| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
दुतियसमणब्राह्मणसुत्तवण्णना
7. Dutiyasamaṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
४७७. दुक्खसच्चवसेनाति दुक्खसच्चभावेन न पजानन्ति। तञ्हि परिञ्ञेय्यताय दुक्खसच्चसङ्गहं। समुदयसच्चवसेनाति तण्हाविज्जादिं सद्धिन्द्रियस्स समुदयसच्चभावेन न पजानन्ति। निरोधन्ति सद्धिन्द्रियस्स अनुपादाय निरोधनिमित्तं निब्बानं। पटिपदन्ति सद्धिन्द्रियनिरोधगामिनिं पटिपदं अरियमग्गं। सेसेसूति वीरियिन्द्रियादीसु।
477.Dukkhasaccavasenāti dukkhasaccabhāvena na pajānanti. Tañhi pariññeyyatāya dukkhasaccasaṅgahaṃ. Samudayasaccavasenāti taṇhāvijjādiṃ saddhindriyassa samudayasaccabhāvena na pajānanti. Nirodhanti saddhindriyassa anupādāya nirodhanimittaṃ nibbānaṃ. Paṭipadanti saddhindriyanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ ariyamaggaṃ. Sesesūti vīriyindriyādīsu.
सुक्कपक्खेति ‘‘सद्धिन्द्रियं पजानन्ती’’तिआदिनयप्पवत्ते अनवज्जपक्खे। अधिमोक्खवसेन आवज्जनसमुदयाति ‘‘अत्थि दिन्न’’न्तिआदिनयप्पवत्तपुब्बभागभूतसद्धाधिमोक्खवसेन आवज्जनुप्पत्तिया। तस्मा पठमुप्पन्ना सद्धा एव हेत्थ ‘‘आवज्जन’’न्ति वुत्ता, न मनोद्वारावज्जनं। एस नयो सेसेसुपि। तस्मा पठमुप्पन्ना आवज्जना पग्गहुप्पत्तिट्ठानानं तिक्खानं वीरियिन्द्रियादीनं पठमुप्पत्तिया आवज्जनपरियायेन वुत्ताति दट्ठब्बं। दुब्बला हि पठमुप्पन्ना पग्गहाभावतो वीरियिन्द्रियादीनं समुदयोति बलवभावप्पत्तवीरियिन्द्रियादिकस्स आवज्जनट्ठानियानि होन्तीति तेसं समुदयोति वुत्ता, पुब्बे अधिमुच्चनादिवसेन पवत्तस्स आवज्जनस्स समुदयाति अत्थो। पुन छन्दवसेनाति कत्तुकामताकुसलच्छन्दवसेन सद्धादीनं उप्पादेतुकामताकारप्पवत्तस्स छन्दस्स वसेन। मनसिकारवसेन आवज्जनसमुदयाति सद्धिन्द्रियादिवसेन पवत्तस्स दुब्बलस्स तस्स निब्बत्तकयोनिसोमनसिकारवसेन आवज्जनस्स उप्पत्तिया। एवम्पीति ‘‘अधिमोक्खवसेना’’तिआदिना वुत्ताकारेनपि। छसु सुत्तेसूति दुतियतो पट्ठाय छसु सुत्तेसु। चतुसच्चमेव कथितं। अस्सादग्गहणेन हि समुदयसच्चं, आदीनवग्गहणेन दुक्खसच्चं, निस्सरणग्गहणेन निरोधमग्गसच्चानि गहितानीति। पठमसुत्ते पन इन्द्रियानं सरूपदस्सनमेवाति।
Sukkapakkheti ‘‘saddhindriyaṃ pajānantī’’tiādinayappavatte anavajjapakkhe. Adhimokkhavasena āvajjanasamudayāti ‘‘atthi dinna’’ntiādinayappavattapubbabhāgabhūtasaddhādhimokkhavasena āvajjanuppattiyā. Tasmā paṭhamuppannā saddhā eva hettha ‘‘āvajjana’’nti vuttā, na manodvārāvajjanaṃ. Esa nayo sesesupi. Tasmā paṭhamuppannā āvajjanā paggahuppattiṭṭhānānaṃ tikkhānaṃ vīriyindriyādīnaṃ paṭhamuppattiyā āvajjanapariyāyena vuttāti daṭṭhabbaṃ. Dubbalā hi paṭhamuppannā paggahābhāvato vīriyindriyādīnaṃ samudayoti balavabhāvappattavīriyindriyādikassa āvajjanaṭṭhāniyāni hontīti tesaṃ samudayoti vuttā, pubbe adhimuccanādivasena pavattassa āvajjanassa samudayāti attho. Puna chandavasenāti kattukāmatākusalacchandavasena saddhādīnaṃ uppādetukāmatākārappavattassa chandassa vasena. Manasikāravasena āvajjanasamudayāti saddhindriyādivasena pavattassa dubbalassa tassa nibbattakayonisomanasikāravasena āvajjanassa uppattiyā. Evampīti ‘‘adhimokkhavasenā’’tiādinā vuttākārenapi. Chasu suttesūti dutiyato paṭṭhāya chasu suttesu. Catusaccameva kathitaṃ. Assādaggahaṇena hi samudayasaccaṃ, ādīnavaggahaṇena dukkhasaccaṃ, nissaraṇaggahaṇena nirodhamaggasaccāni gahitānīti. Paṭhamasutte pana indriyānaṃ sarūpadassanamevāti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ७. दुतियसमणब्राह्मणसुत्तं • 7. Dutiyasamaṇabrāhmaṇasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ७. दुतियसमणब्राह्मणसुत्तवण्णना • 7. Dutiyasamaṇabrāhmaṇasuttavaṇṇanā
