Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමානවත්ථු-අට්ඨකථා • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
2. දුතියපීඨවිමානවණ්ණනා
2. Dutiyapīṭhavimānavaṇṇanā
පීඨං තෙ වෙළුරියමයන්ති දුතියපීඨවිමානං. තස්ස අට්ඨුප්පත්ති ච අත්ථවණ්ණනා ච පඨමෙ වුත්තනයෙනෙව වෙදිතබ්බා. අයං පන විසෙසො – සාවත්ථිවාසිනී කිර එකා ඉත්ථී අත්තනො ගෙහං පිණ්ඩාය පවිට්ඨං එකං ථෙරං පස්සිත්වා පසන්නචිත්තා තස්ස ආසනං දෙන්තී අත්තනො පීඨං උපරි නීලවත්ථෙන අත්ථරිත්වා අදාසි. තෙන තස්සා දෙවලොකෙ නිබ්බත්තාය වෙළුරියමයං පල්ලඞ්කවිමානං නිබ්බත්තං. තෙන වුත්තං –
Pīṭhaṃte veḷuriyamayanti dutiyapīṭhavimānaṃ. Tassa aṭṭhuppatti ca atthavaṇṇanā ca paṭhame vuttanayeneva veditabbā. Ayaṃ pana viseso – sāvatthivāsinī kira ekā itthī attano gehaṃ piṇḍāya paviṭṭhaṃ ekaṃ theraṃ passitvā pasannacittā tassa āsanaṃ dentī attano pīṭhaṃ upari nīlavatthena attharitvā adāsi. Tena tassā devaloke nibbattāya veḷuriyamayaṃ pallaṅkavimānaṃ nibbattaṃ. Tena vuttaṃ –
8.
8.
‘‘පීඨං තෙ වෙළුරියමයං උළාරං, මනොජවං ගච්ඡති යෙනකාමං;
‘‘Pīṭhaṃ te veḷuriyamayaṃ uḷāraṃ, manojavaṃ gacchati yenakāmaṃ;
අලඞ්කතෙ මල්යධරෙ සුවත්ථෙ, ඔභාසසි විජ්ජුරිවබ්භ කූටං.
Alaṅkate malyadhare suvatthe, obhāsasi vijjurivabbha kūṭaṃ.
9.
9.
‘‘කෙන තෙතාදිසො වණ්ණො, කෙන තෙ ඉධ මිජ්ඣති;
‘‘Kena tetādiso vaṇṇo, kena te idha mijjhati;
උප්පජ්ජන්ති ච තෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.
Uppajjanti ca te bhogā, ye keci manaso piyā.
10.
10.
‘‘පුච්ඡාමි තං දෙවි මහානුභාවෙ, මනුස්සභූතා කිමකාසි පුඤ්ඤං;
‘‘Pucchāmi taṃ devi mahānubhāve, manussabhūtā kimakāsi puññaṃ;
කෙනාසි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච තෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.
Kenāsi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
11.
11.
‘‘සා දෙවතා අත්තමනා, මොග්ගල්ලානෙන පුච්ඡිතා;
‘‘Sā devatā attamanā, moggallānena pucchitā;
පඤ්හං පුට්ඨා වියාකාසි, යස්ස කම්මස්සිදං ඵලං’’.
Pañhaṃ puṭṭhā viyākāsi, yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
12.
12.
‘‘අහං මනුස්සෙසු මනුස්සභූතා, අබ්භාගතානාසනකං අදාසිං;
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūtā, abbhāgatānāsanakaṃ adāsiṃ;
අභිවාදයිං අඤ්ජලිකං අකාසිං, යථානුභාවඤ්ච අදාසි දානං.
Abhivādayiṃ añjalikaṃ akāsiṃ, yathānubhāvañca adāsi dānaṃ.
13.
13.
‘‘තෙන මෙතාදිසො වණ්ණො, තෙන මෙ ඉධ මිජ්ඣති;
‘‘Tena metādiso vaṇṇo, tena me idha mijjhati;
උප්පජ්ජන්ති ච මෙ භොගා, යෙ කෙචි මනසො පියා.
Uppajjanti ca me bhogā, ye keci manaso piyā.
14.
14.
‘‘අක්ඛාමි තෙ භික්ඛු මහානුභාව, මනුස්සභූතා යමකාසි පුඤ්ඤං;
‘‘Akkhāmi te bhikkhu mahānubhāva, manussabhūtā yamakāsi puññaṃ;
තෙනම්හි එවං ජලිතානුභාවා, වණ්ණො ච මෙ සබ්බදිසා පභාසතී’’ති.
Tenamhi evaṃ jalitānubhāvā, vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
8. තත්ථ වෙළුරියමයන්ති වෙළුරියමණිමයං. වෙළුරියමණි නාම විළූරපබ්බතස්ස විළූරගාමස්ස ච අවිදූරෙ උප්පජ්ජනකමණි. තස්ස කිර විළූරගාමට්ඨානෙ ආකරො, විළූරස්ස පන අවිදූරෙ භවත්තා වෙළුරියන්තෙව පඤ්ඤායිත්ථ. තංසදිසවණ්ණනිභතාය දෙවලොකෙපිස්ස තථෙව නාමං ජාතං යථා තං මනුස්සලොකෙ ලද්ධනාමවසෙනෙව දෙවලොකෙ දෙවපුත්තානං. තං පන මයූරගීවවණ්ණං වා හොති, වායසපත්තවණ්ණං වා, සිනිද්ධවෙණුපත්තවණ්ණං වා. ඉධ පන මයූරගීවවණ්ණං වෙදිතබ්බං. සෙසං සබ්බං පඨමපීඨවිමානෙ වුත්තසදිසමෙවාති.
8. Tattha veḷuriyamayanti veḷuriyamaṇimayaṃ. Veḷuriyamaṇi nāma viḷūrapabbatassa viḷūragāmassa ca avidūre uppajjanakamaṇi. Tassa kira viḷūragāmaṭṭhāne ākaro, viḷūrassa pana avidūre bhavattā veḷuriyanteva paññāyittha. Taṃsadisavaṇṇanibhatāya devalokepissa tatheva nāmaṃ jātaṃ yathā taṃ manussaloke laddhanāmavaseneva devaloke devaputtānaṃ. Taṃ pana mayūragīvavaṇṇaṃ vā hoti, vāyasapattavaṇṇaṃ vā, siniddhaveṇupattavaṇṇaṃ vā. Idha pana mayūragīvavaṇṇaṃ veditabbaṃ. Sesaṃ sabbaṃ paṭhamapīṭhavimāne vuttasadisamevāti.
දුතියපීඨවිමානවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Dutiyapīṭhavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්දකනිකාය • Khuddakanikāya / විමානවත්ථුපාළි • Vimānavatthupāḷi / 2. දුතියපීඨවිමානවත්ථු • 2. Dutiyapīṭhavimānavatthu