Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၁၀. ဒုတိယသမုဂ္ဃာတသပ္ပာယသုတ္တံ
10. Dutiyasamugghātasappāyasuttaṃ
၃၂. ‘‘သဗ္ဗမညိတသမုဂ္ဃာတသပ္ပာယံ ဝော, ဘိက္ခဝေ, ပဋိပဒံ ဒေသေသ္သာမိ။ တံ သုဏာထ။ ကတမာ စ သာ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗမညိတသမုဂ္ဃာတသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ?
32. ‘‘Sabbamaññitasamugghātasappāyaṃ vo, bhikkhave, paṭipadaṃ desessāmi. Taṃ suṇātha. Katamā ca sā, bhikkhave, sabbamaññitasamugghātasappāyā paṭipadā?
‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, စက္ခုံ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ?
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, cakkhuṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝာ တံ သုခံ ဝာ’’တိ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘ဒုက္ခံ , ဘန္တေ’’။
‘‘Dukkhaṃ , bhante’’.
‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပသ္သိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘နော ဟေတံ ဘန္တေ’’။
‘‘No hetaṃ bhante’’.
‘‘ရူပာ။ပေ.။ စက္ခုဝိညာဏံ။ စက္ခုသမ္ဖသ္သော နိစ္စော ဝာ အနိစ္စော ဝာ’’တိ?
‘‘Rūpā…pe… cakkhuviññāṇaṃ… cakkhusamphasso nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘အနိစ္စော, ဘန္တေ’’။ပေ.။။
‘‘Anicco, bhante’’…pe….
‘‘ယမ္ပိဒံ စက္ခုသမ္ဖသ္သပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝာ ဒုက္ခံ ဝာ အဒုက္ခမသုခံ ဝာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ?
‘‘Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝာ တံ သုခံ ဝာ’’တိ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘ဒုက္ခံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပသ္သိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ပေ.။။
‘‘No hetaṃ, bhante’’…pe….
‘‘ဇိဝ္ဟာ နိစ္စာ ဝာ အနိစ္စာ ဝာ’’တိ?
‘‘Jivhā niccā vā aniccā vā’’ti?
‘‘အနိစ္စာ ဘန္တေ’’။ပေ.။။
‘‘Aniccā bhante’’…pe….
‘‘ရသာ။ ဇိဝ္ဟာဝိညာဏံ။ ဇိဝ္ဟာသမ္ဖသ္သော။ပေ.။ ယမ္ပိဒံ ဇိဝ္ဟာသမ္ဖသ္သပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝာ ဒုက္ခံ ဝာ အဒုက္ခမသုခံ ဝာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ?
‘‘Rasā… jivhāviññāṇaṃ… jivhāsamphasso…pe… yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ပေ.။ ဓမ္မာ။ မနောဝိညာဏံ။ မနောသမ္ဖသ္သော နိစ္စော ဝာ အနိစ္စော ဝာတိ?
‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe… dhammā… manoviññāṇaṃ… manosamphasso nicco vā anicco vāti?
‘‘အနိစ္စော, ဘန္တေ’’။
‘‘Anicco, bhante’’.
‘‘ယမ္ပိဒံ မနောသမ္ဖသ္သပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝာ ဒုက္ခံ ဝာ အဒုက္ခမသုခံ ဝာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ?
‘‘Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Aniccaṃ, bhante’’.
‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝာ တံ သုခံ ဝာ’’တိ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘ဒုက္ခံ ဘန္တေ’’။
‘‘Dukkhaṃ bhante’’.
‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, ကလ္လံ နု တံ သမနုပသ္သိတုံ – ‘ဧတံ မမ, ဧသောဟမသ္မိ, ဧသော မေ အတ္တာ’’’တိ?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti?
‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ဧဝံ ပသ္သံ, ဘိက္ခဝေ, သုတဝာ အရိယသာဝကော စက္ခုသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ရူပေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, စက္ခုဝိညာဏေပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, စက္ခုသမ္ဖသ္သေပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ ယမ္ပိဒံ စက္ခုသမ္ဖသ္သပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝာ ဒုက္ခံ ဝာ အဒုက္ခမသုခံ ဝာ တသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ပေ.။ ဇိဝ္ဟာယပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ရသေသုပိ။ပေ.။ ယမ္ပိဒံ ဇိဝ္ဟာသမ္ဖသ္သပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝာ ဒုက္ခံ ဝာ အဒုက္ခမသုခံ ဝာ တသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ မနသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, ဓမ္မေသုပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, မနောဝိညာဏေပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, မနောသမ္ဖသ္သေပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ ယမ္ပိဒံ မနောသမ္ဖသ္သပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒယိတံ သုခံ ဝာ ဒုက္ခံ ဝာ အဒုက္ခမသုခံ ဝာ တသ္မိမ္ပိ နိဗ္ဗိန္ဒတိ။ နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ; ဝိရာဂာ ဝိမုစ္စတိ; ဝိမုတ္တသ္မိံ ဝိမုတ္တမိတိ ဉာဏံ ဟောတိ။ ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ’တိ ပဇာနာတိ ။ အယံ ခော သာ, ဘိက္ခဝေ, သဗ္ဗမညိတသမုဂ္ဃာတသပ္ပာယာ ပဋိပဒာ’’တိ။ ဒသမံ။
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati, rūpesupi nibbindati, cakkhuviññāṇepi nibbindati, cakkhusamphassepi nibbindati. Yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati…pe… jivhāyapi nibbindati, rasesupi…pe… yampidaṃ jivhāsamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Manasmimpi nibbindati, dhammesupi nibbindati, manoviññāṇepi nibbindati, manosamphassepi nibbindati. Yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti . Ayaṃ kho sā, bhikkhave, sabbamaññitasamugghātasappāyā paṭipadā’’ti. Dasamaṃ.
သဗ္ဗဝဂ္ဂော တတိယော။
Sabbavaggo tatiyo.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
သဗ္ဗဉ္စ ဒ္ဝေပိ ပဟာနာ၊ ပရိဇာနာပရေ ဒုဝေ။
Sabbañca dvepi pahānā, parijānāpare duve;
အာဒိတ္တံ အဒ္ဓဘူတဉ္စ၊ သာရုပ္ပာ ဒ္ဝေ စ သပ္ပာယာ။
Ādittaṃ addhabhūtañca, sāruppā dve ca sappāyā;
ဝဂ္ဂော တေန ပဝုစ္စတီတိ။
Vaggo tena pavuccatīti.
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. ဒုတိယသမုဂ္ဃာတသပ္ပာယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Dutiyasamugghātasappāyasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၁၀. ဒုတိယသမုဂ္ဃာတသပ္ပာယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Dutiyasamugghātasappāyasuttavaṇṇanā