Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    ൨. ദുതിയസുത്തന്തനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    2. Dutiyasuttantaniddesavaṇṇanā

    ൧൮൭. പുന അഞ്ഞം സുത്തന്തം നിക്ഖിപിത്വാ ഇന്ദ്രിയവിധാനം നിദ്ദിസിതുകാമോ പഞ്ചിമാനി, ഭിക്ഖവേതിആദികം സുത്തന്തം ദസ്സേതി. തത്ഥ യേ ഹി കേചീതി അനവസേസപരിയാദാനം, ഹി-കാരോ പദപൂരണമത്തേ നിപാതോ. സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാതി ലോകവോഹാരവസേന വുത്തം. സമുദയന്തി പച്ചയം. അത്ഥങ്ഗമന്തി ഉപ്പന്നാനം അഭാവഗമനം, അനുപ്പന്നാനം അനുപ്പാദം വാ. അസ്സാദന്തി ആനിസംസം. ആദീനവന്തി ദോസം. നിസ്സരണന്തി നിഗ്ഗമനം. യഥാഭൂതന്തി യഥാസഭാവം. സമണേസൂതി സമിതപാപേസു. സമണസമ്മതാതി ന മയാ സമണാതി സമ്മതാ. ‘‘സമ്മതാ’’തി വത്തമാനകാലവസേന വുച്ചമാനേ സദ്ദലക്ഖണവസേന ‘‘മേ’’തി ഏത്ഥ സാമിവചനമേവ ഹോതി. ബ്രാഹ്മണേസൂതി ബാഹിതപാപേസു. സാമഞ്ഞത്ഥന്തി സമണഭാവസ്സ അത്ഥം. ബ്രഹ്മഞ്ഞത്ഥന്തി ബ്രാഹ്മണഭാവസ്സ അത്ഥം. ദ്വയേനാപി അരഹത്തഫലമേവ വുത്തം. അഥ വാ സാമഞ്ഞത്ഥന്തി ഹേട്ഠാ തീണി ഫലാനി. ബ്രഹ്മഞ്ഞത്ഥന്തി അരഹത്തഫലം. സാമഞ്ഞബ്രഹ്മഞ്ഞന്തി ഹി അരിയമഗ്ഗോയേവ. ദിട്ഠേവ ധമ്മേതി പച്ചക്ഖേയേവ അത്തഭാവേ. സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാതി അത്തനായേവ അധികേന ഞാണേന പച്ചക്ഖം കത്വാ. ഉപസമ്പജ്ജാതി പാപുണിത്വാ, നിപ്ഫാദേത്വാ വാ.

    187. Puna aññaṃ suttantaṃ nikkhipitvā indriyavidhānaṃ niddisitukāmo pañcimāni, bhikkhavetiādikaṃ suttantaṃ dasseti. Tattha yehi kecīti anavasesapariyādānaṃ, hi-kāro padapūraṇamatte nipāto. Samaṇā vā brāhmaṇā vāti lokavohāravasena vuttaṃ. Samudayanti paccayaṃ. Atthaṅgamanti uppannānaṃ abhāvagamanaṃ, anuppannānaṃ anuppādaṃ vā. Assādanti ānisaṃsaṃ. Ādīnavanti dosaṃ. Nissaraṇanti niggamanaṃ. Yathābhūtanti yathāsabhāvaṃ. Samaṇesūti samitapāpesu. Samaṇasammatāti na mayā samaṇāti sammatā. ‘‘Sammatā’’ti vattamānakālavasena vuccamāne saddalakkhaṇavasena ‘‘me’’ti ettha sāmivacanameva hoti. Brāhmaṇesūti bāhitapāpesu. Sāmaññatthanti samaṇabhāvassa atthaṃ. Brahmaññatthanti brāhmaṇabhāvassa atthaṃ. Dvayenāpi arahattaphalameva vuttaṃ. Atha vā sāmaññatthanti heṭṭhā tīṇi phalāni. Brahmaññatthanti arahattaphalaṃ. Sāmaññabrahmaññanti hi ariyamaggoyeva. Diṭṭheva dhammeti paccakkheyeva attabhāve. Sayaṃ abhiññā sacchikatvāti attanāyeva adhikena ñāṇena paccakkhaṃ katvā. Upasampajjāti pāpuṇitvā, nipphādetvā vā.

    ൧൮൮. സുത്തന്തനിദ്ദേസേ പഠമം ഇന്ദ്രിയസമുദയാദീനം പഭേദഗണനം പുച്ഛിത്വാ പുന പഭേദഗണനാ വിസ്സജ്ജിതാ. തത്ഥ അസീതിസതന്തി അസീതിഉത്തരം സതം. പണ്ഡിതേഹി ‘‘അസീതിസത’’ന്തി വുത്തേഹി ആകാരേഹീതി യോജനാ.

    188. Suttantaniddese paṭhamaṃ indriyasamudayādīnaṃ pabhedagaṇanaṃ pucchitvā puna pabhedagaṇanā vissajjitā. Tattha asītisatanti asītiuttaraṃ sataṃ. Paṇḍitehi ‘‘asītisata’’nti vuttehi ākārehīti yojanā.

    പുന പഭേദഗണനാപുച്ഛാപുബ്ബങ്ഗമേ ഗണനാനിദ്ദേസേ അധിമോക്ഖത്ഥായാതി അധിമുച്ചനത്ഥായ സദ്ദഹനത്ഥായ. ആവജ്ജനായ സമുദയോതി മനോദ്വാരാവജ്ജനചിത്തസ്സ സമുദയോ. സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ സമുദയോതി സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ പച്ചയോ, സദ്ധം ഉപ്പാദേസ്സാമീതി പുബ്ബഭാഗാവജ്ജനം സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ ഉപനിസ്സയപച്ചയോ, സദ്ധിന്ദ്രിയജവനസ്സ ആവജ്ജനം പഠമസ്സ ജവനസ്സ അനന്തരപച്ചയോ, ദുതിയജവനാദീനം ഉപനിസ്സയപച്ചയോ. അധിമോക്ഖവസേനാതി ഛന്ദസമ്പയുത്തഅധിമോക്ഖവസേന. ഛന്ദസ്സ സമുദയോതി പുബ്ബഭാഗാവജ്ജനപച്ചയാ ഉപ്പന്നസ്സ അധിമോക്ഖസമ്പയുത്തസ്സ യേവാപനകഭൂതസ്സ ധമ്മച്ഛന്ദസ്സ സമുദയോ. സോ പന സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ സഹജാതഅഞ്ഞമഞ്ഞനിസ്സയസമ്പയുത്തഅത്ഥിഅവിഗതവസേന പച്ചയോ ഹോതി, ഛന്ദാധിപതികാലേ അധിപതിപച്ചയോ ച ഹോതി, സോയേവ ദുതിയസ്സ അനന്തരസമനന്തരഅനന്തരൂപനിസ്സയാസേവനനത്ഥിവിഗതവസേന പച്ചയോ ഹോതി. ഇമിനാവ നയേന മനസികാരസ്സപി യോജനാ കാതബ്ബാ. കേവലഞ്ഹേത്ഥ മനസികാരോതി സാരണലക്ഖണോ യേവാപനകമനസികാരോ. അധിപതിപച്ചയതാ പനസ്സ ന ഹോതി. സമ്പയുത്തേസു ഇമേസം ദ്വിന്നംയേവ ഗഹണം ബലവപച്ചയത്താതി വേദിതബ്ബം . സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ വസേനാതി ഭാവനാഭിവുദ്ധിയാ ഇന്ദ്രിയഭാവം പത്തസ്സ സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ വസേന. ഏകത്തുപട്ഠാനന്തി ഏകാരമ്മണേ അചലഭാവേന ഭുസം ഠാനം ഉപരൂപരി സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ പച്ചയോ ഹോതി. സദ്ധിന്ദ്രിയേ വുത്തനയേനേവ സേസിന്ദ്രിയാനിപി വേദിതബ്ബാനി. ഏവമേകേകസ്സ ഇന്ദ്രിയസ്സ ചത്താരോ ചത്താരോ സമുദയാതി പഞ്ചന്നം ഇന്ദ്രിയാനം വീസതി സമുദയാ ഹോന്തി. പുന ചതുന്നം സമുദയാനം ഏകേകസ്മിം സമുദയേ പഞ്ച പഞ്ച ഇന്ദ്രിയാനി യോജേത്വാ വീസതി സമുദയാ വുത്താ. പഠമവീസതി നാനാമഗ്ഗവസേന ദട്ഠബ്ബാ, ദുതിയവീസതി ഏകമഗ്ഗവസേന ദട്ഠബ്ബാതി വദന്തി. ഏവം ചത്താലീസ ആകാരാ ഹോന്തി. അത്ഥങ്ഗമവാരോപി ഇമിനാവ നയേന വേദിതബ്ബോ. സോ പന അത്ഥങ്ഗമോ ഇന്ദ്രിയഭാവനം അനനുയുത്തസ്സ അപ്പടിലദ്ധാ പടിലാഭത്ഥങ്ഗമോ, ഇന്ദ്രിയഭാവനായ പരിഹീനസ്സ പടിലദ്ധപരിഹാനി അത്ഥങ്ഗമോ, ഫലപ്പത്തസ്സ പടിപ്പസ്സദ്ധിഅത്ഥങ്ഗമോ. ഏകത്തഅനുപട്ഠാനന്തി ഏകത്തേ അനുപട്ഠാനം.

    Puna pabhedagaṇanāpucchāpubbaṅgame gaṇanāniddese adhimokkhatthāyāti adhimuccanatthāya saddahanatthāya. Āvajjanāya samudayoti manodvārāvajjanacittassa samudayo. Saddhindriyassa samudayoti saddhindriyassa paccayo, saddhaṃ uppādessāmīti pubbabhāgāvajjanaṃ saddhindriyassa upanissayapaccayo, saddhindriyajavanassa āvajjanaṃ paṭhamassa javanassa anantarapaccayo, dutiyajavanādīnaṃ upanissayapaccayo. Adhimokkhavasenāti chandasampayuttaadhimokkhavasena. Chandassa samudayoti pubbabhāgāvajjanapaccayā uppannassa adhimokkhasampayuttassa yevāpanakabhūtassa dhammacchandassa samudayo. So pana saddhindriyassa sahajātaaññamaññanissayasampayuttaatthiavigatavasena paccayo hoti, chandādhipatikāle adhipatipaccayo ca hoti, soyeva dutiyassa anantarasamanantaraanantarūpanissayāsevananatthivigatavasena paccayo hoti. Imināva nayena manasikārassapi yojanā kātabbā. Kevalañhettha manasikāroti sāraṇalakkhaṇo yevāpanakamanasikāro. Adhipatipaccayatā panassa na hoti. Sampayuttesu imesaṃ dvinnaṃyeva gahaṇaṃ balavapaccayattāti veditabbaṃ . Saddhindriyassa vasenāti bhāvanābhivuddhiyā indriyabhāvaṃ pattassa saddhindriyassa vasena. Ekattupaṭṭhānanti ekārammaṇe acalabhāvena bhusaṃ ṭhānaṃ uparūpari saddhindriyassa paccayo hoti. Saddhindriye vuttanayeneva sesindriyānipi veditabbāni. Evamekekassa indriyassa cattāro cattāro samudayāti pañcannaṃ indriyānaṃ vīsati samudayā honti. Puna catunnaṃ samudayānaṃ ekekasmiṃ samudaye pañca pañca indriyāni yojetvā vīsati samudayā vuttā. Paṭhamavīsati nānāmaggavasena daṭṭhabbā, dutiyavīsati ekamaggavasena daṭṭhabbāti vadanti. Evaṃ cattālīsa ākārā honti. Atthaṅgamavāropi imināva nayena veditabbo. So pana atthaṅgamo indriyabhāvanaṃ ananuyuttassa appaṭiladdhā paṭilābhatthaṅgamo, indriyabhāvanāya parihīnassa paṭiladdhaparihāni atthaṅgamo, phalappattassa paṭippassaddhiatthaṅgamo. Ekattaanupaṭṭhānanti ekatte anupaṭṭhānaṃ.

    ക. അസ്സാദനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    Ka. assādaniddesavaṇṇanā

    ൧൮൯. അസ്സാദനിദ്ദേസേ അസ്സദ്ധിയസ്സ അനുപട്ഠാനന്തി അസ്സദ്ധേ പുഗ്ഗലേ പരിവജ്ജയതോ സദ്ധേ പുഗ്ഗലേ സേവതോ പസാദനീയസുത്തന്തേ പച്ചവേക്ഖതോ തത്ഥ യോനിസോമനസികാരം ബഹുലീകരോതോ ച അസ്സദ്ധിയസ്സ അനുപട്ഠാനം ഹോതി. അസ്സദ്ധിയപരിളാഹസ്സ അനുപട്ഠാനന്തി ഏത്ഥ അസ്സദ്ധസ്സ സദ്ധാകഥായ പവത്തമാനായ ദുക്ഖം ദോമനസ്സം ഉപ്പജ്ജതി. അയം അസ്സദ്ധിയപരിളാഹോ. അധിമോക്ഖചരിയായ വേസാരജ്ജന്തി സദ്ധാവത്ഥുവസേന വാ ഭാവനായ വാ വസിപ്പത്തസ്സ സദ്ധാപവത്തിയാ വിസാരദഭാവോ ഹോതി. സന്തോ ച വിഹാരാധിഗമോതി സമഥസ്സ വാ വിപസ്സനായ വാ പടിലാഭോ. സുഖം സോമനസ്സന്തി ഏത്ഥ ചേതസികസുഖഭാവദസ്സനത്ഥം സോമനസ്സവചനം. സദ്ധിന്ദ്രിയസമുട്ഠിതപണീതരൂപഫുട്ഠകായസ്സ കായികസുഖമ്പി ലബ്ഭതിയേവ. സുഖസോമനസ്സസ്സ പധാനസ്സാദത്താ ‘‘അയം സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ അസ്സാദോ’’തി വിസേസേത്വാ വുത്തം. ഇമിനാവ നയേന സേസിന്ദ്രിയസ്സാദാപി യോജേത്വാ വേദിതബ്ബാ.

    189. Assādaniddese assaddhiyassa anupaṭṭhānanti assaddhe puggale parivajjayato saddhe puggale sevato pasādanīyasuttante paccavekkhato tattha yonisomanasikāraṃ bahulīkaroto ca assaddhiyassa anupaṭṭhānaṃ hoti. Assaddhiyapariḷāhassa anupaṭṭhānanti ettha assaddhassa saddhākathāya pavattamānāya dukkhaṃ domanassaṃ uppajjati. Ayaṃ assaddhiyapariḷāho. Adhimokkhacariyāya vesārajjanti saddhāvatthuvasena vā bhāvanāya vā vasippattassa saddhāpavattiyā visāradabhāvo hoti. Santo ca vihārādhigamoti samathassa vā vipassanāya vā paṭilābho. Sukhaṃ somanassanti ettha cetasikasukhabhāvadassanatthaṃ somanassavacanaṃ. Saddhindriyasamuṭṭhitapaṇītarūpaphuṭṭhakāyassa kāyikasukhampi labbhatiyeva. Sukhasomanassassa padhānassādattā ‘‘ayaṃ saddhindriyassa assādo’’ti visesetvā vuttaṃ. Imināva nayena sesindriyassādāpi yojetvā veditabbā.

    ഖ. ആദീനവനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    Kha. ādīnavaniddesavaṇṇanā

    ൧൯൦. ആദീനവനിദ്ദേസേ അനിച്ചട്ഠേനാതി സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ അനിച്ചട്ഠേന. സോ അനിച്ചട്ഠോ സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ ആദീനവോതി വുത്തം ഹോതി. ഇതരദ്വയേപി ഏസേവ നയോ. ഇമേ സമുദയത്ഥങ്ഗമസ്സാദാദീനവാ ലോകിയഇന്ദ്രിയാനമേവാതി വേദിതബ്ബാ.

    190. Ādīnavaniddese aniccaṭṭhenāti saddhindriyassa aniccaṭṭhena. So aniccaṭṭho saddhindriyassa ādīnavoti vuttaṃ hoti. Itaradvayepi eseva nayo. Ime samudayatthaṅgamassādādīnavā lokiyaindriyānamevāti veditabbā.

    ഗ. നിസ്സരണനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    Ga. nissaraṇaniddesavaṇṇanā

    ൧൯൧. നിസ്സരണനിദ്ദേസേ അധിമോക്ഖട്ഠേനാതിആദീസു ഏകേകസ്മിം ഇന്ദ്രിയേ പഞ്ച പഞ്ച കത്വാ പഞ്ചന്നം ഇന്ദ്രിയാനം പഞ്ചവീസതി നിസ്സരണാനി മഗ്ഗഫലവസേന നിദ്ദിട്ഠാനി. തത്ഥ തതോ പണീതതരസദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ പടിലാഭാതി തതോ വിപസ്സനാക്ഖണേ പവത്തസദ്ധിന്ദ്രിയതോ മഗ്ഗക്ഖണേ പണീതതരസ്സ സദ്ധിന്ദ്രിയസ്സ പടിലാഭവസേന. പുരിമതരസദ്ധിന്ദ്രിയാ നിസ്സടം ഹോതീതി തസ്മിം മഗ്ഗക്ഖണേ സദ്ധിന്ദ്രിയം പുരിമതരതോ വിപസ്സനാക്ഖണേ പവത്തസദ്ധിന്ദ്രിയതോ നിക്ഖന്തം ഹോതി. ഇമിനാവ നയേന ഫലക്ഖണേ സദ്ധിന്ദ്രിയമ്പി ഉഭയത്ഥ സേസിന്ദ്രിയാനിപി യോജേതബ്ബാനി.

    191. Nissaraṇaniddese adhimokkhaṭṭhenātiādīsu ekekasmiṃ indriye pañca pañca katvā pañcannaṃ indriyānaṃ pañcavīsati nissaraṇāni maggaphalavasena niddiṭṭhāni. Tattha tato paṇītatarasaddhindriyassa paṭilābhāti tato vipassanākkhaṇe pavattasaddhindriyato maggakkhaṇe paṇītatarassa saddhindriyassa paṭilābhavasena. Purimatarasaddhindriyā nissaṭaṃ hotīti tasmiṃ maggakkhaṇe saddhindriyaṃ purimatarato vipassanākkhaṇe pavattasaddhindriyato nikkhantaṃ hoti. Imināva nayena phalakkhaṇe saddhindriyampi ubhayattha sesindriyānipi yojetabbāni.

    ൧൯൨. പുബ്ബഭാഗേ പഞ്ചഹി ഇന്ദ്രിയേഹീതി പഠമജ്ഝാനൂപചാരേ പഞ്ചഹി ഇന്ദ്രിയേഹി പഠമജ്ഝാനാദിഅട്ഠസമാപത്തിവസേന അട്ഠ നിസ്സരണാനി, അനിച്ചാനുപസ്സനാദിഅട്ഠാരസമഹാവിപസ്സനാവസേന അട്ഠാരസ നിസ്സരണാനി, സോതാപത്തിമഗ്ഗാദിവസേന അട്ഠ ലോകുത്തരനിസ്സരണാനി. ഏവം ഝാനസമാപത്തിമഹാവിപസ്സനാമഗ്ഗഫലവസേന ചതുത്തിംസ നിസ്സരണാനി പുരിമപുരിമസമതിക്കമതോ നിദ്ദിട്ഠാനി. നേക്ഖമ്മേ പഞ്ചിന്ദ്രിയാനീതിആദീനി പന സത്തതിംസ നിസ്സരണാനി പടിപക്ഖപഹാനവസേന പടിപക്ഖതോ നിദ്ദിട്ഠാനി. തത്ഥ നേക്ഖമ്മാദീസു സത്തസു സത്ത നിസ്സരണാനി ഉപചാരഭൂമിവസേന വുത്താനി, ഫലാനി പന പടിപക്ഖപഹാനാഭാവതോ ന വുത്താനി.

    192.Pubbabhāgepañcahi indriyehīti paṭhamajjhānūpacāre pañcahi indriyehi paṭhamajjhānādiaṭṭhasamāpattivasena aṭṭha nissaraṇāni, aniccānupassanādiaṭṭhārasamahāvipassanāvasena aṭṭhārasa nissaraṇāni, sotāpattimaggādivasena aṭṭha lokuttaranissaraṇāni. Evaṃ jhānasamāpattimahāvipassanāmaggaphalavasena catuttiṃsa nissaraṇāni purimapurimasamatikkamato niddiṭṭhāni. Nekkhamme pañcindriyānītiādīni pana sattatiṃsa nissaraṇāni paṭipakkhapahānavasena paṭipakkhato niddiṭṭhāni. Tattha nekkhammādīsu sattasu satta nissaraṇāni upacārabhūmivasena vuttāni, phalāni pana paṭipakkhapahānābhāvato na vuttāni.

    ൧൯൩. ദിട്ഠേകട്ഠേഹീതി യാവ സോതാപത്തിമഗ്ഗാ ദിട്ഠിയാ സഹ ഏകസ്മിം പുഗ്ഗലേ ഠിതാതി ദിട്ഠേകട്ഠാ. തേഹി ദിട്ഠേകട്ഠേഹി. ഓളാരികേഹീതി ഥൂലേഹി കാമരാഗബ്യാപാദേഹി. അണുസഹഗതേഹീതി സുഖുമഭൂതേഹി കാമരാഗബ്യാപാദേഹിയേവ. സബ്ബകിലേസേഹീതി രൂപരാഗാദീഹി. തേസു ഹി പഹീനേസു സബ്ബകിലേസാ പഹീനാ ഹോന്തി, തസ്മാ ‘‘സബ്ബകിലേസേഹീ’’തി വുത്തം. അവുത്തത്ഥാനി പനേത്ഥ പദാനി ഹേട്ഠാ വുത്തത്ഥാനേവാതി. സബ്ബേസഞ്ഞേവ ഖീണാസവാനം തത്ഥ തത്ഥ പഞ്ചിന്ദ്രിയാനീതി ‘‘അധിമോക്ഖട്ഠേനാ’’തിആദീസു പുബ്ബേ വുത്തേസു ഠാനേസു തസ്മിം തസ്മിം ഠാനേ പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി ബുദ്ധപച്ചേകബുദ്ധസാവകാനം ഖീണാസവാനം യഥായോഗം തതോ തതോ നിസ്സടാനി ഹോന്തി. ഇമസ്മിം വാരേ പഠമം വുത്തനയാ ഏവ യഥായോഗം ഖീണാസവവസേന വുത്താ.

    193.Diṭṭhekaṭṭhehīti yāva sotāpattimaggā diṭṭhiyā saha ekasmiṃ puggale ṭhitāti diṭṭhekaṭṭhā. Tehi diṭṭhekaṭṭhehi. Oḷārikehīti thūlehi kāmarāgabyāpādehi. Aṇusahagatehīti sukhumabhūtehi kāmarāgabyāpādehiyeva. Sabbakilesehīti rūparāgādīhi. Tesu hi pahīnesu sabbakilesā pahīnā honti, tasmā ‘‘sabbakilesehī’’ti vuttaṃ. Avuttatthāni panettha padāni heṭṭhā vuttatthānevāti. Sabbesaññeva khīṇāsavānaṃ tattha tattha pañcindriyānīti ‘‘adhimokkhaṭṭhenā’’tiādīsu pubbe vuttesu ṭhānesu tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne pañcindriyāni buddhapaccekabuddhasāvakānaṃ khīṇāsavānaṃ yathāyogaṃ tato tato nissaṭāni honti. Imasmiṃ vāre paṭhamaṃ vuttanayā eva yathāyogaṃ khīṇāsavavasena vuttā.

    കഥം പനേതാനി നിസ്സരണാനി അസീതിസതം ഹോന്തീതി? വുച്ചതേ – മഗ്ഗഫലവസേന വുത്താനി പഞ്ചവീസതി, സമതിക്കമവസേന വുത്താനി ചതുത്തിംസ, പടിപക്ഖവസേന വുത്താനി സത്തതിംസാതി പഠമവാരേ സബ്ബാനി ഛന്നവുതി നിസ്സരണാനി ഹോന്തി, ഏതാനിയേവ ദുതിയവാരേ ഖീണാസവാനം വസേന ദ്വാദസസു അപനീതേസു ചതുരാസീതി ഹോന്തി. ഇതി പുരിമാനി ഛന്നവുതി, ഇമാനി ച ചതുരാസീതീതി അസീതിസതം ഹോന്തി. കതമാനി പന ദ്വാദസ ഖീണാസവാനം അപനേതബ്ബാനി? സമതിക്കമതോ വുത്തേസു മഗ്ഗഫലവസേന വുത്താനി അട്ഠ നിസ്സരണാനി, പടിപക്ഖതോ വുത്തേസു മഗ്ഗവസേന വുത്താനി ചത്താരീതി ഇമാനി ദ്വാദസ അപനേതബ്ബാനി. അരഹത്തഫലവസേന വുത്താനി കസ്മാ അപനേതബ്ബാനീതി ചേ? സബ്ബപഠമം വുത്താനം പഞ്ചവീസതിയാ നിസ്സരണാനം മഗ്ഗഫലവസേനേവ ലബ്ഭനതോ. അരഹത്തഫലവസേന നിസ്സരണാനി വുത്താനേവ ഹോന്തി . ഹേട്ഠിമം ഹേട്ഠിമം പന ഫലസമാപത്തിം ഉപരിമാ ഉപരിമാ ന സമാപജ്ജന്തിയേവാതി ഹേട്ഠാ തീണിപി ഫലാനി ന ലബ്ഭന്തിയേവ. ഝാനസമാപത്തിവിപസ്സനാനേക്ഖമ്മാദീനി ച കിരിയാവസേന ലബ്ഭന്തി. പഞ്ചപി ചേതാനി ഇന്ദ്രിയാനി പുബ്ബമേവ പടിപക്ഖാനം പടിപ്പസ്സദ്ധത്താ പടിപക്ഖതോ നിസ്സടാനേവ ഹോന്തീതി.

    Kathaṃ panetāni nissaraṇāni asītisataṃ hontīti? Vuccate – maggaphalavasena vuttāni pañcavīsati, samatikkamavasena vuttāni catuttiṃsa, paṭipakkhavasena vuttāni sattatiṃsāti paṭhamavāre sabbāni channavuti nissaraṇāni honti, etāniyeva dutiyavāre khīṇāsavānaṃ vasena dvādasasu apanītesu caturāsīti honti. Iti purimāni channavuti, imāni ca caturāsītīti asītisataṃ honti. Katamāni pana dvādasa khīṇāsavānaṃ apanetabbāni? Samatikkamato vuttesu maggaphalavasena vuttāni aṭṭha nissaraṇāni, paṭipakkhato vuttesu maggavasena vuttāni cattārīti imāni dvādasa apanetabbāni. Arahattaphalavasena vuttāni kasmā apanetabbānīti ce? Sabbapaṭhamaṃ vuttānaṃ pañcavīsatiyā nissaraṇānaṃ maggaphalavaseneva labbhanato. Arahattaphalavasena nissaraṇāni vuttāneva honti . Heṭṭhimaṃ heṭṭhimaṃ pana phalasamāpattiṃ uparimā uparimā na samāpajjantiyevāti heṭṭhā tīṇipi phalāni na labbhantiyeva. Jhānasamāpattivipassanānekkhammādīni ca kiriyāvasena labbhanti. Pañcapi cetāni indriyāni pubbameva paṭipakkhānaṃ paṭippassaddhattā paṭipakkhato nissaṭāneva hontīti.

    ദുതിയസുത്തന്തനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Dutiyasuttantaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / പടിസമ്ഭിദാമഗ്ഗപാളി • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ൨. ദുതിയസുത്തന്തനിദ്ദേസോ • 2. Dutiyasuttantaniddeso


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact