Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೬. ದುತಿಯಸಮ್ಪದಾಸುತ್ತಂ
6. Dutiyasampadāsuttaṃ
೭೬. ‘‘ಅಟ್ಠಿಮಾ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಪದಾ। ಕತಮಾ ಅಟ್ಠ? ಉಟ್ಠಾನಸಮ್ಪದಾ, ಆರಕ್ಖಸಮ್ಪದಾ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾ, ಸಮಜೀವಿತಾ, ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪದಾ, ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ, ಚಾಗಸಮ್ಪದಾ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾ। ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಟ್ಠಾನಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇನ ಜೀವಿತಂ ಕಪ್ಪೇತಿ – ಯದಿ ಕಸಿಯಾ ಯದಿ ವಣಿಜ್ಜಾಯ ಯದಿ ಗೋರಕ್ಖೇನ ಯದಿ ಇಸ್ಸತ್ತೇನ ಯದಿ ರಾಜಪೋರಿಸೇನ ಯದಿ ಸಿಪ್ಪಞ್ಞತರೇನ – ತತ್ಥ ದಕ್ಖೋ ಹೋತಿ ಅನಲಸೋ, ತತ್ರುಪಾಯಾಯ ವೀಮಂಸಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಲಂ ಕಾತುಂ ಅಲಂ ಸಂವಿಧಾತುನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಟ್ಠಾನಸಮ್ಪದಾ।
76. ‘‘Aṭṭhimā , bhikkhave, sampadā. Katamā aṭṭha? Uṭṭhānasampadā, ārakkhasampadā, kalyāṇamittatā, samajīvitā, saddhāsampadā, sīlasampadā, cāgasampadā, paññāsampadā. Katamā ca, bhikkhave, uṭṭhānasampadā? Idha, bhikkhave, kulaputto yena kammaṭṭhānena jīvitaṃ kappeti – yadi kasiyā yadi vaṇijjāya yadi gorakkhena yadi issattena yadi rājaporisena yadi sippaññatarena – tattha dakkho hoti analaso, tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgato, alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātunti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, uṭṭhānasampadā.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಕ್ಖಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಭೋಗಾ ಹೋನ್ತಿ ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯಾಧಿಗತಾ ಬಾಹಾಬಲಪರಿಚಿತಾ ಸೇದಾವಕ್ಖಿತ್ತಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಧಮ್ಮಲದ್ಧಾ ತೇ ಆರಕ್ಖೇನ ಗುತ್ತಿಯಾ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ – ‘ಕಿನ್ತಿ ಮೇ ಭೋಗೇ ನೇವ ರಾಜಾನೋ ಹರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಚೋರಾ ಹರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಅಗ್ಗಿ ಡಹೇಯ್ಯ, ನ ಉದಕಂ ವಹೇಯ್ಯ, ನ ಅಪ್ಪಿಯಾ ದಾಯಾದಾ ಹರೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಕ್ಖಸಮ್ಪದಾ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, ārakkhasampadā? Idha, bhikkhave, kulaputtassa bhogā honti uṭṭhānavīriyādhigatā bāhābalaparicitā sedāvakkhittā dhammikā dhammaladdhā te ārakkhena guttiyā sampādeti – ‘kinti me bhoge neva rājāno hareyyuṃ, na corā hareyyuṃ, na aggi ḍaheyya, na udakaṃ vaheyya, na appiyā dāyādā hareyyu’nti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ārakkhasampadā.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ಪಟಿವಸತಿ, ತತ್ಥ ಯೇ ತೇ ಹೋನ್ತಿ ಗಹಪತೀ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಾ ವಾ ದಹರಾ ವಾ ವುದ್ಧಸೀಲಿನೋ ವುದ್ಧಾ ವಾ ವುದ್ಧಸೀಲಿನೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ ಚಾಗಸಮ್ಪನ್ನಾ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನಾ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಸಲ್ಲಪತಿ ಸಾಕಚ್ಛಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ; ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪದಂ ಅನುಸಿಕ್ಖತಿ, ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಅನುಸಿಕ್ಖತಿ, ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಚಾಗಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಚಾಗಸಮ್ಪದಂ ಅನುಸಿಕ್ಖತಿ, ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಂ ಅನುಸಿಕ್ಖತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, kalyāṇamittatā? Idha, bhikkhave, kulaputto yasmiṃ gāme vā nigame vā paṭivasati, tattha ye te honti gahapatī vā gahapatiputtā vā daharā vā vuddhasīlino vuddhā vā vuddhasīlino saddhāsampannā sīlasampannā cāgasampannā paññāsampannā, tehi saddhiṃ santiṭṭhati sallapati sākacchaṃ samāpajjati; yathārūpānaṃ saddhāsampannānaṃ saddhāsampadaṃ anusikkhati, yathārūpānaṃ sīlasampannānaṃ sīlasampadaṃ anusikkhati, yathārūpānaṃ cāgasampannānaṃ cāgasampadaṃ anusikkhati, yathārūpānaṃ paññāsampannānaṃ paññāsampadaṃ anusikkhati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kalyāṇamittatā.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಜೀವಿತಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಆಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ವಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಮಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ನಾಚ್ಚೋಗಾಳ್ಹಂ ನಾತಿಹೀನಂ – ‘ಏವಂ ಮೇ ಆಯೋ ವಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಮೇ ವಯೋ ಆಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಲಾಧಾರೋ ವಾ ತುಲಾಧಾರನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ತುಲಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಏತ್ತಕೇನ ವಾ ಓನತಂ, ಏತ್ತಕೇನ ವಾ ಉನ್ನತ’ನ್ತಿ; ಏವಮೇವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಆಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ವಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಮಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ನಾಚ್ಚೋಗಾಳ್ಹಂ ನಾತಿಹೀನಂ – ‘ಏವಂ ಮೇ ಆಯೋ ವಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಮೇ ವಯೋ ಆಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಸಚಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಅಪ್ಪಾಯೋ ಸಮಾನೋ ಉಳಾರಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ವತ್ತಾರೋ ‘ಉದುಮ್ಬರಖಾದೀ ವಾಯಂ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಭೋಗೇ ಖಾದತೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಪನಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಮಹಾಯೋ ಸಮಾನೋ ಕಸಿರಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ವತ್ತಾರೋ – ‘ಅಜೇಟ್ಠಮರಣಂ ವಾಯಂ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಮರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಆಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ವಯಞ್ಚ ಭೋಗಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಮಂ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ನಾಚ್ಚೋಗಾಳ್ಹಂ ನಾತಿಹೀನಂ – ‘ಏವಂ ಮೇ ಆಯೋ ವಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಮೇ ವಯೋ ಆಯಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಜೀವಿತಾ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, samajīvitā? Idha, bhikkhave, kulaputto āyañca bhogānaṃ viditvā vayañca bhogānaṃ viditvā samaṃ jīvikaṃ kappeti nāccogāḷhaṃ nātihīnaṃ – ‘evaṃ me āyo vayaṃ pariyādāya ṭhassati, na ca me vayo āyaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Seyyathāpi, bhikkhave, tulādhāro vā tulādhārantevāsī vā tulaṃ paggahetvā jānāti – ‘ettakena vā onataṃ, ettakena vā unnata’nti; evamevaṃ kho, bhikkhave, kulaputto āyañca bhogānaṃ viditvā vayañca bhogānaṃ viditvā samaṃ jīvikaṃ kappeti nāccogāḷhaṃ nātihīnaṃ – ‘evaṃ me āyo vayaṃ pariyādāya ṭhassati, na ca me vayo āyaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Sacāyaṃ, bhikkhave, kulaputto appāyo samāno uḷāraṃ jīvikaṃ kappeti, tassa bhavanti vattāro ‘udumbarakhādī vāyaṃ kulaputto bhoge khādatī’ti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, kulaputto mahāyo samāno kasiraṃ jīvikaṃ kappeti, tassa bhavanti vattāro – ‘ajeṭṭhamaraṇaṃ vāyaṃ kulaputto marissatī’ti. Yato ca khoyaṃ, bhikkhave, kulaputto āyañca bhogānaṃ viditvā vayañca bhogānaṃ viditvā samaṃ jīvikaṃ kappeti nāccogāḷhaṃ nātihīnaṃ – ‘evaṃ me āyo vayaṃ pariyādāya ṭhassati, na ca me vayo āyaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, samajīvitā.
‘‘ಕತಮಾ ಚ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಸದ್ದಹತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಬೋಧಿಂ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪದಾ।
‘‘Katamā ca bhikkhave, saddhāsampadā? Idha, bhikkhave, kulaputto saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, saddhāsampadā.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, sīlasampadā? Idha, bhikkhave, kulaputto pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, sīlasampadā.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಾಗಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ವಿಗತಮಲಮಚ್ಛೇರೇನ ಚೇತಸಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ…ಪೇ॰… ಯಾಚಯೋಗೋ ದಾನಸಂವಿಭಾಗರತೋ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಾಗಸಮ್ಪದಾ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, cāgasampadā? Idha, bhikkhave, kulaputto vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati…pe… yācayogo dānasaṃvibhāgarato. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, cāgasampadā.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾ? ಇಧ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಪಞ್ಞವಾ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಗಾಮಿನಿಯಾ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾ। ಇಮಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠ ಸಮ್ಪದಾ’’ತಿ।
‘‘Katamā ca, bhikkhave, paññāsampadā? Idha , bhikkhave, kulaputto paññavā hoti…pe… sammā dukkhakkhayagāminiyā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, paññāsampadā. Imā kho, bhikkhave, aṭṭha sampadā’’ti.
‘‘ಉಟ್ಠಾತಾ ಕಮ್ಮಧೇಯ್ಯೇಸು, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ವಿಧಾನವಾ।
‘‘Uṭṭhātā kammadheyyesu, appamatto vidhānavā;
ಸಮಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ಜೀವಿಕಂ, ಸಮ್ಭತಂ ಅನುರಕ್ಖತಿ॥
Samaṃ kappeti jīvikaṃ, sambhataṃ anurakkhati.
‘‘ಸದ್ಧೋ ಸೀಲೇನ ಸಮ್ಪನ್ನೋ, ವದಞ್ಞೂ ವೀತಮಚ್ಛರೋ।
‘‘Saddho sīlena sampanno, vadaññū vītamaccharo;
ನಿಚ್ಚಂ ಮಗ್ಗಂ ವಿಸೋಧೇತಿ, ಸೋತ್ಥಾನಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಂ॥
Niccaṃ maggaṃ visodheti, sotthānaṃ samparāyikaṃ.
‘‘ಇಚ್ಚೇತೇ ಅಟ್ಠ ಧಮ್ಮಾ ಚ, ಸದ್ಧಸ್ಸ ಘರಮೇಸಿನೋ।
‘‘Iccete aṭṭha dhammā ca, saddhassa gharamesino;
ಅಕ್ಖಾತಾ ಸಚ್ಚನಾಮೇನ, ಉಭಯತ್ಥ ಸುಖಾವಹಾ॥
Akkhātā saccanāmena, ubhayattha sukhāvahā.
‘‘ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಹಿತತ್ಥಾಯ, ಸಮ್ಪರಾಯಸುಖಾಯ ಚ।
‘‘Diṭṭhadhammahitatthāya, samparāyasukhāya ca;
ಏವಮೇತಂ ಗಹಟ್ಠಾನಂ, ಚಾಗೋ ಪುಞ್ಞಂ ಪವಡ್ಢತೀ’’ತಿ॥ ಛಟ್ಠಂ।
Evametaṃ gahaṭṭhānaṃ, cāgo puññaṃ pavaḍḍhatī’’ti. chaṭṭhaṃ;
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೩-೯. ಮರಣಸ್ಸತಿಸುತ್ತದ್ವಯಾದಿವಣ್ಣನಾ • 3-9. Maraṇassatisuttadvayādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧-೧೦. ಸದ್ಧಾಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 1-10. Saddhāsuttādivaṇṇanā