Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੬. ਦੁਤਿਯਰੋਹਿਤਸ੍ਸਸੁਤ੍ਤਂ
6. Dutiyarohitassasuttaṃ
੪੬. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਮਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਰੋਹਿਤਸ੍ਸੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤવਣ੍ਣੋ ਕੇવਲਕਪ੍ਪਂ ਜੇਤવਨਂ ਓਭਾਸੇਤ੍વਾ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਖੋ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰੋਹਿਤਸ੍ਸੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਯਤ੍ਥ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ 1, ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਮਨੇਨ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਞਾਤੁਂ વਾ ਦਟ੍ਠੁਂ વਾ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ વਾ’ਤਿ? ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰੋਹਿਤਸ੍ਸਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚਂ – ‘ਯਤ੍ਥ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਗਮਨੇਨ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਞਾਤੇਯ੍ਯਂ ਦਟ੍ਠੇਯ੍ਯਂ ਪਤ੍ਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ વਦਾਮੀ’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰੋਹਿਤਸ੍ਸੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ! ਯਾવ ਸੁਭਾਸਿਤਮਿਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤਾ – ਯਤ੍ਥ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਗਮਨੇਨ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਞਾਤੇਯ੍ਯਂ ਦਟ੍ਠੇਯ੍ਯਂ ਪਤ੍ਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ વਦਾਮਿ’’’।
46. Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ rohitasso devaputto abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho , bhikkhave, rohitasso devaputto maṃ etadavoca – ‘yattha nu kho, bhante 2, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, sakkā nu kho so, bhante, gamanena lokassa anto ñātuṃ vā daṭṭhuṃ vā pāpuṇituṃ vā’ti? Evaṃ vutte ahaṃ, bhikkhave, rohitassaṃ devaputtaṃ etadavocaṃ – ‘yattha kho, āvuso, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmī’ti. Evaṃ vutte, bhikkhave, rohitasso devaputto maṃ etadavoca – ‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāva subhāsitamidaṃ, bhante, bhagavatā – yattha kho, āvuso, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmi’’’.
‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰੋਹਿਤਸ੍ਸੋ ਨਾਮ ਇਸਿ ਅਹੋਸਿਂ ਭੋਜਪੁਤ੍ਤੋ ਇਦ੍ਧਿਮਾ વੇਹਾਸਙ੍ਗਮੋ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਰੂਪੋ ਜવੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਦਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ ਧਨੁਗ੍ਗਹੋ ਸਿਕ੍ਖਿਤੋ ਕਤਹਤ੍ਥੋ ਕਤੂਪਾਸਨੋ ਲਹੁਕੇਨ ਅਸਨੇਨ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨ ਤਿਰਿਯਂ ਤਾਲਚ੍ਛਾਯਂ ਅਤਿਪਾਤੇਯ੍ਯ । ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਰੂਪੋ ਪਦવੀਤਿਹਾਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾ ਸਮੁਦ੍ਦਾ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਸਮੁਦ੍ਦੋ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏવਰੂਪੇਨ ਜવੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੇਨ ਚ ਪਦવੀਤਿਹਾਰੇਨ ਏવਰੂਪਂ ਇਚ੍ਛਾਗਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ – ਅਹਂ ਗਮਨੇਨ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰੇવ ਅਸਿਤਪੀਤਖਾਯਿਤਸਾਯਿਤਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾવਕਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨਿਦ੍ਦਾਕਿਲਮਥਪਟਿવਿਨੋਦਨਾ વਸ੍ਸਸਤਾਯੁਕੋ વਸ੍ਸਸਤਜੀવੀ વਸ੍ਸਸਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾવ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇવ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ।
‘‘Bhūtapubbāhaṃ, bhante, rohitasso nāma isi ahosiṃ bhojaputto iddhimā vehāsaṅgamo. Tassa mayhaṃ, bhante, evarūpo javo ahosi, seyyathāpi nāma daḷhadhammā dhanuggaho sikkhito katahattho katūpāsano lahukena asanena appakasirena tiriyaṃ tālacchāyaṃ atipāteyya . Tassa mayhaṃ, bhante, evarūpo padavītihāro ahosi, seyyathāpi nāma puratthimā samuddā pacchimo samuddo. Tassa mayhaṃ, bhante, evarūpena javena samannāgatassa evarūpena ca padavītihārena evarūpaṃ icchāgataṃ uppajji – ahaṃ gamanena lokassa antaṃ pāpuṇissāmī’’ti. So kho ahaṃ, bhante, aññatreva asitapītakhāyitasāyitā aññatra uccārapassāvakammā aññatra niddākilamathapaṭivinodanā vassasatāyuko vassasatajīvī vassasataṃ gantvā appatvāva lokassa antaṃ antarāyeva kālaṅkato.
‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ! ਯਾવ ਸੁਭਾਸਿਤਮਿਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤਾ – ‘ਯਤ੍ਥ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਗਮਨੇਨ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਞਾਤੇਯ੍ਯਂ ਦਟ੍ਠੇਯ੍ਯਂ ਪਤ੍ਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ વਦਾਮੀ’’’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰੋਹਿਤਸ੍ਸਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚਂ –
‘‘Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāva subhāsitamidaṃ, bhante, bhagavatā – ‘yattha kho, āvuso, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmī’’’ti. Evaṃ vutte ahaṃ, bhikkhave, rohitassaṃ devaputtaṃ etadavocaṃ –
‘‘‘ਯਤ੍ਥ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਨ ਜਾਯਤਿ ਨ ਜੀਯਤਿ ਨ ਮੀਯਤਿ ਨ ਚવਤਿ ਨ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ, ਨਾਹਂ, ਤਂ ਗਮਨੇਨ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਞਾਤੇਯ੍ਯਂ ਦਟ੍ਠੇਯ੍ਯਂ ਪਤ੍ਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ વਦਾਮੀ’ਤਿ। ਨ ਚਾਹਂ, ਆવੁਸੋ, ਅਪ੍ਪਤ੍વਾવ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਿਰਿਯਂ વਦਾਮਿ। ਅਪਿ ਚਾਹਂ, ਆવੁਸੋ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਬ੍ਯਾਮਮਤ੍ਤੇ ਕਲ਼ੇવਰੇ ਸਸਞ੍ਞਿਮ੍ਹਿ ਸਮਨਕੇ ਲੋਕਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਪੇਮਿ ਲੋਕਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਲੋਕਨਿਰੋਧਞ੍ਚ ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਪਟਿਪਦ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘‘Yattha kho, āvuso, na jāyati na jīyati na mīyati na cavati na upapajjati, nāhaṃ, taṃ gamanena lokassa antaṃ ñāteyyaṃ daṭṭheyyaṃ patteyyanti vadāmī’ti. Na cāhaṃ, āvuso, appatvāva lokassa antaṃ dukkhassantakiriyaṃ vadāmi. Api cāhaṃ, āvuso, imasmiṃyeva byāmamatte kaḷevare sasaññimhi samanake lokañca paññāpemi lokasamudayañca lokanirodhañca lokanirodhagāminiñca paṭipada’’nti.
‘‘ਗਮਨੇਨ ਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਲੋਕਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕੁਦਾਚਨਂ।
‘‘Gamanena na pattabbo, lokassanto kudācanaṃ;
ਨ ਚ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾ ਲੋਕਨ੍ਤਂ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਅਤ੍ਥਿ ਪਮੋਚਨਂ॥
Na ca appatvā lokantaṃ, dukkhā atthi pamocanaṃ.
‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਹવੇ ਲੋਕવਿਦੂ ਸੁਮੇਧੋ,
‘‘Tasmā have lokavidū sumedho,
ਲੋਕਨ੍ਤਗੂ વੁਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋ।
Lokantagū vusitabrahmacariyo;
ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਸਮਿਤਾવਿ ਞਤ੍વਾ,
Lokassa antaṃ samitāvi ñatvā,
ਨਾਸੀਸਤੀ ਲੋਕਮਿਮਂ ਪਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ॥ ਛਟ੍ਠਂ।
Nāsīsatī lokamimaṃ parañcā’’ti. chaṭṭhaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੫-੬. ਰੋਹਿਤਸ੍ਸਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 5-6. Rohitassasuttādivaṇṇanā