| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೪. ದುತಿಯಸತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Dutiyasattasuttavaṇṇanā
೬೪. ಚತುತ್ಥೇ ಅನ್ಧೀಕತಾತಿ ಕಾಮಾ ನಾಮ ಅನನ್ಧಮ್ಪಿ ಅನ್ಧಂ ಕರೋನ್ತಿ।
64. Catutthe andhīkatāti kāmā nāma anandhampi andhaṃ karonti.
ಯಥಾಹ –
Yathāha –
‘‘ಲುದ್ಧೋ ಅತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲುದ್ಧೋ ಧಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ।
‘‘Luddho atthaṃ na jānāti, luddho dhammaṃ na passati;
ಅನ್ಧತಮಂ ತದಾ ಹೋತಿ, ಯಂ ಲೋಭೋ ಸಹತೇ ನರ’’ನ್ತಿ॥ (ಇತಿವು॰ ೮೮; ಮಹಾನಿ॰ ೫; ಚೂಳನಿ॰ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಸುತ್ತನಿದ್ದೇಸ ೧೨೮) –
Andhatamaṃ tadā hoti, yaṃ lobho sahate nara’’nti. (itivu. 88; mahāni. 5; cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 128) –
ತಸ್ಮಾ ಕಾಮೇನ ಅನನ್ಧಾಪಿ ಅನ್ಧಾ ಕತಾತಿ ಅನ್ಧೀಕತಾ। ಸೇಸಂ ಅನನ್ತರಸುತ್ತೇ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ತತ್ಥ ಹಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪವತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ದಿಸ್ವಾ ಭಗವತೋ ಆರೋಚಿತಾ, ಇಧ ಭಗವತಾ ಸಾಮಂಯೇವ ದಿಟ್ಠಾತಿ ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸೋ। ಸತ್ಥಾ ಸಾವತ್ಥಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಜೇತವನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಅಚಿರವತಿಯಂ ನದಿಯಂ ಮಚ್ಛಬನ್ಧೇಹಿ ಓಡ್ಡಿತಂ ಕುಮಿನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇ ಬಹೂ ಮಚ್ಛೇ ಪಸ್ಸಿ, ತತೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಏಕಂ ಖೀರಪಕಂ ವಚ್ಛಂ ಗೋರವಂ ಕತ್ವಾ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಥಞ್ಞಪಿಪಾಸಾಯ ಗೀವಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಮಾತು ಅನ್ತರಸತ್ಥಿಯಂ ಮುಖಂ ಉಪನೇನ್ತಂ ಪಸ್ಸಿ। ಅಥ ಭಗವಾ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತವರಬುದ್ಧಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಚ್ಛಿಮಂ ವತ್ಥುದ್ವಯಂ ಪುರಿಮಸ್ಸ ಉಪಮಾನಭಾವೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ।
Tasmā kāmena anandhāpi andhā katāti andhīkatā. Sesaṃ anantarasutte vuttanayameva. Tattha hi manussānaṃ pavatti bhikkhūhi disvā bhagavato ārocitā, idha bhagavatā sāmaṃyeva diṭṭhāti ayameva viseso. Satthā sāvatthito nikkhamitvā jetavanaṃ gacchanto antarāmagge aciravatiyaṃ nadiyaṃ macchabandhehi oḍḍitaṃ kuminaṃ pavisitvā nikkhantuṃ asakkonte bahū macche passi, tato aparabhāge ekaṃ khīrapakaṃ vacchaṃ goravaṃ katvā anubandhitvā thaññapipāsāya gīvaṃ pasāretvā mātu antarasatthiyaṃ mukhaṃ upanentaṃ passi. Atha bhagavā vihāraṃ pavisitvā pāde pakkhāletvā paññattavarabuddhāsane nisinno pacchimaṃ vatthudvayaṃ purimassa upamānabhāvena gahetvā imaṃ udānaṃ udānesi.
ತತ್ಥ ಕಾಮನ್ಧಾತಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇಸು ಕಿಲೇಸಕಾಮೇನ ಅನ್ಧಾ ವಿಚಕ್ಖುಕಾ ಕತಾ। ಜಾಲಸಞ್ಛನ್ನಾತಿ ಸಕತ್ತಭಾವಪರತ್ತಭಾವೇಸು ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಬಾಹಿರಾಯತನೇಸು, ತನ್ನಿಸ್ಸಿತೇಸು ಚ ಧಮ್ಮೇಸು ಅತೀತಾದಿವಸೇನ ಅನೇಕಭೇದಭಿನ್ನೇಸು ಹೇಟ್ಠುಪರಿಯವಸೇನ ಅಪರಾಪರಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತೋಗಧಾನಂ ಅನತ್ಥಾವಹತೋ ಚ ಜಾಲಭೂತಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ಸುಖುಮಚ್ಛಿದ್ದೇನ ಜಾಲೇನ ಪರಿವುತೋ ವಿಯ ಉದಕರಹದೋ ಸಞ್ಛನ್ನಾ ಪಲಿಗುಣ್ಠಿತಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥಟಾ। ತಣ್ಹಾಛದನಛಾದಿತಾತಿ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಾತೇನ ಛದನೇನ ಸೇವಾಲಪಣಕೇನ ವಿಯ ಉದಕಂ ಛಾದಿತಾ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಪಿಹಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪದದ್ವಯೇನಾಪಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣನಿವಾರಿತಕುಸಲಚಿತ್ತಾಚಾರತಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
Tattha kāmandhāti vatthukāmesu kilesakāmena andhā vicakkhukā katā. Jālasañchannāti sakattabhāvaparattabhāvesu ajjhattikabāhirāyatanesu, tannissitesu ca dhammesu atītādivasena anekabhedabhinnesu heṭṭhupariyavasena aparāparaṃ uppattiyā antogadhānaṃ anatthāvahato ca jālabhūtāya taṇhāya sukhumacchiddena jālena parivuto viya udakarahado sañchannā paliguṇṭhitā ajjhotthaṭā. Taṇhāchadanachāditāti taṇhāsaṅkhātena chadanena sevālapaṇakena viya udakaṃ chāditā, paṭicchannā pihitāti attho. Padadvayenāpi kāmacchandanīvaraṇanivāritakusalacittācārataṃ dasseti.
ಪಮತ್ತಬನ್ಧುನಾ ಬದ್ಧಾತಿ ಕಿಲೇಸಮಾರೇನ ದೇವಪುತ್ತಮಾರೇನ ಚ ಬದ್ಧಾ। ಯದಗ್ಗೇನ ಹಿ ಕಿಲೇಸಮಾರೇನ ಬದ್ಧಾ, ತದಗ್ಗೇನ ದೇವಪುತ್ತಮಾರೇನಪಿ ಬದ್ಧಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –
Pamattabandhunā baddhāti kilesamārena devaputtamārena ca baddhā. Yadaggena hi kilesamārena baddhā, tadaggena devaputtamārenapi baddhā nāma honti. Vuttañhetaṃ –
‘‘ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಚರೋ ಪಾಸೋ, ಯ್ವಾಯಂ ಚರತಿ ಮಾನಸೋ।
‘‘Antalikkhacaro pāso, yvāyaṃ carati mānaso;
ತೇನ ತಂ ಬಾಧಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಮೇ ಸಮಣ ಮೋಕ್ಖಸೀ’’ತಿ॥ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧೫೧; ಮಹಾವ॰ ೩೩)।
Tena taṃ bādhayissāmi, na me samaṇa mokkhasī’’ti. (saṃ. ni. 1.151; mahāva. 33);
ನಮುಚಿ ಕಣ್ಹೋ ಪಮತ್ತಬನ್ಧೂತಿ ತೀಣಿ ಮಾರಸ್ಸ ನಾಮಾನಿ। ದೇವಪುತ್ತಮಾರೋಪಿ ಹಿ ಕಿಲೇಸಮಾರೋ ವಿಯ ಅನತ್ಥೇನ ಪಮತ್ತೇ ಸತ್ತೇ ಬನ್ಧತೀತಿ ಪಮತ್ತಬನ್ಧು। ‘‘ಪಮತ್ತಾ ಬನ್ಧನೇ ಬದ್ಧಾ’’ತಿಪಿ ಪಠನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಬನ್ಧನೇತಿ ಕಾಮಗುಣಬನ್ಧನೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬದ್ಧಾತಿ ನಿಯಮಿತಾ। ಯಥಾ ಕಿಂ? ಮಚ್ಛಾವ ಕುಮಿನಾಮುಖೇ ಯಥಾ ನಾಮ ಮಚ್ಛಬನ್ಧಕೇನ ಓಡ್ಡಿತಸ್ಸ ಕುಮಿನಸ್ಸ ಮುಖೇ ಪವಿಟ್ಠಾ ಮಚ್ಛಾ ತೇನ ಬದ್ಧಾ ಹುತ್ವಾ ಮರಣಮನ್ವೇನ್ತಿ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ಮಾರೇನ ಓಡ್ಡಿತೇನ ಕಾಮಗುಣಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧಾ ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಜರಾಮರಣಮನ್ವೇನ್ತಿ। ವಚ್ಛೋ ಖೀರಪಕೋವ ಮಾತರಂ ಯಥಾ ಖೀರಪಾಯೀ ತರುಣವಚ್ಛೋ ಅತ್ತನೋ ಮಾತರಂ ಅನ್ವೇತಿ ಅನುಗಚ್ಛತಿ, ನ ಅಞ್ಞಂ ಏವಂ ಮಾರಬನ್ಧನಬದ್ಧಾ ಸತ್ತಾ ಸಂಸಾರೇ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತಾ ಮರಣಮೇವ ಅನ್ವೇನ್ತಿ ಅನುಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನ ಅಜರಂ ಅಮರಣಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Namuci kaṇho pamattabandhūti tīṇi mārassa nāmāni. Devaputtamāropi hi kilesamāro viya anatthena pamatte satte bandhatīti pamattabandhu. ‘‘Pamattā bandhane baddhā’’tipi paṭhanti. Tattha bandhaneti kāmaguṇabandhaneti attho. Baddhāti niyamitā. Yathā kiṃ? Macchāva kumināmukhe yathā nāma macchabandhakena oḍḍitassa kuminassa mukhe paviṭṭhā macchā tena baddhā hutvā maraṇamanventi pāpuṇanti, evameva mārena oḍḍitena kāmaguṇabandhanena baddhā ime sattā jarāmaraṇamanventi. Vaccho khīrapakova mātaraṃ yathā khīrapāyī taruṇavaccho attano mātaraṃ anveti anugacchati, na aññaṃ evaṃ mārabandhanabaddhā sattā saṃsāre paribbhamantā maraṇameva anventi anugacchanti, na ajaraṃ amaraṇaṃ nibbānanti adhippāyo.
ಚತುತ್ಥಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೪. ದುತಿಯಸತ್ತಸುತ್ತಂ • 4. Dutiyasattasuttaṃ
