| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
१०. दुतियसब्बुपादानपरियादानसुत्तं
10. Dutiyasabbupādānapariyādānasuttaṃ
६२. ‘‘सब्बुपादानपरियादानाय वो, भिक्खवे, धम्मं देसेस्सामि। तं सुणाथ । कतमो च, भिक्खवे, सब्बुपादानपरियादानाय धम्मो’’?
62. ‘‘Sabbupādānapariyādānāya vo, bhikkhave, dhammaṃ desessāmi. Taṃ suṇātha . Katamo ca, bhikkhave, sabbupādānapariyādānāya dhammo’’?
‘‘तं किं मञ्ञथ, भिक्खवे, चक्खु निच्चं वा अनिच्चं वा’’ति?
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘अनिच्चं, भन्ते’’।
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं वा तं सुखं वा’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘दुक्खं, भन्ते’’।
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं विपरिणामधम्मं, कल्लं नु तं समनुपस्सितुं – ‘एतं मम, एसोहमस्मि, एसो मे अत्ता’’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘नो हेतं, भन्ते’’।
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘रूपा…पे॰… चक्खुविञ्ञाणं निच्चं वा अनिच्चं वा’’ति?
‘‘Rūpā…pe… cakkhuviññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘अनिच्चं, भन्ते’’…पे॰…।
‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe….
‘‘चक्खुसम्फस्सो निच्चो वा अनिच्चो वा’’ति?
‘‘Cakkhusamphasso nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘अनिच्चो, भन्ते’’…पे॰…।
‘‘Anicco, bhante’’…pe….
‘‘यम्पिदं चक्खुसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा तम्पि निच्चं वा अनिच्चं वा’’ति?
‘‘Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘अनिच्चं, भन्ते’’…पे॰…।
‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe….
‘‘सोतं… घानं… जिव्हा… कायो… मनो… धम्मा… मनोविञ्ञाणं… मनोसम्फस्सो… यम्पिदं मनोसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, तम्पि निच्चं वा अनिच्चं वा’’ति?
‘‘Sotaṃ… ghānaṃ… jivhā… kāyo… mano… dhammā… manoviññāṇaṃ… manosamphasso… yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘अनिच्चं , भन्ते’’।
‘‘Aniccaṃ , bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं वा तं सुखं वा’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘दुक्खं, भन्ते’’।
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं विपरिणामधम्मं, कल्लं नु तं समनुपस्सितुं – ‘एतं मम, एसोहमस्मि, एसो मे अत्ता’’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘नो हेतं, भन्ते’’।
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘एवं पस्सं, भिक्खवे, सुतवा अरियसावको चक्खुस्मिम्पि निब्बिन्दति, रूपेसुपि निब्बिन्दति, चक्खुविञ्ञाणेपि निब्बिन्दति, चक्खुसम्फस्सेपि निब्बिन्दति। यम्पिदं चक्खुसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा तस्मिम्पि निब्बिन्दति…पे॰… जिव्हायपि निब्बिन्दति, रसेसुपि निब्बिन्दति, जिव्हाविञ्ञाणेपि निब्बिन्दति, जिव्हासम्फस्सेपि निब्बिन्दति, यम्पिदं जिव्हासम्फस्सपच्चया उप्पज्जति…पे॰… मनस्मिम्पि निब्बिन्दति, धम्मेसुपि निब्बिन्दति, मनोविञ्ञाणेपि निब्बिन्दति, मनोसम्फस्सेपि निब्बिन्दति। यम्पिदं मनोसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा तस्मिम्पि निब्बिन्दति। निब्बिन्दं विरज्जति; विरागा विमुच्चति; विमुत्तस्मिं विमुत्तमिति ञाणं होति। ‘खीणा जाति, वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’ति पजानाति। अयं खो, भिक्खवे, सब्बुपादानपरियादानाय धम्मो’’ति। दसमं।
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, rūpesupi nibbindati, cakkhuviññāṇepi nibbindati, cakkhusamphassepi nibbindati. Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati…pe… jivhāyapi nibbindati, rasesupi nibbindati, jivhāviññāṇepi nibbindati, jivhāsamphassepi nibbindati, yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati…pe… manasmimpi nibbindati, dhammesupi nibbindati, manoviññāṇepi nibbindati, manosamphassepi nibbindati. Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Ayaṃ kho, bhikkhave, sabbupādānapariyādānāya dhammo’’ti. Dasamaṃ.
अविज्जावग्गो छट्ठो।
Avijjāvaggo chaṭṭho.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
अविज्जा संयोजना द्वे, आसवेन दुवे वुत्ता।
Avijjā saṃyojanā dve, āsavena duve vuttā;
अनुसया अपरे द्वे, परिञ्ञा द्वे परियादिन्नं।
Anusayā apare dve, pariññā dve pariyādinnaṃ;
वग्गो तेन पवुच्चतीति॥
Vaggo tena pavuccatīti.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ६. अविज्जावग्गवण्णना • 6. Avijjāvaggavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ६. अविज्जावग्गवण्णना • 6. Avijjāvaggavaṇṇanā
