| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੫. ਦੁਤਿਯਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ
5. Dutiyasenāsanasikkhāpadaṃ
੧੧੬. ਪਞ੍ਚਮੇ ਮਞ੍ਚਕਭਿਸੀਤਿ ਮਞ੍ਚੇ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬੋ ਮਞ੍ਚਕੋ, ਸੋਯੇવ ਭਿਸੀਤਿ ਮਞ੍ਚਕਭਿਸਿ। ਏવਂ ਪੀਠਕਭਿਸਿਪਿ। ਪਾવਾਰੋ ਕੋਜવੋਤਿ ਦ੍વੇਯੇવ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਾવਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿ। વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ વੁਤ੍ਤਂ। ਦੁਤਿਯਾਤਿਕ੍ਕਮੇਤਿ ਦੁਤਿਯਪਾਦਾਤਿਕ੍ਕਮੇ। ਸੇਨਾਸਨਤੋਤਿ ਸਚੇ ਏਕਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ। ਅਥ ਬਹੂਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਸੇਨਾਸਨਤੋ। ਏਕੋ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਏਕੋ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਦ੍વੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾ’’ਤਿ।
116. Pañcame mañcakabhisīti mañce attharitabbo mañcako, soyeva bhisīti mañcakabhisi. Evaṃ pīṭhakabhisipi. Pāvāro kojavoti dveyeva paccattharaṇanti vuttāti āha ‘‘pāvāro’’tiādi. Vuttanti aṭṭhakathāsu vuttaṃ. Dutiyātikkameti dutiyapādātikkame. Senāsanatoti sace ekaṃ senāsanaṃ hoti, tato. Atha bahūni senāsanāni honti, sabbapacchimasenāsanato. Eko leḍḍupāto senāsanassa upacāro hoti, eko parikkhepārahoti āha ‘‘dve leḍḍupātā’’ti.
ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਾਮਣੇਰੋ, ਆਰਾਮਿਕੋ ਚਾਤਿ ਤਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਸਾਮਣੇਰੋ વਾ ਆਰਾਮਿਕੋ વਾ ਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਥ ਸਾਮਣੇਰੋ, ਆਰਾਮਿਕੋ ਚਾਤਿ ਦ੍વੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਾਮਣੇਰਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਆਰਾਮਿਕੋવ ਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤੀਸੁਪਿ ਅਸਨ੍ਤੇਸੁ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਯੇਨਾਤਿ ਉਪਾਸਕੇਨ, ‘‘ਕਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਪਦੇ ਕਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ વਿਹਾਰਸਾਮਿਕਸ੍ਸ। ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਸਤਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਪਾਸਾਣੇਸੂਤਿ ਪਾਸਾਣਫਲਕੇਸੁ। ਸਚੇ ਉਸ੍ਸਹਤੀਤਿ ਸਚੇ ਸਕ੍ਕੋਤਿ। ਉਸ੍ਸਹਨ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਠਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤੇਪੀਤਿ ਉਪਾਸਕਾਪਿ, ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਾਦੀਸੁ।
Sace bhikkhu, sāmaṇero, ārāmiko cāti tayo honti, bhikkhuṃ anāpucchitvā sāmaṇero vā ārāmiko vā na āpucchitabbo. Atha sāmaṇero, ārāmiko cāti dve honti, sāmaṇeraṃ anāpucchitvā ārāmikova na āpucchitabboti dassento āha ‘‘bhikkhumhi satī’’tiādi. Tīsupi asantesu āpucchitabbavidhiṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘tasmimpi asatī’’tiādi. Yenāti upāsakena, ‘‘kārito’’ti pade kattā. Tassāti vihārasāmikassa. Tasmimpi asati gantabbanti yojanā. Pāsāṇesūti pāsāṇaphalakesu. Sace ussahatīti sace sakkoti. Ussahantena bhikkhunā ṭhapetabbanti yojanā. Tepīti upāsakāpi, na sampaṭicchantīti sambandho. Tatthāti dārubhaṇḍādīsu.
ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਕਾਰੇਨ વੇਣੀਯਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਰਿવੇਣਂ। ‘‘ਅਥ ਖੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ‘‘વੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇ ਅਰੁਚਿਲਕ੍ਖਣਂ। ‘‘ਆਸਨ੍ਨੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਪਚਾਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਅਞ੍ਞਰੋਪਨਤ੍ਥੇ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ। ਯਸ੍ਮਾ વਮ੍ਮਿਕਰਾਸਿਯੇવ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਚਿਕਾ, ਤਾਹਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਾਹਿ ਪਲੁਜ੍ਜਤਿ ਨਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਨਾਸਨਨ੍ਤਿ વਿਹਾਰਂ। ਖਾਯਿਤੁਨ੍ਤਿ ਖਾਦਿਤੁਂ, ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ। ਤਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ। ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ વਿਹਾਰੇ ਅਪਞ੍ਞਪੇਤ੍વਾ વਿਹਾਰੂਪਚਾਰੇ ਪਞ੍ਞਾਪਨਸ੍ਸ વਿਸੇਸਫਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਹ ‘‘વਿਹਾਰੂਪਚਾਰੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। વਿਹਾਰੂਪਚਾਰੇ ਪਞ੍ਞਪਿਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Paricchedākārena veṇīyati dissatīti pariveṇaṃ. ‘‘Atha kho’’ti padaṃ ‘‘veditabba’’nti pade arucilakkhaṇaṃ. ‘‘Āsanne’’ti iminā upacārasaddassa upaṭṭhānatthaaññaropanatthe nivatteti. Yasmā vammikarāsiyeva hoti, tasmāti yojanā. Upacinantīti upacikā, tāhi nimittabhūtāhi palujjati nassatīti attho. Senāsananti vihāraṃ. Khāyitunti khādituṃ, ayameva vā pāṭho. Tanti mañcapīṭhaṃ. Mañcapīṭhaṃ vihāre apaññapetvā vihārūpacāre paññāpanassa visesaphalaṃ dassetuṃ āha ‘‘vihārūpacāre panā’’tiādi. Vihārūpacāre paññapitanti sambandho.
੧੧੮. ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇ ਕਤ੍ਤਾ। ਤਥੇવਾਤਿ ਯਥਾ ਪੁਰਿਮਭਿਕ੍ਖੁ ਕਰੋਤਿ, ਤਥੇવ। વਸਨ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਸਾਮੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ।
118. ‘‘Gacchantenā’’ti padaṃ ‘‘gantabba’’nti pade kattā. Tathevāti yathā purimabhikkhu karoti, tatheva. Vasantena bhikkhunā paṭisāmetabbanti yojanā. Rattiṭṭhānanti rattiṃ vasanaṭṭhānaṃ.
ਯਾ ਦੀਘਸਾਲਾ વਾ ਯਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾ વਾ ਉਪਚਿਕਾਨਂ ਉਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਦੀਘਸਾਲਾਦਿਕੇ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ , ਯਸ੍ਮਾ વਾ, ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸਿਲੁਚ੍ਚਯੋਤਿ ਪਬ੍ਬਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਲੇਣਂ ਸਿਲੁਚ੍ਚਯਲੇਣਂ, ਪਬ੍ਬਤਗੁਹਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਪਚਿਕਾਸਙ੍ਕਾਤਿ ਉਪਚਿਕਾਨਂ ਉਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਆਸਙ੍ਕਾ। ਤਤੋਤਿ ਪਾਸਾਣਪਿਟ੍ਠਿਯਂ વਾ ਪਾਸਾਣਥਮ੍ਭੇਸੁ વਾ ਕਤਸੇਨਾਸਨਾਦਿਤੋ। ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁવਤ੍ਤਨ੍ਤੋ વਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸੋਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਪੁਨ ਸੋਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਯੇવ। ਤਤੋਤਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਇਸ੍ਸਰਿਯੇਨ વਸਨਤੋ। ਉਭੋਪੀਤਿ ਆવਾਸਿਕੋਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋਪਿ ਦ੍વੇ ਭਿਕ੍ਖੂ। ਤੇਸੂਤਿ ਦ੍વੀਸੁ ਤੀਸੁ। ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ। ਆਭੋਗੇਨਾਤਿ ਆਭੋਗਮਤ੍ਤੇਨ ਮੁਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਮੇવਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਅਞ੍ਞਤੋਤਿ ਅਞ੍ਞਾવਾਸਤੋ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਆવਾਸੇ। ਤਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਆਨੀਤਾવਾਸੇਯੇવ। ਤੇਨਾਤਿ વੁਡ੍ਢਤਰੇਨ, ‘‘ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੇ’’ਤਿ ਪਦੇ ਕਤ੍ਤਾ। ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੇਤਿ વੁਡ੍ਢਤਰੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੇਪਿ ਇਤਰਸ੍ਸ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਨਟ੍ਠਂ વਾਤਿ ਨਟ੍ਠੇ વਾ ਸੇਨਾਸਨੇ ਸਤਿ ਗੀવਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਅવਿਸ੍ਸਾਸਿਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ। ਨਟ੍ਠਾਨੀਤਿ ਨਟ੍ਠੇਸੁ ਮਞ੍ਚਪੀਠੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ।
Yā dīghasālā vā yā paṇṇasālā vā upacikānaṃ uṭṭhānaṭṭhānaṃ hoti, tatoti yojanā. Tasminti dīghasālādike. Hīti saccaṃ , yasmā vā, santiṭṭhantīti sambandho. Siluccayoti pabbato, tasmiṃ leṇaṃ siluccayaleṇaṃ, pabbataguhāti attho. Upacikāsaṅkāti upacikānaṃ uṭṭhānaṭṭhānanti āsaṅkā. Tatoti pāsāṇapiṭṭhiyaṃ vā pāsāṇathambhesu vā katasenāsanādito. Āgantuko yo bhikkhu anuvattanto vasatīti sambandho. Soti āgantuko bhikkhu. Puna soti āgantuko bhikkhuyeva. Tatoti gahetvā issariyena vasanato. Ubhopīti āvāsikopi āgantukopi dve bhikkhū. Tesūti dvīsu tīsu. Pacchimassāti sabbapacchimassa. Ābhogenāti ābhogamattena mutti natthi, āpucchitabbamevāti adhippāyo. Aññatoti aññāvāsato. Aññatrāti aññasmiṃ āvāse. Tatthevāti ānītāvāseyeva. Tenāti vuḍḍhatarena, ‘‘sampaṭicchite’’ti pade kattā. Sampaṭicchiteti vuḍḍhatarena sampaṭicchitepi itarassa gantuṃ vaṭṭati āpucchitattāti vadanti. Naṭṭhaṃ vāti naṭṭhe vā senāsane sati gīvā na hotīti yojanā. Aññassāti avissāsikapuggalassa. Naṭṭhānīti naṭṭhesu mañcapīṭhesu santesu.
વੁਡ੍ਢਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਇਸ੍ਸਰਿਯੋ ਚ ਯਕ੍ਖੋ ਚ ਸੀਹੋ ਚ વਾਲ਼ਮਿਗੋ ਚ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪੋ ਚ વੁਡ੍ਢ…ਪੇ॰… ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਾ, ਤੇ ਆਦਯੋ ਯੇਸਂ ਤੇਤਿ વੁਡ੍ਢ…ਪੇ॰… ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਾਦਯੋ, ਤੇਸੁ। ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਪੇਤਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ। ‘‘ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਪਦ੍ਦੁਤੋ’’ਤਿ। ਪਞ੍ਚਮਂ।
Vuḍḍhataro bhikkhu ca issariyo ca yakkho ca sīho ca vāḷamigo ca kaṇhasappo ca vuḍḍha…pe… kaṇhasappā, te ādayo yesaṃ teti vuḍḍha…pe… kaṇhasappādayo, tesu. Ādisaddena petādayo saṅgaṇhāti. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne. Assāti bhikkhuno. ‘‘Palibuddho’’ti padassa atthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘upadduto’’ti. Pañcamaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੨. ਭੂਤਗਾਮવਗ੍ਗੋ • 2. Bhūtagāmavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੫. ਦੁਤਿਯਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 5. Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੫. ਦੁਤਿਯਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 5. Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੫. ਦੁਤਿਯਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 5. Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੫. ਦੁਤਿਯਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 5. Dutiyasenāsanasikkhāpadavaṇṇanā
