| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमानवत्थु-अट्ठकथा • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
१२. दुतियपतिब्बताविमानवण्णना
12. Dutiyapatibbatāvimānavaṇṇanā
वेळुरियथम्भन्ति दुतियपतिब्बताविमानं। तस्स का उप्पत्ति? सावत्थियं किर अञ्ञतरा उपासिका पतिब्बता हुत्वा सद्धा पसन्ना पञ्च सीलानि सुविसुद्धानि कत्वा रक्खि, यथाविभवञ्च दानानि अदासि, सा कालं कत्वा तावतिंसभवने उप्पज्जि। सेसं हेट्ठा वुत्तनयमेव।
Veḷuriyathambhanti dutiyapatibbatāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Sāvatthiyaṃ kira aññatarā upāsikā patibbatā hutvā saddhā pasannā pañca sīlāni suvisuddhāni katvā rakkhi, yathāvibhavañca dānāni adāsi, sā kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane uppajji. Sesaṃ heṭṭhā vuttanayameva.
१०१.
101.
‘‘वेळुरियथम्भं रुचिरं पभस्सरं, विमानमारुय्ह अनेकचित्तं।
‘‘Veḷuriyathambhaṃ ruciraṃ pabhassaraṃ, vimānamāruyha anekacittaṃ;
तत्थच्छसि देवि महानुभावे, उच्चावचा इद्धि विकुब्बमाना।
Tatthacchasi devi mahānubhāve, uccāvacā iddhi vikubbamānā;
इमा च ते अच्छरायो समन्ततो, नच्चन्ति गायन्ति पमोदयन्ति च॥
Imā ca te accharāyo samantato, naccanti gāyanti pamodayanti ca.
१०२.
102.
‘‘देविद्धिपत्तासि महानुभावे,
‘‘Deviddhipattāsi mahānubhāve,
मनुस्सभूता किमकासि पुञ्ञं।
Manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
केनासि एवं जलितानुभावा,
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā,
वण्णो च ते सब्बदिसा पभासती’’ति॥ – पुच्छि।
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti. – pucchi;
१०३.
103.
‘‘सा देवता अत्तमना, मोग्गल्लानेन पुच्छिता।
‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;
पञ्हं पुट्ठा वियाकासि, यस्स कम्मस्सिदं फलं’’॥
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
१०४.
104.
‘‘अहं मनुस्सेसु मनुस्सभूता, उपासिका चक्खुमतो अहोसिं।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, upāsikā cakkhumato ahosiṃ;
पाणातिपाता विरता अहोसिं, लोके अदिन्नं परिवज्जयिस्सं॥
Pāṇātipātā viratā ahosiṃ, loke adinnaṃ parivajjayissaṃ.
१०५.
105.
‘‘अमज्जपा नो च मुसा अभाणिं, सकेन सामिना अहोसिं तुट्ठा।
‘‘Amajjapā no ca musā abhāṇiṃ, sakena sāminā ahosiṃ tuṭṭhā;
अन्नञ्च पानञ्च पसन्नचित्ता, सक्कच्च दानं विपुलं अदासिं॥
Annañca pānañca pasannacittā, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
१०६.
106.
‘‘तेन मेतादिसो वण्णो, तेन मे इध मिज्झति।
‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;
उप्पज्जन्ति च मे भोगा, ये केचि मनसो पिया॥
Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.
१०७.
107.
‘‘अक्खामि ते भिक्खु महानुभाव,
‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva,
मनुस्सभूता यमकासि पुञ्ञं।
Manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;
तेनम्हि एवं जलितानुभावा,
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā,
वण्णो च मे सब्बदिसा पभासती’’ति॥ – विस्सज्जेसि।
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. – vissajjesi;
१०१. तत्थ वेळुरियथम्भन्ति वेळुरियमणिमयथम्भं। रुचिरन्ति रमणीयं। पभस्सरन्ति अतिविय भासुरं। उच्चावचाति उच्चा च अवचा च, विविधाति अत्थो।
101. Tattha veḷuriyathambhanti veḷuriyamaṇimayathambhaṃ. Ruciranti ramaṇīyaṃ. Pabhassaranti ativiya bhāsuraṃ. Uccāvacāti uccā ca avacā ca, vividhāti attho.
१०४-५. उपासिकाति सरणगमनेन उपासिकालक्खणे ठिता। वुत्तञ्हि –
104-5.Upāsikāti saraṇagamanena upāsikālakkhaṇe ṭhitā. Vuttañhi –
‘‘यतो खो, महानाम, अरियसावको बुद्धं सरणं गतो होति, धम्मं सरणं गतो होति, सङ्घं सरणं गतो होति, एत्तावता खो, महानाम, अरियसावको उपासको होती’’ति (सं॰ नि॰ ५.१०३३)।
‘‘Yato kho, mahānāma, ariyasāvako buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato hoti, ettāvatā kho, mahānāma, ariyasāvako upāsako hotī’’ti (saṃ. ni. 5.1033).
चक्खुमतोति पञ्चहि चक्खूहि चक्खुमतो बुद्धस्स भगवतो। एवं उपासिकाभावकित्तनेन आसयसुद्धिं दस्सेत्वा पयोगसुद्धिं दस्सेतुं ‘‘पाणातिपाता विरता’’तिआदि वुत्तं। तत्थ सकेन सामिना अहोसिं तुट्ठाति मिच्छाचारावेरमणिमाह। सेसं हेट्ठा वुत्तसदिसमेव।
Cakkhumatoti pañcahi cakkhūhi cakkhumato buddhassa bhagavato. Evaṃ upāsikābhāvakittanena āsayasuddhiṃ dassetvā payogasuddhiṃ dassetuṃ ‘‘pāṇātipātā viratā’’tiādi vuttaṃ. Tattha sakena sāminā ahosiṃ tuṭṭhāti micchācārāveramaṇimāha. Sesaṃ heṭṭhā vuttasadisameva.
दुतियपतिब्बताविमानवण्णना निट्ठिता।
Dutiyapatibbatāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / विमानवत्थुपाळि • Vimānavatthupāḷi / १२. दुतियपतिब्बताविमानवत्थु • 12. Dutiyapatibbatāvimānavatthu
