Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ၂. ဒုတိယသုတ္တန္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

    2. Dutiyasuttantaniddesavaṇṇanā

    ၁၈၇. ပုန အညံ သုတ္တန္တံ နိက္ခိပိတ္ဝာ ဣန္ဒ္ရိယဝိဓာနံ နိဒ္ဒိသိတုကာမော ပဉ္စိမာနိ, ဘိက္ခဝေတိအာဒိကံ သုတ္တန္တံ ဒသ္သေတိ။ တတ္ထ ယေ ဟိ ကေစီတိ အနဝသေသပရိယာဒာနံ, ဟိ-ကာရော ပဒပူရဏမတ္တေ နိပာတော။ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာတိ လောကဝောဟာရဝသေန ဝုတ္တံ။ သမုဒယန္တိ ပစ္စယံ။ အတ္ထင္ဂမန္တိ ဥပ္ပန္နာနံ အဘာဝဂမနံ, အနုပ္ပန္နာနံ အနုပ္ပာဒံ ဝာ။ အသ္သာဒန္တိ အာနိသံသံ။ အာဒီနဝန္တိ ဒောသံ။ နိသ္သရဏန္တိ နိဂ္ဂမနံ။ ယထာဘူတန္တိ ယထာသဘာဝံ။ သမဏေသူတိ သမိတပာပေသု။ သမဏသမ္မတာတိ န မယာ သမဏာတိ သမ္မတာ။ ‘‘သမ္မတာ’’တိ ဝတ္တမာနကာလဝသေန ဝုစ္စမာနေ သဒ္ဒလက္ခဏဝသေန ‘‘မေ’’တိ ဧတ္ထ သာမိဝစနမေဝ ဟောတိ။ ဗ္ရာဟ္မဏေသူတိ ဗာဟိတပာပေသု။ သာမညတ္ထန္တိ သမဏဘာဝသ္သ အတ္ထံ။ ဗ္ရဟ္မညတ္ထန္တိ ဗ္ရာဟ္မဏဘာဝသ္သ အတ္ထံ။ ဒ္ဝယေနာပိ အရဟတ္တဖလမေဝ ဝုတ္တံ။ အထ ဝာ သာမညတ္ထန္တိ ဟေဋ္ဌာ တီဏိ ဖလာနိ။ ဗ္ရဟ္မညတ္ထန္တိ အရဟတ္တဖလံ။ သာမညဗ္ရဟ္မညန္တိ ဟိ အရိယမဂ္ဂောယေဝ။ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေတိ ပစ္စက္ခေယေဝ အတ္တဘာဝေ။ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာတိ အတ္တနာယေဝ အဓိကေန ဉာဏေန ပစ္စက္ခံ ကတ္ဝာ။ ဥပသမ္ပဇ္ဇာတိ ပာပုဏိတ္ဝာ, နိပ္ဖာဒေတ္ဝာ ဝာ။

    187. Puna aññaṃ suttantaṃ nikkhipitvā indriyavidhānaṃ niddisitukāmo pañcimāni, bhikkhavetiādikaṃ suttantaṃ dasseti. Tattha yehi kecīti anavasesapariyādānaṃ, hi-kāro padapūraṇamatte nipāto. Samaṇā vā brāhmaṇā vāti lokavohāravasena vuttaṃ. Samudayanti paccayaṃ. Atthaṅgamanti uppannānaṃ abhāvagamanaṃ, anuppannānaṃ anuppādaṃ vā. Assādanti ānisaṃsaṃ. Ādīnavanti dosaṃ. Nissaraṇanti niggamanaṃ. Yathābhūtanti yathāsabhāvaṃ. Samaṇesūti samitapāpesu. Samaṇasammatāti na mayā samaṇāti sammatā. ‘‘Sammatā’’ti vattamānakālavasena vuccamāne saddalakkhaṇavasena ‘‘me’’ti ettha sāmivacanameva hoti. Brāhmaṇesūti bāhitapāpesu. Sāmaññatthanti samaṇabhāvassa atthaṃ. Brahmaññatthanti brāhmaṇabhāvassa atthaṃ. Dvayenāpi arahattaphalameva vuttaṃ. Atha vā sāmaññatthanti heṭṭhā tīṇi phalāni. Brahmaññatthanti arahattaphalaṃ. Sāmaññabrahmaññanti hi ariyamaggoyeva. Diṭṭheva dhammeti paccakkheyeva attabhāve. Sayaṃ abhiññā sacchikatvāti attanāyeva adhikena ñāṇena paccakkhaṃ katvā. Upasampajjāti pāpuṇitvā, nipphādetvā vā.

    ၁၈၈. သုတ္တန္တနိဒ္ဒေသေ ပဌမံ ဣန္ဒ္ရိယသမုဒယာဒီနံ ပဘေဒဂဏနံ ပုစ္ဆိတ္ဝာ ပုန ပဘေဒဂဏနာ ဝိသ္သဇ္ဇိတာ။ တတ္ထ အသီတိသတန္တိ အသီတိဥတ္တရံ သတံ။ ပဏ္ဍိတေဟိ ‘‘အသီတိသတ’’န္တိ ဝုတ္တေဟိ အာကာရေဟီတိ ယောဇနာ။

    188. Suttantaniddese paṭhamaṃ indriyasamudayādīnaṃ pabhedagaṇanaṃ pucchitvā puna pabhedagaṇanā vissajjitā. Tattha asītisatanti asītiuttaraṃ sataṃ. Paṇḍitehi ‘‘asītisata’’nti vuttehi ākārehīti yojanā.

    ပုန ပဘေဒဂဏနာပုစ္ဆာပုဗ္ဗင္ဂမေ ဂဏနာနိဒ္ဒေသေ အဓိမောက္ခတ္ထာယာတိ အဓိမုစ္စနတ္ထာယ သဒ္ဒဟနတ္ထာယ။ အာဝဇ္ဇနာယ သမုဒယောတိ မနောဒ္ဝာရာဝဇ္ဇနစိတ္တသ္သ သမုဒယော။ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ သမုဒယောတိ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ပစ္စယော, သဒ္ဓံ ဥပ္ပာဒေသ္သာမီတိ ပုဗ္ဗဘာဂာဝဇ္ဇနံ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဥပနိသ္သယပစ္စယော, သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယဇဝနသ္သ အာဝဇ္ဇနံ ပဌမသ္သ ဇဝနသ္သ အနန္တရပစ္စယော, ဒုတိယဇဝနာဒီနံ ဥပနိသ္သယပစ္စယော။ အဓိမောက္ခဝသေနာတိ ဆန္ဒသမ္ပယုတ္တအဓိမောက္ခဝသေန။ ဆန္ဒသ္သ သမုဒယောတိ ပုဗ္ဗဘာဂာဝဇ္ဇနပစ္စယာ ဥပ္ပန္နသ္သ အဓိမောက္ခသမ္ပယုတ္တသ္သ ယေဝာပနကဘူတသ္သ ဓမ္မစ္ဆန္ဒသ္သ သမုဒယော။ သော ပန သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ သဟဇာတအညမညနိသ္သယသမ္ပယုတ္တအတ္ထိအဝိဂတဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ, ဆန္ဒာဓိပတိကာလေ အဓိပတိပစ္စယော စ ဟောတိ, သောယေဝ ဒုတိယသ္သ အနန္တရသမနန္တရအနန္တရူပနိသ္သယာသေဝနနတ္ထိဝိဂတဝသေန ပစ္စယော ဟောတိ။ ဣမိနာဝ နယေန မနသိကာရသ္သပိ ယောဇနာ ကာတဗ္ဗာ။ ကေဝလဉ္ဟေတ္ထ မနသိကာရောတိ သာရဏလက္ခဏော ယေဝာပနကမနသိကာရော။ အဓိပတိပစ္စယတာ ပနသ္သ န ဟောတိ။ သမ္ပယုတ္တေသု ဣမေသံ ဒ္ဝိန္နံယေဝ ဂဟဏံ ဗလဝပစ္စယတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ ။ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေနာတိ ဘာဝနာဘိဝုဒ္ဓိယာ ဣန္ဒ္ရိယဘာဝံ ပတ္တသ္သ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ဝသေန။ ဧကတ္တုပဋ္ဌာနန္တိ ဧကာရမ္မဏေ အစလဘာဝေန ဘုသံ ဌာနံ ဥပရူပရိ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ပစ္စယော ဟောတိ။ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယေ ဝုတ္တနယေနေဝ သေသိန္ဒ္ရိယာနိပိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဧဝမေကေကသ္သ ဣန္ဒ္ရိယသ္သ စတ္တာရော စတ္တာရော သမုဒယာတိ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ဝီသတိ သမုဒယာ ဟောန္တိ။ ပုန စတုန္နံ သမုဒယာနံ ဧကေကသ္မိံ သမုဒယေ ပဉ္စ ပဉ္စ ဣန္ဒ္ရိယာနိ ယောဇေတ္ဝာ ဝီသတိ သမုဒယာ ဝုတ္တာ။ ပဌမဝီသတိ နာနာမဂ္ဂဝသေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာ, ဒုတိယဝီသတိ ဧကမဂ္ဂဝသေန ဒဋ္ဌဗ္ဗာတိ ဝဒန္တိ။ ဧဝံ စတ္တာလီသ အာကာရာ ဟောန္တိ။ အတ္ထင္ဂမဝာရောပိ ဣမိနာဝ နယေန ဝေဒိတဗ္ဗော။ သော ပန အတ္ထင္ဂမော ဣန္ဒ္ရိယဘာဝနံ အနနုယုတ္တသ္သ အပ္ပဋိလဒ္ဓာ ပဋိလာဘတ္ထင္ဂမော, ဣန္ဒ္ရိယဘာဝနာယ ပရိဟီနသ္သ ပဋိလဒ္ဓပရိဟာနိ အတ္ထင္ဂမော, ဖလပ္ပတ္တသ္သ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိအတ္ထင္ဂမော။ ဧကတ္တအနုပဋ္ဌာနန္တိ ဧကတ္တေ အနုပဋ္ဌာနံ။

    Puna pabhedagaṇanāpucchāpubbaṅgame gaṇanāniddese adhimokkhatthāyāti adhimuccanatthāya saddahanatthāya. Āvajjanāya samudayoti manodvārāvajjanacittassa samudayo. Saddhindriyassa samudayoti saddhindriyassa paccayo, saddhaṃ uppādessāmīti pubbabhāgāvajjanaṃ saddhindriyassa upanissayapaccayo, saddhindriyajavanassa āvajjanaṃ paṭhamassa javanassa anantarapaccayo, dutiyajavanādīnaṃ upanissayapaccayo. Adhimokkhavasenāti chandasampayuttaadhimokkhavasena. Chandassa samudayoti pubbabhāgāvajjanapaccayā uppannassa adhimokkhasampayuttassa yevāpanakabhūtassa dhammacchandassa samudayo. So pana saddhindriyassa sahajātaaññamaññanissayasampayuttaatthiavigatavasena paccayo hoti, chandādhipatikāle adhipatipaccayo ca hoti, soyeva dutiyassa anantarasamanantaraanantarūpanissayāsevananatthivigatavasena paccayo hoti. Imināva nayena manasikārassapi yojanā kātabbā. Kevalañhettha manasikāroti sāraṇalakkhaṇo yevāpanakamanasikāro. Adhipatipaccayatā panassa na hoti. Sampayuttesu imesaṃ dvinnaṃyeva gahaṇaṃ balavapaccayattāti veditabbaṃ . Saddhindriyassa vasenāti bhāvanābhivuddhiyā indriyabhāvaṃ pattassa saddhindriyassa vasena. Ekattupaṭṭhānanti ekārammaṇe acalabhāvena bhusaṃ ṭhānaṃ uparūpari saddhindriyassa paccayo hoti. Saddhindriye vuttanayeneva sesindriyānipi veditabbāni. Evamekekassa indriyassa cattāro cattāro samudayāti pañcannaṃ indriyānaṃ vīsati samudayā honti. Puna catunnaṃ samudayānaṃ ekekasmiṃ samudaye pañca pañca indriyāni yojetvā vīsati samudayā vuttā. Paṭhamavīsati nānāmaggavasena daṭṭhabbā, dutiyavīsati ekamaggavasena daṭṭhabbāti vadanti. Evaṃ cattālīsa ākārā honti. Atthaṅgamavāropi imināva nayena veditabbo. So pana atthaṅgamo indriyabhāvanaṃ ananuyuttassa appaṭiladdhā paṭilābhatthaṅgamo, indriyabhāvanāya parihīnassa paṭiladdhaparihāni atthaṅgamo, phalappattassa paṭippassaddhiatthaṅgamo. Ekattaanupaṭṭhānanti ekatte anupaṭṭhānaṃ.

    က. အသ္သာဒနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

    Ka. assādaniddesavaṇṇanā

    ၁၈၉. အသ္သာဒနိဒ္ဒေသေ အသ္သဒ္ဓိယသ္သ အနုပဋ္ဌာနန္တိ အသ္သဒ္ဓေ ပုဂ္ဂလေ ပရိဝဇ္ဇယတော သဒ္ဓေ ပုဂ္ဂလေ သေဝတော ပသာဒနီယသုတ္တန္တေ ပစ္စဝေက္ခတော တတ္ထ ယောနိသောမနသိကာရံ ဗဟုလီကရောတော စ အသ္သဒ္ဓိယသ္သ အနုပဋ္ဌာနံ ဟောတိ။ အသ္သဒ္ဓိယပရိဠာဟသ္သ အနုပဋ္ဌာနန္တိ ဧတ္ထ အသ္သဒ္ဓသ္သ သဒ္ဓာကထာယ ပဝတ္တမာနာယ ဒုက္ခံ ဒောမနသ္သံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ အယံ အသ္သဒ္ဓိယပရိဠာဟော။ အဓိမောက္ခစရိယာယ ဝေသာရဇ္ဇန္တိ သဒ္ဓာဝတ္ထုဝသေန ဝာ ဘာဝနာယ ဝာ ဝသိပ္ပတ္တသ္သ သဒ္ဓာပဝတ္တိယာ ဝိသာရဒဘာဝော ဟောတိ။ သန္တော စ ဝိဟာရာဓိဂမောတိ သမထသ္သ ဝာ ဝိပသ္သနာယ ဝာ ပဋိလာဘော။ သုခံ သောမနသ္သန္တိ ဧတ္ထ စေတသိကသုခဘာဝဒသ္သနတ္ထံ သောမနသ္သဝစနံ။ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသမုဋ္ဌိတပဏီတရူပဖုဋ္ဌကာယသ္သ ကာယိကသုခမ္ပိ လဗ္ဘတိယေဝ။ သုခသောမနသ္သသ္သ ပဓာနသ္သာဒတ္တာ ‘‘အယံ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ အသ္သာဒော’’တိ ဝိသေသေတ္ဝာ ဝုတ္တံ။ ဣမိနာဝ နယေန သေသိန္ဒ္ရိယသ္သာဒာပိ ယောဇေတ္ဝာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

    189. Assādaniddese assaddhiyassa anupaṭṭhānanti assaddhe puggale parivajjayato saddhe puggale sevato pasādanīyasuttante paccavekkhato tattha yonisomanasikāraṃ bahulīkaroto ca assaddhiyassa anupaṭṭhānaṃ hoti. Assaddhiyapariḷāhassa anupaṭṭhānanti ettha assaddhassa saddhākathāya pavattamānāya dukkhaṃ domanassaṃ uppajjati. Ayaṃ assaddhiyapariḷāho. Adhimokkhacariyāya vesārajjanti saddhāvatthuvasena vā bhāvanāya vā vasippattassa saddhāpavattiyā visāradabhāvo hoti. Santo ca vihārādhigamoti samathassa vā vipassanāya vā paṭilābho. Sukhaṃ somanassanti ettha cetasikasukhabhāvadassanatthaṃ somanassavacanaṃ. Saddhindriyasamuṭṭhitapaṇītarūpaphuṭṭhakāyassa kāyikasukhampi labbhatiyeva. Sukhasomanassassa padhānassādattā ‘‘ayaṃ saddhindriyassa assādo’’ti visesetvā vuttaṃ. Imināva nayena sesindriyassādāpi yojetvā veditabbā.

    ခ. အာဒီနဝနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

    Kha. ādīnavaniddesavaṇṇanā

    ၁၉၀. အာဒီနဝနိဒ္ဒေသေ အနိစ္စဋ္ဌေနာတိ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ အနိစ္စဋ္ဌေန။ သော အနိစ္စဋ္ဌော သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ အာဒီနဝောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣတရဒ္ဝယေပိ ဧသေဝ နယော။ ဣမေ သမုဒယတ္ထင္ဂမသ္သာဒာဒီနဝာ လောကိယဣန္ဒ္ရိယာနမေဝာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

    190. Ādīnavaniddese aniccaṭṭhenāti saddhindriyassa aniccaṭṭhena. So aniccaṭṭho saddhindriyassa ādīnavoti vuttaṃ hoti. Itaradvayepi eseva nayo. Ime samudayatthaṅgamassādādīnavā lokiyaindriyānamevāti veditabbā.

    ဂ. နိသ္သရဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

    Ga. nissaraṇaniddesavaṇṇanā

    ၁၉၁. နိသ္သရဏနိဒ္ဒေသေ အဓိမောက္ခဋ္ဌေနာတိအာဒီသု ဧကေကသ္မိံ ဣန္ဒ္ရိယေ ပဉ္စ ပဉ္စ ကတ္ဝာ ပဉ္စန္နံ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ပဉ္စဝီသတိ နိသ္သရဏာနိ မဂ္ဂဖလဝသေန နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ တတ္ထ တတော ပဏီတတရသဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ပဋိလာဘာတိ တတော ဝိပသ္သနာက္ခဏေ ပဝတ္တသဒ္ဓိန္ဒ္ရိယတော မဂ္ဂက္ခဏေ ပဏီတတရသ္သ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယသ္သ ပဋိလာဘဝသေန။ ပုရိမတရသဒ္ဓိန္ဒ္ရိယာ နိသ္သဋံ ဟောတီတိ တသ္မိံ မဂ္ဂက္ခဏေ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယံ ပုရိမတရတော ဝိပသ္သနာက္ခဏေ ပဝတ္တသဒ္ဓိန္ဒ္ရိယတော နိက္ခန္တံ ဟောတိ။ ဣမိနာဝ နယေန ဖလက္ခဏေ သဒ္ဓိန္ဒ္ရိယမ္ပိ ဥဘယတ္ထ သေသိန္ဒ္ရိယာနိပိ ယောဇေတဗ္ဗာနိ။

    191. Nissaraṇaniddese adhimokkhaṭṭhenātiādīsu ekekasmiṃ indriye pañca pañca katvā pañcannaṃ indriyānaṃ pañcavīsati nissaraṇāni maggaphalavasena niddiṭṭhāni. Tattha tato paṇītatarasaddhindriyassa paṭilābhāti tato vipassanākkhaṇe pavattasaddhindriyato maggakkhaṇe paṇītatarassa saddhindriyassa paṭilābhavasena. Purimatarasaddhindriyā nissaṭaṃ hotīti tasmiṃ maggakkhaṇe saddhindriyaṃ purimatarato vipassanākkhaṇe pavattasaddhindriyato nikkhantaṃ hoti. Imināva nayena phalakkhaṇe saddhindriyampi ubhayattha sesindriyānipi yojetabbāni.

    ၁၉၂. ပုဗ္ဗဘာဂေ ပဉ္စဟိ ဣန္ဒ္ရိယေဟီတိ ပဌမဇ္ဈာနူပစာရေ ပဉ္စဟိ ဣန္ဒ္ရိယေဟိ ပဌမဇ္ဈာနာဒိအဋ္ဌသမာပတ္တိဝသေန အဋ္ဌ နိသ္သရဏာနိ, အနိစ္စာနုပသ္သနာဒိအဋ္ဌာရသမဟာဝိပသ္သနာဝသေန အဋ္ဌာရသ နိသ္သရဏာနိ, သောတာပတ္တိမဂ္ဂာဒိဝသေန အဋ္ဌ လောကုတ္တရနိသ္သရဏာနိ။ ဧဝံ ဈာနသမာပတ္တိမဟာဝိပသ္သနာမဂ္ဂဖလဝသေန စတုတ္တိံသ နိသ္သရဏာနိ ပုရိမပုရိမသမတိက္ကမတော နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ နေက္ခမ္မေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနီတိအာဒီနိ ပန သတ္တတိံသ နိသ္သရဏာနိ ပဋိပက္ခပဟာနဝသေန ပဋိပက္ခတော နိဒ္ဒိဋ္ဌာနိ။ တတ္ထ နေက္ခမ္မာဒီသု သတ္တသု သတ္တ နိသ္သရဏာနိ ဥပစာရဘူမိဝသေန ဝုတ္တာနိ, ဖလာနိ ပန ပဋိပက္ခပဟာနာဘာဝတော န ဝုတ္တာနိ။

    192.Pubbabhāgepañcahi indriyehīti paṭhamajjhānūpacāre pañcahi indriyehi paṭhamajjhānādiaṭṭhasamāpattivasena aṭṭha nissaraṇāni, aniccānupassanādiaṭṭhārasamahāvipassanāvasena aṭṭhārasa nissaraṇāni, sotāpattimaggādivasena aṭṭha lokuttaranissaraṇāni. Evaṃ jhānasamāpattimahāvipassanāmaggaphalavasena catuttiṃsa nissaraṇāni purimapurimasamatikkamato niddiṭṭhāni. Nekkhamme pañcindriyānītiādīni pana sattatiṃsa nissaraṇāni paṭipakkhapahānavasena paṭipakkhato niddiṭṭhāni. Tattha nekkhammādīsu sattasu satta nissaraṇāni upacārabhūmivasena vuttāni, phalāni pana paṭipakkhapahānābhāvato na vuttāni.

    ၁၉၃. ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌေဟီတိ ယာဝ သောတာပတ္တိမဂ္ဂာ ဒိဋ္ဌိယာ သဟ ဧကသ္မိံ ပုဂ္ဂလေ ဌိတာတိ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာ။ တေဟိ ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌေဟိ။ ဩဠာရိကေဟီတိ ထူလေဟိ ကာမရာဂဗ္ယာပာဒေဟိ။ အဏုသဟဂတေဟီတိ သုခုမဘူတေဟိ ကာမရာဂဗ္ယာပာဒေဟိယေဝ။ သဗ္ဗကိလေသေဟီတိ ရူပရာဂာဒီဟိ။ တေသု ဟိ ပဟီနေသု သဗ္ဗကိလေသာ ပဟီနာ ဟောန္တိ, တသ္မာ ‘‘သဗ္ဗကိလေသေဟီ’’တိ ဝုတ္တံ။ အဝုတ္တတ္ထာနိ ပနေတ္ထ ပဒာနိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တတ္ထာနေဝာတိ။ သဗ္ဗေသညေဝ ခီဏာသဝာနံ တတ္ထ တတ္ထ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနီတိ ‘‘အဓိမောက္ခဋ္ဌေနာ’’တိအာဒီသု ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တေသု ဌာနေသု တသ္မိံ တသ္မိံ ဌာနေ ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ ဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓသာဝကာနံ ခီဏာသဝာနံ ယထာယောဂံ တတော တတော နိသ္သဋာနိ ဟောန္တိ။ ဣမသ္မိံ ဝာရေ ပဌမံ ဝုတ္တနယာ ဧဝ ယထာယောဂံ ခီဏာသဝဝသေန ဝုတ္တာ။

    193.Diṭṭhekaṭṭhehīti yāva sotāpattimaggā diṭṭhiyā saha ekasmiṃ puggale ṭhitāti diṭṭhekaṭṭhā. Tehi diṭṭhekaṭṭhehi. Oḷārikehīti thūlehi kāmarāgabyāpādehi. Aṇusahagatehīti sukhumabhūtehi kāmarāgabyāpādehiyeva. Sabbakilesehīti rūparāgādīhi. Tesu hi pahīnesu sabbakilesā pahīnā honti, tasmā ‘‘sabbakilesehī’’ti vuttaṃ. Avuttatthāni panettha padāni heṭṭhā vuttatthānevāti. Sabbesaññeva khīṇāsavānaṃ tattha tattha pañcindriyānīti ‘‘adhimokkhaṭṭhenā’’tiādīsu pubbe vuttesu ṭhānesu tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne pañcindriyāni buddhapaccekabuddhasāvakānaṃ khīṇāsavānaṃ yathāyogaṃ tato tato nissaṭāni honti. Imasmiṃ vāre paṭhamaṃ vuttanayā eva yathāyogaṃ khīṇāsavavasena vuttā.

    ကထံ ပနေတာနိ နိသ္သရဏာနိ အသီတိသတံ ဟောန္တီတိ? ဝုစ္စတေ – မဂ္ဂဖလဝသေန ဝုတ္တာနိ ပဉ္စဝီသတိ, သမတိက္ကမဝသေန ဝုတ္တာနိ စတုတ္တိံသ, ပဋိပက္ခဝသေန ဝုတ္တာနိ သတ္တတိံသာတိ ပဌမဝာရေ သဗ္ဗာနိ ဆန္နဝုတိ နိသ္သရဏာနိ ဟောန္တိ, ဧတာနိယေဝ ဒုတိယဝာရေ ခီဏာသဝာနံ ဝသေန ဒ္ဝာဒသသု အပနီတေသု စတုရာသီတိ ဟောန္တိ။ ဣတိ ပုရိမာနိ ဆန္နဝုတိ, ဣမာနိ စ စတုရာသီတီတိ အသီတိသတံ ဟောန္တိ။ ကတမာနိ ပန ဒ္ဝာဒသ ခီဏာသဝာနံ အပနေတဗ္ဗာနိ? သမတိက္ကမတော ဝုတ္တေသု မဂ္ဂဖလဝသေန ဝုတ္တာနိ အဋ္ဌ နိသ္သရဏာနိ, ပဋိပက္ခတော ဝုတ္တေသု မဂ္ဂဝသေန ဝုတ္တာနိ စတ္တာရီတိ ဣမာနိ ဒ္ဝာဒသ အပနေတဗ္ဗာနိ။ အရဟတ္တဖလဝသေန ဝုတ္တာနိ ကသ္မာ အပနေတဗ္ဗာနီတိ စေ? သဗ္ဗပဌမံ ဝုတ္တာနံ ပဉ္စဝီသတိယာ နိသ္သရဏာနံ မဂ္ဂဖလဝသေနေဝ လဗ္ဘနတော။ အရဟတ္တဖလဝသေန နိသ္သရဏာနိ ဝုတ္တာနေဝ ဟောန္တိ ။ ဟေဋ္ဌိမံ ဟေဋ္ဌိမံ ပန ဖလသမာပတ္တိံ ဥပရိမာ ဥပရိမာ န သမာပဇ္ဇန္တိယေဝာတိ ဟေဋ္ဌာ တီဏိပိ ဖလာနိ န လဗ္ဘန္တိယေဝ။ ဈာနသမာပတ္တိဝိပသ္သနာနေက္ခမ္မာဒီနိ စ ကိရိယာဝသေန လဗ္ဘန္တိ။ ပဉ္စပိ စေတာနိ ဣန္ဒ္ရိယာနိ ပုဗ္ဗမေဝ ပဋိပက္ခာနံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓတ္တာ ပဋိပက္ခတော နိသ္သဋာနေဝ ဟောန္တီတိ။

    Kathaṃ panetāni nissaraṇāni asītisataṃ hontīti? Vuccate – maggaphalavasena vuttāni pañcavīsati, samatikkamavasena vuttāni catuttiṃsa, paṭipakkhavasena vuttāni sattatiṃsāti paṭhamavāre sabbāni channavuti nissaraṇāni honti, etāniyeva dutiyavāre khīṇāsavānaṃ vasena dvādasasu apanītesu caturāsīti honti. Iti purimāni channavuti, imāni ca caturāsītīti asītisataṃ honti. Katamāni pana dvādasa khīṇāsavānaṃ apanetabbāni? Samatikkamato vuttesu maggaphalavasena vuttāni aṭṭha nissaraṇāni, paṭipakkhato vuttesu maggavasena vuttāni cattārīti imāni dvādasa apanetabbāni. Arahattaphalavasena vuttāni kasmā apanetabbānīti ce? Sabbapaṭhamaṃ vuttānaṃ pañcavīsatiyā nissaraṇānaṃ maggaphalavaseneva labbhanato. Arahattaphalavasena nissaraṇāni vuttāneva honti . Heṭṭhimaṃ heṭṭhimaṃ pana phalasamāpattiṃ uparimā uparimā na samāpajjantiyevāti heṭṭhā tīṇipi phalāni na labbhantiyeva. Jhānasamāpattivipassanānekkhammādīni ca kiriyāvasena labbhanti. Pañcapi cetāni indriyāni pubbameva paṭipakkhānaṃ paṭippassaddhattā paṭipakkhato nissaṭāneva hontīti.

    ဒုတိယသုတ္တန္တနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Dutiyasuttantaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ၂. ဒုတိယသုတ္တန္တနိဒ္ဒေသော • 2. Dutiyasuttantaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact