| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमानवत्थु-अट्ठकथा • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
२. दुतियपीठविमानवण्णना
2. Dutiyapīṭhavimānavaṇṇanā
पीठं ते वेळुरियमयन्ति दुतियपीठविमानं। तस्स अट्ठुप्पत्ति च अत्थवण्णना च पठमे वुत्तनयेनेव वेदितब्बा। अयं पन विसेसो – सावत्थिवासिनी किर एका इत्थी अत्तनो गेहं पिण्डाय पविट्ठं एकं थेरं पस्सित्वा पसन्नचित्ता तस्स आसनं देन्ती अत्तनो पीठं उपरि नीलवत्थेन अत्थरित्वा अदासि। तेन तस्सा देवलोके निब्बत्ताय वेळुरियमयं पल्लङ्कविमानं निब्बत्तं। तेन वुत्तं –
Pīṭhaṃte veḷuriyamayanti dutiyapīṭhavimānaṃ. Tassa aṭṭhuppatti ca atthavaṇṇanā ca paṭhame vuttanayeneva veditabbā. Ayaṃ pana viseso – sāvatthivāsinī kira ekā itthī attano gehaṃ piṇḍāya paviṭṭhaṃ ekaṃ theraṃ passitvā pasannacittā tassa āsanaṃ dentī attano pīṭhaṃ upari nīlavatthena attharitvā adāsi. Tena tassā devaloke nibbattāya veḷuriyamayaṃ pallaṅkavimānaṃ nibbattaṃ. Tena vuttaṃ –
८.
8.
‘‘पीठं ते वेळुरियमयं उळारं, मनोजवं गच्छति येनकामं।
‘‘Pīṭhaṃ te veḷuriyamayaṃ uḷāraṃ, manojavaṃ gacchati yenakāmaṃ;
अलङ्कते मल्यधरे सुवत्थे, ओभाससि विज्जुरिवब्भ कूटं॥
Alaṅkate malyadhare suvatthe, obhāsasi vijjurivabbha kūṭaṃ.
९.
9.
‘‘केन तेतादिसो वण्णो, केन ते इध मिज्झति।
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
उप्पज्जन्ति च ते भोगा, ये केचि मनसो पिया॥
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
१०.
10.
‘‘पुच्छामि तं देवि महानुभावे, मनुस्सभूता किमकासि पुञ्ञं।
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
केनासि एवं जलितानुभावा, वण्णो च ते सब्बदिसा पभासती’’ति॥
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
११.
11.
‘‘सा देवता अत्तमना, मोग्गल्लानेन पुच्छिता।
‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;
पञ्हं पुट्ठा वियाकासि, यस्स कम्मस्सिदं फलं’’॥
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
१२.
12.
‘‘अहं मनुस्सेसु मनुस्सभूता, अब्भागतानासनकं अदासिं।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, abbhāgatānāsanakaṃ adāsiṃ;
अभिवादयिं अञ्जलिकं अकासिं, यथानुभावञ्च अदासि दानं॥
Abhivādayiṃ añjalikaṃ akāsiṃ, yathānubhāvañca adāsi dānaṃ.
१३.
13.
‘‘तेन मेतादिसो वण्णो, तेन मे इध मिज्झति।
‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;
उप्पज्जन्ति च मे भोगा, ये केचि मनसो पिया॥
Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.
१४.
14.
‘‘अक्खामि ते भिक्खु महानुभाव, मनुस्सभूता यमकासि पुञ्ञं।
‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;
तेनम्हि एवं जलितानुभावा, वण्णो च मे सब्बदिसा पभासती’’ति॥
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
८. तत्थ वेळुरियमयन्ति वेळुरियमणिमयं। वेळुरियमणि नाम विळूरपब्बतस्स विळूरगामस्स च अविदूरे उप्पज्जनकमणि। तस्स किर विळूरगामट्ठाने आकरो, विळूरस्स पन अविदूरे भवत्ता वेळुरियन्तेव पञ्ञायित्थ। तंसदिसवण्णनिभताय देवलोकेपिस्स तथेव नामं जातं यथा तं मनुस्सलोके लद्धनामवसेनेव देवलोके देवपुत्तानं। तं पन मयूरगीववण्णं वा होति, वायसपत्तवण्णं वा, सिनिद्धवेणुपत्तवण्णं वा। इध पन मयूरगीववण्णं वेदितब्बं। सेसं सब्बं पठमपीठविमाने वुत्तसदिसमेवाति।
8. Tattha veḷuriyamayanti veḷuriyamaṇimayaṃ. Veḷuriyamaṇi nāma viḷūrapabbatassa viḷūragāmassa ca avidūre uppajjanakamaṇi. Tassa kira viḷūragāmaṭṭhāne ākaro, viḷūrassa pana avidūre bhavattā veḷuriyanteva paññāyittha. Taṃsadisavaṇṇanibhatāya devalokepissa tatheva nāmaṃ jātaṃ yathā taṃ manussaloke laddhanāmavaseneva devaloke devaputtānaṃ. Taṃ pana mayūragīvavaṇṇaṃ vā hoti, vāyasapattavaṇṇaṃ vā, siniddhaveṇupattavaṇṇaṃ vā. Idha pana mayūragīvavaṇṇaṃ veditabbaṃ. Sesaṃ sabbaṃ paṭhamapīṭhavimāne vuttasadisamevāti.
दुतियपीठविमानवण्णना निट्ठिता।
Dutiyapīṭhavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / विमानवत्थुपाळि • Vimānavatthupāḷi / २. दुतियपीठविमानवत्थु • 2. Dutiyapīṭhavimānavatthu
