| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā |
து³தியஸங்கீ³திகதா²வண்ணனா
Dutiyasaṅgītikathāvaṇṇanā
ஏவங் பட²மமஹாஸங்கீ³திங் த³ஸ்ஸெத்வா யத³த்த²ங் ஸா இத⁴ த³ஸ்ஸிதா, தங் நிக³மனவஸேன த³ஸ்ஸெந்தோ இமிஸ்ஸாதிஆதி³மாஹ. தத்ராயங் ஆசரியபரம்பராதி தஸ்மிங் ஜம்பு³தீ³பே அயங் ஆசரியானங் பவேணீ படிபாடி. விஜிதாவினோதி விஜிதஸப்³ப³கிலேஸபடிபக்க²த்தா விஜிதவந்தோ. ஜம்பு³ஸிரிவ்ஹயேதி ஜம்பு³ஸதி³ஸோ ஸிரிமந்தோ அவ்ஹயோ நாமங் யஸ்ஸ தீ³பஸ்ஸ, தஸ்மிங் ஜம்பு³தீ³பேதி வுத்தங் ஹோதி. மஹந்தேன ஹி ஜம்பு³ருக்கே²ன அபி⁴லக்கி²தத்தா தீ³போபி ‘‘ஜம்பூ³’’தி வுச்சதி. அச்சி²ஜ்ஜமானங் அவினஸ்ஸமானங் கத்வா. வினயவங்ஸந்திஆதீ³ஹி தீஹி வினயபாளியேவ கதி²தா பரியாயவசனத்தா தேஸங். பகதஞ்ஞுதந்தி வெய்யத்தியங், படுபா⁴வந்தி வுத்தங் ஹோதி. து⁴ரக்³கா³ஹோதி பதா⁴னக்³கா³ஹீ, ஸப்³பே³ஸங் பாமொக்கோ² ஹுத்வா க³ண்ஹீதி வுத்தங் ஹோதி. பி⁴க்கூ²னங் ஸமுதா³யோ ஸமூஹோ பி⁴க்கு²ஸமுதா³யோ.
Evaṃ paṭhamamahāsaṅgītiṃ dassetvā yadatthaṃ sā idha dassitā, taṃ nigamanavasena dassento imissātiādimāha. Tatrāyaṃ ācariyaparamparāti tasmiṃ jambudīpe ayaṃ ācariyānaṃ paveṇī paṭipāṭi. Vijitāvinoti vijitasabbakilesapaṭipakkhattā vijitavanto. Jambusirivhayeti jambusadiso sirimanto avhayo nāmaṃ yassa dīpassa, tasmiṃ jambudīpeti vuttaṃ hoti. Mahantena hi jamburukkhena abhilakkhitattā dīpopi ‘‘jambū’’ti vuccati. Acchijjamānaṃ avinassamānaṃ katvā. Vinayavaṃsantiādīhi tīhi vinayapāḷiyeva kathitā pariyāyavacanattā tesaṃ. Pakataññutanti veyyattiyaṃ, paṭubhāvanti vuttaṃ hoti. Dhuraggāhoti padhānaggāhī, sabbesaṃ pāmokkho hutvā gaṇhīti vuttaṃ hoti. Bhikkhūnaṃ samudāyo samūho bhikkhusamudāyo.
யதா³தி நிப்³பா³யிங்ஸூதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஜோதயித்வா ச ஸப்³ப³தீ⁴தி தமேவ ஸத்³த⁴ம்மங் ஸப்³ப³த்த² பகாஸயித்வா. ஜுதிமந்தோதி பஞ்ஞாஜுதியா யுத்தா, தேஜவந்தோ வா, மஹானுபா⁴வாதி அத்தோ². நிப்³பா³யிங்ஸூதி அனுபாதி³ஸேஸாய நிப்³பா³னதா⁴துயா நிப்³பா³யிங்ஸு. அனாலயாதி அஸங்கா³.
Yadāti nibbāyiṃsūti sambandho. Jotayitvā ca sabbadhīti tameva saddhammaṃ sabbattha pakāsayitvā. Jutimantoti paññājutiyā yuttā, tejavanto vā, mahānubhāvāti attho. Nibbāyiṃsūti anupādisesāya nibbānadhātuyā nibbāyiṃsu. Anālayāti asaṅgā.
அதா²தி பச்சா², யதா³ பரினிப்³பா³யிங்ஸு, ததோ பரந்தி அத்தோ². கப்பதி ஸிங்கீ³லோணகப்போதி எத்த² கப்ப-ஸத்³தோ³ விகப்பத்தோ², தேன ஸிங்கீ³லோணவிகப்போபி கப்பதி. இத³ம்பி பக்க²ந்தரங் கப்பதீதி அத்தோ², ஏவங் ஸப்³ப³த்த². தத்த² ஸிங்கே³ன லோணங் பரிஹரித்வா அலோணகபிண்ட³பாதேன ஸத்³தி⁴ங் பு⁴ஞ்ஜிதுங் கப்பதி , ஸன்னிதி⁴ங் ந கரோதீதி அதி⁴ப்பாயோ. கப்பதி த்³வங்கு³லகப்போதி த்³வங்கு³லங் அதிக்கந்தாய சா²யாய விகாலே போ⁴ஜனங் பு⁴ஞ்ஜிதுங் கப்பதீதி அத்தோ². கப்பதி கா³மந்தரகப்போதி ‘‘கா³மந்தரங் க³மிஸ்ஸாமீ’’தி பவாரிதேன அனதிரித்தபோ⁴ஜனங் பு⁴ஞ்ஜிதுங் கப்பதீதி அத்தோ². கப்பதி ஆவாஸகப்போதி ஏகஸீமாய நானாஸேனாஸனேஸு விஸுங் விஸுங் உபோஸதா²தீ³னி ஸங்க⁴கம்மானி காதுங் வட்டதீதி அத்தோ². கப்பதி அனுமதிகப்போதி ‘‘அனாக³தானங் ஆக³தகாலே அனுமதிங் க³ஹெஸ்ஸாமா’’தி தேஸு அனாக³தேஸுயேவ வக்³கே³ன ஸங்கே⁴ன கம்மங் கத்வா பச்சா² அனுமதிங் க³ஹேதுங் கப்பதி, வக்³க³கம்மங் ந ஹோதீதி அதி⁴ப்பாயோ. கப்பதி ஆசிண்ணகப்போதி ஆசரியுபஜ்ஜா²யேஹி ஆசிண்ணோ கப்பதீதி அத்தோ². ஸோ பன ஏகச்சோ கப்பதி த⁴ம்மிகோ, ஏகச்சோ ந கப்பதி அத⁴ம்மிகோதி வேதி³தப்³போ³. கப்பதி அமதி²தகப்போதி யங் கீ²ரங் கீ²ரபா⁴வங் விஜஹிதங் த³தி⁴பா⁴வங் அஸம்பத்தங், தங் பு⁴த்தாவினா பவாரிதேன அனதிரித்தங் பு⁴ஞ்ஜிதுங் கப்பதீதி அத்தோ². கப்பதி ஜளோகி³ங் பாதுந்தி எத்த² ஜளோகீ³தி தருணஸுரா, யங் மஜ்ஜஸம்பா⁴ரங் ஏகதோ கதங் மஜ்ஜபா⁴வமஸம்பத்தங், தங் பாதுங் வட்டதீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஜாதரூபரஜதந்தி எத்த² ஸரஸதோ விகாரங் அனாபஜ்ஜித்வா ஸப்³ப³தா³ ஜாதரூபமேவ ஹோதீதி ஜாதங் ரூபங் ஏதஸ்ஸாதி ஜாதரூபங், ஸுவண்ணங். த⁴வலஸபா⁴வதாய ராஜதீதி ரஜதங், ரூபியங். ஸுஸுனாக³புத்தோதி ஸுஸுனாக³ஸ்ஸ புத்தோ. காகண்ட³கபுத்தோதி காகண்ட³கஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ புத்தோ. வஜ்ஜீஸூதி ஜனபத³னாமத்தா ப³ஹுவசனங் கதங்.
Athāti pacchā, yadā parinibbāyiṃsu, tato paranti attho. Kappati siṅgīloṇakappoti ettha kappa-saddo vikappattho, tena siṅgīloṇavikappopi kappati. Idampi pakkhantaraṃ kappatīti attho, evaṃ sabbattha. Tattha siṅgena loṇaṃ pariharitvā aloṇakapiṇḍapātena saddhiṃ bhuñjituṃ kappati , sannidhiṃ na karotīti adhippāyo. Kappati dvaṅgulakappoti dvaṅgulaṃ atikkantāya chāyāya vikāle bhojanaṃ bhuñjituṃ kappatīti attho. Kappati gāmantarakappoti ‘‘gāmantaraṃ gamissāmī’’ti pavāritena anatirittabhojanaṃ bhuñjituṃ kappatīti attho. Kappati āvāsakappoti ekasīmāya nānāsenāsanesu visuṃ visuṃ uposathādīni saṅghakammāni kātuṃ vaṭṭatīti attho. Kappati anumatikappoti ‘‘anāgatānaṃ āgatakāle anumatiṃ gahessāmā’’ti tesu anāgatesuyeva vaggena saṅghena kammaṃ katvā pacchā anumatiṃ gahetuṃ kappati, vaggakammaṃ na hotīti adhippāyo. Kappati āciṇṇakappoti ācariyupajjhāyehi āciṇṇo kappatīti attho. So pana ekacco kappati dhammiko, ekacco na kappati adhammikoti veditabbo. Kappati amathitakappoti yaṃ khīraṃ khīrabhāvaṃ vijahitaṃ dadhibhāvaṃ asampattaṃ, taṃ bhuttāvinā pavāritena anatirittaṃ bhuñjituṃ kappatīti attho. Kappati jaḷogiṃ pātunti ettha jaḷogīti taruṇasurā, yaṃ majjasambhāraṃ ekato kataṃ majjabhāvamasampattaṃ, taṃ pātuṃ vaṭṭatīti adhippāyo. Jātarūparajatanti ettha sarasato vikāraṃ anāpajjitvā sabbadā jātarūpameva hotīti jātaṃ rūpaṃ etassāti jātarūpaṃ, suvaṇṇaṃ. Dhavalasabhāvatāya rājatīti rajataṃ, rūpiyaṃ. Susunāgaputtoti susunāgassa putto. Kākaṇḍakaputtoti kākaṇḍakassa brāhmaṇassa putto. Vajjīsūti janapadanāmattā bahuvacanaṃ kataṃ.
தத³ஹுபோஸதே²தி எத்த² தத³ஹூதி தஸ்மிங் அஹனி. உபவஸந்தி எத்தா²தி உபோஸதோ², உபவஸந்தீதி ச ஸீலஸமாதா³னேன வா அனஸனாதி³னா வா உபேதா ஹுத்வா வஸந்தீதி அத்தோ². கங்ஸபாதிந்தி ஸுவண்ணபாதிங். மாஸகரூபந்தி மாஸகோ ஏவ. ஸப்³ப³ங் தாவ வத்தப்³ப³ந்தி இமினா ஸத்தஸதிகக்க²ந்த⁴கே (சூளவ॰ 446 ஆத³யோ) ஆக³தா ஸப்³பா³பி பாளி இத⁴ ஆனெத்வா வத்தப்³பா³தி த³ஸ்ஸேதி. ஸங்கா³யிதஸதி³ஸமேவ ஸங்கா³யிங்ஸூதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
Tadahuposatheti ettha tadahūti tasmiṃ ahani. Upavasanti etthāti uposatho, upavasantīti ca sīlasamādānena vā anasanādinā vā upetā hutvā vasantīti attho. Kaṃsapātinti suvaṇṇapātiṃ. Māsakarūpanti māsako eva. Sabbaṃ tāva vattabbanti iminā sattasatikakkhandhake (cūḷava. 446 ādayo) āgatā sabbāpi pāḷi idha ānetvā vattabbāti dasseti. Saṅgāyitasadisameva saṅgāyiṃsūti sambandho.
ஸா பனாயங் ஸங்கீ³தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. தேஸூதி தேஸு ஸங்கீ³திகாரகேஸு தே²ரேஸு. விஸ்ஸுதா ஏதே ஸத்³தி⁴விஹாரிகா ஞெய்யாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ஸாணஸம்பூ⁴தோதி ஸாணதே³ஸவாஸீ ஸம்பூ⁴தத்தே²ரோ. து³தியோ ஸங்க³ஹோதி ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். பன்னபா⁴ராதி பதிதக்க²ந்த⁴பா⁴ரா.
Sā panāyaṃ saṅgītīti sambandho. Tesūti tesu saṅgītikārakesu theresu. Vissutā ete saddhivihārikā ñeyyāti sambandho. Sāṇasambhūtoti sāṇadesavāsī sambhūtatthero. Dutiyo saṅgahoti sambandhitabbaṃ. Pannabhārāti patitakkhandhabhārā.
அப்³பு³த³ந்தி உபத்³த³வங் வத³ந்தி. ‘‘ப⁴க³வதோ வசனங் தே²னெத்வா அத்தனோ வசனஸ்ஸ தீ³பனதோ அப்³பு³த³ந்தி சோரகம்ம’’ந்தி ஏகே. இத³ந்தி வக்க²மானநித³ஸ்ஸனங். ஸந்தி³ஸ்ஸமானா முகா² ஸம்முகா². பா⁴விதமக்³க³ந்தி உப்பாதி³தஜ்ஜா²னங். ஸாது⁴ ஸப்புரிஸாதி எத்த² ஸாதூ⁴தி ஆயாசனத்தே² நிபாதோ, தங் யாசாமீதி அத்தோ². ஹட்ட²பஹட்டோ²தி புனப்புனங் ஸந்துட்டோ². உத³க்³கு³த³க்³கோ³தி ஸரீரவிகாருப்பாத³னபீதிவஸேன உத³க்³கு³த³க்³கோ³, பீதிமா ஹி புக்³க³லோ காயசித்தானங் உக்³க³தத்தா ‘‘உத³க்³கு³த³க்³கோ³’’தி வுச்சதி.
Abbudanti upaddavaṃ vadanti. ‘‘Bhagavato vacanaṃ thenetvā attano vacanassa dīpanato abbudanti corakamma’’nti eke. Idanti vakkhamānanidassanaṃ. Sandissamānā mukhā sammukhā. Bhāvitamagganti uppāditajjhānaṃ. Sādhu sappurisāti ettha sādhūti āyācanatthe nipāto, taṃ yācāmīti attho. Haṭṭhapahaṭṭhoti punappunaṃ santuṭṭho. Udaggudaggoti sarīravikāruppādanapītivasena udaggudaggo, pītimā hi puggalo kāyacittānaṃ uggatattā ‘‘udaggudaggo’’ti vuccati.
தேன கோ² பன ஸமயேனாதி யஸ்மிங் ஸமயே து³தியங் ஸங்கீ³திங் அகரிங்ஸு, தஸ்மிங் ஸமயேதி அத்தோ². தங் அதி⁴கரணங் ந ஸம்பாபுணிங்ஸூதி தங் வஜ்ஜிபுத்தகேஹி உப்பாதி³தங் அதி⁴கரணங் வினிச்சி²னிதுங் ந ஸம்பாபுணிங்ஸு நாக³மிங்ஸு. நோ அஹுவத்தா²தி ஸம்ப³ந்தோ⁴. யாவதாயுகங் ட²த்வா பரினிப்³பு³தாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. கிங் பன கத்வா தே²ரா பரினிப்³பு³தாதி? ஆஹ து³தியங் ஸங்க³ஹங் கத்வாதிஆதி³. அனிச்சதாவஸந்தி அனிச்சதாதீ⁴னதங். ஜம்மிந்தி லாமகங். து³ரபி⁴ஸம்ப⁴வங் அனபி⁴ப⁴வனீயங் அதிக்கமிதுங் அஸக்குணெய்யங் அனிச்சதங் ஏவங் ஞத்வாதி ஸம்ப³ந்தோ⁴.
Tena kho pana samayenāti yasmiṃ samaye dutiyaṃ saṅgītiṃ akariṃsu, tasmiṃ samayeti attho. Taṃ adhikaraṇaṃ na sampāpuṇiṃsūti taṃ vajjiputtakehi uppāditaṃ adhikaraṇaṃ vinicchinituṃ na sampāpuṇiṃsu nāgamiṃsu. No ahuvatthāti sambandho. Yāvatāyukaṃ ṭhatvā parinibbutāti sambandho. Kiṃ pana katvā therā parinibbutāti? Āha dutiyaṃ saṅgahaṃ katvātiādi. Aniccatāvasanti aniccatādhīnataṃ. Jamminti lāmakaṃ. Durabhisambhavaṃ anabhibhavanīyaṃ atikkamituṃ asakkuṇeyyaṃ aniccataṃ evaṃ ñatvāti sambandho.
து³தியஸங்கீ³திகதா²வண்ணனானயோ நிட்டி²தோ.
Dutiyasaṅgītikathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
