Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya |
၆. ဒုတိယရောဟိတသ္သသုတ္တံ
6. Dutiyarohitassasuttaṃ
၄၆. အထ ခော ဘဂဝာ တသ္သာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ ရောဟိတသ္သော ဒေဝပုတ္တော အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတ္ဝာ ယေနာဟံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ မံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခော , ဘိက္ခဝေ, ရောဟိတသ္သော ဒေဝပုတ္တော မံ ဧတဒဝောစ – ‘ယတ္ထ နု ခော, ဘန္တေ 1, န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, သက္ကာ နု ခော သော, ဘန္တေ, ဂမနေန လောကသ္သ အန္တော ဉာတုံ ဝာ ဒဋ္ဌုံ ဝာ ပာပုဏိတုံ ဝာ’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ရောဟိတသ္သံ ဒေဝပုတ္တံ ဧတဒဝောစံ – ‘ယတ္ထ ခော, အာဝုသော, န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, နာဟံ တံ ဂမနေန လောကသ္သ အန္တံ ဉာတေယ္ယံ ဒဋ္ဌေယ္ယံ ပတ္တေယ္ယန္တိ ဝဒာမီ’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ရောဟိတသ္သော ဒေဝပုတ္တော မံ ဧတဒဝောစ – ‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝ သုဘာသိတမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ – ယတ္ထ ခော, အာဝုသော, န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, နာဟံ တံ ဂမနေန လောကသ္သ အန္တံ ဉာတေယ္ယံ ဒဋ္ဌေယ္ယံ ပတ္တေယ္ယန္တိ ဝဒာမိ’’’။
46. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ rohitasso devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho , bhikkhave, rohitasso devaputto maṃ etadavoca – ‘yattha nu kho, bhante 2, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, sakkā nu kho so, bhante, gamanena lokassa anto ñātuṃ vā daṭṭhuṃ vā pāpuṇituṃ vā’ti? Evaṃ vutte ahaṃ, bhikkhave, rohitassaṃ devaputtaṃ etadavocaṃ – ‘yattha kho, āvuso, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmī’ti. Evaṃ vutte, bhikkhave, rohitasso devaputto maṃ etadavoca – ‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāva subhāsitamidaṃ, bhante, bhagavatā – yattha kho, āvuso, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmi’’’.
‘‘ဘူတပုဗ္ဗာဟံ, ဘန္တေ, ရောဟိတသ္သော နာမ ဣသိ အဟောသိံ ဘောဇပုတ္တော ဣဒ္ဓိမာ ဝေဟာသင္ဂမော။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝရူပော ဇဝော အဟောသိ, သေယ္ယထာပိ နာမ ဒဠ္ဟဓမ္မာ ဓနုဂ္ဂဟော သိက္ခိတော ကတဟတ္ထော ကတူပာသနော လဟုကေန အသနေန အပ္ပကသိရေန တိရိယံ တာလစ္ဆာယံ အတိပာတေယ္ယ ။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝရူပော ပဒဝီတိဟာရော အဟောသိ, သေယ္ယထာပိ နာမ ပုရတ္ထိမာ သမုဒ္ဒာ ပစ္ဆိမော သမုဒ္ဒော။ တသ္သ မယ္ဟံ, ဘန္တေ, ဧဝရူပေန ဇဝေန သမန္နာဂတသ္သ ဧဝရူပေန စ ပဒဝီတိဟာရေန ဧဝရူပံ ဣစ္ဆာဂတံ ဥပ္ပဇ္ဇိ – အဟံ ဂမနေန လောကသ္သ အန္တံ ပာပုဏိသ္သာမီ’’တိ။ သော ခော အဟံ, ဘန္တေ, အညတ္ရေဝ အသိတပီတခာယိတသာယိတာ အညတ္ရ ဥစ္စာရပသ္သာဝကမ္မာ အညတ္ရ နိဒ္ဒာကိလမထပဋိဝိနောဒနာ ဝသ္သသတာယုကော ဝသ္သသတဇီဝီ ဝသ္သသတံ ဂန္တ္ဝာ အပ္ပတ္ဝာဝ လောကသ္သ အန္တံ အန္တရာယေဝ ကာလင္ကတော။
‘‘Bhūtapubbāhaṃ, bhante, rohitasso nāma isi ahosiṃ bhojaputto iddhimā vehāsaṅgamo. Tassa mayhaṃ, bhante, evarūpo javo ahosi, seyyathāpi nāma daḷhadhammā dhanuggaho sikkhito katahattho katūpāsano lahukena asanena appakasirena tiriyaṃ tālacchāyaṃ atipāteyya . Tassa mayhaṃ, bhante, evarūpo padavītihāro ahosi, seyyathāpi nāma puratthimā samuddā pacchimo samuddo. Tassa mayhaṃ, bhante, evarūpena javena samannāgatassa evarūpena ca padavītihārena evarūpaṃ icchāgataṃ uppajji – ahaṃ gamanena lokassa antaṃ pāpuṇissāmī’’ti. So kho ahaṃ, bhante, aññatreva asitapītakhāyitasāyitā aññatra uccārapassāvakammā aññatra niddākilamathapaṭivinodanā vassasatāyuko vassasatajīvī vassasataṃ gantvā appatvāva lokassa antaṃ antarāyeva kālaṅkato.
‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ! ယာဝ သုဘာသိတမိဒံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ – ‘ယတ္ထ ခော, အာဝုသော, န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, နာဟံ တံ ဂမနေန လောကသ္သ အန္တံ ဉာတေယ္ယံ ဒဋ္ဌေယ္ယံ ပတ္တေယ္ယန္တိ ဝဒာမီ’’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ရောဟိတသ္သံ ဒေဝပုတ္တံ ဧတဒဝောစံ –
‘‘Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāva subhāsitamidaṃ, bhante, bhagavatā – ‘yattha kho, āvuso, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmī’’’ti. Evaṃ vutte ahaṃ, bhikkhave, rohitassaṃ devaputtaṃ etadavocaṃ –
‘‘‘ယတ္ထ ခော, အာဝုသော, န ဇာယတိ န ဇီယတိ န မီယတိ န စဝတိ န ဥပပဇ္ဇတိ, နာဟံ, တံ ဂမနေန လောကသ္သ အန္တံ ဉာတေယ္ယံ ဒဋ္ဌေယ္ယံ ပတ္တေယ္ယန္တိ ဝဒာမီ’တိ။ န စာဟံ, အာဝုသော, အပ္ပတ္ဝာဝ လောကသ္သ အန္တံ ဒုက္ခသ္သန္တကိရိယံ ဝဒာမိ။ အပိ စာဟံ, အာဝုသော, ဣမသ္မိံယေဝ ဗ္ယာမမတ္တေ ကဠေဝရေ သသညိမ္ဟိ သမနကေ လောကဉ္စ ပညာပေမိ လောကသမုဒယဉ္စ လောကနိရောဓဉ္စ လောကနိရောဓဂာမိနိဉ္စ ပဋိပဒ’’န္တိ။
‘‘‘Yattha kho, āvuso, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ, taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmī’ti. Na cāhaṃ, āvuso, appatvāva lokassa antaṃ dukkhassantakiriyaṃ vadāmi. Api cāhaṃ, āvuso, imasmiṃyeva byāmamatte kaḷevare sasaññimhi samanake lokañca paññāpemi lokasamudayañca lokanirodhañca lokanirodhagāminiñca paṭipada’’nti.
‘‘ဂမနေန န ပတ္တဗ္ဗော၊ လောကသ္သန္တော ကုဒာစနံ။
‘‘Gamanena na pattabbo, lokassanto kudācanaṃ;
န စ အပ္ပတ္ဝာ လောကန္တံ၊ ဒုက္ခာ အတ္ထိ ပမောစနံ။
Na ca appatvā lokantaṃ, dukkhā atthi pamocanaṃ.
‘‘တသ္မာ ဟဝေ လောကဝိဒူ သုမေဓော၊
‘‘Tasmā have lokavidū sumedho,
လောကန္တဂူ ဝုသိတဗ္ရဟ္မစရိယော။
Lokantagū vusitabrahmacariyo;
လောကသ္သ အန္တံ သမိတာဝိ ဉတ္ဝာ၊
Lokassa antaṃ samitāvi ñatvā,
နာသီသတီ လောကမိမံ ပရဉ္စာ’’တိ။ ဆဋ္ဌံ။
Nāsīsatī lokamimaṃ parañcā’’ti. chaṭṭhaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၅-၆. ရောဟိတသ္သသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 5-6. Rohitassasuttādivaṇṇanā