Abaddhassa sakalo vajo. Taṃ vajadvāraṃ atikkāmeti, pārājikaṃ. Vajaṃ bhinditvā haranto khaṇḍadvāraṃ atikkāmeti, pārājikaṃ. Dvāraṃ vā vivaritvā vajaṃ vā bhinditvā bahi ṭhito nāmena pakkositvā nikkhāmeti, pārājikaṃ. Sākhābhaṅgaṃ dassetvā pakkosantassāpi eseva nayo. Dvāraṃ avivaritvā vajaṃ abhinditvā sākhābhaṅgaṃ cāletvā pakkosati, goṇo chātatāya vajaṃ laṅghetvā nikkhamati, pārājikameva. Sace pana dvāre vivarite vaje vā bhinne sayameva nikkhamati, bhaṇḍadeyyaṃ. Dvāraṃ vivaritvā vā avivaritvā vā vajampi bhinditvā vā abhinditvā vā kevalaṃ sākhābhaṅgaṃ cāleti, na pakkosati, goṇo chātatāya padasā vā laṅghetvā vā nikkhamati, bhaṇḍadeyyameva. Eko majjhe gāme baddho ṭhito, eko nipanno. Ṭhitagoṇassa pañca ṭhānāni honti, nipannassa dve ṭhānāni; tesaṃ vasena phandāpanaṭhānācāvanāni veditabbāni.

    ಯೋ ಪನ ನಿಪನ್ನಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಘಾತೇತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಸುಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಪನ ದ್ವಾರಯುತ್ತೇ ಗಾಮೇ ಠಿತಗೋಣಸ್ಸ ಸಕಲಗಾಮೋ ಠಾನಂ। ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಠಿತಸ್ಸ ವಾ ಚರನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಾದೇಹಿ ಅಕ್ಕನ್ತಟ್ಠಾನಮೇವ ಠಾನಂ ಗದ್ರಭಪಸುಕಾಸುಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ।

    Yo pana nipannaṃ anuṭṭhāpetvā tattheva ghāteti, bhaṇḍadeyyaṃ. Suparikkhitte pana dvārayutte gāme ṭhitagoṇassa sakalagāmo ṭhānaṃ. Aparikkhitte ṭhitassa vā carantassa vā pādehi akkantaṭṭhānameva ṭhānaṃ gadrabhapasukāsupi ayameva vinicchayoti.

    ಚತುಪ್ಪದಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Catuppadakathā niṭṭhitā.

    ಬಹುಪ್ಪದಕಥಾ

    Bahuppadakathā

    ೧೧೭. ಬಹುಪ್ಪದೇಸು – ಸಚೇ ಏಕಾಯ ಸತಪದಿಯಾ ವತ್ಥು ಪೂರತಿ, ತಂ ಪದಸಾ ನೇನ್ತಸ್ಸ ನವನವುತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಾನಿ, ಏಕಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವಾತಿ।

    117. Bahuppadesu – sace ekāya satapadiyā vatthu pūrati, taṃ padasā nentassa navanavuti thullaccayāni, ekaṃ pārājikaṃ. Sesaṃ vuttanayamevāti.

    ಬಹುಪ್ಪದಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Bahuppadakathā niṭṭhitā.

    ಓಚರಕಕಥಾ

    Ocarakakathā

    ೧೧೮. ಓಚರತೀತಿ ಓಚರಕೋ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಅನ್ತೋ ಅನುಪವಿಸತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಓಚರಿತ್ವಾತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ, ಉಪಧಾರೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಚಿಕ್ಖತೀತಿ ಪರಕುಲೇಸು ವಾ ವಿಹಾರಾದೀಸು ವಾ ದುಟ್ಠಪಿತಂ ಅಸಂವಿಹಿತಾರಕ್ಖಂ ಭಣ್ಡಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಚೋರಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಪಟಿಬಲಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಿ। ಆಪತ್ತಿ ಉಭಿನ್ನಂ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾತಿ ಅವಸ್ಸಂ ಹಾರಿಯೇ ಭಣ್ಡೇ ಓಚರಕಸ್ಸ ಆಣತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ಇತರಸ್ಸ ಠಾನಾಚಾವನೇತಿ ಏವಂ ಆಪತ್ತಿ ಉಭಿನ್ನಂ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಪುರಿಸೋ ಗೇಹೇ ನತ್ಥಿ, ಭಣ್ಡಂ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಪದೇಸೇ ಠಪಿತಂ ಅಸಂವಿಹಿತಾರಕ್ಖಂ, ದ್ವಾರಂ ಅಸಂವುತಂ, ಗತಮತ್ತೇನೇವ ಸಕ್ಕಾ ಹರಿತುಂ, ನತ್ಥಿ ನಾಮ ಕೋಚಿ ಪುರಿಸಕಾರೂಪಜೀವೀ, ಯೋ ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಹರೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪರಿಯಾಯಕಥಂ ಕರೋತಿ, ತಞ್ಚ ಸುತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ‘‘ಅಹಂ ದಾನಿ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಹರತಿ, ತಸ್ಸ ಠಾನಾಚಾವನೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ಇತರಸ್ಸ ಪನ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಪರಿಯಾಯೇನ ಹಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನತೋ ಮುಚ್ಚತೀತಿ।

    118. Ocaratīti ocarako, tattha tattha anto anupavisatīti vuttaṃ hoti. Ocaritvāti sallakkhetvā, upadhāretvāti attho. Ācikkhatīti parakulesu vā vihārādīsu vā duṭṭhapitaṃ asaṃvihitārakkhaṃ bhaṇḍaṃ aññassa corakammaṃ kātuṃ paṭibalassa āroceti. Āpatti ubhinnaṃ pārājikassāti avassaṃ hāriye bhaṇḍe ocarakassa āṇattikkhaṇe itarassa ṭhānācāvaneti evaṃ āpatti ubhinnaṃ pārājikassa. Yo pana ‘‘puriso gehe natthi, bhaṇḍaṃ asukasmiṃ nāma padese ṭhapitaṃ asaṃvihitārakkhaṃ, dvāraṃ asaṃvutaṃ, gatamatteneva sakkā harituṃ, natthi nāma koci purisakārūpajīvī, yo taṃ gantvā hareyyā’’tiādinā nayena pariyāyakathaṃ karoti, tañca sutvā añño ‘‘ahaṃ dāni harissāmī’’ti gantvā harati, tassa ṭhānācāvane pārājikaṃ, itarassa pana anāpatti. Pariyāyena hi adinnādānato muccatīti.

    ಓಚರಕಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Ocarakakathā niṭṭhitā.

    ಓಣಿರಕ್ಖಕಥಾ

    Oṇirakkhakathā

    ಓಣಿಂ ರಕ್ಖತೀತಿ ಓಣಿರಕ್ಖೋ। ಯೋ ಪರೇನ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಆಭತಂ ಭಣ್ಡಂ ‘‘ಇದಂ

    Oṇiṃ rakkhatīti oṇirakkho. Yo parena attano vasanaṭṭhāne ābhataṃ bhaṇḍaṃ ‘‘idaṃ

    ತಾವ, ಭನ್ತೇ, ಮುಹುತ್ತಂ ಓಲೋಕೇಥ, ಯಾವ ಅಹಂ ಇದಂ ನಾಮ ಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ರಕ್ಖತಿ, ತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಓಣಿರಕ್ಖೋ ನಾಮ ಆಹಟಂ ಭಣ್ಡಂ ಗೋಪೇನ್ತೋ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಓಣಿರಕ್ಖೋ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಠಪಿತಭಣ್ಡಂ ಅಮೋಚೇತ್ವಾವ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಸಿಬ್ಬಕಂ ವಾ ಪುಟಕಂ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿಮತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಿಬ್ಬನಾದಿಂ ಪುನ ಪಾಕತಿಕಂ ಕರೋತಿ, ‘‘ಏವಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಮಸನಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನುರುಪಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ।

    Tāva, bhante, muhuttaṃ oloketha, yāva ahaṃ idaṃ nāma kiccaṃ katvā āgacchāmī’’ti vutto rakkhati, tassetaṃ adhivacanaṃ. Tenevāha – ‘‘oṇirakkho nāma āhaṭaṃ bhaṇḍaṃ gopento’’ti. Tattha oṇirakkho yebhuyyena bandhitvā laggetvā ṭhapitabhaṇḍaṃ amocetvāva heṭṭhā pasibbakaṃ vā puṭakaṃ vā chinditvā kiñcimattaṃ gahetvā sibbanādiṃ puna pākatikaṃ karoti, ‘‘evaṃ gaṇhissāmī’’ti āmasanādīni karontassa anurupā āpattiyo veditabbāti.

    ಓಣಿರಕ್ಖಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Oṇirakkhakathā niṭṭhitā.

    ಸಂವಿದಾವಹಾರಕಥಾ

    Saṃvidāvahārakathā

    ಸಂವಿಧಾಯ ಅವಹಾರೋ ಸಂವಿದಾವಹಾರೋ; ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಕತಾವಹಾರೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾತಿ ಏಕಚ್ಛನ್ದತಾಯ ಏಕಜ್ಝಾಸಯತಾಯ ಸಮ್ಮನ್ತಯಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ಛದನಂ ವಾ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ, ಸನ್ಧಿಂ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಭಣ್ಡಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇಸು ಏಕೋ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರತಿ। ತಸ್ಸುದ್ಧಾರೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪರಿವಾರೇಪಿ ಚೇತಂ ವುತ್ತಂ –

    Saṃvidhāya avahāro saṃvidāvahāro; aññamaññasaññattiyā katāvahāroti vuttaṃ hoti. Saṃvidahitvāti ekacchandatāya ekajjhāsayatāya sammantayitvāti attho. Tatrāyaṃ vinicchayo – sambahulā bhikkhū ‘‘asukaṃ nāma gehaṃ gantvā, chadanaṃ vā bhinditvā, sandhiṃ vā chinditvā bhaṇḍaṃ harissāmā’’ti saṃvidahitvā gacchanti. Tesu eko bhaṇḍaṃ avaharati. Tassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ. Parivārepi cetaṃ vuttaṃ –

    ‘‘ಚತುರೋ ಜನಾ ಸಂವಿಧಾಯ, ಗರುಭಣ್ಡಂ ಅವಾಹರುಂ।

    ‘‘Caturo janā saṃvidhāya, garubhaṇḍaṃ avāharuṃ;

    ತಯೋ ಪಾರಾಜಿಕಾ, ಏಕೋ ನ ಪಾರಾಜಿಕೋ।

    Tayo pārājikā, eko na pārājiko;

    ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ॥ (ಪರಿ॰ ೪೭೯)।

    Pañhā mesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 479);

    ತಸ್ಸಾಯಂ ಅತ್ಥೋ – ಚತ್ತಾರೋ ಜನಾ ಆಚರಿಯನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಛಮಾಸಕಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಆಹರಿತುಕಾಮಾ ಜಾತಾ। ತತ್ಥ ಆಚರಿಯೋ ‘‘ತ್ವಂ ಏಕಂ ಮಾಸಕಂ ಹರ, ತ್ವಂ ಏಕಂ, ತ್ವಂ ಏಕಂ, ಅಹಂ ತಯೋ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇಸು ಪನ ಪಠಮೋ ‘‘ತುಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ತಯೋ ಹರಥ, ತ್ವಂ ಏಕಂ ಹರ, ತ್ವಂ ಏಕಂ, ಅಹಂ ಏಕಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ಇತರೇಪಿ ದ್ವೇ ಏವಮೇವ ಆಹಂಸು। ತತ್ಥ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇಸು ಏಕಮೇಕಸ್ಸ ಏಕೇಕೋ ಮಾಸಕೋ ಸಾಹತ್ಥಿಕೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ನೇಸಂ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಯೋ; ಪಞ್ಚ ಆಣತ್ತಿಕಾ, ತೇಹಿ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಪನ ತಯೋ ಸಾಹತ್ಥಿಕಾ, ತೇಹಿಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ತಯೋ ಆಣತ್ತಿಕಾ, ತೇಹಿಪಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಮೇವ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಸಾಹತ್ಥಿಕಂ ವಾ ಆಣತ್ತಿಕಸ್ಸ, ಆಣತ್ತಿಕಂ ವಾ ಸಾಹತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಅಙ್ಗಂ ನ ಹೋತಿ। ಸಾಹತ್ಥಿಕಂ ಪನ ಸಾಹತ್ಥಿಕೇನೇವ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ, ಆಣತ್ತಿಕಂ ಆಣತ್ತಿಕೇನೇವ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಚತುರೋ ಜನಾ ಸಂವಿಧಾಯ…ಪೇ॰… ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ।

    Tassāyaṃ attho – cattāro janā ācariyantevāsikā chamāsakaṃ garubhaṇḍaṃ āharitukāmā jātā. Tattha ācariyo ‘‘tvaṃ ekaṃ māsakaṃ hara, tvaṃ ekaṃ, tvaṃ ekaṃ, ahaṃ tayo harissāmī’’ti āha. Antevāsikesu pana paṭhamo ‘‘tumhe, bhante, tayo haratha, tvaṃ ekaṃ hara, tvaṃ ekaṃ, ahaṃ ekaṃ harissāmī’’ti āha. Itarepi dve evameva āhaṃsu. Tattha antevāsikesu ekamekassa ekeko māsako sāhatthiko hoti, tena nesaṃ dukkaṭāpattiyo; pañca āṇattikā, tehi tiṇṇampi pārājikaṃ. Ācariyassa pana tayo sāhatthikā, tehissa thullaccayaṃ. Tayo āṇattikā, tehipi thullaccayameva. Imasmiñhi adinnādānasikkhāpade sāhatthikaṃ vā āṇattikassa, āṇattikaṃ vā sāhatthikassa aṅgaṃ na hoti. Sāhatthikaṃ pana sāhatthikeneva kāretabbaṃ, āṇattikaṃ āṇattikeneva. Tena vuttaṃ – ‘‘caturo janā saṃvidhāya…pe… pañhā mesā kusalehi cintitā’’ti.

    ಅಪಿಚ ಸಂವಿದಾವಹಾರೇ ಅಸಮ್ಮೋಹತ್ಥಂ ‘‘ಏಕಭಣ್ಡಂ ಏಕಟ್ಠಾನಂ, ಏಕಭಣ್ಡಂ ನಾನಾಠಾನಂ; ನಾನಾಭಣ್ಡಂ ಏಕಟ್ಠಾನಂ, ನಾನಾಭಣ್ಡಂ ನಾನಾಠಾನ’’ನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಚತುಕ್ಕಂ ಅತ್ಥತೋ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಏಕಭಣ್ಡಂ ಏಕಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಆಪಣಫಲಕೇ ಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ಭಣ್ಡಂ ದುಟ್ಠಪಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಂ ಆಣಾಪೇನ್ತಿ ‘‘ಗಚ್ಛೇತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ, ತಸ್ಸುದ್ಧಾರೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಏಕಭಣ್ಡಂ ನಾನಾಠಾನನ್ತಿ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಪಞ್ಚಸು ಆಪಣಫಲಕೇಸು ಏಕೇಕಮಾಸಕಂ ದುಟ್ಠಪಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಏಕಂ ಆಣಾಪೇನ್ತಿ ‘‘ಗಚ್ಛೇತೇ ಆಹರಾ’’ತಿ, ಪಞ್ಚಮಸ್ಸ ಮಾಸಕಸ್ಸ ಉದ್ಧಾರೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ನಾನಾಭಣ್ಡಂ ಏಕಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಬಹೂನಂ ಸನ್ತಕಂ ಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ವಾ ಅಗ್ಘನಕಂ ಭಣ್ಡಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ದುಟ್ಠಪಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಏಕಂ ಆಣಾಪೇನ್ತಿ ‘‘ಗಚ್ಛೇತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ, ತಸ್ಸುದ್ಧಾರೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ನಾನಾಭಣ್ಡಂ ನಾನಾಠಾನನ್ತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಕುಲಾನಂ ಪಞ್ಚಸು ಆಪಣಫಲಕೇಸು ಏಕೇಕಮಾಸಕಂ ದುಟ್ಠಪಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಏಕಂ ಆಣಾಪೇನ್ತಿ ‘‘ಗಚ್ಛೇತೇ ಆಹರಾ’’ತಿ, ಪಞ್ಚಮಸ್ಸ ಮಾಸಕಸ್ಸ ಉದ್ಧಾರೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ।

    Apica saṃvidāvahāre asammohatthaṃ ‘‘ekabhaṇḍaṃ ekaṭṭhānaṃ, ekabhaṇḍaṃ nānāṭhānaṃ; nānābhaṇḍaṃ ekaṭṭhānaṃ, nānābhaṇḍaṃ nānāṭhāna’’nti idampi catukkaṃ atthato sallakkhetabbaṃ. Tattha ekabhaṇḍaṃ ekaṭṭhānanti ekakulassa āpaṇaphalake pañcamāsakaṃ bhaṇḍaṃ duṭṭhapitaṃ disvā sambahulā bhikkhū ekaṃ āṇāpenti ‘‘gacchetaṃ āharā’’ti, tassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ. Ekabhaṇḍaṃ nānāṭhānanti ekakulassa pañcasu āpaṇaphalakesu ekekamāsakaṃ duṭṭhapitaṃ disvā sambahulā ekaṃ āṇāpenti ‘‘gacchete āharā’’ti, pañcamassa māsakassa uddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ. Nānābhaṇḍaṃ ekaṭṭhānanti bahūnaṃ santakaṃ pañcamāsakaṃ vā atirekapañcamāsakaṃ vā agghanakaṃ bhaṇḍaṃ ekasmiṃ ṭhāne duṭṭhapitaṃ disvā sambahulā ekaṃ āṇāpenti ‘‘gacchetaṃ āharā’’ti, tassuddhāre sabbesaṃ pārājikaṃ. Nānābhaṇḍaṃ nānāṭhānanti pañcannaṃ kulānaṃ pañcasu āpaṇaphalakesu ekekamāsakaṃ duṭṭhapitaṃ disvā sambahulā ekaṃ āṇāpenti ‘‘gacchete āharā’’ti, pañcamassa māsakassa uddhāre sabbesaṃ pārājikanti.

    ಸಂವಿದಾವಹಾರಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Saṃvidāvahārakathā niṭṭhitā.

    ಸಙ್ಕೇತಕಮ್ಮಕಥಾ

    Saṅketakammakathā

    ೧೧೯. ಸಙ್ಕೇತಕಮ್ಮನ್ತಿ ಸಞ್ಜಾನನಕಮ್ಮಂ; ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ ಸಞ್ಞಾಣಕರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಪುರೇಭತ್ತಂ ಅವಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅಜ್ಜ ವಾ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಅವಹರತು, ಸ್ವೇ ವಾ, ಅನಾಗತೇ ವಾ ಸಂವಚ್ಛರೇ, ನತ್ಥಿ ವಿಸಙ್ಕೇತೋ; ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಓಚರಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಅಜ್ಜ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಅವಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸ್ವೇ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಅವಹರತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜಾ’’ತಿ ನಿಯಾಮಿತಂ ತಂ ಸಙ್ಕೇತಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಚ್ಛಾ ಅವಹಟಂ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಸ್ವೇ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಅವಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅಜ್ಜ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಅವಹರತಿ , ‘‘ಸ್ವೇ’’ತಿ ನಿಯಾಮಿತಂ ತಂ ಸಙ್ಕೇತಂ ಅಪ್ಪತ್ವಾ ಪುರೇ ಅವಹಟಂ ಹೋತಿ; ಏವಂ ಅವಹರನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರಕಸ್ಸೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ಮೂಲಟ್ಠಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ‘‘ಸ್ವೇ ಪುರೇಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ತದಹೇವ ವಾ ಸ್ವೇ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಾ ಹರನ್ತೋಪಿ ತಂ ಸಙ್ಕೇತಂ ಪುರೇ ಚ ಪಚ್ಛಾ ಚ ಹರತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏಸ ನಯೋ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತರತ್ತಿನ್ದಿವೇಸುಪಿ। ಪುರಿಮಯಾಮ-ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮ-ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮ-ಕಾಳಜುಣ್ಹ-ಮಾಸ-ಉತು-ಸಂವಚ್ಛರಾದಿವಸೇನಾಪಿ ಚೇತ್ಥ ಸಙ್ಕೇತವಿಸಙ್ಕೇತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ‘‘ಪುರೇಭತ್ತಂ ಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಪುರೇಭತ್ತಮೇವ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾಯಮನ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಹೋತಿ; ಏತ್ಥ ಕಥನ್ತಿ? ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ತಾವ ಆಹ – ‘‘ಪುರೇಭತ್ತಪಯೋಗೋವ ಏಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಮೂಲಟ್ಠೋ ನ ಮುಚ್ಚತೀ’’ತಿ। ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ – ‘‘ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತತ್ತಾ ವಿಸಙ್ಕೇತಂ, ತಸ್ಮಾ ಮೂಲಟ್ಠೋ ಮುಚ್ಚತೀ’’ತಿ।

    119.Saṅketakammanti sañjānanakammaṃ; kālaparicchedavasena saññāṇakaraṇanti attho. Ettha ca ‘‘purebhattaṃ avaharā’’ti vutte ajja vā purebhattaṃ avaharatu, sve vā, anāgate vā saṃvacchare, natthi visaṅketo; ubhinnampi ocarake vuttanayeneva pārājikaṃ. Sace pana ‘‘ajja purebhattaṃ avaharā’’ti vutte sve purebhattaṃ avaharati, ‘‘ajjā’’ti niyāmitaṃ taṃ saṅketaṃ atikkamma pacchā avahaṭaṃ hoti. Sace ‘‘sve purebhattaṃ avaharā’’ti vutte ajja purebhattaṃ avaharati , ‘‘sve’’ti niyāmitaṃ taṃ saṅketaṃ appatvā pure avahaṭaṃ hoti; evaṃ avaharantassa avahārakasseva pārājikaṃ, mūlaṭṭhassa anāpatti. ‘‘Sve purebhatta’’nti vutte tadaheva vā sve pacchābhattaṃ vā harantopi taṃ saṅketaṃ pure ca pacchā ca haratīti veditabbo. Esa nayo pacchābhattarattindivesupi. Purimayāma-majjhimayāma-pacchimayāma-kāḷajuṇha-māsa-utu-saṃvaccharādivasenāpi cettha saṅketavisaṅketatā veditabbā. ‘‘Purebhattaṃ harā’’ti vutte ‘‘purebhattameva harissāmī’’ti vāyamantassa pacchābhattaṃ hoti; ettha kathanti? Mahāsumatthero tāva āha – ‘‘purebhattapayogova eso, tasmā mūlaṭṭho na muccatī’’ti. Mahāpadumatthero panāha – ‘‘kālaparicchedaṃ atikkantattā visaṅketaṃ, tasmā mūlaṭṭho muccatī’’ti.

    ಸಙ್ಕೇತಕಮ್ಮಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Saṅketakammakathā niṭṭhitā.

    ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಕಥಾ

    Nimittakammakathā

    ೧೨೦. ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮನ್ತಿ ಸಞ್ಞುಪ್ಪಾದನತ್ಥಂ ಕಸ್ಸಚಿ ನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಕರಣಂ, ತಂ ‘‘ಅಕ್ಖಿಂ ವಾ ನಿಖಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ತಿಧಾ ವುತ್ತಂ। ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಪನೇತ್ಥ ಹತ್ಥಲಙ್ಘನ-ಪಾಣಿಪ್ಪಹಾರಅಙ್ಗುಲಿಫೋಟನ-ಗೀವುನ್ನಾಮನ-ಉಕ್ಕಾಸನಾದಿಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಂ ಸಙ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಕೇತಕಮ್ಮೇ ವುತ್ತನಯಮೇವಾತಿ।

    120.Nimittakammanti saññuppādanatthaṃ kassaci nimittassa karaṇaṃ, taṃ ‘‘akkhiṃ vā nikhaṇissāmī’’tiādinā nayena tidhā vuttaṃ. Aññampi panettha hatthalaṅghana-pāṇippahāraaṅguliphoṭana-gīvunnāmana-ukkāsanādianekappakāraṃ saṅgahetabbaṃ. Sesamettha saṅketakamme vuttanayamevāti.

    ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Nimittakammakathā niṭṭhitā.

    ಆಣತ್ತಿಕಥಾ

    Āṇattikathā

    ೧೨೧. ಇದಾನಿ ಏತೇಸ್ವೇವ ಸಙ್ಕೇತಕಮ್ಮನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮೇಸು ಅಸಮ್ಮೋಹತ್ಥಂ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇತೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸೋ ತಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ತನ್ತಿ ಸೋ ಅವಹಾರಕೋ ಯಂ ಆಣಾಪಕೇನ ನಿಮಿತ್ತಸಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಏತನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ತಮೇವ ಅವಹರತಿ, ಉಭಿನ್ನಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸೋ ತಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಯಂ ಅವಹರಾತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಏತನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಅಞ್ಞಂ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾನೇ ಠಪಿತಂ ಅವಹರತಿ, ಮೂಲಟ್ಠಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅಞ್ಞಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ತನ್ತಿ ಆಣಾಪಕೇನ ನಿಮಿತ್ತಸಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಭಣ್ಡಂ ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ, ಇದಂ ಅಞ್ಞಂ ತಸ್ಸೇವ ಸಮೀಪೇ ಠಪಿತಂ ಸಾರಭಣ್ಡನ್ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ತಮೇವ ಅವಹರತಿ, ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಅಞ್ಞಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಅಞ್ಞನ್ತಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಇದಂ ಅಞ್ಞಂ ತಸ್ಸೇವ ಸಮೀಪೇ ಠಪಿತಂ ಸಾರಭಣ್ಡನ್ತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ತಞ್ಚೇ ಅಞ್ಞಮೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    121. Idāni etesveva saṅketakammanimittakammesu asammohatthaṃ ‘‘bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpetī’’tiādimāha. Tattha so taṃ maññamāno tanti so avahārako yaṃ āṇāpakena nimittasaññaṃ katvā vuttaṃ, taṃ etanti maññamāno tameva avaharati, ubhinnaṃ pārājikaṃ. So taṃ maññamāno aññanti yaṃ avaharāti vuttaṃ, taṃ etanti maññamāno aññaṃ tasmiṃyeva ṭhāne ṭhapitaṃ avaharati, mūlaṭṭhassa anāpatti. Aññaṃ maññamāno tanti āṇāpakena nimittasaññaṃ katvā vuttabhaṇḍaṃ appagghaṃ, idaṃ aññaṃ tasseva samīpe ṭhapitaṃ sārabhaṇḍanti evaṃ aññaṃ maññamāno tameva avaharati, ubhinnampi pārājikaṃ. Aññaṃ maññamāno aññanti purimanayeneva idaṃ aññaṃ tasseva samīpe ṭhapitaṃ sārabhaṇḍanti maññati, tañce aññameva hoti, tasseva pārājikaṃ.

    ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಪಾವದಾತಿಆದೀಸು ಏಕೋ ಆಚರಿಯೋ ತಯೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತ-ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತ-ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತನಾಮಕಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇತೀತಿ ಆಚರಿಯೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಭಣ್ಡಂ ಕತ್ಥಚಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಹರಣತ್ಥಾಯ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಂ ಆಣಾಪೇತಿ। ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಪಾವದಾತಿ ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತ, ಏತಮತ್ಥಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ಪಾವದ। ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಪಾವದತೂತಿ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋಪಿ ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ಪಾವದತು। ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರತೂತಿ ಏವಂ ತಯಾ ಆಣತ್ತೇನ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೇನ ಆಣತ್ತೋ ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರತು, ಸೋ ಹಿ ಅಮ್ಹೇಸು ವೀರಜಾತಿಕೋ ಪಟಿಬಲೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಮ್ಮೇತಿ। ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಆಣಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ತಾವ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ಪನ ಸಾ ಆಣತ್ತಿ ಯಥಾಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಂ ಪರತೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ವುತ್ತಂ, ಆಣತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ತದೇವ ಹೋತಿ। ಅಥ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಅವಸ್ಸಂ ಹಾರಿಯಂ ಹೋತಿ, ಯಂ ಪರತೋ ‘‘ಸಬ್ಬೇಸಂ ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತತೋ ಇಮಸ್ಸ ತಙ್ಖಣೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಹೋತೀತಿ ಅಯಂ ಯುತ್ತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

    Itthannāmassa pāvadātiādīsu eko ācariyo tayo buddharakkhita-dhammarakkhita-saṅgharakkhitanāmakā antevāsikā daṭṭhabbā. Tattha bhikkhu bhikkhuṃ āṇāpetīti ācariyo kiñci bhaṇḍaṃ katthaci sallakkhetvā tassa haraṇatthāya buddharakkhitaṃ āṇāpeti. Itthannāmassa pāvadāti gaccha tvaṃ, buddharakkhita, etamatthaṃ dhammarakkhitassa pāvada. Itthannāmo itthannāmassa pāvadatūti dhammarakkhitopi saṅgharakkhitassa pāvadatu. Itthannāmo itthannāmaṃ bhaṇḍaṃ avaharatūti evaṃ tayā āṇattena dhammarakkhitena āṇatto saṅgharakkhito itthannāmaṃ bhaṇḍaṃ avaharatu, so hi amhesu vīrajātiko paṭibalo imasmiṃ kammeti. Āpatti dukkaṭassāti evaṃ āṇāpentassa ācariyassa tāva dukkaṭaṃ. Sace pana sā āṇatti yathādhippāyaṃ gacchati, yaṃ parato thullaccayaṃ vuttaṃ, āṇattikkhaṇe tadeva hoti. Atha taṃ bhaṇḍaṃ avassaṃ hāriyaṃ hoti, yaṃ parato ‘‘sabbesaṃ āpatti pārājikassā’’ti vuttaṃ, tato imassa taṅkhaṇeyeva pārājikaṃ hotīti ayaṃ yutti sabbattha veditabbā.

    ಸೋ ಇತರಸ್ಸ ಆರೋಚೇತೀತಿ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತೋ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಸ್ಸ, ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ ಚ ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯೋ ಏವಂ ವದತಿ – ‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಕಿರ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರ, ತ್ವಂ ಕಿರ ಅಮ್ಹೇಸು ಚ ವೀರಪುರಿಸೋ’’’ತಿ ಆರೋಚೇತಿ, ಏವಂ ತೇಸಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ। ಅವಹಾರಕೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ‘‘ಸಾಧು ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ। ಮೂಲಟ್ಠಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸಾತಿ ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮತ್ತೇ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಮಹಾಜನೋ ಹಿ ತೇನ ಪಾಪೇ ನಿಯೋಜಿತೋತಿ। ಸೋ ತಂ ಭಣ್ಡನ್ತಿ ಸೋ ಚೇ ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತೋ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಜನಾನಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಚತುನ್ನಂ, ಏತೇನ ಉಪಾಯೇನ ವಿಸಙ್ಕೇತಂ ಅಕತ್ವಾ ಪರಮ್ಪರಾಯ ಆಣಾಪೇನ್ತಂ ಸಮಣಸತಂ ಸಮಣಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಹೋತು, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ।

    So itarassa ārocetīti buddharakkhito dhammarakkhitassa, dhammarakkhito ca saṅgharakkhitassa ‘‘amhākaṃ ācariyo evaṃ vadati – ‘itthannāmaṃ kira bhaṇḍaṃ avahara, tvaṃ kira amhesu ca vīrapuriso’’’ti āroceti, evaṃ tesampi dukkaṭaṃ. Avahārako paṭiggaṇhātīti ‘‘sādhu harissāmī’’ti saṅgharakkhito sampaṭicchati. Mūlaṭṭhassa āpatti thullaccayassāti saṅgharakkhitena paṭiggahitamatte ācariyassa thullaccayaṃ, mahājano hi tena pāpe niyojitoti. So taṃ bhaṇḍanti so ce saṅgharakkhito taṃ bhaṇḍaṃ avaharati, sabbesaṃ catunnampi janānaṃ pārājikaṃ. Na kevalañca catunnaṃ, etena upāyena visaṅketaṃ akatvā paramparāya āṇāpentaṃ samaṇasataṃ samaṇasahassaṃ vā hotu, sabbesaṃ pārājikameva.

    ದುತಿಯವಾರೇ – ಸೋ ಅಞ್ಞಂ ಆಣಾಪೇತೀತಿ ಸೋ ಆಚರಿಯೇನ ಆಣತ್ತೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತೋ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಂ ಅದಿಸ್ವಾ ವಾ ಅವತ್ತುಕಾಮೋ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತಮೇವ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಕಿರ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರಾ’’’ತಿ ಆಣಾಪೇತಿ। ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಆಣತ್ತಿಯಾ ತಾವ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತೇನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತೇ ಮೂಲಟ್ಠಸ್ಸೇವ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರತಿ, ಆಣಾಪಕಸ್ಸ ಚ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಸ್ಸ, ಅವಹಾರಕಸ್ಸ ಚ ಸಙ್ಘರಕ್ಖಿತಸ್ಸಾತಿ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಮೂಲಟ್ಠಸ್ಸ ಪನ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ವಿಸಙ್ಕೇತತ್ತಾ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ಅಜಾನನತಾಯ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತೋ ಪನ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸೋತ್ಥಿಭಾವಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ನಟ್ಠೋ।

    Dutiyavāre – so aññaṃ āṇāpetīti so ācariyena āṇatto buddharakkhito dhammarakkhitaṃ adisvā vā avattukāmo vā hutvā saṅgharakkhitameva upasaṅkamitvā ‘‘amhākaṃ ācariyo evamāha – ‘itthannāmaṃ kira bhaṇḍaṃ avaharā’’’ti āṇāpeti. Āpatti dukkaṭassāti āṇattiyā tāva buddharakkhitassa dukkaṭaṃ. Paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassāti saṅgharakkhitena sampaṭicchite mūlaṭṭhasseva dukkaṭanti veditabbaṃ. Sace pana so taṃ bhaṇḍaṃ avaharati, āṇāpakassa ca buddharakkhitassa, avahārakassa ca saṅgharakkhitassāti ubhinnampi pārājikaṃ. Mūlaṭṭhassa pana ācariyassa visaṅketattā pārājikena anāpatti. Dhammarakkhitassa ajānanatāya sabbena sabbaṃ anāpatti. Buddharakkhito pana dvinnaṃ sotthibhāvaṃ katvā attanā naṭṭho.

    ಇತೋ ಪರೇಸು ಚತೂಸು ಆಣತ್ತಿವಾರೇಸು ಪಠಮೇ ತಾವ ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛತೀತಿ ಭಣ್ಡಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಆರಕ್ಖಂ ದಿಸ್ವಾ ಅವಹರಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಯದಾ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ತದಾತಿ ಕಿಂ ಅಜ್ಜೇವ ಅವಹಟಂ ಹೋತಿ? ಗಚ್ಛ ಯದಾ ಸಕ್ಕೋಸಿ ತದಾ ನಂ ಅವಹರಾತಿ। ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಪುನ ಆಣತ್ತಿಯಾಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಅವಸ್ಸಂ ಹಾರಿಯಂ ಹೋತಿ, ಅತ್ಥಸಾಧಕಚೇತನಾ ನಾಮ ಮಗ್ಗಾನನ್ತರಫಲಸದಿಸಾ, ತಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಆಣತ್ತಿಕ್ಖಣೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕೋ। ಸಚೇಪಿ ಅವಹಾರಕೋ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಾತಿಕ್ಕಮೇನ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರತಿ, ಆಣಾಪಕೋ ಚ ಅನ್ತರಾಯೇವ ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಹೀನಾಯ ವಾ ಆವತ್ತತಿ; ಅಸ್ಸಮಣೋವ ಹುತ್ವಾ ಕಾಲಂ ವಾ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಹೀನಾಯ ವಾ ಆವತ್ತಿಸ್ಸತಿ, ಅವಹಾರಕಸ್ಸ ಪನ ಅವಹಾರಕ್ಖಣೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Ito paresu catūsu āṇattivāresu paṭhame tāva so gantvā puna paccāgacchatīti bhaṇḍaṭṭhānaṃ gantvā anto ca bahi ca ārakkhaṃ disvā avaharituṃ asakkonto āgacchati. Yadā sakkosi, tadāti kiṃ ajjeva avahaṭaṃ hoti? Gaccha yadā sakkosi tadā naṃ avaharāti. Āpatti dukkaṭassāti evaṃ puna āṇattiyāpi dukkaṭameva hoti. Sace pana taṃ bhaṇḍaṃ avassaṃ hāriyaṃ hoti, atthasādhakacetanā nāma maggānantaraphalasadisā, tasmā ayaṃ āṇattikkhaṇeyeva pārājiko. Sacepi avahārako saṭṭhivassātikkamena taṃ bhaṇḍaṃ avaharati, āṇāpako ca antarāyeva kālaṃ vā karoti, hīnāya vā āvattati; assamaṇova hutvā kālaṃ vā karissati, hīnāya vā āvattissati, avahārakassa pana avahārakkhaṇeyeva pārājikaṃ.

    ದುತಿಯವಾರೇ – ಯಸ್ಮಾ ತಂ ಸಣಿಕಂ ವಾ ಭಣನ್ತೋ ತಸ್ಸ ವಾ ಬಧಿರತಾಯ ‘‘ಮಾ ಅವಹರೀ’’ತಿ

    Dutiyavāre – yasmā taṃ saṇikaṃ vā bhaṇanto tassa vā badhiratāya ‘‘mā avaharī’’ti

    ಏತಂ ವಚನಂ ನ ಸಾವೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಮೂಲಟ್ಠೋ ನ ಮುತ್ತೋ। ತತಿಯವಾರೇ – ಪನ ಸಾವಿತತ್ತಾ ಮುತ್ತೋ। ಚತುತ್ಥವಾರೇ – ತೇನ ಚ ಸಾವಿತತ್ತಾ, ಇತರೇನ ಚ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಓರತತ್ತಾ ಉಭೋಪಿ ಮುತ್ತಾತಿ।

    Etaṃ vacanaṃ na sāveti, tasmā mūlaṭṭho na mutto. Tatiyavāre – pana sāvitattā mutto. Catutthavāre – tena ca sāvitattā, itarena ca ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā oratattā ubhopi muttāti.

    ಆಣತ್ತಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Āṇattikathā niṭṭhitā.

    ಆಪತ್ತಿಭೇದಂ

    Āpattibhedaṃ

    ೧೨೨. ಇದಾನಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಠಾನಾ ಚಾವನವಸೇನ ವುತ್ತಸ್ಸ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸ್ಸ ಅಙ್ಗಂ ವತ್ಥುಭೇದೇನ ಚ ಆಪತ್ತಿಭೇದಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ ಆಕಾರೇಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಪಞ್ಚಹಿ ಆಕಾರೇಹೀತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ; ಪಞ್ಚಹಿ ಅಙ್ಗೇಹೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ರಾಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಹೋತಿ, ನ ತತೋ ಊನೇಹೀತಿ। ತತ್ರಿಮೇ ಪಞ್ಚ ಆಕಾರಾ – ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ, ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಸಞ್ಞಿತಾ , ಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಗರುಕಭಾವೋ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ, ಠಾನಾಚಾವನನ್ತಿ। ಇತೋ ಪರೇಹಿ ಪನ ದ್ವೀಹಿ ವಾರೇಹಿ ಲಹುಕೇ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ವತ್ಥುಭೇದೇನ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಞ್ಚ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ದಸ್ಸಿತಂ।

    122. Idāni tattha tattha ṭhānā cāvanavasena vuttassa adinnādānassa aṅgaṃ vatthubhedena ca āpattibhedaṃ dassento ‘‘pañcahi ākārehī’’tiādimāha. Tattha pañcahi ākārehīti pañcahi kāraṇehi; pañcahi aṅgehīti vuttaṃ hoti. Tatrāyaṃ saṅkhepattho – adinnaṃ ādiyantassa ‘‘parapariggahitañca hotī’’tiādinā nayena vuttehi pañcahākārehi pārājikaṃ hoti, na tato ūnehīti. Tatrime pañca ākārā – parapariggahitaṃ, parapariggahitasaññitā , parikkhārassa garukabhāvo, theyyacittaṃ, ṭhānācāvananti. Ito parehi pana dvīhi vārehi lahuke parikkhāre vatthubhedena thullaccayañca dukkaṭañca dassitaṃ.

    ೧೨೫. ‘‘ಛಹಾಕಾರೇಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತವಾರತ್ತಯೇ ಪನ ನ ಸಕಸಞ್ಞಿತಾ, ನ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹಿತಾ, ನ ತಾವಕಾಲಿಕತಾ, ಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಗರುಕಭಾವೋ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ, ಠಾನಾಚಾವನನ್ತಿ ಏವಂ ಛ ಆಕಾರಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ವತ್ಥುಭೇದೇನ ಪನೇತ್ಥಾಪಿ ಪಠಮವಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ದುತಿಯತತಿಯೇಸು ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯದುಕ್ಕಟಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ತತೋ ಪರೇಸು ಪನ ತೀಸು ವಾರೇಸು ವಿಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ವತ್ಥುಭೇದೇ ವತ್ಥುಸ್ಸ ಪರೇಹಿ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ವುತ್ತಂ। ತತ್ರ ಯದೇತಂ ‘‘ನ ಚ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಅನಜ್ಝಾವುತ್ಥಕಂ ವಾ ಹೋತು ಛಡ್ಡಿತಂ ಛಿನ್ನಮೂಲಕಂ ಅಸ್ಸಾಮಿಕವತ್ಥು, ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ವಾ, ಉಭಯಮ್ಪಿ ‘‘ನ ಚ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತ’’ನ್ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಸಞ್ಞಾ ಚ ಅತ್ಥಿ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಚ ಗಹಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ನ ವುತ್ತಾತಿ।

    125.‘‘Chahākārehī’’tiādinā nayena vuttavārattaye pana na sakasaññitā, na vissāsaggāhitā, na tāvakālikatā, parikkhārassa garukabhāvo, theyyacittaṃ, ṭhānācāvananti evaṃ cha ākārā veditabbā. Vatthubhedena panetthāpi paṭhamavāre pārājikaṃ. Dutiyatatiyesu thullaccayadukkaṭāni vuttāni. Tato paresu pana tīsu vāresu vijjamānepi vatthubhede vatthussa parehi apariggahitattā dukkaṭameva vuttaṃ. Tatra yadetaṃ ‘‘na ca parapariggahita’’nti vuttaṃ, taṃ anajjhāvutthakaṃ vā hotu chaḍḍitaṃ chinnamūlakaṃ assāmikavatthu, attano santakaṃ vā, ubhayampi ‘‘na ca parapariggahita’’ntveva saṅkhyaṃ gacchati. Yasmā panettha parapariggahitasaññā ca atthi, theyyacittena ca gahitaṃ, tasmā anāpatti na vuttāti.

    ಆಪತ್ತಿಭೇದಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।

    Āpattibhedaṃ niṭṭhitaṃ.

    ಅನಾಪತ್ತಿಭೇದಂ

    Anāpattibhedaṃ

    ೧೩೧. ಏವಂ ವತ್ಥುವಸೇನ ಚ ಚಿತ್ತವಸೇನ ಚ ಆಪತ್ತಿಭೇದಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅನಾಪತ್ತಿಭೇದಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಸಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ಸಕಸಞ್ಞಿಸ್ಸ, ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಕಂ ಇದಂ ಭಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಸಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ಪರಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ಗಣ್ಹತೋ ಗಹಣೇ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಗಹಿತಂ ಪನ ಪುನ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ‘‘ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ನ ದೇತಿ, ತೇಸಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    131. Evaṃ vatthuvasena ca cittavasena ca āpattibhedaṃ dassetvā idāni anāpattibhedaṃ dassento ‘‘anāpatti sasaññissā’’tiādimāha. Tattha sasaññissāti sakasaññissa, ‘‘mayhaṃ santakaṃ idaṃ bhaṇḍa’’nti evaṃ sasaññissa parabhaṇḍampi gaṇhato gahaṇe anāpatti, gahitaṃ pana puna dātabbaṃ. Sace sāmikehi ‘‘dehī’’ti vutto na deti, tesaṃ dhuranikkhepe pārājikaṃ.

    ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇತಿ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹಲಕ್ಖಣಂ ಪನ ಇಮಿನಾ ಸುತ್ತೇನ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಗಹೇತುಂ – ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ಚ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಭತ್ತೋ ಚ, ಆಲಪಿತೋ ಚ, ಜೀವತಿ ಚ, ಗಹಿತೇ ಚ ಅತ್ತಮನೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೬)। ತತ್ಥ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ದಿಟ್ಠಮತ್ತಕಮಿತ್ತೋ, ಸಮ್ಭತ್ತೋತಿ ದಳ್ಹಮಿತ್ತೋ, ಆಲಪಿತೋತಿ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗಹಣೇ ಕಾರಣಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಜೀವತೀತಿ ಅನುಟ್ಠಾನಸೇಯ್ಯಾಯ ಸಯಿತೋಪಿ ಯಾವ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯುಪಚ್ಛೇದಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಗಹಿತೇ ಚ ಅತ್ತಮನೋತಿ ಗಹಿತೇ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ‘‘ಗಹಿತೇ ಮೇ ಅತ್ತಮನೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಜಾನನ್ತೇನ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅನವಸೇಸಪರಿಯಾದಾನವಸೇನ ಚೇತಾನಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೋ ಪನ ತೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ರುಹತಿ – ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ, ಜೀವತಿ, ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋ; ಸಮ್ಭತ್ತೋ, ಜೀವತಿ, ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋ; ಆಲಪಿತೋ, ಜೀವತಿ, ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋತಿ।

    Vissāsaggāheti vissāsaggahaṇepi anāpatti. Vissāsaggāhalakkhaṇaṃ pana iminā suttena jānitabbaṃ – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatassa vissāsaṃ gahetuṃ – sandiṭṭho ca hoti, sambhatto ca, ālapito ca, jīvati ca, gahite ca attamano’’ti (mahāva. 356). Tattha sandiṭṭhoti diṭṭhamattakamitto, sambhattoti daḷhamitto, ālapitoti ‘‘mama santakaṃ yaṃ icchasi, taṃ gaṇheyyāsi, āpucchitvā gahaṇe kāraṇaṃ natthī’’ti vutto. Jīvatīti anuṭṭhānaseyyāya sayitopi yāva jīvitindriyupacchedaṃ na pāpuṇāti. Gahite ca attamanoti gahite tuṭṭhacitto hoti, evarūpassa santakaṃ ‘‘gahite me attamano bhavissatī’’ti jānantena gahetuṃ vaṭṭati. Anavasesapariyādānavasena cetāni pañcaṅgāni vuttāni. Vissāsaggāho pana tīhi aṅgehi ruhati – sandiṭṭho, jīvati, gahite attamano; sambhatto, jīvati, gahite attamano; ālapito, jīvati, gahite attamanoti.

    ಯೋ ಪನ ನ ಜೀವತಿ, ನ ಚ ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ; ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇನ ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಪುನ ದಾತಬ್ಬಂ। ದದಮಾನೇನ ಚ ಮತಕಧನಂ ತಾವ ಯೇ ತಸ್ಸ ಧನೇ ಇಸ್ಸರಾ ಗಹಟ್ಠಾ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ವಾ, ತೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಅನತ್ತಮನಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ತಸ್ಸೇವ ದಾತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ಪಠಮಂಯೇವ ‘‘ಸುಟ್ಠು ಕತಂ ತಯಾ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನಾ’’ತಿ ವಚೀಭೇದೇನ ವಾ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮತ್ತೇನ ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಕೇನಚಿ ಕಾರಣೇನ ಕುಪಿತೋ, ಪಚ್ಚಾಹರಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಯೋಪಿ ಅದಾತುಕಾಮೋ ಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಅಧಿವಾಸೇತಿ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವದತಿ, ಸೋಪಿ ಪುನ ಪಚ್ಚಾಹರಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಮಯಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ಗಹಿತಂ ವಾ ಪರಿಭುತ್ತಂ ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಗಹಿತಂ ವಾ ಹೋತು ಪರಿಭುತ್ತಂ ವಾ, ಮಯಾ ಪನ ತಂ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಠಪಿತಂ, ಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದತಿ। ಅಯಂ ಪಚ್ಚಾಹರಾಪೇತುಂ ಲಭತಿ।

    Yo pana na jīvati, na ca gahite attamano hoti; tassa santakaṃ vissāsaggāhena gahitampi puna dātabbaṃ. Dadamānena ca matakadhanaṃ tāva ye tassa dhane issarā gahaṭṭhā vā pabbajitā vā, tesaṃ dātabbaṃ. Anattamanassa santakaṃ tasseva dātabbaṃ. Yo pana paṭhamaṃyeva ‘‘suṭṭhu kataṃ tayā mama santakaṃ gaṇhantenā’’ti vacībhedena vā cittuppādamattena vā anumoditvā pacchā kenaci kāraṇena kupito, paccāharāpetuṃ na labhati. Yopi adātukāmo cittena pana adhivāseti, na kiñci vadati, sopi puna paccāharāpetuṃ na labhati. Yo pana ‘‘mayā tumhākaṃ santakaṃ gahitaṃ vā paribhuttaṃ vā’’ti vutte ‘‘gahitaṃ vā hotu paribhuttaṃ vā, mayā pana taṃ kenacideva karaṇīyena ṭhapitaṃ, pākatikaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti vadati. Ayaṃ paccāharāpetuṃ labhati.

    ತಾವಕಾಲಿಕೇತಿ ‘‘ಪಟಿದಸ್ಸಾಮಿ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ತಾವಕಾಲಿಕೇಪಿ ಗಹಣೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಗಹಿತಂ ಪನ ಸಚೇ ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ವಾ ಗಣೋ ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹೇವೇತಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಅನುಜಾನಾತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ನೋ ಚೇ ಅನುಜಾನಾತಿ, ಆಹರಾಪೇನ್ತೇ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಙ್ಘಸನ್ತಕಂ ಪನ ಪಟಿದಾತುಮೇವ ವಟ್ಟತಿ।

    Tāvakāliketi ‘‘paṭidassāmi paṭikarissāmī’’ti evaṃ gaṇhantassa tāvakālikepi gahaṇe anāpatti. Gahitaṃ pana sace bhaṇḍasāmiko puggalo vā gaṇo vā ‘‘tuyhevetaṃ hotū’’ti anujānāti, iccetaṃ kusalaṃ. No ce anujānāti, āharāpente dātabbaṃ. Saṅghasantakaṃ pana paṭidātumeva vaṭṭati.

    ಪೇತಪರಿಗ್ಗಹೇತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ಉಪಪನ್ನಾಪಿ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾಪಿ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾದಯೋ ದೇವಾಪಿ ಸಬ್ಬೇ ‘‘ಪೇತಾ’’ ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತಾ, ತೇಸಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಚೇಪಿ ಹಿ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ಆಪಣಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ತಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕಮ್ಪಿ ಸಾಟಕಂ ತಸ್ಸ ‘‘ಮಾ ಗಣ್ಹ, ಮಾ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ದೇವತಾ ಪನ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ರುಕ್ಖಾದೀಸು ಲಗ್ಗಿತಸಾಟಕೇ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ।

    Petapariggaheti ettha pana pettivisaye upapannāpi kālaṃ katvā tasmiṃyeva attabhāve nibbattāpi cātumahārājikādayo devāpi sabbe ‘‘petā’’ tveva saṅkhyaṃ gatā, tesaṃ pariggahe anāpatti. Sacepi hi sakko devarājā āpaṇaṃ pasāretvā nisinno hoti, dibbacakkhuko ca bhikkhu taṃ ñatvā attano cīvaratthāya satasahassagghanakampi sāṭakaṃ tassa ‘‘mā gaṇha, mā gaṇhā’’ti vadantassāpi gahetvā gacchati, vaṭṭati. Devatā pana uddissa balikammaṃ karontehi rukkhādīsu laggitasāṭake vattabbameva natthi.

    ತಿರಚ್ಛಾನಗತಪರಿಗ್ಗಹೇತಿ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾನಮ್ಪಿ ಪರಿಗ್ಗಹೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಚೇಪಿ ಹಿ ನಾಗರಾಜಾ ವಾ ಸುಪಣ್ಣಮಾಣವಕೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸರೂಪೇನ ಆಪಣಂ ಪಸಾರೇತಿ, ತತೋ ಚಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಸೀಹೋ ವಾ ಬ್ಯಗ್ಘೋ ವಾ ಮಿಗಮಹಿಂಸಾದಯೋ ವಧಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತೋ ಜಿಘಚ್ಛಾಪೀಳಿತೋ ಆದಿತೋವ ನ ವಾರೇತಬ್ಬೋ। ಅನತ್ಥಮ್ಪಿ ಹಿ ಕರೇಯ್ಯ। ಯದಿ ಪನ ಥೋಕೇ ಖಾಯಿತೇ ವಾರೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ವಾರೇತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸೇನಾದಯೋಪಿ ಆಮಿಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    Tiracchānagatapariggaheti tiracchānagatānampi pariggahe anāpatti. Sacepi hi nāgarājā vā supaṇṇamāṇavako vā manussarūpena āpaṇaṃ pasāreti, tato cassa santakaṃ koci bhikkhu purimanayeneva gahetvā gacchati, vaṭṭati. Sīho vā byaggho vā migamahiṃsādayo vadhitvā khādanto jighacchāpīḷito āditova na vāretabbo. Anatthampi hi kareyya. Yadi pana thoke khāyite vāretuṃ sakkoti, vāretvā gahetuṃ vaṭṭati. Senādayopi āmisaṃ gahetvā gacchante pātāpetvā gaṇhituṃ vaṭṭati.

    ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾತಿ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಂ ‘‘ಇದಂ ಪಂಸುಕೂಲ’’ನ್ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞಿಸ್ಸಾಪಿ ಗಹಣೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಚೇ ಪನ ತಂ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಹೋತಿ, ಆಹರಾಪೇನ್ತೇ ದಾತಬ್ಬಂ । ಉಮ್ಮತ್ತಕಸ್ಸಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಸ್ಸ ಉಮ್ಮತ್ತಕಸ್ಸಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಸ್ಸಾತಿ ಇಧ ಧನಿಯೋ ಆದಿಕಮ್ಮಿಕೋ, ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅವಸೇಸಾನಂ ಪನ ರಜಕಭಣ್ಡಿಕಾದಿಚೋರಾನಂ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾದೀನಂ ಆಪತ್ತಿಯೇವಾತಿ।

    Paṃsukūlasaññissāti assāmikaṃ ‘‘idaṃ paṃsukūla’’nti evaṃsaññissāpi gahaṇe anāpatti. Sace pana taṃ sassāmikaṃ hoti, āharāpente dātabbaṃ . Ummattakassāti pubbe vuttappakārassa ummattakassāpi anāpatti. Ādikammikassāti idha dhaniyo ādikammiko, tassa anāpatti. Avasesānaṃ pana rajakabhaṇḍikādicorānaṃ chabbaggiyādīnaṃ āpattiyevāti.

    ಅನಾಪತ್ತಿಭೇದಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ।

    Anāpattibhedaṃ niṭṭhitaṃ.

    ಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Padabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾ

    Pakiṇṇakakathā

    ಸಮುಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಕಿರಿಯಾ, ಅಥೋ ಸಞ್ಞಾ ಸಚಿತ್ತಕಂ।

    Samuṭṭhānañca kiriyā, atho saññā sacittakaṃ;

    ಲೋಕವಜ್ಜಞ್ಚ ಕಮ್ಮಞ್ಚ, ಕುಸಲಂ ವೇದನಾಯ ಚಾತಿ॥

    Lokavajjañca kammañca, kusalaṃ vedanāya cāti.

    ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಪಕಿಣ್ಣಕೇ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ – ಸಾಹತ್ಥಿಕಂ ಕಾಯತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಆಣತ್ತಿಕಂ ವಾಚತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಸಾಹತ್ಥಿಕಾಣತ್ತಿಕಂ ಕಾಯತೋ ಚ ವಾಚತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ। ಕಿರಿಯಾಸಮುಟ್ಠಾನಞ್ಚ, ಕರೋನ್ತೋಯೇವ ಹಿ ಏತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ನ ಅಕರೋನ್ತೋ। ‘‘ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯಾಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಅಭಾವೇನ ಮುಚ್ಚನತೋ ಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಸಚಿತ್ತಕಂ , ಲೋಕವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ತುಟ್ಠೋ ವಾ ಭೀತೋ ವಾ ಮಜ್ಝತ್ತೋ ವಾ ತಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ತಿವೇದನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Imasmiṃ pana pakiṇṇake idaṃ sikkhāpadaṃ tisamuṭṭhānaṃ – sāhatthikaṃ kāyato ca cittato ca samuṭṭhāti, āṇattikaṃ vācato ca cittato ca samuṭṭhāti, sāhatthikāṇattikaṃ kāyato ca vācato ca cittato ca samuṭṭhāti. Kiriyāsamuṭṭhānañca, karontoyeva hi etaṃ āpajjati na akaronto. ‘‘Adinnaṃ ādiyāmī’’ti saññāya abhāvena muccanato saññāvimokkhaṃ, sacittakaṃ , lokavajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, akusalacittaṃ, tuṭṭho vā bhīto vā majjhatto vā taṃ āpajjatīti tivedananti sabbaṃ paṭhamasikkhāpade vuttanayeneva veditabbaṃ.

    ಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Pakiṇṇakakathā niṭṭhitā.

    ವಿನೀತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

    Vinītavatthuvaṇṇanā

    ೧೩೨. ವಿನೀತವತ್ಥುಕಥಾಸು ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯವತ್ಥು ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಮೇವ।

    132. Vinītavatthukathāsu chabbaggiyavatthu anupaññattiyaṃ vuttameva.

    ದುತಿಯವತ್ಥುಮ್ಹಿ – ಚಿತ್ತಂ ನಾಮ ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ರಾಗಾದಿವಸೇನ ಪಕತಿಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಧಾವತಿ ಸನ್ಧಾವತಿ ವಿಧಾವತಿ। ಸಚೇ ಭಗವಾ ಕಾಯವಚೀದ್ವಾರಭೇದಂ ವಿನಾಪಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮತ್ತೇನ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ, ಕೋ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಅನಾಪತ್ತಿಕಂ ಅತ್ತಾನಂ ಕಾತುಂ! ತೇನಾಹ – ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖು ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇ’’ತಿ। ಚಿತ್ತವಸಿಕೇನ ಪನ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಬಲೇನ ಚಿತ್ತಂ ನಿವಾರೇತಬ್ಬಮೇವಾತಿ।

    Dutiyavatthumhi – cittaṃ nāma puthujjanānaṃ rāgādivasena pakatiṃ vijahitvā dhāvati sandhāvati vidhāvati. Sace bhagavā kāyavacīdvārabhedaṃ vināpi cittuppādamattena āpattiṃ paññapeyya, ko sakkuṇeyya anāpattikaṃ attānaṃ kātuṃ! Tenāha – ‘‘anāpatti bhikkhu cittuppāde’’ti. Cittavasikena pana na bhavitabbaṃ, paṭisaṅkhānabalena cittaṃ nivāretabbamevāti.

    ೧೩೩-೪. ಆಮಸನ-ಫನ್ದಾಪನ-ಠಾನಾಚಾವನವತ್ಥೂನಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾನೇವ। ತತೋ ಪರಾನಿ ಚ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಭೂಮಿತೋ ಅಗ್ಗಹೇಸೀತಿ ವತ್ಥುಪರಿಯೋಸಾನಾನಿ।

    133-4. Āmasana-phandāpana-ṭhānācāvanavatthūni uttānatthāneva. Tato parāni ca theyyacitto bhūmito aggahesīti vatthupariyosānāni.

    ೧೩೫. ನಿರುತ್ತಿಪಥವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ೧.೩೨೯ ಆದಿಯೀತಿ ಗಣ್ಹಿ, ‘‘ಚೋರೋಸಿ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಪರಾಮಸಿ। ಇತರೋ ಪನ ‘‘ಕೇನ ಅವಹಟ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯಾ ಅವಹಟ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಾಸಭಾಗೇನ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಅದಾಸಿ। ಯದಿ ಹಿ ಇತರೇನ ‘‘ಕೇನ ಗಹಿತಂ, ಕೇನ ಅಪನೀತಂ, ಕೇನ ಠಪಿತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಅಥ ಅಯಮ್ಪಿ ‘‘ಮಯಾ ಗಹಿತಂ, ಅಪನೀತಂ, ಠಪಿತ’’ನ್ತಿ ವಾ ವದೇಯ್ಯ। ಮುಖಂ ನಾಮ ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಚ ಕಥನತ್ಥಾಯ ಚ ಕತಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ ಪನ ವಿನಾ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖು ನಿರುತ್ತಿಪಥೇ’’ತಿ। ವೋಹಾರವಚನಮತ್ತೇ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತೋ ಪರಂ ವೇಠನವತ್ಥು ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

    135. Niruttipathavatthusmiṃ 1.329 ādiyīti gaṇhi, ‘‘corosi tva’’nti parāmasi. Itaro pana ‘‘kena avahaṭa’’nti vutte ‘‘mayā avahaṭa’’nti pucchāsabhāgena paṭiññaṃ adāsi. Yadi hi itarena ‘‘kena gahitaṃ, kena apanītaṃ, kena ṭhapita’’nti vuttaṃ abhavissa, atha ayampi ‘‘mayā gahitaṃ, apanītaṃ, ṭhapita’’nti vā vadeyya. Mukhaṃ nāma bhuñjanatthāya ca kathanatthāya ca kataṃ, theyyacittaṃ pana vinā avahāro natthi. Tenāha bhagavā – ‘‘anāpatti bhikkhu niruttipathe’’ti. Vohāravacanamatte anāpattīti attho. Tato paraṃ veṭhanavatthu pariyosānaṃ sabbaṃ uttānatthameva.

    ೧೩೭. ಅಭಿನ್ನಸರೀರವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಅಧಿವತ್ಥೋತಿ ಸಾಟಕತಣ್ಹಾಯ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಸರೀರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ಅನಾದಿಯನ್ತೋತಿ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಅಗಣ್ಹನ್ತೋ, ಆದರಂ ವಾ ಅಕರೋನ್ತೋ। ತಂ ಸರೀರಂ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾತಿ ಪೇತೋ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ತಂ ಸರೀರಂ ಉಟ್ಠಾಪೇಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ತಂ ಸರೀರಂ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ’’ತಿ। ದ್ವಾರಂ ಥಕೇಸೀತಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸುಸಾನಸಮೀಪೇಯೇವ ವಿಹಾರೋ, ತಸ್ಮಾ ಭೀರುಕಜಾತಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತತ್ಥ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಥಕೇಸಿ। ತತ್ಥೇವ ಪರಿಪತೀತಿ ದ್ವಾರೇ ಥಕಿತೇ ಪೇತೋ ಸಾಟಕೇ ನಿರಾಲಯೋ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಸರೀರಂ ಪಹಾಯ ಯಥಾಕಮ್ಮಂ ಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಸರೀರಂ ತತ್ಥೇವ ಪರಿಪತಿ, ಪತಿತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

    137. Abhinnasarīravatthusmiṃ adhivatthoti sāṭakataṇhāya tasmiṃyeva sarīre nibbatto. Anādiyantoti tassa vacanaṃ agaṇhanto, ādaraṃ vā akaronto. Taṃ sarīraṃ uṭṭhahitvāti peto attano ānubhāvena taṃ sarīraṃ uṭṭhāpesi. Tena vuttaṃ – ‘‘taṃ sarīraṃ uṭṭhahitvā’’ti. Dvāraṃ thakesīti bhikkhussa susānasamīpeyeva vihāro, tasmā bhīrukajātiko bhikkhu khippameva tattha pavisitvā dvāraṃ thakesi. Tattheva paripatīti dvāre thakite peto sāṭake nirālayo hutvā taṃ sarīraṃ pahāya yathākammaṃ gato, tasmā taṃ sarīraṃ tattheva paripati, patitanti vuttaṃ hoti.

    ಅಭಿನ್ನೇ ಸರೀರೇತಿ ಅಬ್ಭುಣ್ಹೇ ಅಲ್ಲಸರೀರೇ ಪಂಸುಕೂಲಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಏವರೂಪಾ ಉಪದ್ದವಾ ಹೋನ್ತಿ, ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಭಿನ್ನೇ ಪನ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ಪನ ಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ? ಕಾಕ-ಕುಲಲ-ಸೋಣ-ಸಿಙ್ಗಾಲಾದೀಹಿ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ವಾ ದಾಠಾಯ ವಾ ಈಸಕಂ ಫಾಲಿತಮತ್ತೇನಾಪಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ ಪತತೋ ಘಂಸನೇನ ಛವಿಮತ್ತಂ ಛಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಚಮ್ಮಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ, ಏತಂ ಅಭಿನ್ನಮೇವ; ಚಮ್ಮೇ ಪನ ಛಿನ್ನೇ ಭಿನ್ನಂ। ಯಸ್ಸಾಪಿ ಸಜೀವಕಾಲೇಯೇವ ಪಭಿನ್ನಾ ಗಣ್ಡಕುಟ್ಠಪಿಳಕಾ ವಾ ವಣೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಇದಮ್ಪಿ ಭಿನ್ನಂ। ತತಿಯದಿವಸತೋ ಪಭುತಿ ಉದ್ಧುಮಾತಕಾದಿಭಾವೇನ ಕುಣಪಭಾವಂ ಉಪಗತಮ್ಪಿ ಭಿನ್ನಮೇವ। ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಪನ ಅಭಿನ್ನೇಪಿ ಸುಸಾನಗೋಪಕೇಹಿ ವಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ನೋ ಚೇ ಅಞ್ಞಂ ಲಭತಿ, ಸತ್ಥಕೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ವಣಂ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ವಿಸಭಾಗಸರೀರೇ ಪನ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸಮಣಸಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಸೀಸೇ ವಾ ಹತ್ಥಪಾದಪಿಟ್ಠಿಯಂ ವಾ ವಣಂ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    Abhinne sarīreti abbhuṇhe allasarīre paṃsukūlaṃ na gahetabbaṃ, gaṇhantassa evarūpā upaddavā honti, dukkaṭañca āpajjati. Bhinne pana gahetuṃ vaṭṭati. Kittāvatā pana bhinnaṃ hoti? Kāka-kulala-soṇa-siṅgālādīhi mukhatuṇḍakena vā dāṭhāya vā īsakaṃ phālitamattenāpi. Yassa pana patato ghaṃsanena chavimattaṃ chinnaṃ hoti, cammaṃ acchinnaṃ, etaṃ abhinnameva; camme pana chinne bhinnaṃ. Yassāpi sajīvakāleyeva pabhinnā gaṇḍakuṭṭhapiḷakā vā vaṇo vā hoti, idampi bhinnaṃ. Tatiyadivasato pabhuti uddhumātakādibhāvena kuṇapabhāvaṃ upagatampi bhinnameva. Sabbena sabbaṃ pana abhinnepi susānagopakehi vā aññehi vā manussehi gāhāpetuṃ vaṭṭati. No ce aññaṃ labhati, satthakena vā kenaci vā vaṇaṃ katvā gahetabbaṃ. Visabhāgasarīre pana satiṃ upaṭṭhapetvā samaṇasaññaṃ uppādetvā sīse vā hatthapādapiṭṭhiyaṃ vā vaṇaṃ katvā gahetuṃ vaṭṭati.

    ಕುಸಸಙ್ಕಾಮನವತ್ಥುಕಥಾ

    Kusasaṅkāmanavatthukathā

    ೧೩೮. ತದನನ್ತರೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಕುಸಂ ಸಙ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಅಗ್ಗಹೇಸೀತಿ ಪುಬ್ಬೇ ‘‘ಆದಿಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾಯಂ ನಾಮಮತ್ತೇನ ದಸ್ಸಿತೇಸು ಥೇಯ್ಯಾವಹಾರ-ಪಸಯ್ಹಾವಹಾರ-ಪರಿಕಪ್ಪಾವಹಾರಪಅಚ್ಛನ್ನಾವಹಾರ-ಕುಸಾವಹಾರೇಸು ಕುಸಾವಹಾರೇನ ಅವಹರೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    138. Tadanantare vatthusmiṃ kusaṃ saṅkāmetvā cīvaraṃ aggahesīti pubbe ‘‘ādiyeyyā’’ti imassa padassa atthavaṇṇanāyaṃ nāmamattena dassitesu theyyāvahāra-pasayhāvahāra-parikappāvahārapaacchannāvahāra-kusāvahāresu kusāvahārena avaharīti attho.

    ಇಮೇಸಂ ಪನ ಅವಹಾರಾನಂ ಏವಂ ನಾನತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಯೋ ಹಿ ಕೋಚಿ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಭಣ್ಡಂ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ವಾ ದಿವಸಭಾಗೇ ವಾ ಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಅದಿಸ್ಸಮಾನೋ ಅವಹರತಿ, ಕೂಟಮಾನಕೂಟಕಹಾಪಣಾದೀಹಿ ವಾ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸೇವಂ ಗಣ್ಹತೋ ಅವಹಾರೋ ‘‘ಥೇಯ್ಯಾವಹಾರೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Imesaṃ pana avahārānaṃ evaṃ nānattaṃ veditabbaṃ – yo hi koci sassāmikaṃ bhaṇḍaṃ rattibhāge vā divasabhāge vā sandhicchedādīni katvā adissamāno avaharati, kūṭamānakūṭakahāpaṇādīhi vā vañcetvā gaṇhāti, tassevaṃ gaṇhato avahāro ‘‘theyyāvahāro’’ti veditabbo.

    ಯೋ ಪನ ಪರೇ ಪಸಯ್ಹ ಬಲಸಾ ಅಭಿಭುಯ್ಯ, ಅಥ ವಾ ಪನ ಸನ್ತಜ್ಜೇತ್ವಾ ಭಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಸನ್ತಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪನ್ಥಘಾತ-ಗಾಮಘಾತಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಾ ದಾಮರಿಕಚೋರಾ ವಿಯ ಕೋಧವಸೇನ ಪರಘರವಿಲೋಪಂ ಕರೋನ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಬಲಿತೋ ಚ ಅಧಿಕಂ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಾ ರಾಜ-ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾದಯೋ ವಿಯ; ತಸ್ಸೇವಂ ಗಣ್ಹತೋ ಅವಹಾರೋ ‘‘ಪಸಯ್ಹಾವಹಾರೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Yo pana pare pasayha balasā abhibhuyya, atha vā pana santajjetvā bhayaṃ dassetvā tesaṃ santakaṃ gaṇhāti, panthaghāta-gāmaghātādīni karontā dāmarikacorā viya kodhavasena paragharavilopaṃ karontā attano pattabalito ca adhikaṃ balakkārena gaṇhantā rāja-rājamahāmattādayo viya; tassevaṃ gaṇhato avahāro ‘‘pasayhāvahāro’’ti veditabbo.

    ಪರಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೋ ಪನ ಅವಹಾರೋ ‘‘ಪರಿಕಪ್ಪಾವಹಾರೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಸೋ ಭಣ್ಡಪರಿಕಪ್ಪ-ಓಕಾಸಪರಿಕಪ್ಪವಸೇನ ದುವಿಧೋ । ತತ್ರಾಯಂ ಭಣ್ಡಪರಿಕಪ್ಪೋ – ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸಾಟಕತ್ಥಿಕೋ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಸಾಟಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ; ಸಚೇ ಸುತ್ತಂ, ನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಪಸಿಬ್ಬಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸಾಟಕೋ ಚೇ ತತ್ರ ಹೋತಿ, ಉದ್ಧಾರೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸುತ್ತಂ ಚೇ ಹೋತಿ, ರಕ್ಖತಿ। ಬಹಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ‘‘ಸುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ಪುನ ಆಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇತಿ, ರಕ್ಖತಿಯೇವ। ‘‘ಸುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾಪಿ ‘‘ಯಂ ಲದ್ಧಂ, ತಂ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಪದವಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಭೂಮಿಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ‘‘ಚೋರೋ, ಚೋರೋ’’ತಿ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತೋ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಲಾಯತಿ, ರಕ್ಖತಿ। ಸಾಮಿಕಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ। ಅಞ್ಞೋ ಚೇ ಕೋಚಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಅಥ ನಿವತ್ತೇಸು ಸಾಮಿಕೇಸು ಸಯಮೇವ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪಗೇವೇತಂ ಮಯಾ ನೀಹಟಂ, ಮಮ ದಾನಿ ಸನ್ತಕ’’ನ್ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ರಕ್ಖತಿ; ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಪನ ಹೋತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಸುತ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ; ಸಚೇ ಸಾಟಕೋ, ನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ। ಸಚೇ ಸಪ್ಪಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ; ಸಚೇ ತೇಲಂ, ನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪರಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Parikappetvā gaṇhato pana avahāro ‘‘parikappāvahāro’’ti vuccati, so bhaṇḍaparikappa-okāsaparikappavasena duvidho . Tatrāyaṃ bhaṇḍaparikappo – idhekacco sāṭakatthiko antogabbhaṃ pavisitvā ‘‘sace sāṭako bhavissati, gaṇhissāmi; sace suttaṃ, na gaṇhissāmī’’ti parikappetvā andhakāre pasibbakaṃ gaṇhāti, sāṭako ce tatra hoti, uddhāreyeva pārājikaṃ. Suttaṃ ce hoti, rakkhati. Bahi nīharitvā muñcitvā ‘‘sutta’’nti ñatvā puna āharitvā yathāṭhāne ṭhapeti, rakkhatiyeva. ‘‘Sutta’’nti ñatvāpi ‘‘yaṃ laddhaṃ, taṃ gahetabba’’nti gacchati, padavārena kāretabbo. Bhūmiyaṃ ṭhapetvā gaṇhāti, uddhāre pārājikaṃ. ‘‘Coro, coro’’ti sāmikehi pariyuṭṭhito chaḍḍetvā palāyati, rakkhati. Sāmikā taṃ disvā gaṇhanti, iccetaṃ kusalaṃ. Añño ce koci gaṇhāti, bhaṇḍadeyyaṃ. Atha nivattesu sāmikesu sayameva taṃ disvā ‘‘pagevetaṃ mayā nīhaṭaṃ, mama dāni santaka’’nti gaṇhāti, rakkhati; bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti. ‘‘Sace suttaṃ bhavissati, gaṇhissāmi; sace sāṭako, na gaṇhissāmi. Sace sappi bhavissati, gaṇhissāmi; sace telaṃ, na gaṇhissāmī’’tiādinā nayena parikappetvā gaṇhantassāpi eseva nayo.

    ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಾದೀಸು ಪನ ‘‘ಸಾಟಕತ್ಥಿಕೋಪಿ ಸಾಟಕಪಸಿಬ್ಬಕಮೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ಬಹಿ ಠತ್ವಾ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ‘ಸಾಟಕೋ ಅಯ’ನ್ತಿ ದಿಸ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪದುದ್ಧಾರೇನೇವ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥ ಪನ ‘‘ಸಚೇ ಸಾಟಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಿಕಪ್ಪಿತತ್ತಾ ಪರಿಕಪ್ಪೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ದಿಸ್ವಾ ಹಟತ್ತಾ ಪರಿಕಪ್ಪಾವಹಾರೋ ನ ದಿಸ್ಸತಿ। ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಯಂ ಪರಿಕಪ್ಪಿತಂ ತಂ ಅದಿಟ್ಠಂ ಪರಿಕಪ್ಪಿತಭಾವೇ ಠಿತಂಯೇವ ಉದ್ಧರನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಪರಿಕಪ್ಪಾವಹಾರೋ ದಿಸ್ಸತಿ। ‘‘ತಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ತಂ ಅವಹರೀ’’ತಿ ಪಾಳಿಯಾ ಚ ಸಮೇತೀತಿ। ತತ್ಥ ಯ್ವಾಯಂ ‘‘ಸಚೇ ಸಾಟಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪವತ್ತೋ ಪರಿಕಪ್ಪೋ, ಅಯಂ ‘‘ಭಣ್ಡಪರಿಕಪ್ಪೋ’’ ನಾಮ।

    Mahāpaccariyādīsu pana ‘‘sāṭakatthikopi sāṭakapasibbakameva gahetvā nikkhanto bahi ṭhatvā muñcitvā ‘sāṭako aya’nti disvā gacchanto paduddhāreneva kāretabbo’’ti vuttaṃ. Ettha pana ‘‘sace sāṭako bhavissati, gaṇhissāmī’’ti parikappitattā parikappo dissati, disvā haṭattā parikappāvahāro na dissati. Mahāaṭṭhakathāyaṃ pana yaṃ parikappitaṃ taṃ adiṭṭhaṃ parikappitabhāve ṭhitaṃyeva uddharantassa avahāro vutto, tasmā tattha parikappāvahāro dissati. ‘‘Taṃ maññamāno taṃ avaharī’’ti pāḷiyā ca sametīti. Tattha yvāyaṃ ‘‘sace sāṭako bhavissati, gaṇhissāmī’’tiādinā nayena pavatto parikappo, ayaṃ ‘‘bhaṇḍaparikappo’’ nāma.

    ಓಕಾಸಪರಿಕಪ್ಪೋ ಪನ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಲೋಲಭಿಕ್ಖು ಪರಪರಿವೇಣಂ ವಾ ಕುಲಘರಂ ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ಕಮ್ಮನ್ತಸಾಲಂ ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೇನ ನಿಸಿನ್ನೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಭನೇಯ್ಯಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಓಲೋಕೇತಿ, ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಚ ಪನ ದಿಸ್ವಾ ದ್ವಾರಪಮುಖಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಪರಿವೇಣದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕರುಕ್ಖಮೂಲಾದಿವಸೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಮಂ ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ದಟ್ಠುಕಾಮತಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ವಿಯ ಏತೇಸಂಯೇವ ದಸ್ಸಾಮಿ; ನೋ ಚೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಿಕಪ್ಪೇತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಆದಾಯ ಪರಿಕಪ್ಪಿತಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಪರಿಕಪ್ಪೇತಿ, ತದಭಿಮುಖೋವ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಮನಸಿ ಕರೋನ್ತೋ ವಾ ಅಞ್ಞವಿಹಿತೋ ವಾ ಅಸತಿಯಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಅಥಾಪಿಸ್ಸ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಚೋರೋ ವಾ ಹತ್ಥೀ ವಾ ವಾಳಮಿಗೋ ವಾ ಮಹಾಮೇಘೋ ವಾ ವುಟ್ಠಹತಿ, ಸೋ ಚ ತಮ್ಹಾ ಉಪದ್ದವಾ ಮುಚ್ಚಿತುಕಮ್ಯತಾಯ ಸಹಸಾ ತಂ ಠಾನಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ಕೇಚಿ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಮೂಲೇವ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಹಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ರಕ್ಖತಿ, ಅವಹಾರೋಯೇವಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಅಯಂ ತಾವ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾನಯೋ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸಚೇಪಿ ಸೋ ಅನ್ತೋಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಹತ್ಥಿಂ ವಾ ಅಸ್ಸಂ ವಾ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ತಂ ನೇವ ಪಾಜೇತಿ, ನ ಪಾಜಾಪೇತಿ; ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ರ ಯ್ವಾಯಂ ‘‘ಸಚೇ ಮಂ ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ದಟ್ಠುಕಾಮತಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ವಿಯ ಏತೇಸಂಯೇವ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪವತ್ತೋ ಪರಿಕಪ್ಪೋ, ಅಯಂ ‘‘ಓಕಾಸಪರಿಕಪ್ಪೋ’’ ನಾಮ।

    Okāsaparikappo pana evaṃ veditabbo – idhekacco lolabhikkhu parapariveṇaṃ vā kulagharaṃ vā araññe kammantasālaṃ vā pavisitvā tattha kathāsallāpena nisinno kiñci lobhaneyyaṃ parikkhāraṃ oloketi, olokento ca pana disvā dvārapamukhaheṭṭhāpāsādapariveṇadvārakoṭṭhakarukkhamūlādivasena paricchedaṃ katvā ‘‘sace maṃ etthantare passissanti, daṭṭhukāmatāya gahetvā vicaranto viya etesaṃyeva dassāmi; no ce passissanti, harissāmī’’ti parikappeti. Tassa taṃ ādāya parikappitaparicchedaṃ atikkantamatte pārājikaṃ. Sace upacārasīmaṃ parikappeti, tadabhimukhova gacchanto kammaṭṭhānādīni manasi karonto vā aññavihito vā asatiyā upacārasīmaṃ atikkamati, bhaṇḍadeyyaṃ. Athāpissa taṃ ṭhānaṃ pattassa coro vā hatthī vā vāḷamigo vā mahāmegho vā vuṭṭhahati, so ca tamhā upaddavā muccitukamyatāya sahasā taṃ ṭhānaṃ atikkamati, bhaṇḍadeyyameva. Keci panettha ‘‘yasmā mūleva theyyacittena gahitaṃ, tasmā na rakkhati, avahāroyevā’’ti vadanti. Ayaṃ tāva mahāaṭṭhakathānayo. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘sacepi so antoparicchede hatthiṃ vā assaṃ vā abhiruhitvā taṃ neva pājeti, na pājāpeti; paricchede atikkantepi pārājikaṃ natthi, bhaṇḍadeyyamevā’’ti vuttaṃ. Tatra yvāyaṃ ‘‘sace maṃ etthantare passissanti, daṭṭhukāmatāya gahetvā vicaranto viya etesaṃyeva dassāmī’’ti pavatto parikappo, ayaṃ ‘‘okāsaparikappo’’ nāma.

    ಏವಮಿಮೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಪರಿಕಪ್ಪಾನಂ ವಸೇನ ಪರಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೋ ಅವಹಾರೋ ‘‘ಪರಿಕಪ್ಪಾವಹಾರೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Evamimesaṃ dvinnampi parikappānaṃ vasena parikappetvā gaṇhato avahāro ‘‘parikappāvahāro’’ti veditabbo.

    ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಪನ ಅವಹರಣಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾವಹಾರೋ। ಸೋ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಉಯ್ಯಾನಾದೀಸು ಕೀಳನ್ತಾನಂ ವಾ ಪವಿಸನ್ತಾನಂ ವಾ ಓಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಅಲಙ್ಕಾರಭಣ್ಡಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಓನಮಿತ್ವಾ ಗಹೇಸ್ಸಾಮಿ, ‘ಕಿಂ ಸಮಣೋ ಗಣ್ಹಾತೀ’ತಿ ಮಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ವಿಹೇಠೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ಪಂಸುನಾ ವಾ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ – ‘‘ಪಚ್ಛಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಏತ್ತಾವತಾ ಉದ್ಧಾರೋ ನತ್ಥೀತಿ ನ ತಾವ ಅವಹಾರೋ ಹೋತಿ। ಯದಾ ಪನ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತುಕಾಮಾ ತಂ ಭಣ್ಡಕಂ ವಿಚಿನನ್ತಾಪಿ ಅಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಅನ್ಧಕಾರೋ, ಸ್ವೇ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಾಲಯಾ ಏವ ಗತಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಥಸ್ಸ ತಂ ಉದ್ಧರತೋ ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ‘‘ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಕಾಲೇಯೇವ ತಂ ಮಮ ಸನ್ತಕ’’ನ್ತಿ ಸಕಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ‘‘ಗತಾ ದಾನಿ ತೇ, ಛಡ್ಡಿತಭಣ್ಡಂ ಇದ’’ನ್ತಿ ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ತೇಸು ದುತಿಯದಿವಸೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಅದಿಸ್ವಾ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಗತೇಸುಪಿ ಗಹಿತಂ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಪಯೋಗೇನ ತೇಹಿ ನ ದಿಟ್ಠಂ, ಯೋ ಪನ ತಥಾರೂಪಂ ಭಣ್ಡಂ ದಿಸ್ವಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಿತಂಯೇವ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ಪಾದೇನ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕದ್ದಮೇ ವಾ ವಾಲಿಕಾಯ ವಾ ಪವೇಸೇತಿ, ತಸ್ಸ ಪವೇಸಿತಮತ್ತೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Paṭicchādetvā pana avaharaṇaṃ paṭicchannāvahāro. So evaṃ veditabbo – yo bhikkhu manussānaṃ uyyānādīsu kīḷantānaṃ vā pavisantānaṃ vā omuñcitvā ṭhapitaṃ alaṅkārabhaṇḍaṃ disvā ‘‘sace onamitvā gahessāmi, ‘kiṃ samaṇo gaṇhātī’ti maṃ jānitvā viheṭheyyu’’nti paṃsunā vā paṇṇena vā paṭicchādeti – ‘‘pacchā gaṇhissāmī’’ti, tassa ettāvatā uddhāro natthīti na tāva avahāro hoti. Yadā pana te manussā antogāmaṃ pavisitukāmā taṃ bhaṇḍakaṃ vicinantāpi apassitvā ‘‘idāni andhakāro, sve jānissāmā’’ti sālayā eva gatā honti. Athassa taṃ uddharato uddhāre pārājikaṃ. ‘‘Paṭicchannakāleyeva taṃ mama santaka’’nti sakasaññāya vā ‘‘gatā dāni te, chaḍḍitabhaṇḍaṃ ida’’nti paṃsukūlasaññāya vā gaṇhantassa pana bhaṇḍadeyyaṃ. Tesu dutiyadivase āgantvā vicinitvā adisvā dhuranikkhepaṃ katvā gatesupi gahitaṃ bhaṇḍadeyyameva. Kasmā? Yasmā tassa payogena tehi na diṭṭhaṃ, yo pana tathārūpaṃ bhaṇḍaṃ disvā yathāṭhāne ṭhitaṃyeva appaṭicchādetvā theyyacitto pādena akkamitvā kaddame vā vālikāya vā paveseti, tassa pavesitamatteyeva pārājikaṃ.

    ಕುಸಂ ಸಙ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ಪನ ಅವಹರಣಂ ‘‘ಕುಸಾವಹಾರೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸೋಪಿ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಕುಸಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಚೀವರೇ ಭಾಜಿಯಮಾನೇ ಅತ್ತನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಠಿತಂ ಅಪ್ಪಗ್ಘತರಂ ವಾ ಮಹಗ್ಘತರಂ ವಾ ಸಮಸಮಂ ವಾ ಅಗ್ಘೇನ ಪರಸ್ಸ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಹರಿತುಕಾಮೋ ಅತ್ತನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಪತಿತಂ ಕುಸದಣ್ಡಕಂ ಪರಸ್ಸ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಪಾತೇತುಕಾಮೋ ಉದ್ಧರತಿ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ। ಪರಸ್ಸ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಪಾತೇತಿ, ರಕ್ಖತೇವ। ಯದಾ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಪತಿತೇ ಪರಸ್ಸ ಕೋಟ್ಠಾಸತೋ ಪರಸ್ಸ ಕುಸದಣ್ಡಕಂ ಉದ್ಧರತಿ, ಉದ್ಧಟಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕೋ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪಠಮತರಂ ಪರಕೋಟ್ಠಾಸತೋ ಕುಸದಣ್ಡಕಂ ಉದ್ಧರತಿ ಅತ್ತನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಪಾತೇತುಕಾಮತಾಯ ಉದ್ಧಾರೇ ರಕ್ಖತಿ , ಪಾತನೇ ರಕ್ಖತಿ। ಅತ್ತನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸತೋ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಕುಸದಣ್ಡಕಂ ಉದ್ಧರತಿ, ಉದ್ಧಾರೇಯೇವ ರಕ್ಖತಿ। ತಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಪರಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಪಾತೇನ್ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    Kusaṃ saṅkāmetvā pana avaharaṇaṃ ‘‘kusāvahāro’’ti vuccati. Sopi evaṃ veditabbo – yo bhikkhu kusaṃ pātetvā cīvare bhājiyamāne attano koṭṭhāsassa samīpe ṭhitaṃ appagghataraṃ vā mahagghataraṃ vā samasamaṃ vā agghena parassa koṭṭhāsaṃ haritukāmo attano koṭṭhāse patitaṃ kusadaṇḍakaṃ parassa koṭṭhāse pātetukāmo uddharati, rakkhati tāva. Parassa koṭṭhāse pāteti, rakkhateva. Yadā pana tasmiṃ patite parassa koṭṭhāsato parassa kusadaṇḍakaṃ uddharati, uddhaṭamatte pārājiko hoti. Sace paṭhamataraṃ parakoṭṭhāsato kusadaṇḍakaṃ uddharati attano koṭṭhāse pātetukāmatāya uddhāre rakkhati , pātane rakkhati. Attano koṭṭhāsato pana attano kusadaṇḍakaṃ uddharati, uddhāreyeva rakkhati. Taṃ uddharitvā parakoṭṭhāse pātentassa hatthato muttamatte pārājikaṃ.

    ಸಚೇ ಪನ ದ್ವೀಸುಪಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಪತಿತದಣ್ಡಕೇ ಅದಸ್ಸನಂ ಗಮೇತಿ, ತತೋ ಅವಸೇಸಭಿಕ್ಖೂಸು ಗತೇಸು ಇತರೋ ‘‘‘ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ದಣ್ಡಕೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯತೀ’ತಿ। ‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ, ಆವುಸೋ, ನ ಪಞ್ಞಾಯತೀ’ತಿ। ‘ಕತಮೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಭಾಗೋ’ತಿ? ‘ಅಯಂ ತುಯ್ಹಂ ಭಾಗೋ’’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಭಾಗಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿವದಿತ್ವಾ ವಾ ಅವಿವದಿತ್ವಾ ವಾ ತಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗತೇ ಇತರೋ ತಸ್ಸ ಭಾಗಂ ಉದ್ಧರತಿ, ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇಪಿ ತೇನ ‘‘ಅಹಂ ಮಮ ಭಾಗಂ ತುಯ್ಹಂ ನ ದೇಮಿ, ತ್ವಂ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಭಾಗಂ ಞತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನಾಯಂ ಮಮಾ’’ತಿ ಜಾನನ್ತೋಪಿ ತಸ್ಸೇವ ಭಾಗಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಉದ್ಧಾರೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ಇತರೋ ‘‘ಅಯಂ ತುಯ್ಹಂ ಭಾಗೋ, ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಭಾಗೋತಿ ಕಿಂ ಇಮಿನಾ ವಿವಾದೇನಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ವಾ ಪತ್ತೋ ಹೋತು, ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಾ, ಯೋ ವರಭಾಗೋ ತಂ ತುಮ್ಹೇ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ದಿನ್ನಕಂ ನಾಮ ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ, ನತ್ಥೇತ್ಥ ಅವಹಾರೋ। ಸಚೇಪಿ ಸೋ ವಿವಾದಭೀರುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಯಂ ತುಯ್ಹಂ ರುಚ್ಚತಿ, ತಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಂ ವರಭಾಗಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಲಾಮಕಂಯೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ತತೋ ಇತರಸ್ಸ ವಿಚಿನಿತಾವಸೇಸಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥೇವಾತಿ।

    Sace pana dvīsupi koṭṭhāsesu patitadaṇḍake adassanaṃ gameti, tato avasesabhikkhūsu gatesu itaro ‘‘‘mayhaṃ, bhante, daṇḍako na paññāyatī’ti. ‘Mayhampi, āvuso, na paññāyatī’ti. ‘Katamo pana, bhante, mayhaṃ bhāgo’ti? ‘Ayaṃ tuyhaṃ bhāgo’’’ti attano bhāgaṃ dasseti, tasmiṃ vivaditvā vā avivaditvā vā taṃ gaṇhitvā gate itaro tassa bhāgaṃ uddharati, uddhāre pārājikaṃ. Sacepi tena ‘‘ahaṃ mama bhāgaṃ tuyhaṃ na demi, tvaṃ pana attano bhāgaṃ ñatvā gaṇhā’’ti vutte ‘‘nāyaṃ mamā’’ti jānantopi tasseva bhāgaṃ gaṇhāti, uddhāre pārājikaṃ. Sace pana itaro ‘‘ayaṃ tuyhaṃ bhāgo, ayaṃ mayhaṃ bhāgoti kiṃ iminā vivādenā’’ti cintetvā ‘‘mayhaṃ vā patto hotu, tumhākaṃ vā, yo varabhāgo taṃ tumhe gaṇhathā’’ti vadati, dinnakaṃ nāma gahitaṃ hoti, natthettha avahāro. Sacepi so vivādabhīruko bhikkhu ‘‘yaṃ tuyhaṃ ruccati, taṃ gaṇhā’’ti vutto attano pattaṃ varabhāgaṃ ṭhapetvā lāmakaṃyeva gahetvā gacchati, tato itarassa vicinitāvasesaṃ gaṇhantassāpi avahāro natthevāti.

    ಅಟ್ಠಕಥಾಸುಪನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಕುಸಸಙ್ಕಾಮನವಸೇನ ಚೀವರಭಾಜನೀಯಮೇವ ಏಕಂ ಆಗತಂ, ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಪನ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಭಾಜನೀಯಞ್ಚ ನೀಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಏವಞ್ಚ ವತ್ವಾ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸೀವೇಯ್ಯಕಂ ದುಸ್ಸಯುಗಂ; ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಗಹಪತಿಚೀವರಂ ಅನುಜಾನಾತೂ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೩೭) ಇದಂ ಜೀವಕವತ್ಥುಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಚೀವರಕಥಾ, ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ‘‘ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ರಾಜಗಹಂ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕಾತುಂ, ಇಚ್ಛನ್ತಿ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ನಿಮನ್ತನಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಕ್ಖಿಕಂ ಉಪೋಸಥಿಕಂ ಪಾಟಿಪದಿಕಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೨೫) ಇದಂ ಸುತ್ತಮಾದಿಂ ಕತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಕಥಾ, ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇಯೇವ ‘‘ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸತ್ತರಸವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಂ ಮಹಾವಿಹಾರಂ ಪಟಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ – ‘ಇಧ ಮಯಂ ವಸ್ಸಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಸತ್ತರಸವಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹಾರಂ ಪಟಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೇ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೧೬) ಇದಂ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಆಗತಸೇನಾಸನಕಥಾ, ತದವಸಾನೇ ಚ ಸಪ್ಪಿಆದಿಭೇಸಜ್ಜಕಥಾ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಕಥಿತಾ। ಮಯಂ ಪನ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಆಗತಾಗತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಕಥಯಿಸ್ಸಾಮ; ಏವಂ ಕಥನೇ ಕಾರಣಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಮೇವ।

    Aṭṭhakathāsupana vuttaṃ – ‘‘imasmiṃ ṭhāne kusasaṅkāmanavasena cīvarabhājanīyameva ekaṃ āgataṃ, catunnampi pana paccayānaṃ uppattiñca bhājanīyañca nīharitvā dassetabba’’nti evañca vatvā cīvarakkhandhake‘‘paṭiggaṇhātu me, bhante, bhagavā sīveyyakaṃ dussayugaṃ; bhikkhusaṅghassa ca gahapaticīvaraṃ anujānātū’’ti (mahāva. 337) idaṃ jīvakavatthuṃ ādiṃ katvā uppannacīvarakathā, senāsanakkhandhake ‘‘tena kho pana samayena rājagahaṃ dubbhikkhaṃ hoti, manussā na sakkonti saṅghabhattaṃ kātuṃ, icchanti uddesabhattaṃ nimantanaṃ salākabhattaṃ pakkhikaṃ uposathikaṃ pāṭipadikaṃ kātu’’nti (cūḷava. 325) idaṃ suttamādiṃ katvā piṇḍapātakathā, senāsanakkhandhakeyeva ‘‘tena kho pana samayena sattarasavaggiyā bhikkhū aññataraṃ paccantimaṃ mahāvihāraṃ paṭisaṅkharonti – ‘idha mayaṃ vassaṃ vasissāmā’ti. Addasaṃsu kho chabbaggiyā bhikkhū sattarasavaggiye bhikkhū vihāraṃ paṭisaṅkharonte’’ti (cūḷava. 316) idaṃ chabbaggiyavatthuṃ ādiṃ katvā āgatasenāsanakathā, tadavasāne ca sappiādibhesajjakathā vitthārena kathitā. Mayaṃ pana taṃ sabbaṃ āgatāgataṭṭhāneyeva kathayissāma; evaṃ kathane kāraṇaṃ pubbe vuttameva.

    ಕುಸಸಙ್ಕಾಮನವತ್ಥುಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Kusasaṅkāmanavatthukathā niṭṭhitā.

    ೧೩೯. ಇತೋ ಪರಂ ಜನ್ತಾಘರವತ್ಥು ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

    139. Ito paraṃ jantāgharavatthu uttānatthameva.

    ೧೪೦. ಪಞ್ಚಸು ವಿಘಾಸವತ್ಥೂಸು ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸು। ವಿಘಾಸಂ ಪನ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಖಾದಿತಾವಸೇಸಂ ಛಡ್ಡಿತಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಯದಿ ಸಕ್ಕೋತಿ ಖಾದನ್ತೇ ಛಡ್ಡಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ, ಏತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಅತ್ತಗುತ್ತತ್ಥಾಯ ಪನ ಪರಾನುದ್ದಯತಾಯ ಚ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    140. Pañcasu vighāsavatthūsu te bhikkhū anupasampannena kappiyaṃ kārāpetvā paribhuñjiṃsu. Vighāsaṃ pana gaṇhantena khāditāvasesaṃ chaḍḍitaṃ gahetabbaṃ. Yadi sakkoti khādante chaḍḍāpetvā gaṇhituṃ, etampi vaṭṭati. Attaguttatthāya pana parānuddayatāya ca na gahetabbaṃ.

    ೧೪೧. ಓದನಖಾದನೀಯಪೂವಉಚ್ಛುತಿಮ್ಬರೂಸಕಭಾಜನೀಯವತ್ಥೂಸು ಅಪರಸ್ಸ ಭಾಗಂ ದೇಹೀತಿ ಅಸನ್ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಆಹ। ಅಮೂಲಕಂ ಅಗ್ಗಹೇಸೀತಿ ಸಾಮಿಕೇಸು ದೇನ್ತೇಸು ಏವಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ಅನಾಪತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾತಿ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ದಿನ್ನಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ; ತೇನಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾ। ಆಪತ್ತಿ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸಾತಿ ಯೋ ಪನಾನೇನ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೋ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಆಹ; ಪರತೋ ತೇಕಟುಲಯಾಗುವತ್ಥುಮ್ಹಿ ವಿಯ। ಗಹಣೇ ಪನ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಸಮ್ಮತೇನ ವಾ ಆಣತ್ತೇಹಿ ವಾ ಆರಾಮಿಕಾದೀಹಿ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ, ಗಿಹೀನಞ್ಚ ಸನ್ತಕಂ ಸಾಮಿಕೇನ ವಾ ಆಣತ್ತೇನ ವಾ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ‘‘ಅಪರಸ್ಸ ಭಾಗಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೋ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಅಞ್ಞೇನ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಅಸಮ್ಮತೇನ ವಾ ಅನಾಣತ್ತೇನ ವಾ ದಿಯ್ಯಮಾನೇ ‘‘ಅಪರಮ್ಪಿ ಭಾಗಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾ ಕೂಟವಸ್ಸಾನಿ ಗಣೇತ್ವಾ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪತ್ತಚತುಕ್ಕೇ ವಿಯ ತಸ್ಸುದ್ಧಾರೇಯೇವ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಇತರೇಹಿ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಏವಂ ಗಣ್ಹತೋ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಸಾಮಿಕೇನ ಪನ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ದಾಪಿತಂ ವಾ ಸಯಂ ದಿನ್ನಂ ವಾ ಸುದಿನ್ನನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾವಿನಿಚ್ಛಯತೋ ಸಾರೋ।

    141. Odanakhādanīyapūvaucchutimbarūsakabhājanīyavatthūsu aparassa bhāgaṃ dehīti asantaṃ puggalaṃ āha. Amūlakaṃ aggahesīti sāmikesu dentesu evaṃ aggahesi. Anāpatti bhikkhu pārājikassāti sāmikehi dinnaṃ aggahesi; tenassa anāpatti vuttā. Āpatti sampajānamusāvāde pācittiyassāti yo panānena sampajānamusāvādo vutto, tasmiṃ pācittiyaṃ āha; parato tekaṭulayāguvatthumhi viya. Gahaṇe pana ayaṃ vinicchayo – saṅghassa santakaṃ sammatena vā āṇattehi vā ārāmikādīhi diyyamānaṃ, gihīnañca santakaṃ sāmikena vā āṇattena vā diyyamānaṃ ‘‘aparassa bhāgaṃ dehī’’ti vatvā gaṇhato bhaṇḍadeyyaṃ. Aññena diyyamānaṃ gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo. Asammatena vā anāṇattena vā diyyamāne ‘‘aparampi bhāgaṃ dehī’’ti vatvā vā kūṭavassāni gaṇetvā vā gaṇhanto pattacatukke viya tassuddhāreyeva bhaṇḍagghena kāretabbo. Itarehi diyyamānaṃ evaṃ gaṇhato bhaṇḍadeyyaṃ. Sāmikena pana ‘‘imassa dehī’’ti dāpitaṃ vā sayaṃ dinnaṃ vā sudinnanti ayamettha sabbaaṭṭhakathāvinicchayato sāro.

    ೧೪೨-೩. ಓದನಿಯಘರಾದಿವತ್ಥೂಸು – ಓದನಿಯಘರಂ ನಾಮ ವಿಕ್ಕಾಯಿಕಭತ್ತಪಚನಘರಂ। ಸೂನಘರಂ ನಾಮ ವಿಕ್ಕಾಯಿಕಮಂಸಪಚನಘರಂ। ಪೂವಘರಂ ನಾಮ ವಿಕ್ಕಾಯಿಕಖಜ್ಜಕಪಚನಘರಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ, ಪರಿಕ್ಖಾರವತ್ಥೂಸು ಚ ಪಾಕಟಮೇವ।

    142-3. Odaniyagharādivatthūsu – odaniyagharaṃ nāma vikkāyikabhattapacanagharaṃ. Sūnagharaṃ nāma vikkāyikamaṃsapacanagharaṃ. Pūvagharaṃ nāma vikkāyikakhajjakapacanagharaṃ. Sesamettha, parikkhāravatthūsu ca pākaṭameva.

    ೧೪೪. ಪೀಠವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ – ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಪರಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏತಂ ಠಾನಂ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಙ್ಕಾಮೇಸಿ। ತೇನಸ್ಸ ಸಙ್ಕಾಮನೇ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಸಙ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ಪನ ಪರಿಕಪ್ಪಿತೋಕಾಸತೋ ಗಹಣೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವುತ್ತಂ। ಏವಂ ಹರನ್ತೋ ಚ ಯದಿ ಪೀಠಕೇ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಂ ನತ್ಥಿ, ಥವಿಕಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಅಥ ಪೀಠಕೇಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಉಭೋ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ। ಭಿಸಿಆದೀನಿ ತೀಣಿ ವತ್ಥೂನಿ ಪಾಕಟಾನೇವ।

    144. Pīṭhavatthusmiṃ – so bhikkhu parikappetvā ‘‘etaṃ ṭhānaṃ sampattaṃ gaṇhissāmī’’ti saṅkāmesi. Tenassa saṅkāmane avahāro natthi. Saṅkāmetvā pana parikappitokāsato gahaṇe pārājikaṃ vuttaṃ. Evaṃ haranto ca yadi pīṭhake theyyacittaṃ natthi, thavikaṃ agghāpetvā kāretabbo. Atha pīṭhakepi atthi, ubho agghāpetvā kāretabboti. Bhisiādīni tīṇi vatthūni pākaṭāneva.

    ೧೪೬. ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹಾದೀಸು ತೀಸು ವತ್ಥೂಸು ಗಹಣೇ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಆಹರಾಪೇನ್ತೇಸು ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠಸ್ಸ ಪಟಿವಿಸೋ ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮಾಯಂ ಠಿತಸ್ಸೇವ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯದಿ ಪನ ದಾಯಕಾ ‘‘ಬಹಿಉಪಚಾರಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ಭನ್ತೇ, ಭಾಗಂ ಗಣ್ಹಥ, ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏವಂ ಅನ್ತೋಗಾಮಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

    146. Vissāsaggāhādīsu tīsu vatthūsu gahaṇe anāpatti, āharāpentesu bhaṇḍadeyyaṃ. Piṇḍāya paviṭṭhassa paṭiviso antoupacārasīmāyaṃ ṭhitasseva gahetuṃ vaṭṭati. Yadi pana dāyakā ‘‘bahiupacāraṭṭhānampi bhante, bhāgaṃ gaṇhatha, āgantvā paribhuñjissantī’’ti vadanti, evaṃ antogāmaṭṭhānampi gahetuṃ vaṭṭati. Sesamettha uttānatthameva.

    ೧೪೮-೯. ಸತ್ತಸು ಅಮ್ಬಚೋರಕಾದಿವತ್ಥೂಸು ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಾಯ ಗಹಣೇ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಆಹರಾಪೇನ್ತೇಸು ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭೋಗೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಸಾಮಿಕಾಪಿ ಸಾಲಯಾ, ಚೋರಾಪಿ ಸಾಲಯಾ, ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಾಯ ಖಾದನ್ತಸ್ಸ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹತೋ ಉದ್ಧಾರೇಯೇವ ಅವಹಾರೋ, ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಸಾಮಿಕಾ ಸಾಲಯಾ, ಚೋರಾ ನಿರಾಲಯಾ, ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಾಮಿಕಾ ನಿರಾಲಯಾ, ಚೋರಾ ಸಾಲಯಾ; ‘‘ಪುನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿದೇವ ಗಹನಟ್ಠಾನೇ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗತಾ, ಏಸೇವ ನಯೋ। ಉಭೋಪಿ ನಿರಾಲಯಾ, ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಾಯ ಖಾದತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ದುಕ್ಕಟಂ।

    148-9. Sattasu ambacorakādivatthūsu paṃsukūlasaññāya gahaṇe anāpatti, āharāpentesu bhaṇḍadeyyaṃ, theyyacittena paribhoge pārājikaṃ. Tatrāyaṃ vinicchayo – sāmikāpi sālayā, corāpi sālayā, paṃsukūlasaññāya khādantassa bhaṇḍadeyyaṃ, theyyacittena gaṇhato uddhāreyeva avahāro, bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabbo. Sāmikā sālayā, corā nirālayā, eseva nayo. Sāmikā nirālayā, corā sālayā; ‘‘puna gaṇhissāmā’’ti kismiñcideva gahanaṭṭhāne khipitvā gatā, eseva nayo. Ubhopi nirālayā, paṃsukūlasaññāya khādato anāpatti, theyyacittena dukkaṭaṃ.

    ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅಮ್ಬಾದೀಸು ಪನ ಸಙ್ಘಾರಾಮೇ ಜಾತಂ ವಾ ಹೋತು, ಆನೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ವಾ ಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ವಾ ಅಗ್ಘನಕಂ ಅವಹರನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಚ್ಚನ್ತೇ ಚೋರುಪದ್ದವೇನ ಗಾಮೇಸು ವುಟ್ಠಹನ್ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಪಿ ವಿಹಾರೇ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ‘‘ಪುನ ಆವಸನ್ತೇ ಜನಪದೇ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಉಸ್ಸಾಹಾವ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ತಾದಿಸಂ ವಿಹಾರಂ ಪತ್ವಾ ಅಮ್ಬಪಕ್ಕಾದೀನಿ ‘‘ಛಡ್ಡಿತಕಾನೀ’’ತಿ ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಾಯ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ; ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಅವಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ।

    Saṅghassa ambādīsu pana saṅghārāme jātaṃ vā hotu, ānetvā dinnaṃ vā pañcamāsakaṃ vā atirekapañcamāsakaṃ vā agghanakaṃ avaharantassa pārājikaṃ. Paccante corupaddavena gāmesu vuṭṭhahantesu bhikkhūpi vihāre chaḍḍetvā ‘‘puna āvasante janapade āgamissāmā’’ti saussāhāva gacchanti. Bhikkhū tādisaṃ vihāraṃ patvā ambapakkādīni ‘‘chaḍḍitakānī’’ti paṃsukūlasaññāya paribhuñjanti, anāpatti; theyyacittena paribhuñjato avahāro hoti, bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabbo.

    ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಸಙ್ಖೇಪಟ್ಠಕಥಾಯಞ್ಚ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಛಡ್ಡಿತವಿಹಾರೇ ಪನ ಫಲಾಫಲಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಆಗತಾನಾಗತಾನಂ ಸನ್ತಕತ್ತಾ’’ತಿ। ಗಣಸನ್ತಕೇ ಪನ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಚ ಸಉಸ್ಸಾಹಮತ್ತಮೇವ ಪಮಾಣಂ। ಸಚೇ ಪನ ತತೋ ಅಮ್ಬಪಕ್ಕಾದಿಂ ಕುಲಸಙ್ಗಹಣತ್ಥಾಯ ದೇತಿ, ಕುಲದೂಸಕದುಕ್ಕಟಂ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ದೇನ್ತೋ ಅಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಸಙ್ಘಿಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ನಿಯಮಿತಂ ಕುಲಸಙ್ಗಹಣತ್ಥಾಯ ದದತೋ ದುಕ್ಕಟಂ, ಇಸ್ಸರವತಾಯ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ನೋ ಚೇ ವತ್ಥು ಪಹೋತಿ, ಅಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಬಹಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಇಸ್ಸರವತಾಯ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಗೀವಾ। ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಘೋಸೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಖಾದಿತಂ ಸುಖಾದಿತಂ। ಘಣ್ಟಿಂ ಅಪಹರಿತ್ವಾ ಕಾಲಮೇವ ಘೋಸೇತ್ವಾ, ಘಣ್ಟಿಮೇವ ಪಹರಿತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಅಘೋಸೇತ್ವಾ, ಘಣ್ಟಿಮ್ಪಿ ಅಪಹರಿತ್ವಾ ಕಾಲಮ್ಪಿ ಅಘೋಸೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ನತ್ಥಿಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಖಾದಿತಮ್ಪಿ ಸುಖಾದಿತಮೇವ। ಪುಪ್ಫಾರಾಮವತ್ಥುದ್ವಯಂ ಪಾಕಟಮೇವ।

    Mahāpaccariyaṃ pana saṅkhepaṭṭhakathāyañca avisesena vuttaṃ – ‘‘chaḍḍitavihāre pana phalāphalaṃ theyyacittena paribhuñjato pārājikaṃ. Kasmā? Āgatānāgatānaṃ santakattā’’ti. Gaṇasantake pana puggalike ca saussāhamattameva pamāṇaṃ. Sace pana tato ambapakkādiṃ kulasaṅgahaṇatthāya deti, kuladūsakadukkaṭaṃ. Theyyacittena dento agghena kāretabbo. Saṅghikepi eseva nayo. Senāsanatthāya niyamitaṃ kulasaṅgahaṇatthāya dadato dukkaṭaṃ, issaravatāya thullaccayaṃ, theyyacittena pārājikaṃ. No ce vatthu pahoti, agghena kāretabbo. Bahi upacārasīmāya nisīditvā issaravatāya paribhuñjato gīvā. Ghaṇṭiṃ paharitvā kālaṃ ghosetvā ‘‘mayhaṃ pāpuṇātī’’ti khāditaṃ sukhāditaṃ. Ghaṇṭiṃ apaharitvā kālameva ghosetvā, ghaṇṭimeva paharitvā kālaṃ aghosetvā, ghaṇṭimpi apaharitvā kālampi aghosetvā aññesaṃ natthibhāvaṃ ñatvā ‘‘mayhaṃ pāpuṇātī’’ti khāditampi sukhāditameva. Pupphārāmavatthudvayaṃ pākaṭameva.

    ೧೫೦. ವುತ್ತವಾದಕವತ್ಥುತ್ತಯೇ ವುತ್ತೋ ವಜ್ಜೇಮೀತಿ ತಯಾ ವುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ತವ ವಚನೇನ ವದಾಮೀ’’ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನಾಪತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾತಿ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿ। ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ‘‘ವುತ್ತೋ ವಜ್ಜೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ಅಹಂ ತಯಾ ವುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ತವ ವಚನೇನ ವದಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಞ್ಞೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ತವ ವಚನೇನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ವುತ್ತೋ ವಜ್ಜೇಹೀತಿ ಮಯಾ ವುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಮಮ ವಚನೇನ ವದೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಇಮೇಸುಪಿ ಚ ದ್ವೀಸು ವತ್ಥೂಸು ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಹಿ ಉಪಾರಮ್ಭಾ ಮುತ್ತೋ ಹೋತೀತಿ।

    150. Vuttavādakavatthuttaye vutto vajjemīti tayā vutto hutvā ‘‘tava vacanena vadāmī’’ti attho. Anāpatti bhikkhu pārājikassāti sāmikehi dinnattā anāpatti. Na ca, bhikkhave, ‘‘vutto vajjemī’’ti vattabboti ‘‘ahaṃ tayā vutto hutvā tava vacanena vadāmī’’ti evaṃ añño bhikkhu aññena bhikkhunā na vattabboti attho. Paricchedaṃ pana katvā ‘‘itthannāmaṃ tava vacanena gaṇhissāmī’’ti vattuṃ vaṭṭati. Vutto vajjehīti mayā vutto hutvā mama vacanena vadehīti attho. Sesaṃ vuttanayameva. Imesupi ca dvīsu vatthūsu paricchedaṃ katvā vattuṃ vaṭṭati. Ettāvatā hi upārambhā mutto hotīti.

    ೧೫೧-೨. ಮಣಿವತ್ಥುತ್ತಯಸ್ಸ ಮಜ್ಝಿಮೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ – ನಾಹಂ ಅಕಲ್ಲಕೋತಿ ನಾಹಂ ಗಿಲಾನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವ।

    151-2. Maṇivatthuttayassa majjhime vatthusmiṃ – nāhaṃ akallakoti nāhaṃ gilānoti attho. Sesaṃ pākaṭameva.

    ೧೫೩. ಸೂಕರವತ್ಥುದ್ವಯೇ – ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಠಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಛಾತಜ್ಝತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಮೋಚಿತತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಾಮಿಕೇಸು ಪನ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತೇಸು ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ, ತಾವ ಮಹನ್ತೋ ವಾ ಮತಸೂಕರೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬೋ, ತದಗ್ಘನಕಂ ವಾ ಭಣ್ಡಂ। ಸಚೇ ಪಾಸಸಾಮಿಕೇ ಕುಹಿಞ್ಚಿಪಿ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಪಾಸಸಾಮನ್ತಾ ತದಗ್ಘನಕಂ ಸಾಟಕಂ ವಾ ಕಾಸಾವಂ ವಾ ಥಾಲಕಂ ವಾ ಯಥಾ ತೇ ಆಗತಾ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಈದಿಸೇ ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾವ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಮೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಏತ್ಥ ಚ ಕೋಚಿ ಸೂಕರೋ ಪಾಸಂ ಪಾದೇನ ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪಾಸೇ ಠಾನಾಚಾವನಧಮ್ಮೇನ ಠಾನೇನ ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಚಣ್ಡಸೋತೇ ಬದ್ಧನಾವಾ ವಿಯ। ಕೋಚಿ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಠಿತೋ, ಕೋಚಿ ನಿಪನ್ನೋ, ಕೋಚಿ ಕೂಟಪಾಸೇನ ಬದ್ಧೋ ಹೋತಿ। ಕೂಟಪಾಸೋ ನಾಮ ಯಸ್ಸ ಅನ್ತೇ ಧನುಕಂ ವಾ ಅಙ್ಕುಸಕೋ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ದಣ್ಡಕೋ ಬದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ರುಕ್ಖಾದೀಸು ಲಗ್ಗಿತ್ವಾ ಸೂಕರಸ್ಸ ಗಮನಂ ನಿವಾರೇತಿ। ತತ್ರ ಪಾಸಂ ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಏಕಮೇವ ಠಾನಂ ಪಾಸಬನ್ಧನಂ, ಸೋ ಹಿ ಪಾಸೇ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ವಾ ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ವಾ ಪಲಾಯತಿ। ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಠಿತಸ್ಸ ಬನ್ಧನಞ್ಚ ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಪಾದಾತಿ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ। ನಿಪನ್ನಸ್ಸ ಬನ್ಧನಞ್ಚ ಸಯನಞ್ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ। ಕೂಟಪಾಸಬದ್ಧಸ್ಸ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ತದೇವ ಠಾನಂ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ತತೋ ತತೋ ಮೋಚೇನ್ತಾ ದಸಪಿ ವೀಸತಿಪಿ ಸತಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಆಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಮೇವ ದಾಸಂ ಪಲಾಪೇನ್ತೋ ವಿಯ।

    153. Sūkaravatthudvaye – kiñcāpi paṭhamassa bhikkhuno chātajjhattaṃ disvā kāruññena mocitattā anāpatti. Sāmikesu pana asampaṭicchantesu bhaṇḍadeyyaṃ, tāva mahanto vā matasūkaro āharitvā dātabbo, tadagghanakaṃ vā bhaṇḍaṃ. Sace pāsasāmike kuhiñcipi na passati, pāsasāmantā tadagghanakaṃ sāṭakaṃ vā kāsāvaṃ vā thālakaṃ vā yathā te āgatā passanti, īdise ṭhāne ṭhapetvāva gantabbaṃ, theyyacittena pana mocentassa pārājikameva. Ettha ca koci sūkaro pāsaṃ pādena kaḍḍhitvā chinnamatte pāse ṭhānācāvanadhammena ṭhānena ṭhito hoti caṇḍasote baddhanāvā viya. Koci attano dhammatāya ṭhito, koci nipanno, koci kūṭapāsena baddho hoti. Kūṭapāso nāma yassa ante dhanukaṃ vā aṅkusako vā añño vā koci daṇḍako baddho hoti, yo tattha tattha rukkhādīsu laggitvā sūkarassa gamanaṃ nivāreti. Tatra pāsaṃ kaḍḍhitvā ṭhitassa ekameva ṭhānaṃ pāsabandhanaṃ, so hi pāse muttamatte vā chinnamatte vā palāyati. Attano dhammatāya ṭhitassa bandhanañca cattāro ca pādāti pañca ṭhānāni. Nipannassa bandhanañca sayanañcāti dve ṭhānāni. Kūṭapāsabaddhassa yattha yattha gacchati, taṃ tadeva ṭhānaṃ. Tasmā taṃ tato tato mocentā dasapi vīsatipi satampi bhikkhū pārājikaṃ āpajjanti. Tattha tattha āgataṃ disvā ekameva dāsaṃ palāpento viya.

    ಪುರಿಮಾನಂ ಪನ ತಿಣ್ಣಂ ಚತುಪ್ಪದಕಥಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಫನ್ದಾಪನಠಾನಾಚಾವನಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಸುನಖದಟ್ಠಂ ಸೂಕರಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಕಾರುಞ್ಞಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಾಸಟ್ಠಾನಂ ಪನ ಸುನಖಸಮೀಪಂ ವಾ ಅಸಮ್ಪತ್ತಂ ಪಟಿಪಥಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಠಮಮೇವ ಪಲಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ। ಯೋಪಿ ಬದ್ಧಸೂಕರಸ್ಸ ಘಾಸಞ್ಚ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ದತ್ವಾ ಬಲಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟ್ಠಿಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಉತ್ರಸ್ತೋ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ; ಸೋ ಚೇ ಪಲಾಯತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಪಾಸಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟ್ಠಿಸದ್ದೇನ ಪಲಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Purimānaṃ pana tiṇṇaṃ catuppadakathāyaṃ vuttanayena phandāpanaṭhānācāvanāni veditabbāni. Sunakhadaṭṭhaṃ sūkaraṃ vissajjāpentassāpi kāruññādhippāyena bhaṇḍadeyyaṃ, theyyacittena pārājikaṃ. Pāsaṭṭhānaṃ pana sunakhasamīpaṃ vā asampattaṃ paṭipathaṃ gantvā paṭhamameva palāpentassa avahāro natthi. Yopi baddhasūkarassa ghāsañca pānīyañca datvā balaṃ gāhāpetvā ukkuṭṭhiṃ karoti – ‘‘utrasto palāyissatī’’ti; so ce palāyati, pārājikaṃ. Pāsaṃ dubbalaṃ katvā ukkuṭṭhisaddena palāpentassāpi eseva nayo.

    ಯೋ ಪನ ಘಾಸಞ್ಚ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ದತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ‘‘ಬಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ; ಸೋ ಚೇ ಪಲಾಯತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಪಾಸಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಪಾಸಸನ್ತಿಕೇ ಸತ್ಥಂ ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ವಾ ಠಪೇತಿ ‘‘ಛಿನ್ನೇ ವಾ ದಡ್ಢೇ ವಾ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸೂಕರೋ ಪಾಸಂ ಚಾಲೇನ್ತೋ ಛಿನ್ನೇ ವಾ ದಡ್ಢೇ ವಾ ಪಲಾಯತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ಪಾಸಂ ಯಟ್ಠಿಯಾ ಸಹ ಪಾತೇತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಸೂಕರೋ ತಂ ಮದ್ದನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ , ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಸೂಕರೋ ಅದೂಹಲಪಾಸಾಣೇಹಿ ಅಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಪಲಾಪೇತುಕಾಮಸ್ಸ ಅದೂಹಲಂ ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಉಕ್ಖಿಪತೋ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಚೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಮತ್ತೇ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಅದೂಹಲಂ ಪಾತೇತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಸೂಕರೋ ತಂ ಮದ್ದನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಓಪಾತೇ ಪತಿತಸೂಕರಮ್ಪಿ ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಉದ್ಧರತೋ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಓಪಾತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ನಾಸೇತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಸೂಕರೋ ತಂ ಮದ್ದನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಸೂಲೇ ವಿದ್ಧಂ ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಉದ್ಧರತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸೂಲಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ।

    Yo pana ghāsañca pānīyañca datvā gacchati, ‘‘balaṃ gahetvā palāyissatī’’ti; so ce palāyati, bhaṇḍadeyyaṃ. Pāsaṃ dubbalaṃ katvā gacchantassāpi eseva nayo. Pāsasantike satthaṃ vā aggiṃ vā ṭhapeti ‘‘chinne vā daḍḍhe vā palāyissatī’’ti. Sūkaro pāsaṃ cālento chinne vā daḍḍhe vā palāyati, bhaṇḍadeyyameva. Pāsaṃ yaṭṭhiyā saha pāteti, pacchā sūkaro taṃ maddanto gacchati , bhaṇḍadeyyaṃ. Sūkaro adūhalapāsāṇehi akkanto hoti, taṃ palāpetukāmassa adūhalaṃ kāruññena ukkhipato bhaṇḍadeyyaṃ, theyyacittena pārājikaṃ. Sace ukkhittamatte agantvā pacchā gacchati, bhaṇḍadeyyameva. Ukkhipitvā ṭhapitaṃ adūhalaṃ pāteti, pacchā sūkaro taṃ maddanto gacchati, bhaṇḍadeyyaṃ. Opāte patitasūkarampi kāruññena uddharato bhaṇḍadeyyaṃ, theyyacittena pārājikaṃ. Opātaṃ pūretvā nāseti, pacchā sūkaro taṃ maddanto gacchati, bhaṇḍadeyyaṃ. Sūle viddhaṃ kāruññena uddharati, bhaṇḍadeyyaṃ, theyyacittena pārājikaṃ. Sūlaṃ uddharitvā chaḍḍeti, bhaṇḍadeyyaṃ.

    ವಿಹಾರಭೂಮಿಯಂ ಪನ ಪಾಸೇ ವಾ ಅದೂಹಲಂ ವಾ ಓಡ್ಡೇನ್ತಾ ವಾರೇತಬ್ಬಾ – ‘‘ಮಿಗರೂಪಾನಂ ಪಟಿಸರಣಟ್ಠಾನಮೇತಂ, ಮಾ ಇಧ ಏವಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ। ಸಚೇ ‘‘ಹರಾಪೇಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಹರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅಥ ಸಯಂ ಹರನ್ತಿ, ಸುನ್ದರಮೇವ। ಅಥ ನೇವ ಹರನ್ತಿ, ನ ಹರಿತುಂ ದೇನ್ತಿ, ರಕ್ಖಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಹರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಮನುಸ್ಸಾ ಸಸ್ಸರಕ್ಖಣಕಾಲೇ ಖೇತ್ತೇಸು ಪಾಸೇ ಚ ಅದೂಹಲಪಾಸಾಣಾದೀನಿ ಚ ಕರೋನ್ತಿ – ‘‘ಮಂಸಂ ಖಾದನ್ತಾ ಸಸ್ಸಾನಿ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ವೀತಿವತ್ತೇ ಸಸ್ಸಕಾಲೇ ತೇಸು ಅನಾಲಯೇಸು ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ತತ್ಥ ಬದ್ಧಂ ವಾ ಪತಿತಂ ವಾ ಮೋಚೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ।

    Vihārabhūmiyaṃ pana pāse vā adūhalaṃ vā oḍḍentā vāretabbā – ‘‘migarūpānaṃ paṭisaraṇaṭṭhānametaṃ, mā idha evaṃ karothā’’ti. Sace ‘‘harāpetha, bhante’’ti vadanti, harāpetuṃ vaṭṭati. Atha sayaṃ haranti, sundarameva. Atha neva haranti, na harituṃ denti, rakkhaṃ yācitvā harāpetuṃ vaṭṭati. Manussā sassarakkhaṇakāle khettesu pāse ca adūhalapāsāṇādīni ca karonti – ‘‘maṃsaṃ khādantā sassāni rakkhissāmā’’ti. Vītivatte sassakāle tesu anālayesu pakkantesu tattha baddhaṃ vā patitaṃ vā mocetuṃ vaṭṭatīti.

    ಮಿಗವತ್ಥುದ್ವಯೇಪಿ ಸೂಕರವತ್ಥೂಸು ವುತ್ತಸದಿಸೋಯೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    Migavatthudvayepi sūkaravatthūsu vuttasadisoyeva vinicchayo.

    ಮಚ್ಛವತ್ಥುದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಕುಮೀನಮುಖಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಾ ಪಚ್ಛಾಪುಟಕಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ವಾ ಪಸ್ಸೇನ ಛಿದ್ದಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ಕುಮೀನತೋ ಮಚ್ಛೇ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಪಲಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಭತ್ತಸಿತ್ಥಾನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏವಂ ಪಲಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಹ ಕುಮೀನೇನ ಉದ್ಧರತೋಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಕೇವಲಂ ಕುಮೀನಮುಖಂ ವಿವರತಿ, ಪಚ್ಛಾಪುಟಕಂ ಮುಞ್ಚತಿ, ಛಿದ್ದಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಮಚ್ಛಾ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಪಲಾಯನ್ತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಏವಂ ಕತ್ವಾ ಭತ್ತಸಿತ್ಥಾನಿ ದಸ್ಸೇತಿ, ಮಚ್ಛಾ ಗೋಚರತ್ಥಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಲಾಯನ್ತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ಮುಖಂ ಅವಿವರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಪುಟಕಂ ಅಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಸ್ಸೇನ ಛಿದ್ದಂ ಅಕತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ಭತ್ತಸಿತ್ಥಾನಿ ದಸ್ಸೇತಿ, ಮಚ್ಛಾ ಪನ ಛಾತಜ್ಝತ್ತಾ ಸೀಸೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕತ್ವಾ ಗೋಚರತ್ಥಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಲಾಯನ್ತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ತುಚ್ಛಕುಮೀನಸ್ಸ ಮುಖಂ ವಾ ವಿವರತಿ, ಪಚ್ಛಾಪುಟಕಂ ವಾ ಮುಞ್ಚತಿ, ಛಿದ್ದಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಆಗತಾಗತಾ ಮಚ್ಛಾ ದ್ವಾರಂ ಪತ್ತಾ ಪುಟಕಛಿದ್ದೇಹಿ ಪಲಾಯನ್ತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವ। ತುಚ್ಛಕುಮೀನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗುಮ್ಬೇ ಖಿಪತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ। ಯಾನೇ ಭಣ್ಡಂ ಪೀಠೇ ಥವಿಕಾಯ ಸದಿಸಂ।

    Macchavatthudvayepi eseva nayo. Ayaṃ pana viseso – kumīnamukhaṃ vivaritvā vā pacchāpuṭakaṃ muñcitvā vā passena chiddaṃ katvā vā kumīnato macche pothetvā palāpentassa pārājikaṃ. Bhattasitthāni dassetvā evaṃ palāpentassāpi pārājikaṃ. Saha kumīnena uddharatopi pārājikaṃ. Kevalaṃ kumīnamukhaṃ vivarati, pacchāpuṭakaṃ muñcati, chiddaṃ vā karoti, macchā pana attano dhammatāya palāyanti, bhaṇḍadeyyaṃ. Evaṃ katvā bhattasitthāni dasseti, macchā gocaratthāya nikkhamitvā palāyanti, bhaṇḍadeyyameva. Mukhaṃ avivaritvā pacchāpuṭakaṃ amuñcitvā passena chiddaṃ akatvā kevalaṃ bhattasitthāni dasseti, macchā pana chātajjhattā sīsena paharitvā okāsaṃ katvā gocaratthāya nikkhamitvā palāyanti, bhaṇḍadeyyameva. Tucchakumīnassa mukhaṃ vā vivarati, pacchāpuṭakaṃ vā muñcati, chiddaṃ vā karoti, āgatāgatā macchā dvāraṃ pattā puṭakachiddehi palāyanti, bhaṇḍadeyyameva. Tucchakumīnaṃ gahetvā gumbe khipati, bhaṇḍadeyyamevāti. Yāne bhaṇḍaṃ pīṭhe thavikāya sadisaṃ.

    ಮಂಸಪೇಸಿವತ್ಥುಮ್ಹಿ – ಸಚೇ ಆಕಾಸೇ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಗಹಿತಟ್ಠಾನಮೇವ ಠಾನಂ। ತಂ ಛಹಾಕಾರೇಹಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಠಾನಾಚಾವನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ದಾರುಗೋಪಾಲಕರಜಕಸಾಟಕವತ್ಥೂಸು ಚ ಅಮ್ಬಚೋರಕಾದಿವತ್ಥೂಸು ವುತ್ತನಯೇನ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ।

    Maṃsapesivatthumhi – sace ākāse gaṇhāti, gahitaṭṭhānameva ṭhānaṃ. Taṃ chahākārehi paricchinditvā ṭhānācāvanaṃ veditabbaṃ. Sesamettha dārugopālakarajakasāṭakavatthūsu ca ambacorakādivatthūsu vuttanayena vinicchinitabbaṃ.

    ೧೫೫. ಕುಮ್ಭಿವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ – ಯೋ ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದೀನಿ ಅಪಾದಗ್ಘನಕಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ನ ಪುನ ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಂವರೇ ಠತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸಾದೀಸುಪಿ ಪುನ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಏವಮೇವ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ನೇವತ್ಥಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ದುಕ್ಕಟಂ ವಾ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ವಾ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಪನ ಹೋತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಏವಮೇವಮಕಾಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಪನ ಅಕತ್ವಾ ‘‘ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಥೋಕಂ ಥೋಕಮ್ಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಯಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ಪೂರತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ।

    155.Kumbhivatthusmiṃ – yo sappitelādīni apādagghanakāni gahetvā ‘‘na puna evaṃ karissāmī’’ti saṃvare ṭhatvā dutiyadivasādīsupi puna citte uppanne evameva dhuranikkhepaṃ katvā paribhuñjanto sabbampi taṃ paribhuñjati, nevatthi pārājikaṃ. Dukkaṭaṃ vā thullaccayaṃ vā āpajjati, bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti. Ayampi bhikkhu evamevamakāsi. Tena vuttaṃ – ‘‘anāpatti bhikkhu pārājikassā’’ti. Dhuranikkhepaṃ pana akatvā ‘‘divase divase paribhuñjissāmī’’ti thokaṃ thokampi paribhuñjato yasmiṃ divase pādagghanakaṃ pūrati, tasmiṃ pārājikaṃ.

    ಸಂವಿದಾವಹಾರವತ್ಥೂನಿ ಸಂವಿದಾವಹಾರೇ, ಮುಟ್ಠಿವತ್ಥೂನಿ ಓದನಿಯಘರಾದಿವತ್ಥೂಸು ದ್ವೇ ವಿಘಾಸವತ್ಥೂನಿ ಅಮ್ಬಚೋರಕಾದಿವತ್ಥೂಸು ವುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ದ್ವೇ ತಿಣವತ್ಥೂನಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾನೇವ।

    Saṃvidāvahāravatthūni saṃvidāvahāre, muṭṭhivatthūni odaniyagharādivatthūsu dve vighāsavatthūni ambacorakādivatthūsu vuttavinicchayanayena veditabbāni. Dve tiṇavatthūni uttānatthāneva.

    ೧೫೬. ಅಮ್ಬಭಾಜಾಪನಾದಿವತ್ಥೂಸು ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಂ ಗಾಮಕಾವಾಸಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಭಿಕ್ಖುಕಂ ಅಗಮಂಸು। ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಫಲಾಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಮಾನಾಪಿ ತೇಸು ಆಗತೇಸು ‘‘ಥೇರಾನಂ ಫಲಾನಿ ದೇಥಾ’’ತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇ ನ ಅವೋಚುಂ। ಅಥ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಕಿಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಾಜಾಪೇತ್ವಾ ತೇಸಮ್ಪಿ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಭಾಗಂ ದತ್ವಾ ಅತ್ತನಾಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇನ ನೇಸಂ ಭಗವಾ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ಆಹ। ತಸ್ಮಾ ಇದಾನಿಪಿ ಯತ್ಥ ಆವಾಸಿಕಾ ಆಗನ್ತುಕಾನಂ ನ ದೇನ್ತಿ, ಫಲವಾರೇ ಚ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಚೋರಿಕಾಯ ಅತ್ತನಾವ ಖಾದನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಆಗನ್ತುಕೇಹಿ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    156.Ambabhājāpanādivatthūsu te bhikkhū ekaṃ gāmakāvāsaṃ paricchinnabhikkhukaṃ agamaṃsu. Tattha bhikkhū phalāphalaṃ paribhuñjamānāpi tesu āgatesu ‘‘therānaṃ phalāni dethā’’ti kappiyakārake na avocuṃ. Atha te bhikkhū ‘‘kiṃ saṅghikaṃ amhākaṃ na pāpuṇātī’’ti ghaṇṭiṃ paharitvā bhājāpetvā tesampi vassaggena bhāgaṃ datvā attanāpi paribhuñjiṃsu. Tena nesaṃ bhagavā ‘‘anāpatti, bhikkhave, paribhogatthāyā’’ti āha. Tasmā idānipi yattha āvāsikā āgantukānaṃ na denti, phalavāre ca sampatte aññesaṃ atthibhāvaṃ disvā corikāya attanāva khādanti, tattha āgantukehi ghaṇṭiṃ paharitvā bhājetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.

    ಯತ್ಥ ಪನ ಆವಾಸಿಕಾ ರುಕ್ಖೇ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಫಲವಾರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಿ, ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಸಮ್ಮಾ ಉಪನೇನ್ತಿ, ಅನಿಸ್ಸರಾ ತತ್ಥ ಆಗನ್ತುಕಾ। ಯೇಪಿ ರುಕ್ಖಾ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಾ, ತೇಸುಪಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಅನಿಸ್ಸರಾ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಸೇಸಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ದಿನ್ನೇಸುಪಿ।

    Yattha pana āvāsikā rukkhe rakkhitvā phalavāre sampatte bhājetvā khādanti, catūsu paccayesu sammā upanenti, anissarā tattha āgantukā. Yepi rukkhā cīvaratthāya niyametvā dinnā, tesupi āgantukā anissarā. Eseva nayo sesapaccayatthāya niyametvā dinnesupi.

    ಯೇ ಪನ ತಥಾ ಅನಿಯಮಿತಾ, ಆವಾಸಿಕಾ ಚ ತೇ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಗೋಪೇತ್ವಾ ಚೋರಿಕಾಯ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ನ ತೇಸು ಆವಾಸಿಕಾನಂ ಕತಿಕಾಯ ಠಾತಬ್ಬಂ। ಯೇ ಫಲಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಾ, ಆವಾಸಿಕಾಪಿ ನೇ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಗೋಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಾ ಉಪನೇನ್ತಿ, ತೇಸುಯೇವ ತೇಸಂ ಕತಿಕಾಯ ಠಾತಬ್ಬಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಚತುನ್ನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಪರಿಭೋಗವಸೇನೇವ ತಂ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ನಿಯಮಿತಂ, ತಂ ಪರಿಭೋಗವಸೇನೇವ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಞ್ಚ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಞ್ಚಾ’’ತಿ।

    Ye pana tathā aniyamitā, āvāsikā ca te rakkhitvā gopetvā corikāya paribhuñjanti, na tesu āvāsikānaṃ katikāya ṭhātabbaṃ. Ye phalaparibhogatthāya dinnā, āvāsikāpi ne rakkhitvā gopetvā sammā upanenti, tesuyeva tesaṃ katikāya ṭhātabbaṃ. Mahāpaccariyaṃ pana vuttaṃ – ‘‘catunnaṃ paccayānaṃ niyametvā dinnaṃ theyyacittena paribhuñjanto bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabbo. Paribhogavaseneva taṃ bhājetvā paribhuñjantassa bhaṇḍadeyyaṃ. Yaṃ panettha senāsanatthāya niyamitaṃ, taṃ paribhogavaseneva bhājetvā paribhuñjantassa thullaccayañca bhaṇḍadeyyañcā’’ti.

    ಓದಿಸ್ಸ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರೇಯೇವ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ಚೀವರಂ ಪನ ಸುಲಭಂ, ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇಪಿ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸೇನಾಸನೇನ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೇನ ವಾ ಕಿಲಮನ್ತೇಸು ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತದತ್ಥಾಯಪಿ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಓದಿಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ಚ ದಿನ್ನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಓದಿಸ್ಸ ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ತಂ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಗೋಪೇತ್ವಾ ತದತ್ಥಮೇವ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ನ ಯಾಪೇನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ರಾಜರೋಗಚೋರಭಯಾದೀಹಿ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ವಿಹಾರಾ ಪಲುಜ್ಜನ್ತಿ, ತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದಿಕೇ ವಿನಾಸೇನ್ತಿ, ಸೇನಾಸನಪಚ್ಚಯಂ ಪನ ನಿಸ್ಸಾಯ ಯಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ। ಏವರೂಪೇ ಕಾಲೇ ಸೇನಾಸನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾಪಿ ಸೇನಾಸನಜಗ್ಗನತ್ಥಾಯ ಪರಿಭೋಗೋ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ। ತಸ್ಮಾ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ವರಸೇನಾಸನಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಇತರಾನಿ ಲಾಮಕಕೋಟಿಯಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಮೂಲವತ್ಥುಚ್ಛೇದಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ನ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ ।

    Odissa cīvaratthāya dinnaṃ cīvareyeva upanetabbaṃ. Sace dubbhikkhaṃ hoti, bhikkhū piṇḍapātena kilamanti, cīvaraṃ pana sulabhaṃ, saṅghasuṭṭhutāya apalokanakammaṃ katvā piṇḍapātepi upanetuṃ vaṭṭati. Senāsanena gilānapaccayena vā kilamantesu saṅghasuṭṭhutāya apalokanakammaṃ katvā tadatthāyapi upanetuṃ vaṭṭati. Odissa piṇḍapātatthāya gilānapaccayatthāya ca dinnepi eseva nayo. Odissa senāsanatthāya dinnaṃ pana garubhaṇḍaṃ hoti, taṃ rakkhitvā gopetvā tadatthameva upanetabbaṃ. Sace pana dubbhikkhaṃ hoti, bhikkhū piṇḍapātena na yāpenti. Ettha rājarogacorabhayādīhi aññattha gacchantānaṃ vihārā palujjanti, tālanāḷikerādike vināsenti, senāsanapaccayaṃ pana nissāya yāpetuṃ sakkā hoti. Evarūpe kāle senāsanaṃ vissajjetvāpi senāsanajagganatthāya paribhogo bhagavatā anuññāto. Tasmā ekaṃ vā dve vā varasenāsanāni ṭhapetvā itarāni lāmakakoṭiyā piṇḍapātatthāya vissajjetuṃ vaṭṭati. Mūlavatthucchedaṃ pana katvā na upanetabbaṃ .

    ಯೋ ಪನ ಆರಾಮೋ ಚತುಪ್ಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ದಿನ್ನೋ, ತತ್ಥ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಯೇನ ಪನ ಪಚ್ಚಯೇನ ಊನಂ, ತದತ್ಥಂ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಆರಾಮೋ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ, ವೇತನಂ ದತ್ವಾಪಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯೇ ಪನ ವೇತನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಆರಾಮೇಯೇವ ಗೇಹಂ ಕತ್ವಾ ವಸನ್ತಾ ರಕ್ಖನ್ತಿ, ತೇ ಚೇ ಆಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನಾಳಿಕೇರಂ ವಾ ತಾಲಪಕ್ಕಂ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಯಂ ತೇಸಂ ಸಙ್ಘೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಹೋತಿ – ‘‘ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಖಾದಥಾ’’ತಿ ತದೇವ ತೇ ದಾತುಂ ಲಭನ್ತಿ; ತತೋ ಉತ್ತರಿ ತೇಸಂ ದದನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ।

    Yo pana ārāmo catuppaccayatthāya niyametvā dinno, tattha apalokanakammaṃ na kātabbaṃ. Yena pana paccayena ūnaṃ, tadatthaṃ upanetuṃ vaṭṭati. Ārāmo jaggitabbo, vetanaṃ datvāpi jaggāpetuṃ vaṭṭati. Ye pana vetanaṃ labhitvā ārāmeyeva gehaṃ katvā vasantā rakkhanti, te ce āgatānaṃ bhikkhūnaṃ nāḷikeraṃ vā tālapakkaṃ vā denti, yaṃ tesaṃ saṅghena anuññātaṃ hoti – ‘‘divase divase ettakaṃ nāma khādathā’’ti tadeva te dātuṃ labhanti; tato uttari tesaṃ dadantānampi gahetuṃ na vaṭṭati.

    ಯೋ ಪನ ಆರಾಮಂ ಕೇಣಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚತುಪ್ಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಮೇವ ದೇತಿ, ಅಯಂ ಬಹುಕಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ಲಭತಿ। ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪದೀಪತ್ಥಾಯ ವಾ ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಪಟಿಸಙ್ಖರಣತ್ಥಾಯ ವಾ ದಿನ್ನೋ ಆರಾಮೋಪಿ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ; ವೇತನಂ ದತ್ವಾಪಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ। ವೇತನಞ್ಚ ಪನೇತ್ಥ ಚೇತಿಯಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏತಮ್ಪಿ ಆರಾಮಂ ವೇತನೇನ ತತ್ಥೇವ ವಸಿತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತಾನಞ್ಚ ಕೇಣಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡದಾಯಕಾನಞ್ಚ ತತ್ಥ ಜಾತಕಫಲದಾನಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ।

    Yo pana ārāmaṃ keṇiyā gahetvā saṅghassa catuppaccayatthāya kappiyabhaṇḍameva deti, ayaṃ bahukampi dātuṃ labhati. Cetiyassa padīpatthāya vā khaṇḍaphullapaṭisaṅkharaṇatthāya vā dinno ārāmopi paṭijaggitabbo; vetanaṃ datvāpi jaggāpetabbo. Vetanañca panettha cetiyasantakampi saṅghasantakampi dātuṃ vaṭṭati. Etampi ārāmaṃ vetanena tattheva vasitvā rakkhantānañca keṇiyā gahetvā kappiyabhaṇḍadāyakānañca tattha jātakaphaladānaṃ vuttanayeneva veditabbanti.

    ಅಮ್ಬಪಾಲಕಾದಿವತ್ಥೂಸು – ಅನಾಪತ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗೋಪಕಸ್ಸ ದಾನೇತಿ ಏತ್ಥ ಕತರಂ ಪನ ಗೋಪಕದಾನಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕತರಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ? ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ತಾವ ಆಹ – ‘‘ಯಂ ಗೋಪಕಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ – ‘ಏತ್ತಕಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಗಣ್ಹಾ’ತಿ ತದೇವ ವಟ್ಟತಿ; ತತೋ ಉತ್ತರಿ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ – ‘‘ಕಿಂ ಗೋಪಕಾನಂ ಪಣ್ಣಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಸಞ್ಞಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಅತ್ಥಿ, ಏತೇಸಂ ಹತ್ಥೇ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಕಸ್ಸ ಏತೇ ಇಸ್ಸರಾ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ತೇ ದೇನ್ತಿ ತಂ ಬಹುಕಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಆರಾಮಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಫಲಾಫಲಂ ದಾರಕಾ ರಕ್ಖನ್ತಿ, ತೇಹಿ ದಿನ್ನಂ ವಟ್ಟತಿ । ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಪನ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಸಙ್ಘಿಕೇ ಪನ ಚೇತಿಯಸನ್ತಕೇ ಚ ಕೇಣಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತಸ್ಸೇವ ದಾನಂ ವಟ್ಟತಿ। ವೇತನೇನ ರಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಭಾಗಮತ್ತಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಯಂ ಗಿಹೀನಂ ಆರಾಮರಕ್ಖಕಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇನ್ತಿ, ಏತಂ ವಟ್ಟತಿ। ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪನ ಆರಾಮಗೋಪಕಾ ಯಂ ಅತ್ತನೋ ಭತಿಯಾ ಖಣ್ಡೇತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಏತಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯೋಪಿ ಉಪಡ್ಢಾರಾಮಂ ವಾ ಕೇಚಿದೇವ ರುಕ್ಖೇ ವಾ ಭತಿಂ ಲಭಿತ್ವಾ ರಕ್ಖತಿ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತರುಕ್ಖತೋಯೇವ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕೇಣಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏತಂ ಪನ ಸಬ್ಬಂ ಬ್ಯಞ್ಜನತೋ ನಾನಂ, ಅತ್ಥತೋ ಏಕಮೇವ; ತಸ್ಮಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಞತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।

    Ambapālakādivatthūsu – anāpatti, bhikkhave, gopakassa dāneti ettha kataraṃ pana gopakadānaṃ vaṭṭati, kataraṃ na vaṭṭatīti? Mahāsumatthero tāva āha – ‘‘yaṃ gopakassa paricchinditvā dinnaṃ hoti – ‘ettakaṃ divase divase gaṇhā’ti tadeva vaṭṭati; tato uttari na vaṭṭatī’’ti. Mahāpadumatthero panāha – ‘‘kiṃ gopakānaṃ paṇṇaṃ āropetvā nimittasaññaṃ vā katvā dinnaṃ atthi, etesaṃ hatthe vissaṭṭhakassa ete issarā, tasmā yaṃ te denti taṃ bahukampi vaṭṭatī’’ti. Kurundaṭṭhakathāyaṃ pana vuttaṃ – ‘‘manussānaṃ ārāmaṃ vā aññaṃ vā phalāphalaṃ dārakā rakkhanti, tehi dinnaṃ vaṭṭati . Āharāpetvā pana na gahetabbaṃ. Saṅghike pana cetiyasantake ca keṇiyā gahetvā rakkhantasseva dānaṃ vaṭṭati. Vetanena rakkhantassa attano bhāgamattaṃ vaṭṭatī’’ti. Mahāpaccariyaṃ pana ‘‘yaṃ gihīnaṃ ārāmarakkhakā bhikkhūnaṃ denti, etaṃ vaṭṭati. Bhikkhusaṅghassa pana ārāmagopakā yaṃ attano bhatiyā khaṇḍetvā denti, etaṃ vaṭṭati. Yopi upaḍḍhārāmaṃ vā kecideva rukkhe vā bhatiṃ labhitvā rakkhati, tassāpi attano pattarukkhatoyeva dātuṃ vaṭṭati. Keṇiyā gahetvā rakkhantassa pana sabbampi vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Etaṃ pana sabbaṃ byañjanato nānaṃ, atthato ekameva; tasmā adhippāyaṃ ñatvā gahetabbaṃ.

    ದಾರುವತ್ಥುಮ್ಹಿ – ತಾವಕಾಲಿಕೋ ಅಹಂ ಭಗವಾತಿ ತಾವಕಾಲಿಕಚಿತ್ತೋ ಅಹಂ ಭಗವಾತಿ ವತ್ತುಕಾಮೇನ ವುತ್ತಂ, ತಾವಕಾಲಿಕಚಿತ್ತೋತಿ ‘‘ಪುನ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂಚಿತ್ತೋ ಅಹನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಭಗವಾ ‘‘ತಾವಕಾಲಿಕೇ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ।

    Dāruvatthumhi – tāvakāliko ahaṃ bhagavāti tāvakālikacitto ahaṃ bhagavāti vattukāmena vuttaṃ, tāvakālikacittoti ‘‘puna āharitvā dassāmī’’ti evaṃcitto ahanti vuttaṃ hoti. Bhagavā ‘‘tāvakālike anāpattī’’ti āha.

    ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಸಚೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತಿ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಂ ವಾ, ತತೋ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಾವಕಾಲಿಕಂ ಹರಿತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ಸಙ್ಘಿಕೋ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೋ ಅಗುತ್ತೋ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ತೇಮೇತಿ, ಆತಪೇನ ಸುಕ್ಖತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಆವಾಸೇ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಙ್ಘೋ ಆಹರಾಪೇನ್ತೋ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇನ ಮೂಲೇನ ವಾ ಸಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ। ನ ಸಕ್ಕಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ, ‘‘ಸಙ್ಘಿಕೇನ, ಭನ್ತೇ, ಕತಂ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ವಳಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ಪನ ಅಯಮೇವ ಭಿಕ್ಖು ಇಸ್ಸರೋ। ಸಚೇಪಿ ಪಾಸಾಣತ್ಥಮ್ಭೋ ವಾ ರುಕ್ಖತ್ಥಮ್ಭೋ ವಾ ಕವಾಟಂ ವಾ ವಾತಪಾನಂ ವಾ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ಸಙ್ಘಿಕಂ ತಾವಕಾಲಿಕಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಅಞ್ಞೇಸುಪಿ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇಸೂತಿ।

    Ayaṃ panettha pāḷimuttakavinicchayo – sace saṅgho saṅghikaṃ kammaṃ kāreti uposathāgāraṃ vā bhojanasālaṃ vā, tato āpucchitvā tāvakālikaṃ haritabbaṃ. Yo pana saṅghiko dabbasambhāro agutto deve vassante temeti, ātapena sukkhati, taṃ sabbampi āharitvā attano āvāse kātuṃ vaṭṭati. Saṅgho āharāpento aññena vā dabbasambhārena mūlena vā saññāpetabbo. Na sakkā ce hoti saññāpetuṃ, ‘‘saṅghikena, bhante, kataṃ saṅghikaparibhogena vaḷañjathā’’ti vattabbaṃ. Senāsanassa pana ayameva bhikkhu issaro. Sacepi pāsāṇatthambho vā rukkhatthambho vā kavāṭaṃ vā vātapānaṃ vā nappahoti, saṅghikaṃ tāvakālikaṃ āharitvā pākatikaṃ kātuṃ vaṭṭati. Esa nayo aññesupi dabbasambhāresūti.

    ಉದಕವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ – ಯದಾ ಉದಕಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಹೋತಿ, ಯೋಜನತೋಪಿ ಅಡ್ಢಯೋಜನತೋಪಿ ಆಹರೀಯತಿ, ಏವರೂಪೇ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಉದಕೇ ಅವಹಾರೋ। ಯತೋಪಿ ಆಹರಿಮತೋ ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀಆದೀಸು ಠಿತತೋ ವಾ ಕೇವಲಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ಪಾನೀಯಪರಿಭೋಗಞ್ಚ ಕರೋನ್ತಿ, ನ ಅಞ್ಞಂ ಮಹಾಪರಿಭೋಗಂ, ತಮ್ಪಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹತೋ ಅವಹಾರೋ। ಯತೋ ಪನ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಘಟೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಸನಂ ಧೋವಿತುಂ, ಬೋಧಿರುಕ್ಖೇ ಸಿಞ್ಚಿತುಂ ಉದಕಪೂಜಂ ಕಾತುಂ, ರಜನಂ ಪಚಿತುಂ ಲಬ್ಭತಿ, ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕತಿಕವಸೇನೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಅತಿರೇಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ, ಮತ್ತಿಕಾದೀನಿ ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ।

    Udakavatthusmiṃ – yadā udakaṃ dullabhaṃ hoti, yojanatopi aḍḍhayojanatopi āharīyati, evarūpe pariggahitaudake avahāro. Yatopi āharimato vā pokkharaṇīādīsu ṭhitato vā kevalaṃ yāgubhattaṃ sampādenti, pānīyaparibhogañca karonti, na aññaṃ mahāparibhogaṃ, tampi theyyacittena gaṇhato avahāro. Yato pana ekaṃ vā dve vā ghaṭe gahetvā āsanaṃ dhovituṃ, bodhirukkhe siñcituṃ udakapūjaṃ kātuṃ, rajanaṃ pacituṃ labbhati, tattha saṅghassa katikavaseneva paṭipajjitabbaṃ. Atirekaṃ gaṇhanto, mattikādīni vā theyyacittena pakkhipanto bhaṇḍaṃ agghāpetvā kāretabbo.

    ಸಚೇ ಆವಾಸಿಕಾ ಕತಿಕವತ್ತಂ ದಳ್ಹಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಭಣ್ಡಕಂ ಧೋವಿತುಂ ವಾ ರಜಿತುಂ ವಾ ನ ದೇನ್ತಿ, ಅತ್ತನಾ ಪನ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಕತಿಕಾಯ ನ ಠಾತಬ್ಬಂ। ಯತ್ತಕಂ ತೇ ಧೋವನ್ತಿ, ತತ್ತಕಂ ಧೋವಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ ವಾ ಉದಕಸೋಣ್ಡಿಯೋ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕತಿಕಾ ಚ ಕತಾ ‘‘ಏತ್ಥ ನ್ಹಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಇತೋ ಪಾನೀಯಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಇಧ ಸಬ್ಬಪರಿಭೋಗೋ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ। ಕತಿಕವತ್ತೇನೇವ ಸಬ್ಬಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಯತ್ಥ ಕತಿಕಾ ನತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಪರಿಭೋಗೋ ವಟ್ಟತೀತಿ।

    Sace āvāsikā katikavattaṃ daḷhaṃ karonti, aññesaṃ bhaṇḍakaṃ dhovituṃ vā rajituṃ vā na denti, attanā pana aññesaṃ apassantānaṃ gahetvā sabbaṃ karonti, tesaṃ katikāya na ṭhātabbaṃ. Yattakaṃ te dhovanti, tattakaṃ dhovitabbaṃ. Sace saṅghassa dve tisso pokkharaṇiyo vā udakasoṇḍiyo vā honti, katikā ca katā ‘‘ettha nhāyitabbaṃ, ito pānīyaṃ gahetabbaṃ, idha sabbaparibhogo kātabbo’’ti. Katikavatteneva sabbaṃ kātabbaṃ. Yattha katikā natthi, tattha sabbaparibhogo vaṭṭatīti.

    ಮತ್ತಿಕಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ – ಯತ್ಥ ಮತ್ತಿಕಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಹೋತಿ, ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ವಾ ವಣ್ಣಮತ್ತಿಕಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಾ, ತತ್ಥ ಥೋಕಾಪಿ ಪಞ್ಚಮಾಸಕಂ ಅಗ್ಘತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಸಙ್ಘಿಕೇ ಪನ ಕಮ್ಮೇ ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಚ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಸಙ್ಘಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ತಾವಕಾಲಿಕಂ ವಾ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸುಧಾಯಪಿ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮವಣ್ಣೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Mattikāvatthusmiṃ – yattha mattikā dullabhā hoti, nānappakārā vā vaṇṇamattikā āharitvā ṭhapitā, tattha thokāpi pañcamāsakaṃ agghati, tasmā pārājikaṃ. Saṅghike pana kamme cetiyakamme ca niṭṭhite saṅghaṃ āpucchitvā vā tāvakālikaṃ vā gahetuṃ vaṭṭati. Sudhāyapi cittakammavaṇṇesupi eseva nayo.

    ತಿಣವತ್ಥೂಸು – ಝಾಪಿತತಿಣೇ ಠಾನಾಚಾವನಸ್ಸ ಅಭಾವಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಪನ ಹೋತಿ। ಸಙ್ಘೋ ತಿಣವತ್ಥುಂ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಆವಾಸಂ ಛಾದೇತಿ, ಪುನ ಕದಾಚಿ ಜಗ್ಗಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅಥಞ್ಞೋ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ವತ್ತಸೀಸೇನ ಜಗ್ಗತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವೇತಂ। ನೋ ಚೇ ಜಗ್ಗತಿ, ಸಙ್ಘೇನೇಕೋ ಭಿಕ್ಖು ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಚೇ ಭಾಗಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಭಾಗಂ ದತ್ವಾಪಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಭಾಗಂ ವಡ್ಢೇತಿ, ದಾತಬ್ಬಮೇವ। ವಡ್ಢೇತಿಯೇವ, ‘‘ಗಚ್ಛ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಛಾದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಕಸ್ಮಾ? ನಟ್ಠೇ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥಿ। ದದನ್ತೇಹಿ ಪನ ಸವತ್ಥುಕಂ ನ ದಾತಬ್ಬಂ , ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ; ತಿಣಮತ್ತಂ ಪನ ದಾತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಮಿಂ ಚೇ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸೇನಾಸನಂ ಛಾದೇನ್ತೇ ಪುನ ಸಙ್ಘೋ ಜಗ್ಗಿತುಂ ಪಹೋತಿ, ‘‘ತ್ವಂ ಮಾ ಜಗ್ಗಿ, ಸಙ್ಘೋ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ।

    Tiṇavatthūsu – jhāpitatiṇe ṭhānācāvanassa abhāvā dukkaṭaṃ, bhaṇḍadeyyaṃ pana hoti. Saṅgho tiṇavatthuṃ jaggitvā saṅghikaṃ āvāsaṃ chādeti, puna kadāci jaggituṃ na sakkoti, athañño eko bhikkhu vattasīsena jaggati, saṅghassevetaṃ. No ce jaggati, saṅgheneko bhikkhu vattabbo ‘‘jaggitvā dehī’’ti. So ce bhāgaṃ icchati, bhāgaṃ datvāpi jaggāpetabbaṃ. Sace bhāgaṃ vaḍḍheti, dātabbameva. Vaḍḍhetiyeva, ‘‘gaccha jaggitvā sabbaṃ gahetvā attano santakaṃ senāsanaṃ chādehī’’ti vattabbo. Kasmā? Naṭṭhe attho natthi. Dadantehi pana savatthukaṃ na dātabbaṃ , garubhaṇḍaṃ hoti; tiṇamattaṃ pana dātabbaṃ. Tasmiṃ ce jaggitvā attano senāsanaṃ chādente puna saṅgho jaggituṃ pahoti, ‘‘tvaṃ mā jaggi, saṅgho jaggissatī’’ti vattabboti.

    ಮಞ್ಚಾದೀನಿ ಸತ್ತ ವತ್ಥೂನಿ ಪಾಕಟಾನೇವ। ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ಅನಾಗತಮ್ಪಿ ಪಾಸಾಣತ್ಥಮ್ಭಂ ವಾ ರುಕ್ಖತ್ಥಮ್ಭಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ। ಪಧಾನಘರಾದೀಸು ಛಡ್ಡಿತಪತಿತಾನಂ ಪರಿವೇಣಾದೀನಂ ಕುಟ್ಟಮ್ಪಿ ಪಾಕಾರಮ್ಪಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಇಟ್ಠಕಾದೀನಿ ಅವಹರನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕಸ್ಮಾ? ಸಙ್ಘಿಕಂ ನಾಮ ಕದಾಚಿ ಅಜ್ಝಾವಸನ್ತಿ, ಕದಾಚಿ ನ ಅಜ್ಝಾವಸನ್ತಿ। ಪಚ್ಚನ್ತೇ ಚೋರಭಯೇನ ಜನಪದೇ ವುಟ್ಠಹನ್ತೇ ಛಡ್ಡಿತವಿಹಾರಾದೀಸು ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಹರನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯೇ ಪನ ತತೋ ತಾವಕಾಲಿಕಂ ಹರನ್ತಿ, ಪುನ ಆವಸಿತೇಸು ಚ ವಿಹಾರೇಸು ಭಿಕ್ಖೂ ಆಹರಾಪೇನ್ತಿ, ದಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ತತೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಕತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ವಾ ತದಗ್ಘನಕಂ ವಾ ದಾತಬ್ಬಮೇವ। ‘‘ಪುನ ಆವಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಲಯಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಿತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಗಣಸನ್ತಕಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ವಾ ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ; ತೇ ಚೇ ಅನುಜಾನನ್ತಿ, ಪಟಿಕಮ್ಮೇನ ಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಸಙ್ಘಿಕಂ ಪನ ಗರುಭಣ್ಡಂ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತಬ್ಬಮೇವ।

    Mañcādīni satta vatthūni pākaṭāneva. Pāḷiyaṃ pana anāgatampi pāsāṇatthambhaṃ vā rukkhatthambhaṃ vā aññaṃ vā kiñci pādagghanakaṃ harantassa pārājikameva. Padhānagharādīsu chaḍḍitapatitānaṃ pariveṇādīnaṃ kuṭṭampi pākārampi bhinditvā iṭṭhakādīni avaharantassāpi eseva nayo. Kasmā? Saṅghikaṃ nāma kadāci ajjhāvasanti, kadāci na ajjhāvasanti. Paccante corabhayena janapade vuṭṭhahante chaḍḍitavihārādīsu kiñci parikkhāraṃ harantassāpi eseva nayo. Ye pana tato tāvakālikaṃ haranti, puna āvasitesu ca vihāresu bhikkhū āharāpenti, dātabbaṃ. Sacepi tato āharitvā senāsanaṃ kataṃ hoti, taṃ vā tadagghanakaṃ vā dātabbameva. ‘‘Puna āvasissāmā’’ti ālayaṃ acchinditvā vuṭṭhitesu janapadesu gaṇasantakaṃ vā puggalikaṃ vā gahitaṃ hoti; te ce anujānanti, paṭikammena kiccaṃ natthi. Saṅghikaṃ pana garubhaṇḍaṃ, tasmā paṭikammaṃ kattabbameva.

    ೧೫೭. ವಿಹಾರಪರಿಭೋಗವತ್ಥು ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

    157. Vihāraparibhogavatthu uttānatthameva.

    ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಾವಕಾಲಿಕಂ ಹರಿತುನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಿಕಂ ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ತಾವಕಾಲಿಕಂ ಹರಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಫಾಸುಕಟ್ಠಾನೇ ಏಕಮ್ಪಿ ದ್ವೇಪಿ ಮಾಸೇ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಆಗತಾಗತಾನಂ ವುಡ್ಢತರಾನಂ ದೇತಿ, ನಪ್ಪಟಿಬಾಹತಿ , ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ನಟ್ಠೇಪಿ ಜಿಣ್ಣೇಪಿ ಚೋರಾವಹಟೇಪಿ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ। ವಸಿತ್ವಾ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಆಗತಾಗತಾನಂ ವುಡ್ಢತರಾನಂ ನ ದೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ನಟ್ಠೇ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ ಹೋತಿ। ಅಞ್ಞಂ ಪನ ಆವಾಸಂ ಹರಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇನ ಸಚೇ ತತ್ಥ ವುಡ್ಢತರೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾಪೇತಿ, ‘‘ಮಯಾ ಇದಂ ಅಸುಕಾವಾಸತೋ ನಾಮ ಆಹಟಂ, ಗಚ್ಛಾಮಿ, ನಂ ಪಾಕತಿಕಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಅಹಂ ಪಾಕತಿಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಸ್ಸ ಭಾರಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಙ್ಖೇಪಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ।

    Anujānāmi, bhikkhave, tāvakālikaṃ haritunti ettha yo bhikkhu saṅghikaṃ mañcaṃ vā pīṭhaṃ vā tāvakālikaṃ haritvā attano phāsukaṭṭhāne ekampi dvepi māse saṅghikaparibhogena paribhuñjati, āgatāgatānaṃ vuḍḍhatarānaṃ deti, nappaṭibāhati , tassa tasmiṃ naṭṭhepi jiṇṇepi corāvahaṭepi gīvā na hoti. Vasitvā pana gacchantena yathāṭhāne ṭhapetabbaṃ. Yo pana puggalikaparibhogena paribhuñjati, āgatāgatānaṃ vuḍḍhatarānaṃ na deti, tasmiṃ naṭṭhe tassa gīvā hoti. Aññaṃ pana āvāsaṃ haritvā paribhuñjantena sace tattha vuḍḍhataro āgantvā vuṭṭhāpeti, ‘‘mayā idaṃ asukāvāsato nāma āhaṭaṃ, gacchāmi, naṃ pākatikaṃ karomī’’ti vattabbaṃ. Sace so bhikkhu ‘‘ahaṃ pākatikaṃ karissāmī’’ti vadati, tassa bhāraṃ katvāpi gantuṃ vaṭṭatīti saṅkhepaṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ.

    ಚಮ್ಪಾವತ್ಥುಮ್ಹಿ – ತೇಕಟುಲಯಾಗೂತಿ ತಿಲತಣ್ಡುಲಮುಗ್ಗೇಹಿ ವಾ ತಿಲತಣ್ಡುಲಮಾಸೇಹಿ ವಾ ತಿಲತಣ್ಡುಲಕುಲತ್ಥೇಹಿ ವಾ ತಿಲತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಏಕಂ ಅಪರಣ್ಣಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತೀಹಿ ಕತಾ, ಏತಂ ಕಿರ ಇಮೇಹಿ ತೀಹಿ ಚತುಭಾಗಉದಕಸಮ್ಭಿನ್ನೇ ಖೀರೇ ಸಪ್ಪಿಮಧುಸಕ್ಕರಾದೀಹಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಿ।

    Campāvatthumhi – tekaṭulayāgūti tilataṇḍulamuggehi vā tilataṇḍulamāsehi vā tilataṇḍulakulatthehi vā tilataṇḍulehi saddhiṃ yaṃkiñci ekaṃ aparaṇṇaṃ pakkhipitvā tīhi katā, etaṃ kira imehi tīhi catubhāgaudakasambhinne khīre sappimadhusakkarādīhi yojetvā karonti.

    ರಾಜಗಹವತ್ಥುಮ್ಹಿ – ಮಧುಗೋಳಕೋತಿ ಅತಿರಸಕಪೂವೋ ವುಚ್ಚತಿ; ‘‘ಮಧುಸೀಸಕ’’ನ್ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ವತ್ಥುದ್ವಯೇಪಿ ಓದನಭಾಜನೀಯವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

    Rājagahavatthumhi – madhugoḷakoti atirasakapūvo vuccati; ‘‘madhusīsaka’’ntipi vadanti. Sesamettha vatthudvayepi odanabhājanīyavatthusmiṃ vuttanayeneva veditabbaṃ.

    ೧೫೮. ಅಜ್ಜುಕವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ – ಏತದವೋಚಾತಿ ಗಿಲಾನೋ ಹುತ್ವಾ ಅವೋಚ। ಆಯಸ್ಮಾ ಉಪಾಲಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅಜ್ಜುಕಸ್ಸ ಪಕ್ಖೋತಿ ನ ಅಗತಿಗಮನವಸೇನ ಪಕ್ಖೋ, ಅಪಿ ಚ ಖೋ ಅನಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞಿತಾಯ ಲಜ್ಜೀಅನುಗ್ಗಹೇನ ವಿನಯಾನುಗ್ಗಹೇನ ಚ ಥೇರೋ ಪಕ್ಖೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

    158. Ajjukavatthusmiṃ – etadavocāti gilāno hutvā avoca. Āyasmā upāli āyasmato ajjukassa pakkhoti na agatigamanavasena pakkho, api ca kho anāpattisaññitāya lajjīanuggahena vinayānuggahena ca thero pakkhoti veditabbo. Sesamettha uttānameva.

    ೧೫೯. ಬಾರಾಣಸೀವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ – ಚೋರೇಹಿ ಉಪದ್ದುತನ್ತಿ ಚೋರೇಹಿ ವಿಲುತ್ತಂ। ಇದ್ಧಿಯಾ ಆನೇತ್ವಾ ಪಾಸಾದೇ ಠಪೇಸೀತಿ ಥೇರೋ ಕಿರ ತಂ ಕುಲಂ ಸೋಕಸಲ್ಲಸಮಪ್ಪಿತಂ ಆವಟ್ಟನ್ತಂ ವಿವಟ್ಟನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪಸಾದಾನುರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಗ್ಗಹೇನ ಅತ್ತನೋ ಇದ್ಧಿಯಾ ‘‘ತೇಸಂಯೇವ ಪಾಸಾದಂ ದಾರಕಾನಂ ಸಮೀಪೇ ಹೋತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ। ದಾರಕಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಸಾದೋ’’ತಿ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ಅಭಿರುಹಿಂಸು। ತತೋ ಥೇರೋ ಇದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸಂಹರಿ, ಪಾಸಾದೋಪಿ ಸಕಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ವೋಹಾರವಸೇನ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ತೇ ದಾರಕೇ ಇದ್ಧಿಯಾ ಆನೇತ್ವಾ ಪಾಸಾದೇ ಠಪೇಸೀ’’ತಿ। ಇದ್ಧಿವಿಸಯೇತಿ ಈದಿಸಾಯ ಅಧಿಟ್ಠಾನಿದ್ಧಿಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿ। ವಿಕುಬ್ಬನಿದ್ಧಿ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ।

    159. Bārāṇasīvatthusmiṃ – corehi upaddutanti corehi viluttaṃ. Iddhiyā ānetvā pāsāde ṭhapesīti thero kira taṃ kulaṃ sokasallasamappitaṃ āvaṭṭantaṃ vivaṭṭantaṃ disvā tassa kulassa anukampāya pasādānurakkhaṇatthāya dhammānuggahena attano iddhiyā ‘‘tesaṃyeva pāsādaṃ dārakānaṃ samīpe hotū’’ti adhiṭṭhāsi. Dārakā ‘‘amhākaṃ pāsādo’’ti sañjānitvā abhiruhiṃsu. Tato thero iddhiṃ paṭisaṃhari, pāsādopi sakaṭṭhāneyeva aṭṭhāsi. Vohāravasena pana vuttaṃ ‘‘te dārake iddhiyā ānetvā pāsāde ṭhapesī’’ti. Iddhivisayeti īdisāya adhiṭṭhāniddhiyā anāpatti. Vikubbaniddhi pana na vaṭṭati.

    ೧೬೦-೧. ಅವಸಾನೇ ವತ್ಥುದ್ವಯಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।

    160-1. Avasāne vatthudvayaṃ uttānatthamevāti.

    ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಾಯ

    Samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya

    ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dutiyapārājikavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಸಾಸನೀ –

    Tatrāyaṃ anusāsanī –

    ದುತಿಯಂ ಅದುತಿಯೇನ, ಯಂ ಜಿನೇನ ಪಕಾಸಿತಂ।

    Dutiyaṃ adutiyena, yaṃ jinena pakāsitaṃ;

    ಪರಾಜಿತಕಿಲೇಸೇನ, ಪಾರಾಜಿಕಮಿದಂ ಇಧ॥

    Parājitakilesena, pārājikamidaṃ idha.

    ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸಮಂ ತೇನ, ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ।

    Sikkhāpadaṃ samaṃ tena, aññaṃ kiñci na vijjati;

    ಅನೇಕನಯವೋಕಿಣ್ಣಂ, ಗಮ್ಭೀರತ್ಥವಿನಿಚ್ಛಯಂ॥

    Anekanayavokiṇṇaṃ, gambhīratthavinicchayaṃ.

    ತಸ್ಮಾ ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಓತಿಣ್ಣೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ವಿನಯಞ್ಞುನಾ।

    Tasmā vatthumhi otiṇṇe, bhikkhunā vinayaññunā;

    ವಿನಯಾನುಗ್ಗಹೇನೇತ್ಥ, ಕರೋನ್ತೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ॥

    Vinayānuggahenettha, karontena vinicchayaṃ.

    ಪಾಳಿಂ ಅಟ್ಠಕಥಞ್ಚೇವ, ಸಾಧಿಪ್ಪಾಯಮಸೇಸತೋ।

    Pāḷiṃ aṭṭhakathañceva, sādhippāyamasesato;

    ಓಗಯ್ಹ ಅಪ್ಪಮತ್ತೇನ, ಕರಣೀಯೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ॥

    Ogayha appamattena, karaṇīyo vinicchayo.

    ಆಪತ್ತಿದಸ್ಸನುಸ್ಸಾಹೋ, ನ ಕತ್ತಬ್ಬೋ ಕುದಾಚನಂ।

    Āpattidassanussāho, na kattabbo kudācanaṃ;

    ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ ಅನಾಪತ್ತಿ-ಮಿತಿ ಕಯಿರಾಥ ಮಾನಸಂ॥

    Passissāmi anāpatti-miti kayirātha mānasaṃ.

    ಪಸ್ಸಿತ್ವಾಪಿ ಚ ಆಪತ್ತಿಂ, ಅವತ್ವಾವ ಪುನಪ್ಪುನಂ।

    Passitvāpi ca āpattiṃ, avatvāva punappunaṃ;

    ವೀಮಂಸಿತ್ವಾಥ ವಿಞ್ಞೂಹಿ, ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಚ ತಂ ವದೇ॥

    Vīmaṃsitvātha viññūhi, saṃsanditvā ca taṃ vade.

    ಕಪ್ಪಿಯೇಪಿ ಚ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಲಹುವತ್ತಿನೋ।

    Kappiyepi ca vatthusmiṃ, cittassa lahuvattino;

    ವಸೇನ ಸಾಮಞ್ಞಗುಣಾ, ಚವನ್ತೀಧ ಪುಥುಜ್ಜನಾ॥

    Vasena sāmaññaguṇā, cavantīdha puthujjanā.

    ತಸ್ಮಾ ಪರಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ಆಸೀವಿಸಮಿವೋರಗಂ।

    Tasmā paraparikkhāraṃ, āsīvisamivoragaṃ;

    ಅಗ್ಗಿಂ ವಿಯ ಚ ಸಮ್ಪಸ್ಸಂ, ನಾಮಸೇಯ್ಯ ವಿಚಕ್ಖಣೋತಿ॥

    Aggiṃ viya ca sampassaṃ, nāmaseyya vicakkhaṇoti.

    ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ

    Pārājikakaṇḍa-aṭṭhakathāya

    ಪಠಮೋ ಭಾಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।

    Paṭhamo bhāgo niṭṭhito.




    Next: ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ (ದುತಿಯೋ ಭಾಗೋ) • Pārājikakaṇḍa-aṭṭhakathā (dutiyo bhāgo)




    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೨. ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ • 2. Dutiyapārājikaṃ

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
    ಧನಿಯವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ • Dhaniyavatthuvaṇṇanā
    ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯವಣ್ಣನಾ • Pāḷimuttakavinicchayavaṇṇanā
    ಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
    ಪಞ್ಚವೀಸತಿಅವಹಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pañcavīsatiavahārakathāvaṇṇanā
    ಭೂಮಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Bhūmaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಆಕಾಸಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Ākāsaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ವೇಹಾಸಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vehāsaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಉದಕಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ನಾವಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Nāvaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಯಾನಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Yānaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಭಾರಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Bhāraṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಆರಾಮಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ವಿಹಾರಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vihāraṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಖೇತ್ತಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Khettaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ವತ್ಥುಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vatthuṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಗಾಮಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Gāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಅರಞ್ಞಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Araññaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಉದಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Udakakathāvaṇṇanā
    ದನ್ತಪೋನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Dantaponakathāvaṇṇanā
    ವನಪ್ಪತಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vanappatikathāvaṇṇanā
    ಹರಣಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Haraṇakakathāvaṇṇanā
    ಉಪನಿಧಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Upanidhikathāvaṇṇanā
    ಸುಙ್ಕಘಾತಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Suṅkaghātakathāvaṇṇanā
    ಪಾಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pāṇakathāvaṇṇanā
    ಚತುಪ್ಪದಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Catuppadakathāvaṇṇanā
    ಸಙ್ಕೇತಕಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Saṅketakammakathāvaṇṇanā
    ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Nimittakammakathāvaṇṇanā
    ಆಣತ್ತಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Āṇattikathāvaṇṇanā
    ಆಪತ್ತಿಭೇದವಣ್ಣನಾ • Āpattibhedavaṇṇanā
    ಅನಾಪತ್ತಿಭೇದವಣ್ಣನಾ • Anāpattibhedavaṇṇanā
    ವಿನೀತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ • Vinītavatthuvaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā
    ಧನಿಯವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ • Dhaniyavatthuvaṇṇanā
    ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯವಣ್ಣನಾ • Pāḷimuttakavinicchayavaṇṇanā
    ಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
    ಭೂಮಟ್ಠಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
    ಆಪತ್ತಿಭೇದವಣ್ಣನಾ • Āpattibhedavaṇṇanā
    ಅನಾಪತ್ತಿಭೇದವಣ್ಣನಾ • Anāpattibhedavaṇṇanā
    ವಿನೀತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ • Vinītavatthuvaṇṇanā
    ಕುಸಸಙ್ಕಾಮನವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Kusasaṅkāmanavatthukathāvaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā
    ಧನಿಯವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ • Dhaniyavatthuvaṇṇanā
    ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯವಣ್ಣನಾ • Pāḷimuttakavinicchayavaṇṇanā
    ಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ • Padabhājanīyavaṇṇanā
    ಪಞ್ಚವೀಸತಿಅವಹಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pañcavīsatiavahārakathāvaṇṇanā
    ಭೂಮಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Bhūmaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಆಕಾಸಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Ākāsaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ವೇಹಾಸಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vehāsaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಉದಕಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Udakaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ನಾವಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Nāvaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಯಾನಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Yānaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಭಾರಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Bhāraṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಆರಾಮಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Ārāmaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ವಿಹಾರಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vihāraṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಖೇತ್ತಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Khettaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ವತ್ಥುಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vatthuṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಅರಞ್ಞಟ್ಠಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Araññaṭṭhakathāvaṇṇanā
    ಉದಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Udakakathāvaṇṇanā
    ದನ್ತಪೋನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Dantaponakathāvaṇṇanā
    ವನಪ್ಪತಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Vanappatikathāvaṇṇanā
    ಹರಣಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Haraṇakakathāvaṇṇanā
    ಉಪನಿಧಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Upanidhikathāvaṇṇanā
    ಸುಙ್ಕಘಾತಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Suṅkaghātakathāvaṇṇanā
    ಪಾಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pāṇakathāvaṇṇanā
    ಚತುಪ್ಪದಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Catuppadakathāvaṇṇanā
    ಓಚರಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Ocarakakathāvaṇṇanā
    ಸಙ್ಕೇತಕಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Saṅketakammakathāvaṇṇanā
    ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Nimittakammakathāvaṇṇanā
    ಆಣತ್ತಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Āṇattikathāvaṇṇanā
    ಆಪತ್ತಿಭೇದವಣ್ಣನಾ • Āpattibhedavaṇṇanā
    ಅನಾಪತ್ತಿಭೇದವಣ್ಣನಾ • Anāpattibhedavaṇṇanā
    ವಿನೀತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ • Vinītavatthuvaṇṇanā
    ಕುಸಸಙ್ಕಾಮನವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Kusasaṅkāmanavatthukathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact