Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౫. దుతియసరణానిసక్కసుత్తం
5. Dutiyasaraṇānisakkasuttaṃ
౧౦౨౧. కపిలవత్థునిదానం . తేన ఖో పన సమయేన సరణాని సక్కో కాలఙ్కతో హోతి. సో భగవతా బ్యాకతో – ‘‘సోతాపన్నో అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో’’తి. తత్ర సుదం సమ్బహులా సక్కా సఙ్గమ్మ సమాగమ్మ ఉజ్ఝాయన్తి ఖీయన్తి విపాచేన్తి – ‘‘అచ్ఛరియం వత, భో, అబ్భుతం వత, భో! ఏత్థ దాని కో న సోతాపన్నో భవిస్సతి! యత్ర హి నామ సరణాని సక్కో కాలఙ్కతో. సో భగవతా బ్యాకతో – ‘సోతాపన్నో అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో’తి. సరణాని సక్కో సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ అహోసీ’’తి. అథ ఖో మహానామో సక్కో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో మహానామో సక్కో భగవన్తం ఏతదవోచ –
1021. Kapilavatthunidānaṃ . Tena kho pana samayena saraṇāni sakko kālaṅkato hoti. So bhagavatā byākato – ‘‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti. Tatra sudaṃ sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho! Ettha dāni ko na sotāpanno bhavissati! Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato. So bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Saraṇāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī’’ti. Atha kho mahānāmo sakko yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahānāmo sakko bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ఇధ, భన్తే, సరణాని సక్కో కాలఙ్కతో. సో భగవతా బ్యాకతో – ‘సోతాపన్నో అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో’తి. తత్ర సుదం, భన్తే, సమ్బహులా సక్కా సఙ్గమ్మ సమాగమ్మ ఉజ్ఝాయన్తి ఖీయన్తి విపాచేన్తి – ‘అచ్ఛరియం వత, భో, అబ్భుతం వత, భో! ఏత్థ దాని కో న సోతాపన్నో భవిస్సతి! యత్ర హి నామ సరణాని సక్కో కాలఙ్కతో. సో భగవతా బ్యాకతో – సోతాపన్నో అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణోతి. సరణాని సక్కో సిక్ఖాయ అపరిపూరకారీ అహోసీ’’’తి.
‘‘Idha, bhante, saraṇāni sakko kālaṅkato. So bhagavatā byākato – ‘sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Tatra sudaṃ, bhante, sambahulā sakkā saṅgamma samāgamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti – ‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho! Ettha dāni ko na sotāpanno bhavissati! Yatra hi nāma saraṇāni sakko kālaṅkato. So bhagavatā byākato – sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇoti. Saraṇāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī’’’ti.
‘‘యో సో, మహానామ, దీఘరత్తం ఉపాసకో బుద్ధం సరణం గతో ధమ్మం సరణం గతో సఙ్ఘం సరణం గతో, సో కథం వినిపాతం గచ్ఛేయ్య! యఞ్హి తం, మహానామ, సమ్మా వదమానో వదేయ్య – ‘దీఘరత్తం ఉపాసకో బుద్ధం సరణం గతో ధమ్మం సరణం గతో సఙ్ఘం సరణం గతో’, సరణానిం సక్కం సమ్మా వదమానో వదేయ్య. సరణాని, మహానామ, సక్కో దీఘరత్తం ఉపాసకో బుద్ధం సరణం గతో ధమ్మం సరణం గతో సఙ్ఘం సరణం గతో, సో కథం వినిపాతం గచ్ఛేయ్య!
‘‘Yo so, mahānāma, dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya! Yañhi taṃ, mahānāma, sammā vadamāno vadeyya – ‘dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato’, saraṇāniṃ sakkaṃ sammā vadamāno vadeyya. Saraṇāni, mahānāma, sakko dīgharattaṃ upāsako buddhaṃ saraṇaṃ gato dhammaṃ saraṇaṃ gato saṅghaṃ saraṇaṃ gato, so kathaṃ vinipātaṃ gaccheyya!
‘‘ఇధ, మహానామ, ఏకచ్చో పుగ్గలో బుద్ధే ఏకన్తగతో హోతి అభిప్పసన్నో – ఇతిపి సో భగవా…పే॰… సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవాతి. ధమ్మే…పే॰… సఙ్ఘే…పే॰… హాసపఞ్ఞో జవనపఞ్ఞో విముత్తియా చ సమన్నాగతో . సో ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. అయమ్పి ఖో, మహానామ , పుగ్గలో పరిముత్తో నిరయా పరిముత్తో తిరచ్ఛానయోనియా పరిముత్తో పేత్తివిసయా పరిముత్తో అపాయదుగ్గతివినిపాతా.
‘‘Idha, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato . So āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayampi kho, mahānāma , puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
‘‘ఇధ పన, మహానామ, ఏకచ్చో పుగ్గలో బుద్ధే ఏకన్తగతో హోతి అభిప్పసన్నో – ఇతిపి సో భగవా…పే॰… సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవాతి. ధమ్మే…పే॰… సఙ్ఘే…పే॰… హాసపఞ్ఞో జవనపఞ్ఞో న చ విముత్తియా సమన్నాగతో. సో పఞ్చన్నం ఓరమ్భాగియానం సంయోజనానం పరిక్ఖయా అన్తరాపరినిబ్బాయీ హోతి, ఉపహచ్చపరినిబ్బాయీ హోతి, అసఙ్ఖారపరినిబ్బాయీ హోతి, ససఙ్ఖారపరినిబ్బాయీ హోతి, ఉద్ధంసోతో హోతి అకనిట్ఠగామీ. అయమ్పి ఖో, మహానామ, పుగ్గలో పరిముత్తో నిరయా పరిముత్తో తిరచ్ఛానయోనియా పరిముత్తో పేత్తివిసయా పరిముత్తో అపాయదుగ్గతివినిపాతా.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe…pe… hāsapañño javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā antarāparinibbāyī hoti, upahaccaparinibbāyī hoti, asaṅkhāraparinibbāyī hoti, sasaṅkhāraparinibbāyī hoti, uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī. Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
‘‘ఇధ పన, మహానామ, ఏకచ్చో పుగ్గలో బుద్ధే ఏకన్తగతో హోతి అభిప్పసన్నో – ఇతిపి సో భగవా…పే॰… సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవాతి. ధమ్మే…పే॰… సఙ్ఘే…పే॰… న హాసపఞ్ఞో న జవనపఞ్ఞో న చ విముత్తియా సమన్నాగతో. సో తిణ్ణం సంయోజనానం పరిక్ఖయా రాగదోసమోహానం తనుత్తా సకదాగామీ హోతి, సకిదేవ ఇమం లోకం ఆగన్త్వా దుక్ఖస్సన్తం కరోతి. అయమ్పి ఖో, మహానామ , పుగ్గలో పరిముత్తో నిరయా పరిముత్తో తిరచ్ఛానయోనియా పరిముత్తో పేత్తివిసయా పరిముత్తో అపాయదుగ్గతివినిపాతా.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti. Ayampi kho, mahānāma , puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
‘‘ఇధ పన, మహానామ, ఏకచ్చో పుగ్గలో బుద్ధే ఏకన్తగతో హోతి అభిప్పసన్నో – ఇతిపి సో భగవా…పే॰… సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవాతి. ధమ్మే…పే॰… సఙ్ఘే…పే॰… న హాసపఞ్ఞో న జవనపఞ్ఞో న చ విముత్తియా సమన్నాగతో. సో తిణ్ణం సంయోజనానం పరిక్ఖయా సోతాపన్నో హోతి అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో. అయమ్పి ఖో, మహానామ, పుగ్గలో పరిముత్తో నిరయా పరిముత్తో తిరచ్ఛానయోనియా పరిముత్తో పేత్తివిసయా పరిముత్తో అపాయదుగ్గతివినిపాతా.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo buddhe ekantagato hoti abhippasanno – itipi so bhagavā…pe… satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti. Dhamme…pe… saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato. So tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo. Ayampi kho, mahānāma, puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pettivisayā parimutto apāyaduggativinipātā.
‘‘ఇధ పన, మహానామ, ఏకచ్చో పుగ్గలో న హేవ ఖో బుద్ధే ఏకన్తగతో హోతి అభిప్పసన్నో…పే॰… న ధమ్మే…పే॰… న సఙ్ఘే…పే॰… న హాసపఞ్ఞో న జవనపఞ్ఞో న చ విముత్తియా సమన్నాగతో; అపి చస్స ఇమే ధమ్మా హోన్తి – సద్ధిన్ద్రియం …పే॰… పఞ్ఞిన్ద్రియం. తథాగతప్పవేదితా చస్స ధమ్మా పఞ్ఞాయ మత్తసో నిజ్ఝానం ఖమన్తి. అయమ్పి ఖో, మహానామ, పుగ్గలో అగన్తా నిరయం అగన్తా తిరచ్ఛానయోనిం అగన్తా పేత్తివిసయం అగన్తా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe ekantagato hoti abhippasanno…pe… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato; api cassa ime dhammā honti – saddhindriyaṃ …pe… paññindriyaṃ. Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti. Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
‘‘ఇధ పన, మహానామ, ఏకచ్చో పుగ్గలో న హేవ ఖో బుద్ధే ఏకన్తగతో హోతి అభిప్పసన్నో… న ధమ్మే…పే॰… న సఙ్ఘే…పే॰… న హాసపఞ్ఞో న జవనపఞ్ఞో న చ విముత్తియా సమన్నాగతో; అపి చస్స ఇమే ధమ్మా హోన్తి – సద్ధిన్ద్రియం…పే॰… పఞ్ఞిన్ద్రియం. తథాగతే చస్స సద్ధామత్తం హోతి పేమమత్తం. అయమ్పి ఖో, మహానామ, పుగ్గలో అగన్తా నిరయం అగన్తా తిరచ్ఛానయోనిం అగన్తా పేత్తివిసయం అగన్తా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం.
‘‘Idha pana, mahānāma, ekacco puggalo na heva kho buddhe ekantagato hoti abhippasanno… na dhamme…pe… na saṅghe…pe… na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā samannāgato; api cassa ime dhammā honti – saddhindriyaṃ…pe… paññindriyaṃ. Tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti pemamattaṃ. Ayampi kho, mahānāma, puggalo agantā nirayaṃ agantā tiracchānayoniṃ agantā pettivisayaṃ agantā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ.
‘‘సేయ్యథాపి, మహానామ, దుక్ఖేత్తం దుబ్భూమం అవిహతఖాణుకం, బీజాని చస్సు ఖణ్డాని పూతీని వాతాతపహతాని అసారాదాని అసుఖసయితాని 1, దేవో చ న సమ్మా 2 ధారం అనుప్పవేచ్ఛేయ్య. అపి ను తాని బీజాని వుద్ధిం విరూళ్హిం వేపుల్లం ఆపజ్జేయ్యు’’న్తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే’’. ‘‘ఏవమేవ ఖో, మహానామ, ఇధ ధమ్మో దురక్ఖాతో 3 హోతి దుప్పవేదితో అనియ్యానికో అనుపసమసంవత్తనికో అసమ్మాసమ్బుద్ధప్పవేదితో – ఇదమహం దుక్ఖేత్తస్మిం వదామి. తస్మిఞ్చ ధమ్మే సావకో విహరతి ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో సామీచిప్పటిపన్నో అనుధమ్మచారీ – ఇదమహం దుబ్బీజస్మిం వదామి’’.
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, dukkhettaṃ dubbhūmaṃ avihatakhāṇukaṃ, bījāni cassu khaṇḍāni pūtīni vātātapahatāni asārādāni asukhasayitāni 4, devo ca na sammā 5 dhāraṃ anuppaveccheyya. Api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Evameva kho, mahānāma, idha dhammo durakkhāto 6 hoti duppavedito aniyyāniko anupasamasaṃvattaniko asammāsambuddhappavedito – idamahaṃ dukkhettasmiṃ vadāmi. Tasmiñca dhamme sāvako viharati dhammānudhammappaṭipanno sāmīcippaṭipanno anudhammacārī – idamahaṃ dubbījasmiṃ vadāmi’’.
‘‘సేయ్యథాపి, మహానామ, సుఖేత్తం సుభూమం సువిహతఖాణుకం, బీజాని చస్సు అఖణ్డాని అపూతీని అవాతాతపహతాని సారాదాని సుఖసయితాని; దేవో చ 7 సమ్మా ధారం అనుప్పవేచ్ఛేయ్య. అపి ను తాని బీజాని వుద్ధిం విరూళ్హిం వేపుల్లం ఆపజ్జేయ్యు’’న్తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘ఏవమేవ ఖో, మహానామ, ఇధ ధమ్మో స్వాక్ఖాతో హోతి సుప్పవేదితో నియ్యానికో ఉపసమసంవత్తనికో సమ్మాసమ్బుద్ధప్పవేదితో – ఇదమహం సుఖేత్తస్మిం వదామి. తస్మిఞ్చ ధమ్మే సావకో విహరతి ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో సామీచిప్పటిపన్నో అనుధమ్మచారీ – ఇదమహం సుబీజస్మిం వదామి. కిమఙ్గం పన సరణానిం సక్కం! సరణాని, మహానామ, సక్కో మరణకాలే సిక్ఖాయ పరిపూరకారీ అహోసీ’’తి. పఞ్చమం.
‘‘Seyyathāpi, mahānāma, sukhettaṃ subhūmaṃ suvihatakhāṇukaṃ, bījāni cassu akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni sārādāni sukhasayitāni; devo ca 8 sammā dhāraṃ anuppaveccheyya. Api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjeyyu’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evameva kho, mahānāma, idha dhammo svākkhāto hoti suppavedito niyyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsambuddhappavedito – idamahaṃ sukhettasmiṃ vadāmi. Tasmiñca dhamme sāvako viharati dhammānudhammappaṭipanno sāmīcippaṭipanno anudhammacārī – idamahaṃ subījasmiṃ vadāmi. Kimaṅgaṃ pana saraṇāniṃ sakkaṃ! Saraṇāni, mahānāma, sakko maraṇakāle sikkhāya paripūrakārī ahosī’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౫. దుతియసరణానిసక్కసుత్తవణ్ణనా • 5. Dutiyasaraṇānisakkasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౫. దుతియసరణానిసక్కసుత్తవణ్ణనా • 5. Dutiyasaraṇānisakkasuttavaṇṇanā