| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
5. දුතියසඞ්‌ගාමසුත්‌තං
5. Dutiyasaṅgāmasuttaṃ
126. 1 අථ ඛො රාජා මාගධො අජාතසත්‌තු වෙදෙහිපුත්‌තො චතුරඞ්‌ගිනිං සෙනං සන්‌නය්‌හිත්‌වා රාජානං පසෙනදිං කොසලං අබ්‌භුය්‍යාසි යෙන කාසි. අස්‌සොසි ඛො රාජා පසෙනදි කොසලො – ‘‘රාජා කිර මාගධො අජාතසත්‌තු වෙදෙහිපුත්‌තො චතුරඞ්‌ගිනිං සෙනං සන්‌නය්‌හිත්‌වා මමං අබ්‌භුය්‍යාතො යෙන කාසී’’ති. අථ ඛො රාජා පසෙනදි කොසලො චතුරඞ්‌ගිනිං සෙනං සන්‌නය්‌හිත්‌වා රාජානං මාගධං අජාතසත්‌තුං වෙදෙහිපුත්‌තං පච්‌චුය්‍යාසි යෙන කාසි. අථ ඛො රාජා ච මාගධො අජාතසත්‌තු වෙදෙහිපුත්‌තො රාජා ච පසෙනදි කොසලො සඞ්‌ගාමෙසුං. තස්‌මිං ඛො පන සඞ්‌ගාමෙ රාජා පසෙනදි කොසලො රාජානං මාගධං අජාතසත්‌තුං වෙදෙහිපුත්‌තං පරාජෙසි, ජීවග්‌ගාහඤ්‌ච නං අග්‌ගහෙසි. අථ ඛො රඤ්‌ඤො පසෙනදිස්‌ස කොසලස්‌ස එතදහොසි – ‘‘කිඤ්‌චාපි ඛො ම්‍යායං රාජා මාගධො අජාතසත්‌තු වෙදෙහිපුත්‌තො අදුබ්‌භන්‌තස්‌ස දුබ්‌භති, අථ ච පන මෙ භාගිනෙය්‍යො හොති. යංනූනාහං රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස අජාතසත්‌තුනො වෙදෙහිපුත්‌තස්‌ස සබ්‌බං හත්‌ථිකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං අස්‌සකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං රථකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං පත්‌තිකායං පරියාදියිත්‌වා ජීවන්‌තමෙව නං ඔසජ්‌ජෙය්‍ය’’න්‌ති 2.
126.3 Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ abbhuyyāsi yena kāsi. Assosi kho rājā pasenadi kosalo – ‘‘rājā kira māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā mamaṃ abbhuyyāto yena kāsī’’ti. Atha kho rājā pasenadi kosalo caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ paccuyyāsi yena kāsi. Atha kho rājā ca māgadho ajātasattu vedehiputto rājā ca pasenadi kosalo saṅgāmesuṃ. Tasmiṃ kho pana saṅgāme rājā pasenadi kosalo rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ parājesi, jīvaggāhañca naṃ aggahesi. Atha kho rañño pasenadissa kosalassa etadahosi – ‘‘kiñcāpi kho myāyaṃ rājā māgadho ajātasattu vedehiputto adubbhantassa dubbhati, atha ca pana me bhāgineyyo hoti. Yaṃnūnāhaṃ rañño māgadhassa ajātasattuno vedehiputtassa sabbaṃ hatthikāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ assakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ rathakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ pattikāyaṃ pariyādiyitvā jīvantameva naṃ osajjeyya’’nti 4.
අථ ඛො රාජා පසෙනදි කොසලො රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස අජාතසත්‌තුනො වෙදෙහිපුත්‌තස්‌ස සබ්‌බං හත්‌ථිකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං අස්‌සකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං රථකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං පත්‌තිකායං පරියාදියිත්‌වා ජීවන්‌තමෙව නං ඔසජ්‌ජි 5.
Atha kho rājā pasenadi kosalo rañño māgadhassa ajātasattuno vedehiputtassa sabbaṃ hatthikāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ assakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ rathakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ pattikāyaṃ pariyādiyitvā jīvantameva naṃ osajji 6.
අථ ඛො සම්‌බහුලා භික්‌ඛූ පුබ්‌බණ්‌හසමයං නිවාසෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය සාවත්‌ථිං පිණ්‌ඩාය පවිසිංසු. සාවත්‌ථියං පිණ්‌ඩාය චරිත්‌වා පච්‌ඡාභත්‌තං පිණ්‌ඩපාතපටික්‌කන්‌තා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නා ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවන්‌තං එතදවොචුං –
Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiṃ piṇḍāya pavisiṃsu. Sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ –
‘‘ඉධ , භන්‌තෙ, රාජා මාගධො අජාතසත්‌තු වෙදෙහිපුත්‌තො චතුරඞ්‌ගිනිං සෙනං සන්‌නය්‌හිත්‌වා රාජානං පසෙනදිං කොසලං අබ්‌භුය්‍යාසි යෙන කාසි. අස්‌සොසි ඛො, භන්‌තෙ, රාජා පසෙනදි කොසලො – ‘රාජා කිර මාගධො අජාතසත්‌තු වෙදෙහිපුත්‌තො චතුරඞ්‌ගිනිං සෙනං සන්‌නය්‌හිත්‌වා මමං අබ්‌භුය්‍යාතො යෙන කාසී’ති. අථ ඛො, භන්‌තෙ, රාජා පසෙනදි කොසලො චතුරඞ්‌ගිනිං සෙනං සන්‌නය්‌හිත්‌වා රාජානං මාගධං අජාතසත්‌තුං වෙදෙහිපුත්‌තං පච්‌චුය්‍යාසි යෙන කාසි. අථ ඛො, භන්‌තෙ, රාජා ච මාගධො අජාතසත්‌තු වෙදෙහිපුත්‌තො රාජා ච පසෙනදි කොසලො සඞ්‌ගාමෙසුං. තස්‌මිං ඛො පන, භන්‌තෙ, සඞ්‌ගාමෙ රාජා පසෙනදි කොසලො රාජානං මාගධං අජාතසත්‌තුං වෙදෙහිපුත්‌තං පරාජෙසි, ජීවග්‌ගාහඤ්‌ච නං අග්‌ගහෙසි. අථ ඛො, භන්‌තෙ, රඤ්‌ඤො පසෙනදිස්‌ස කොසලස්‌ස එතදහොසි – ‘කිඤ්‌චාපි ඛො ම්‍යායං රාජා මාගධො අජාතසත්‌තු වෙදෙහිපුත්‌තො අදුබ්‌භන්‌තස්‌ස දුබ්‌භති, අථ ච පන මෙ භාගිනෙය්‍යො හොති. යංනූනාහං රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස අජාතසත්‌තුනො වෙදෙහිපුත්‌තස්‌ස සබ්‌බං හත්‌ථිකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං අස්‌සකායං සබ්‌බං රථකායං සබ්‌බං පත්‌තිකායං පරියාදියිත්‌වා ජීවන්‌තමෙව නං ඔසජ්‌ජෙය්‍ය’’’න්‌ති.
‘‘Idha , bhante, rājā māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ abbhuyyāsi yena kāsi. Assosi kho, bhante, rājā pasenadi kosalo – ‘rājā kira māgadho ajātasattu vedehiputto caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā mamaṃ abbhuyyāto yena kāsī’ti. Atha kho, bhante, rājā pasenadi kosalo caturaṅginiṃ senaṃ sannayhitvā rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ paccuyyāsi yena kāsi. Atha kho, bhante, rājā ca māgadho ajātasattu vedehiputto rājā ca pasenadi kosalo saṅgāmesuṃ. Tasmiṃ kho pana, bhante, saṅgāme rājā pasenadi kosalo rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ parājesi, jīvaggāhañca naṃ aggahesi. Atha kho, bhante, rañño pasenadissa kosalassa etadahosi – ‘kiñcāpi kho myāyaṃ rājā māgadho ajātasattu vedehiputto adubbhantassa dubbhati, atha ca pana me bhāgineyyo hoti. Yaṃnūnāhaṃ rañño māgadhassa ajātasattuno vedehiputtassa sabbaṃ hatthikāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ assakāyaṃ sabbaṃ rathakāyaṃ sabbaṃ pattikāyaṃ pariyādiyitvā jīvantameva naṃ osajjeyya’’’nti.
‘‘අථ ඛො, භන්‌තෙ, රාජා පසෙනදි කොසලො රඤ්‌ඤො මාගධස්‌ස අජාතසත්‌තුනො වෙදෙහිපුත්‌තස්‌ස සබ්‌බං හත්‌ථිකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං අස්‌සකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං රථකායං පරියාදියිත්‌වා සබ්‌බං පත්‌තිකායං පරියාදියිත්‌වා ජීවන්‌තමෙව නං ඔසජ්‌ජී’’ති. අථ ඛො භගවා එතමත්‌ථං විදිත්‌වා තායං වෙලායං ඉමා ගාථායො අභාසි –
‘‘Atha kho, bhante, rājā pasenadi kosalo rañño māgadhassa ajātasattuno vedehiputtassa sabbaṃ hatthikāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ assakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ rathakāyaṃ pariyādiyitvā sabbaṃ pattikāyaṃ pariyādiyitvā jīvantameva naṃ osajjī’’ti. Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi –
‘‘විලුම්‌පතෙව පුරිසො, යාවස්‌ස උපකප්‌පති;
‘‘Vilumpateva puriso, yāvassa upakappati;
‘‘ඨානඤ්‌හි මඤ්‌ඤති බාලො, යාව පාපං න පච්‌චති;
‘‘Ṭhānañhi maññati bālo, yāva pāpaṃ na paccati;
යදා ච පච්‌චති පාපං, අථ දුක්‌ඛං නිගච්‌ඡති.
Yadā ca paccati pāpaṃ, atha dukkhaṃ nigacchati.
අක්‌කොසකො ච අක්‌කොසං, රොසෙතාරඤ්‌ච රොසකො;
Akkosako ca akkosaṃ, rosetārañca rosako;
අථ කම්‌මවිවට්‌ටෙන, සො විලුත්‌තො විලුප්‌පතී’’ති.
Atha kammavivaṭṭena, so vilutto viluppatī’’ti.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 5. දුතියසඞ්‌ගාමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Dutiyasaṅgāmasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 5. දුතියසඞ්‌ගාමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Dutiyasaṅgāmasuttavaṇṇanā
