| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā |
२. दुतियपाराजिकसिक्खापदवण्णना
2. Dutiyapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
‘‘किस्स पन त्वं अय्ये जानं पाराजिकं धम्मं अज्झापन्न’’न्ति वचनतो, ‘‘अट्ठन्नं पाराजिकानं अञ्ञतरं पाराजिकं अज्झापन्न’’न्ति (पाचि॰ ६६६) वचनतो, अन्ते ‘‘उद्दिट्ठा खो अय्यायो अट्ठ पाराजिका धम्मा’’तिआदिवचनतो (पाचि॰ ६७७), परिवारे ‘‘साधारणपञ्ञत्ति उभतोपञ्ञत्ती’’ति (परि॰ २०१) वचनतो च भिक्खुनिविभङ्गं पत्वा भगवा साधारणानि सिक्खापदानि भिक्खूनं उप्पन्नवत्थुस्मिंयेव ‘‘या पन भिक्खुनी छन्दसो मेथुनं धम्मं पटिसेवेय्य अन्तमसो तिरच्छानगतेनपि पाराजिका होति असंवासा’’तिआदिना नयेन सविसेसम्पि अविसेसम्पि मातिकं निक्खिपित्वा अनुक्कमेन पदभाजनं, आपत्तिभेदं, तिकच्छेदं, अनापत्तिवारञ्च अनवसेसं वत्वा वित्थारेसि। सङ्गीतिकारकेहि पन असाधारणपञ्ञत्तियोयेव इध वित्थारिताति वेदितब्बा।
‘‘Kissa pana tvaṃ ayye jānaṃ pārājikaṃ dhammaṃ ajjhāpanna’’nti vacanato, ‘‘aṭṭhannaṃ pārājikānaṃ aññataraṃ pārājikaṃ ajjhāpanna’’nti (pāci. 666) vacanato, ante ‘‘uddiṭṭhā kho ayyāyo aṭṭha pārājikā dhammā’’tiādivacanato (pāci. 677), parivāre ‘‘sādhāraṇapaññatti ubhatopaññattī’’ti (pari. 201) vacanato ca bhikkhunivibhaṅgaṃ patvā bhagavā sādhāraṇāni sikkhāpadāni bhikkhūnaṃ uppannavatthusmiṃyeva ‘‘yā pana bhikkhunī chandaso methunaṃ dhammaṃ paṭiseveyya antamaso tiracchānagatenapi pārājikā hoti asaṃvāsā’’tiādinā nayena savisesampi avisesampi mātikaṃ nikkhipitvā anukkamena padabhājanaṃ, āpattibhedaṃ, tikacchedaṃ, anāpattivārañca anavasesaṃ vatvā vitthāresi. Saṅgītikārakehi pana asādhāraṇapaññattiyoyeva idha vitthāritāti veditabbā.
६६६. तत्थ ‘‘अट्ठन्नं पाराजिकान’’न्ति इदं केवलं सङ्गीतिकारकानंयेव नयतो निक्खित्तवचनं इतो पुब्बे छट्ठसत्तमट्ठमानं पाराजिकानं अपञ्ञत्तत्ता। भगवता पन इदं पञ्ञापितमादिसिक्खापदम्पि उपादाय ‘‘छन्नं पाराजिकान’’न्ति वुत्तं सिया। इतो उद्धं पञ्ञत्तानिपि उपादाय ‘‘अट्ठन्नं पाराजिकान’’न्ति वचनं अपरभागे उप्पन्नन्ति एकच्चे आचरिया। अट्ठकथायं पन ‘‘इदञ्च पाराजिकं पच्छा पञ्ञत्तं, तस्मा ‘अट्ठन्न’न्ति विभङ्गे वुत्त’’न्तिआदि वुत्तं, तस्मा अट्ठकथाचरियानं मतेन सिद्धमेतं यथापञ्ञत्तानुक्कमवसेनेव सङ्गीतानीति। ‘‘अञ्ञासि’’न्ति पाठो। अञ्ञासीति न गहेतब्बो। ‘‘दुट्ठुल्लसिक्खापदे वुत्तनयेनेवा’’ति वचनतो वज्जपटिच्छादिकं या पटिच्छादेति, सापि वज्जपटिच्छादिकआयेवाति सिद्धं। किञ्चापि वज्जपटिच्छादनं पेमवसेन होति, तथापि सिक्खापदवीतिक्कमचित्तं दोमनस्सिकमेव होतीति कत्वा ‘‘दुक्खवेदन’’न्ति वुत्तं।
666. Tattha ‘‘aṭṭhannaṃ pārājikāna’’nti idaṃ kevalaṃ saṅgītikārakānaṃyeva nayato nikkhittavacanaṃ ito pubbe chaṭṭhasattamaṭṭhamānaṃ pārājikānaṃ apaññattattā. Bhagavatā pana idaṃ paññāpitamādisikkhāpadampi upādāya ‘‘channaṃ pārājikāna’’nti vuttaṃ siyā. Ito uddhaṃ paññattānipi upādāya ‘‘aṭṭhannaṃ pārājikāna’’nti vacanaṃ aparabhāge uppannanti ekacce ācariyā. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘idañca pārājikaṃ pacchā paññattaṃ, tasmā ‘aṭṭhanna’nti vibhaṅge vutta’’ntiādi vuttaṃ, tasmā aṭṭhakathācariyānaṃ matena siddhametaṃ yathāpaññattānukkamavaseneva saṅgītānīti. ‘‘Aññāsi’’nti pāṭho. Aññāsīti na gahetabbo. ‘‘Duṭṭhullasikkhāpade vuttanayenevā’’ti vacanato vajjapaṭicchādikaṃ yā paṭicchādeti, sāpi vajjapaṭicchādikaāyevāti siddhaṃ. Kiñcāpi vajjapaṭicchādanaṃ pemavasena hoti, tathāpi sikkhāpadavītikkamacittaṃ domanassikameva hotīti katvā ‘‘dukkhavedana’’nti vuttaṃ.
दुतियपाराजिकसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Dutiyapārājikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / भिक्खुनीविभङ्ग • Bhikkhunīvibhaṅga / २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / भिक्खुनीविभङ्ग-अट्ठकथा • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / २. दुतियपाराजिकसिक्खापदवण्णना • 2. Dutiyapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / २. दुतियपाराजिकसिक्खापदवण्णना • 2. Dutiyapārājikasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / २. वज्जपटिच्छादिकसिक्खापदवण्णना • 2. Vajjapaṭicchādikasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / २. दुतियपाराजिकसिक्खापदं • 2. Dutiyapārājikasikkhāpadaṃ
