Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൬. ദുതിയസമ്പദാസുത്തം
6. Dutiyasampadāsuttaṃ
൭൬. ‘‘അട്ഠിമാ , ഭിക്ഖവേ, സമ്പദാ. കതമാ അട്ഠ? ഉട്ഠാനസമ്പദാ, ആരക്ഖസമ്പദാ, കല്യാണമിത്തതാ, സമജീവിതാ, സദ്ധാസമ്പദാ, സീലസമ്പദാ, ചാഗസമ്പദാ, പഞ്ഞാസമ്പദാ. കതമാ ച, ഭിക്ഖവേ, ഉട്ഠാനസമ്പദാ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ യേന കമ്മട്ഠാനേന ജീവിതം കപ്പേതി – യദി കസിയാ യദി വണിജ്ജായ യദി ഗോരക്ഖേന യദി ഇസ്സത്തേന യദി രാജപോരിസേന യദി സിപ്പഞ്ഞതരേന – തത്ഥ ദക്ഖോ ഹോതി അനലസോ, തത്രുപായായ വീമംസായ സമന്നാഗതോ, അലം കാതും അലം സംവിധാതുന്തി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, ഉട്ഠാനസമ്പദാ.
76. ‘‘Aṭṭhimā , bhikkhave, sampadā. Katamā aṭṭha? Uṭṭhānasampadā, ārakkhasampadā, kalyāṇamittatā, samajīvitā, saddhāsampadā, sīlasampadā, cāgasampadā, paññāsampadā. Katamā ca, bhikkhave, uṭṭhānasampadā? Idha, bhikkhave, kulaputto yena kammaṭṭhānena jīvitaṃ kappeti – yadi kasiyā yadi vaṇijjāya yadi gorakkhena yadi issattena yadi rājaporisena yadi sippaññatarena – tattha dakkho hoti analaso, tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgato, alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātunti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, uṭṭhānasampadā.
‘‘കതമാ ച, ഭിക്ഖവേ, ആരക്ഖസമ്പദാ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തസ്സ ഭോഗാ ഹോന്തി ഉട്ഠാനവീരിയാധിഗതാ ബാഹാബലപരിചിതാ സേദാവക്ഖിത്താ ധമ്മികാ ധമ്മലദ്ധാ തേ ആരക്ഖേന ഗുത്തിയാ സമ്പാദേതി – ‘കിന്തി മേ ഭോഗേ നേവ രാജാനോ ഹരേയ്യും, ന ചോരാ ഹരേയ്യും, ന അഗ്ഗി ഡഹേയ്യ, ന ഉദകം വഹേയ്യ, ന അപ്പിയാ ദായാദാ ഹരേയ്യു’ന്തി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, ആരക്ഖസമ്പദാ.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, ārakkhasampadā? Idha, bhikkhave, kulaputtassa bhogā honti uṭṭhānavīriyādhigatā bāhābalaparicitā sedāvakkhittā dhammikā dhammaladdhā te ārakkhena guttiyā sampādeti – ‘kinti me bhoge neva rājāno hareyyuṃ, na corā hareyyuṃ, na aggi ḍaheyya, na udakaṃ vaheyya, na appiyā dāyādā hareyyu’nti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ārakkhasampadā.
‘‘കതമാ ച, ഭിക്ഖവേ, കല്യാണമിത്തതാ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ യസ്മിം ഗാമേ വാ നിഗമേ വാ പടിവസതി, തത്ഥ യേ തേ ഹോന്തി ഗഹപതീ വാ ഗഹപതിപുത്താ വാ ദഹരാ വാ വുദ്ധസീലിനോ വുദ്ധാ വാ വുദ്ധസീലിനോ സദ്ധാസമ്പന്നാ സീലസമ്പന്നാ ചാഗസമ്പന്നാ പഞ്ഞാസമ്പന്നാ, തേഹി സദ്ധിം സന്തിട്ഠതി സല്ലപതി സാകച്ഛം സമാപജ്ജതി; യഥാരൂപാനം സദ്ധാസമ്പന്നാനം സദ്ധാസമ്പദം അനുസിക്ഖതി, യഥാരൂപാനം സീലസമ്പന്നാനം സീലസമ്പദം അനുസിക്ഖതി, യഥാരൂപാനം ചാഗസമ്പന്നാനം ചാഗസമ്പദം അനുസിക്ഖതി, യഥാരൂപാനം പഞ്ഞാസമ്പന്നാനം പഞ്ഞാസമ്പദം അനുസിക്ഖതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, കല്യാണമിത്തതാ.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, kalyāṇamittatā? Idha, bhikkhave, kulaputto yasmiṃ gāme vā nigame vā paṭivasati, tattha ye te honti gahapatī vā gahapatiputtā vā daharā vā vuddhasīlino vuddhā vā vuddhasīlino saddhāsampannā sīlasampannā cāgasampannā paññāsampannā, tehi saddhiṃ santiṭṭhati sallapati sākacchaṃ samāpajjati; yathārūpānaṃ saddhāsampannānaṃ saddhāsampadaṃ anusikkhati, yathārūpānaṃ sīlasampannānaṃ sīlasampadaṃ anusikkhati, yathārūpānaṃ cāgasampannānaṃ cāgasampadaṃ anusikkhati, yathārūpānaṃ paññāsampannānaṃ paññāsampadaṃ anusikkhati. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kalyāṇamittatā.
‘‘കതമാ ച, ഭിക്ഖവേ, സമജീവിതാ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ ആയഞ്ച ഭോഗാനം വിദിത്വാ വയഞ്ച ഭോഗാനം വിദിത്വാ സമം ജീവികം കപ്പേതി നാച്ചോഗാള്ഹം നാതിഹീനം – ‘ഏവം മേ ആയോ വയം പരിയാദായ ഠസ്സതി, ന ച മേ വയോ ആയം പരിയാദായ ഠസ്സതീ’തി. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, തുലാധാരോ വാ തുലാധാരന്തേവാസീ വാ തുലം പഗ്ഗഹേത്വാ ജാനാതി – ‘ഏത്തകേന വാ ഓനതം, ഏത്തകേന വാ ഉന്നത’ന്തി; ഏവമേവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ ആയഞ്ച ഭോഗാനം വിദിത്വാ വയഞ്ച ഭോഗാനം വിദിത്വാ സമം ജീവികം കപ്പേതി നാച്ചോഗാള്ഹം നാതിഹീനം – ‘ഏവം മേ ആയോ വയം പരിയാദായ ഠസ്സതി, ന ച മേ വയോ ആയം പരിയാദായ ഠസ്സതീ’തി. സചായം, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ അപ്പായോ സമാനോ ഉളാരം ജീവികം കപ്പേതി, തസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ ‘ഉദുമ്ബരഖാദീ വായം കുലപുത്തോ ഭോഗേ ഖാദതീ’തി. സചേ പനായം, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ മഹായോ സമാനോ കസിരം ജീവികം കപ്പേതി, തസ്സ ഭവന്തി വത്താരോ – ‘അജേട്ഠമരണം വായം കുലപുത്തോ മരിസ്സതീ’തി. യതോ ച ഖോയം, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ ആയഞ്ച ഭോഗാനം വിദിത്വാ വയഞ്ച ഭോഗാനം വിദിത്വാ സമം ജീവികം കപ്പേതി നാച്ചോഗാള്ഹം നാതിഹീനം – ‘ഏവം മേ ആയോ വയം പരിയാദായ ഠസ്സതി, ന ച മേ വയോ ആയം പരിയാദായ ഠസ്സതീ’തി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, സമജീവിതാ.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, samajīvitā? Idha, bhikkhave, kulaputto āyañca bhogānaṃ viditvā vayañca bhogānaṃ viditvā samaṃ jīvikaṃ kappeti nāccogāḷhaṃ nātihīnaṃ – ‘evaṃ me āyo vayaṃ pariyādāya ṭhassati, na ca me vayo āyaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Seyyathāpi, bhikkhave, tulādhāro vā tulādhārantevāsī vā tulaṃ paggahetvā jānāti – ‘ettakena vā onataṃ, ettakena vā unnata’nti; evamevaṃ kho, bhikkhave, kulaputto āyañca bhogānaṃ viditvā vayañca bhogānaṃ viditvā samaṃ jīvikaṃ kappeti nāccogāḷhaṃ nātihīnaṃ – ‘evaṃ me āyo vayaṃ pariyādāya ṭhassati, na ca me vayo āyaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Sacāyaṃ, bhikkhave, kulaputto appāyo samāno uḷāraṃ jīvikaṃ kappeti, tassa bhavanti vattāro ‘udumbarakhādī vāyaṃ kulaputto bhoge khādatī’ti. Sace panāyaṃ, bhikkhave, kulaputto mahāyo samāno kasiraṃ jīvikaṃ kappeti, tassa bhavanti vattāro – ‘ajeṭṭhamaraṇaṃ vāyaṃ kulaputto marissatī’ti. Yato ca khoyaṃ, bhikkhave, kulaputto āyañca bhogānaṃ viditvā vayañca bhogānaṃ viditvā samaṃ jīvikaṃ kappeti nāccogāḷhaṃ nātihīnaṃ – ‘evaṃ me āyo vayaṃ pariyādāya ṭhassati, na ca me vayo āyaṃ pariyādāya ṭhassatī’ti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, samajīvitā.
‘‘കതമാ ച ഭിക്ഖവേ, സദ്ധാസമ്പദാ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ സദ്ധോ ഹോതി, സദ്ദഹതി തഥാഗതസ്സ ബോധിം – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ…പേ॰… സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, സദ്ധാസമ്പദാ.
‘‘Katamā ca bhikkhave, saddhāsampadā? Idha, bhikkhave, kulaputto saddho hoti, saddahati tathāgatassa bodhiṃ – ‘itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, saddhāsampadā.
‘‘കതമാ ച, ഭിക്ഖവേ, സീലസമ്പദാ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ ഹോതി…പേ॰… സുരാമേരയമജ്ജപമാദട്ഠാനാ പടിവിരതോ ഹോതി. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, സീലസമ്പദാ.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, sīlasampadā? Idha, bhikkhave, kulaputto pāṇātipātā paṭivirato hoti…pe… surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, sīlasampadā.
‘‘കതമാ ച, ഭിക്ഖവേ, ചാഗസമ്പദാ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ വിഗതമലമച്ഛേരേന ചേതസാ അഗാരം അജ്ഝാവസതി…പേ॰… യാചയോഗോ ദാനസംവിഭാഗരതോ. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, ചാഗസമ്പദാ.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, cāgasampadā? Idha, bhikkhave, kulaputto vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati…pe… yācayogo dānasaṃvibhāgarato. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, cāgasampadā.
‘‘കതമാ ച, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ഞാസമ്പദാ? ഇധ , ഭിക്ഖവേ, കുലപുത്തോ പഞ്ഞവാ ഹോതി…പേ॰… സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയഗാമിനിയാ. അയം വുച്ചതി, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ഞാസമ്പദാ. ഇമാ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അട്ഠ സമ്പദാ’’തി.
‘‘Katamā ca, bhikkhave, paññāsampadā? Idha , bhikkhave, kulaputto paññavā hoti…pe… sammā dukkhakkhayagāminiyā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, paññāsampadā. Imā kho, bhikkhave, aṭṭha sampadā’’ti.
‘‘ഉട്ഠാതാ കമ്മധേയ്യേസു, അപ്പമത്തോ വിധാനവാ;
‘‘Uṭṭhātā kammadheyyesu, appamatto vidhānavā;
സമം കപ്പേതി ജീവികം, സമ്ഭതം അനുരക്ഖതി.
Samaṃ kappeti jīvikaṃ, sambhataṃ anurakkhati.
‘‘സദ്ധോ സീലേന സമ്പന്നോ, വദഞ്ഞൂ വീതമച്ഛരോ;
‘‘Saddho sīlena sampanno, vadaññū vītamaccharo;
നിച്ചം മഗ്ഗം വിസോധേതി, സോത്ഥാനം സമ്പരായികം.
Niccaṃ maggaṃ visodheti, sotthānaṃ samparāyikaṃ.
‘‘ഇച്ചേതേ അട്ഠ ധമ്മാ ച, സദ്ധസ്സ ഘരമേസിനോ;
‘‘Iccete aṭṭha dhammā ca, saddhassa gharamesino;
അക്ഖാതാ സച്ചനാമേന, ഉഭയത്ഥ സുഖാവഹാ.
Akkhātā saccanāmena, ubhayattha sukhāvahā.
‘‘ദിട്ഠധമ്മഹിതത്ഥായ, സമ്പരായസുഖായ ച;
‘‘Diṭṭhadhammahitatthāya, samparāyasukhāya ca;
ഏവമേതം ഗഹട്ഠാനം, ചാഗോ പുഞ്ഞം പവഡ്ഢതീ’’തി. ഛട്ഠം;
Evametaṃ gahaṭṭhānaṃ, cāgo puññaṃ pavaḍḍhatī’’ti. chaṭṭhaṃ;
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൩-൯. മരണസ്സതിസുത്തദ്വയാദിവണ്ണനാ • 3-9. Maraṇassatisuttadvayādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൧-൧൦. സദ്ധാസുത്താദിവണ്ണനാ • 1-10. Saddhāsuttādivaṇṇanā